NIEUWE 1
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
88e Jaargang
Uitgave: Firma J. H. KEIZER. Redacteur 1. H KEIZER.Bureel Noordscharwoude.
Auiiesilandsch Overzicht
Algemeen Overzicht
Kamerkroniek
NO 126 MTERC. TELEPHOOH 91 Donderdag 24 October 1929
HM [J IJ Mil MUM
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
A bonnementeprijs
per 3 maanden f 1.15
Advertentiën van 15 regels 7S
cent, elke regel meer 15 cent.
Groote lettere naar plaatsruimte
Het „Volkbegehren." Beschuldiging van
landverraad. De stemmen der ambtena
ren. Gebrek aan eenheid. ook tegen
over het buitenland. De vlootconferentle
in 1930. Voorconferenties. Italië wil
gelijk staan met de best bewapende mo
gendheid. De reis van MacDonald.
Geen blinde afspraken tusschen Engeland
en Amerika. Geruchten over MacDo-
nald's aftreden tegengesproken. De En-
gelsche luchtcolossus. Fransche tegen
spraak. De nationaliteit van Columbus.
De zonderlinge gierigaard.
Er moeten in Duitschland tal van menschen zijn
die in de resultaten van de Haagsche conferentie
een opluchting hebben gezien en nog zien en die
het plan-Young met een zekere blijmoedigheid aan
vaarden, ook al legt het nog verscheidene jaren
lasten op het Duitsche volk. lasten die toch anders
Zullen zijn dan die welke door de uitvoering van
het plan-Dawes op het Duitsche volk drukten.
Maar er zijn er en ook in grooten getale, die van de
toepassing van het plan-Young niets moeten we
ten, dat zijn de Duitsch-nationalen. Zooals reeds
vroeger gemeld werd is de bedoeling van Hugen-
berg c.s. een ontwerp tegen het plan-Young in den
Rijksdag te brengen. De vorige week zijn de in
schrijvingen begonnen op de lijsten voor het Volk
begehren." Hugenberg en de zijnen zullen het min
stens to vier millioen stemmen moeten brengen om
het wetsontwerp tegen het plan-Young in den
Rijksdag te brengenNu is Hugenberg nogal
optimistisch en beweert, dat hij, als het tot een
referendum gekomen is, op twintig millioen stem
men voor zijn ontwerp zal kunnen rekenen. Over
het algemeen is er van de zijde der huidige regee-
ringsautoriteiten veel tegenstand, wat ook te be
grijpen is, alleen al daaróm, omdat in het „Volk
begehren" heel krasse dingen gezegd worden. Een
der paragrafen er van beschuldigt den Rijkskanse
lier en de Rijksministers, die het plan-Young en
dergelijke verdragen sluiten van landverraad. De
Rijkspresident Hindenburg heeft dit als een on-
juisten en persoonlijken politieken aanval geken
schetst. De positie van de Rijksambtenaren is ten
opzichte van het onderteekenen van het „Volk
begehren" eenigszins moeilijk. De Rijkscommissie
voor het „Volkbegehren" heeft er eens geïnformeerd
hoe de regeering zou staan tegenover het ondertee
kenen (van het Volkbegehren) door de ambtena-
ran. De Rijksminister van Binnelandsche Zaken
heeft geantwoord dat, waar het „Volkbegehren"
tracht de houding van den Rijkspresident en van
de Rijksministers als landverraad te brandmerken,
de Rijksregeering niet in staat is en niet bereid
de ambtenaren, die door de onderteekening de
grondwettige grenzen overschrijden, tegen de dis
ciplinaire straffen der betrokken autoriteiten in
bescherming te nemen. De ambtenaren moeten dus
maar weten wat ze te doen hebben. Uit een en
ander valt op te maken, dat Duitschland zich op
velerlei gebied, ook op industrieel technisch ge
bied weer epo weet op te heffen (ook de „Graf
Zeppelin" getuigt daarvan) op het gebied der bin-
nenlandsche politiek nog alles behalve in het reine
is en dat met name de eenheid de eendracht, die
zoolang tegenover het buitenland werd be
tracht en nagestreefd, tenslotte toch, ook tegen
over het buitenland heel veel te wenschen over
laat.
De verschillende mogendheden die tot bijwoning
van de in Januari te houden vlootconferentie wer
den uitgenoodigd, hebben de uitnoodiglng aange
nomen. De Fransche regeering heeft aan den En-
gelschen minister van Buitenlandsche zaken, Hen
derson doen weten, dat zij overtuigd is van het
nut van voorbereidende besprekingen tusschen de
vijf mogendheden. Italië heeft den wensch te ken
nen gegeven dat het van te voren met Frankrijk
wel eens van gedachten wil wisselen. En Japan, de
beste wenschen voor de te houden conferentie uit
sprekende gaf aan Engeland te kennen, dat het
groote beteekenis hechtte aan de voortduring van
de niet-officieele besprekingen tusschen Engeland
en Japan. De mogendheden willen wellicht elkaar
eens polsen, voor ze samenkomen te Londen en En
geland en Amerika hebben al zooveel samen ge
praat, dat het te begrijpen is, dat de andere mo
gendheden van te voren ook wel een onderonsje
willen hebben. Dan weten ze, als ze te Londen bij
elkaar zitten, zoo'n beetje wat ze aan elkaar heb
ben als ze dit tenminste reeds niet al zoo ten
naastenbij wisten.
Mussolini heeft indertijd verklaard, dat Italië be
reid was een accoord te sluiten op voorwaarde ech
ter, dat de positie van Italië gelijk zou z|ijn aan
die van de best bewapende mogendheid in Europa.
Van een „best bewapende mogendheid" in Europa
zal op die manier kwalijk sprake kunnen zijn. want
de best bewapende is er uit den aard der zaak
maar één en geen enkel land zal ronduit durven of
willen verklaren, dat het zoo dolgraag die eene
zou willen zijn, al mochten er dan ondanks alle
beweringen van vredelievendheid en vredeswil ook
meerdere zijn, die het nog zoo kwaad niet zouden
vinden als ze inderdaad die „best bewapende" mo
gendheid konden zijn.
MacDonald heeft zijn reis naar Amerika vol
bracht. Naar gemeld wordt zou hij aan het eind
dezer week naar Europa scheep gaan. Nogmaals
heeft hij verzekerd, dat tusschen hem en Hoover
inzake de vlootkwestie niets besproken is, dat bin
dend zou kunnen zijn voor Engeland of de Ver-
eenigde Staten. Bindende afspraken zullen alleen
gemaakt worden in Londen, in Januari 1930.
Geruchten over een aanstaand aftreden van Mac
Donald werden ook door of namens hem tegenge
sproken.
Heeft Duitschland zijn „Graf Zeppelin" Enge
land heeft zijn R 101 het nieuwe luchtschip dat met
zijn vijftig passagiers (behalve de bemanning) de
proefvluchten gemaakt heeft. Of de Engelsche re-
geeering ons Hollanders ook in de gelegenheid zal
stellen met het kolossale luchtgevaarte kennis te
maken?
Van de buitenlandsche rechtspraak, met name
van de Fransche, hebben we hier in Holland toch
maar geen flauw besef. Onlangs stond voor het
assisenhof in een Fransche stad een student te
recht, die een zijner medestudenten in een vuist
gevecht had doodgeslagen. De aanleiding tot het
vuistgevecht was een vrouw. De jury heeft
den zeker bekwamen vuistvechter onschuldig be
vonden en hij werd vrijgesproken op grond van het
feit, dat hij geacht werd niet met voorbedachten
rade gehandeld te hebben.
Spanje en Italië betwisten elkaar de eer Colum
bus hun landgenoot te mogen noemen. Het gaat
dus over de nationaliteit van Columbus. Men zou
kunnen vragen wat het er tegenwoordig toe doet
of Columbus een Italiaan is geweest of een Span
jaard, maar men schijnt het nu eenmaal te willen
weten. Blijkens een pasgedane vondst in Italië zou
Columbus inderdaad een Italiaan geweest zijn. En
dan pleit het toch voor de Italianen dat ze er zoo
zeer prijs op stellen, dat Columbus hun landge
noot is, ook al hebben zij dan van den wereld
ontdekker maar weinig of niet geprofiteerd en al
zijn tenslotte de Spanjaarden met de winst, in casu
met de door Columbus ontdekte landen gaan strij
ken. Blijft misschien nog de vraag of het ei van
Columbus van een Spaansche of een Italiaansche
kip afkomstig was.
Besluiten we met de mededeejing, dat de Melo-
neesche bladen vertellen van een heel eigenaardi-
gen gierigaard, die onlangs gestorven is. De man
heeft jaren en jaren rondgeloopen met zijn ka
pitaal op zijn rug, d.w.z. verstopt in een kunstma-
tigen bochel, die hem tevens diende het medelij
den op te wekken. Toen hij gestorven was, werd
in de zeer bijzondere schatkamer een bedrag ge
vonden ter waarde van tien millioen lire aan bank
biljetten. Zijn mismaaktheid had hem wel veel op
gebracht.
Edison over ons land. Een woord
van bewondering. Huldiging van
Edison. iMooi en vlug werk van
politie en justitie. Een ernstig ver
dachte inzake den kindermoord gevat.
Een net gespannen over heel Ne
derland. De retourvlucht. Vlie
gen naar Indië nog niets voor vrou
wen en kinderen. De vierde tocht
mislukt. Echte pokken. Een
rapport. Stijgende lijn bij de ont
wikkeling van den eeonomischen toe
stand. Een goede Septembermaand.
Schelautomaten en postpenningen.
Briefportverlaging.
Het is nog maar enkele tientallen van jaren
geleden, dat men o.a. in schoolboekjes lezen kon,
dat het electrisch licht, hoe schitterend, hoe mooi
ook, „vooralsnog" slechts te gebruiken was in,
fabrieken, voor de verlichting van groote ge
bouwen enz. en dat het voor huiselijk gebruik
nog niet geschikt, ook niet veilig genoeg was.
Maar, sindsdien heeft de electriciteit en daaron-)
der ook het electrisch licht zich met verbazende)
snelheid van nagenoeg elk terrein meester ge
maakt en, daarbij heeft zich o.a. het aardige ver
schijnsel voorgedaan, dat in vele plaatsen de evo
lutie van de verlichting een zoodanige is geweest,
dat in den langen schakel tusschen de zeer pri
mitieve verlichtingsmiddelen uit de middeleeu
wen en die, op het bezit waarvan we ons "heden
ten dage mogen beroemen, een der schakels isi
overgeslagen te Veten die van de gasverlichting.
In vele gemeenten toch kwam men van de petro
leumverlichting ineens tot het electrisch licht.
Deze week in het bijzonder gedenkt ons land
op „schitterende wijze" den man, die door zij®
moeizaam streven en door zijn rusteloozen arbeid
zooveel heeft bijgedragen tot de vervolmaking
van ons electrisch licht. Edison, dp uitvinden
van de electrische gloeilamp, wier gouden jubi
leum deze week gevierd wordt, heeft door middel
van het Algem. Hbld. zijn bewondering uitge
sproken over de vorderingen welke door ons vólk
gedurende de laatste halve eeuw zijn gemaakt
op alle gebieden van het menschelijk streven, ook
op het gebied der verlichting dus. We kunnen;
tevreden zijn met Edison's bewondering, maar
gaarne zullen we ook zonder die bewondering
hulde brengen aan den vernuftigen uitvinder, die
zeker wel in staat is de vorderingen, welke' door
ons volk gemaakt zijn naar waarde te schatten,
hij, wiens geest heeft gezocht en gespeurd en,,
gevonden op alle terreinen der natuurwetenschap
pen. Voornamelijk in de groote steden wordt deze
week aan Edison de welverdiende hulde gebracht.
Of ons land de vergelijking met andere landen
ten volle kan doorstaan op het gebied van dej
door Edison bewonderde vorderingen,, is ietts dat
we niet durven beweren. Maar, er zijn in ons
land wel dingen, die onze eigene bewondering af
dwingen. f
Het verschrikkelijke moordgeval in den polder
Blijdorp beeft de politie en justitie blijkbaar tot
een intensieven arbeid omgezet, waarvan de re
sultaten prachtig zijn, een arbeid waarvoor men
zoo om de organisatie als om het succes, respect
moet hebben. In korten tijd toch was over ons,
land een net gespannen, door de geheime construc
ties aan burgemeesters e.a. gegeven, een net, zoo
secuur, dat de gelegenheid om door de mazen er
van heen te glippen welhaast onbestaanbaar leek.
Het resultaat is bekend. De vermoedelijke dader,
althans de man, tegen wien vele aanwijzingen)
zijn, is in Limburg, te Heerlen gesnapt. Of hij'
inderdaad de dader is, zal nog moeten blijken.,
Voorloopig bleef hij ontkennen iets met den)
moord uitstaande te hebben. Maar, aangenomen,
dat hij den bedoelden moord niet op zijn geweten
heeft, ook om andere feiten werd hij door de
politie gezocht.
De postvluchten naar en van Indië hebben de
belangstelling van ons vólk, speciaal bij de Am
sterdammers natuurlijk, die de koene vliegers!
zien gaan en komen. Het eerste vliegtuig heeft
de retourvlucht volbracht. Blijkens een interview
dat door een der leden vau de bemanning aan het
„Hbld." werd toegestaan is de,reis prachtig ge
weest voor vrouwen en 'kinderen zou de reis door
de lucht nog wat te vermoeiend zijn, ook omdat
het nog wat behelpen is aan boord, maar overi
gens gaat het uitstekend. Die vlieger, die een en
ander aan het „Hbld." vertelde, de heer Smir-
noTf had bij zijn aankomst te Batavia juist een.
millioen kilometer gevlogen, dat is vijf en twin
tig maal den omtrek van de aarde!
Ofschoon het vliegen van en naar Indië prach
tig gaat, zijn toch tegenspoeden niet uitgesloten.
Bit is gebleken op den tocht van het vierde vlieg-i
tuig, waaromtrent gemeld werd, dat het, op de;
heenreis, in de buurt van Konstantinopel heeft'
moeten landen, nadat het in den mist in aanra
king was gekomen met een begroeiden heuvel.
Heeds eerder was een storing in een der motoren
geconstateerd. Volgens de eerste berichten moest
het vliegtoestel gedemonteerd worden. De reis
zou dus mislukt zijn. De kust, de groote vijand
van de zeevarenden, is het blijkbaar ook voor de
luchtvaarders. Door een commissie is dezer dagen
rapoprt uitgebracht over hun zienswijze omtrent
den aard der in ons land heerschende epidemie,)
het z.g.n. alastrim. Blijkens dit rapport moet;
de ziekte als echte pokken worden opgevat. On
der meer zegt de commissie in haar rapport ook,
dat aan invoering van eenigerlei vorm van ge
dwongen vaccinatie wegens het encephalitisge-
vaar niet valt te denken.
Deafgeloopen Septembermaand is voor de
schatkist weer een goede geweest. Voor de schat
kist, dus eigenlijk ook voor ons allen, al hebben
wij dan voor een zeer belangrijk deel gezamenlijk
onder verschillende vormen de schatkist het fi-
nancieele meevallertje bereid. De September
maand van dit jaar bracht bijna vier millioen
meer op, dan de gelijknamige maand van het vo
rige jaar. En zoo ging het vrijwel van maand tot
maand. Augustus bijv. bracht ongeveer drie en
een half millioen gulden vooruitgang bij verleden
jaar. Voor het reeds verloopen deel van dit jaar
bedragen de inkomsten al twintig millioen meer
dan de raming van het afgeloopen tijdperk was.
Ein, de stijging betreft bijna de geneele linie.
Hieruit mag geconstateerd worden, dat de econo
mische toestand van ons land zich in stijgende
lijn blijft ontwikkelen.
Zooals we reeds vroeger meedeelden is er een
sohelautomaat uitgevonden. Door de toepassing
van de nieuwe vinding wordt het gedurig en on-
noodig naar de bel loopen voorkomen, want de
bel gaat slechts over, wanneer men een cent in
de gleuf werpt. E® wie niet tot de bona-fide bel
lers behoort, krijgt zijn cent niet terug. In ver
band met de schelautomaten zijn nu ook z.g.
postpenningen uitgevonden. De' bestellers toch
moeten wel eehs een keertje bellen en met het
oog daarop zouden ze altijd een goeden voorraad
oenten moeten meedragen. Dank zij de uitvinding
van de geelkoperen postpenningen kunnen ze de
oenten thuis laten. Men zal vragen welk verschil
er is tusschen het meedragen van eén aantal cen
ten en het meedragen van een gelijk aantal post-
enninpgen. Dat zal vermoedelijk in de waarde;
zitten. Een besteller die belt, heeft niet altijd
tijd te wachten tot opengedaan wordt (ofschoon,
als er dan toch zooveel minder gebeld wordt)!
kunnen de huismoeders, dienst- en belmeisjes
voor ëen enkele keer wel eens wat vlugger loo
pen misschien. En als de besteller niet kan wach
ten, kan hij de cent ook niet terug ontvangen)
Het zou in dit en dergelijke gevallen te veeL
gevergd zijn het publiek zelf de oenten te laten
terugbezorgen en, er zouden ook lieden kunnen
zijn, die h.et terugbrengen van den cent op zijn
beloop lieten en daar zou de Staat schpde bijv
hebben. Daarom: postpenning, die voor het pu
bliek geen waarde hebben. Vooralsnog meenen
we is de sch,elautomaat nog niet algemeen in
gebruik, wat ongetwijfeld de vele negotiemen-
schen wel aangenaam zal zijn, die toch reeds door
de bordjes„aan de deur wordt niet gekocht" al
meer tegenwerking zullen hebben dan hun lief is.
Zeer waarschijnlijk gaat men November, of in
verband met de voorbereidende maatregelen een
of meer weken na den eersten, een nieuwe verla
ging der posttarieven in en wel voor brieven in
binneulandsch verkeer. Het briefport vpor een
brief beneden twintig gram wordt gebracht op
zes cent en dan krijgen we een nieuw tarief van
twaalf cent voor brieven met een gewicht van 20
tot 40 gram. Het minimumport voor monsters in
binnenlandsche verkeer wordt verlaagd van vijf
tot drie cent. Alle beetjes helpen!
TWEEDE KAMER.
Ambtenarenwet. Critiek op de houding
van de Nederlandsche delegatie te Genève.
Onzie verhouding tot België.
De openbare behandeling van de zgn. ambtena
renwet vordert, zooals te verwachten was, veel tijd
Men is thans tot artikelsgewijze bespreking overge
gaan en een groot aantal sprekers, te veel om op te
noemen, voerden het woord. De critiek op het wets
ontwerp betrof in de eerste plaats den 13 a 14000
arbeidscontracten. Het schijnt, dat er bij de aan
stelling dezer personen nogal misstanden bestaan.
Zoo werd er bv. aangehaald, dat in het arbeidscon
tract van zulk een persoon is vastgelegd dat al
leen de dwingende bepalingen van het Burgerlijk
Wetboek voor hem gelden .terwijl hij niet de sanc
ties ter verdediging van zijn rechten kan toepas
sen. Het coalitierecht en het stakingsrecht bestaan
voor hem niet. Hoe dit nu ook zij, alle kamerclubs
interesseeren zich bijzonder voor deze menschen,
welke belangstelling door de sociaal-democraten
tot uiting werd gebracht in eenige amendementen.
Het slot was, dat de minister van Justitie, mr. Don-
ner verklaarde de ontwerpen, welke redelijkerwijs
geregeld moeten worden, bij algemeene maatregel
van bestuur geregeld zullen worden, waarmede men
voorlooping tevreden was. In de tweede plaats zijn
degenen, onderhevig aan krijgstucht, zooals mili
tairen en marechaussees, het onderwerp van be
spreking geweest. Het betrokken ontwerp bepaalt
alleen, dat het formeele recht voor hen niet zal
gelden, aangezien, aldus minister Donner, de ge-
heele regeling van de disciplinaire straffen reeds
voor de militairen is vastgelegd. Toen de minister
had medegedeeld, dat de regeling der administra
tieve rechtspraak voor militairen in voorbereiding
was, trok de heer ter Laan (s.d.a.p.) zijn amende
ment in, terwijl een amendement Marchant, strek
kende om alle militairen onder deze wet te bren
gen, met 53-29 stemmen werd verworpen.
Door den soc. democraat van den Bergh, werd
nog een poging gedaan om personen, in dienst van
semi-publiekrechterlijke lichamen in den vorm van
naamlooze vennootschappen, onder de werkings
sfeer van de wet te brengen, maar hiervan moest
minister Donner niets hebben en wel omdat het In
gaan zou tegen de Grondwet. Men zou komen op
een terrein, waarop men bij deze Wet niet moet
zijn. Semi-publiekrechterlijke lichamen kunnen
niet worden aanvaard. Met 54 tegen 15 stemmen
werd het amendement van den Bergh verworpen.
In het wetsontwerp werd voorgesteld de benoe
ming der ambtenarengerechten door Ged. Staten
te doen plaats hebben. Een amendement, dat zon
der stemming werd goedgekeurd stelde voor de le
den van de Ambtenarengerechten door den minister
van Justitie te doen plaats hebben. Zooals gezegd,
werd het aanvaard. Verworpen werd evenwel een,
door den heer ter Laan (s.d.a.p.) van den heer
Boon (v.b.) overgenomen amendement om aan de
organisaties gelegenheid te geven haar wenschen
door een aanbeveling kenbaar te maken.
Over de door de Nederlandsche delegatie te Ge
nève aangenomen houding schijnt men van ver
schillende zijden minder te spreken te zijn. Bij het
onderzoek der begrooting van buitenlandsche za
ken in de afdeelingen der Tweede Kamer hebben
tenminste verscheidene leden op die houding cri
tiek uitgeoefend. Speciaal vond men minder juist
het optreden van den heer Loudon ter gelegen
heid van het voorstel van Lord Cecil om een snel
leren voortgang der besprekingen over het ontwa-
peningsvraagstuk te bevorderen.
Hoe is op het oogenblik de Belgische kwestie?
Is er binnen afzienbaren tijd overeenstemming te
verwachten?
Aldus luidden de vragen. Men meende, dat de
medewerking van het Departement van Waterstaat
inzake de Belgische kwestie, te wenschen overlaat.
Het standpunt der Kamer inzake deze materie
schijnt nog niet veranderd. Van een Moerdijkka
naal moet men niets hebben en mocht België een
herziening der verdragen van 1839 verlangen, dan
dient België zich ook aan een uitspraak van het
Hof van Internationale Justitie te hauden.