Liefde en Misdaad
Rechtzaken
De Moord van Saint-Ouen.
ALKMAAR.
VOOR BEN POLITIERECHTER.
Openbare zitting van Maandag 25 November.
Geen mosterd, die men na den maaltijd geniet
Maar late haver, die hóóg den grond nog
uitschiet
Door de novervloedigen aanvoer van grond
stoffen bestemd voor de justitieele worstmaking,
was het aan de aandacht van ons door de bloem
rijke omschrijvingen vaan zoovele afdwalingen
afgemarteld brein ontsnapt, een zaak tegen een
zekeren mijnheer Jan ÏL, die zich op 29 Augus
tus te Schagen handtastelijk had vergrepen aan
den marktkoopman Fduard van Dam, een Gr.
Mokummer van Juda's stam, die met Da Costa
zijn tot het christendom overgegaane dichterlijke
rasgenoot Da Costa kon getuigen.
Ik ben geen zoon der koele Westerstranden,
daar waar de zonne rijst, daar is mijn
- vaderland.
Tusschen dezen nijveren handelsman en ge-
melden Jan Bi. was een sterke wrijving ontstaan
omtrent de deugdelijkheid van een door den
heer v. Dam te koop gepresenteerde portemon-
naie, waarbij Jan, die rhetorisch niet was opge
wassen tegen den welbespraakten negociant, zijn
handen in het debat' had gebruikt en den bejaar
den man een flinke tik op zijn grijzenden sche
del had verkocht. Welke onridderlijke handeling,
want het is geen kunst, 'n kind of 'n oud man
te slaan, hem door den politierechter zeer kwa
lijk werd genomen, zooais kon worden afgeleid
uit de opgelegde straf, f 25 boete of .25 dagen
smikkelen aan de soliede peulvruchten, door het
rijk verstrekt aan zijn pensiongasten.
Wel vlugge beenen maar geen lange vingers
zijn bruikbaar.
De 33-jarige ex-besteller der Ned. Posterijen
te Oude Niedorp verspeelde zijn wel niet schit
terend, maar toch in ieder geval met 25 pop gesa
larieerd baantje, door zich een bedrag van ruim
114 gulden, dat hij van ontvangen postwissels
en girobiljetten onder zijn berusting had, voor
particuliere doeleinden toe te eigenen. Dit geld
werd door belangstellende familie vergoed en
werd opgezonden naar de postadministratie te
Alkmaar, waar het nog steeds rustig in kas is,
terwijl de benadeelden nog steeds op uitkeering
wachten.
De ontrouwe postlooper, die met vrouw en kind
inmiddels de wijk naar Rotterdam had genomen,
stond heden als boetvaardig zondaar voor den
politierechter. De officier scheen niet veel met
den verdachte op te hebben, zooals bleek uit zijn
requisitoir, waarbij vier maanden werd gerequi-
reerd, maar de politierechter was meer welwillend
gestemd en legde een voorw. straf op van 6
maanden met 2 proefjaren. De reclassant komt
onder toezicht van het genootschap te Rotter
dam en heeft de verplichting zich onmiddellijk
aan te Pielden als geheelonthouder en het café
bezoek, dat hoofdzakelijk de oorzaak was van
zijn afdwaling na te laten.
OF-
102)
Dienzelfden dag ontving hij een kort, maar erg
vriendelijk briefje van mijnheer Daniël Savanne
met het verzoek dien eigen avond bij hem te
willen komen in zijn huis op den boulevard Ma-
lesherbes, als 't kon, precies om acht uur.
Bijna op 't zelfde oogenblik kreeg Philippe
de Nayle een dergelijk telegram, maar voor hem
was de uitnoodiging tegen zeven uur gesteld.
Philippe de Nayle, zeer geïntrigeerd door 't
verzoek, zou bepaald op zijn tijd passen.
Claude Grivot, die ook het courantenbericht
had gelezen, was in de wolken. „Ja, O'Brien had
zijn zaakjes toch maar heerlijk afgedaan. Robert
en hij hadden niets meer te vreezen, nu de men
sehen ,die ooit tegen hen hadden kunnen getuigen,
van het wereldtooneel verdwenen waren!
XXVIII.
Prompt om zeven uur meldde Philippe de
Nayle zich bij den heer Daniël Savanne aan, en
werd ook terstond op diens studeerkamer toege
laten. 1 t I 1
Die eerste woorden door den jongen man ge
sproken, behelsden de vraag, of het bericht, dat
die neigen morgen in de couranten had gestaan,
wel met de waarheid overeen kwam.
„Alles is waar, mijn jonge man,
antwoordde
de rechter. „Het noodlot, dat ons in die droevige
zaak steeds vervolgt, schijnt nog altijd niet ont
wapende te zijn."
,jEm hebt u ditmaal niet eenige hoop de schul
digen te zullen ontdekken, mijnheer
„Ik durf u waarlijk'geen Bevestigend antwoord
te geven. De teleurstellingen, gedurende de laat
ste zes maanden ondervonden, zijn zoo talrijk
geweest."
„Mag ik u ook vragen, mijnheer, waarom u
mij hebt laten roepen?" t
„Ik had u noodig, mijn vriend!'
„Des te beter. Mij zal 't zeer aangenaam zijn,
u, in welk opzicht dan ook, van dienst te Kun
Elen slaatje uit slaande slokkiesbaas?
In den avond van 10 Augustus werd het café
van den heer Jan R. te Enkhuizen bezocht door
een reeds min of meer beneveld heerschap, Jan de
,1genaamd, die aanvankelijk rustig zijn reeds
aangevangen sikkerpartij voortzette, tot hij ter
afwisseling een hompie ouwe kaas verzocht, wat
hem botaf werd geweigerd. Nu had je echter de
poppen aan 't dansen. Jan werd gewoonweg woest
door de weigering en bekogelde de licht breek
bare inventaris van het buffet, waardoor menig
borrelglaasje den geest gaf. De particuliere on
dernemer van de vroolijke keuken moest heden
voor de vertoonde gooi- en smijtfilm terecht
staan, doch hij was niet verschenen. Het was
evenwel den politierechter bekend, dat Jan de
toegebrachte schade, begroot op 'f 4.50 had willen
vergoeden, doch daar van had afgezien, omdat
de caféhouder f8 verlangde. De politierechter
toonde zjch heden geen bewonderaar van het be
middelingssysteem van getuige J. en het was
zeker wel aan die weinige appreciatie te danken,
dat Jan de J. er zoo genadig afkwam en slechts
tot 2 knaak boete of 5 dagen werd veroordeeld.
i
Een niet onvoordcelig abuis.
Dé Vlaamsche arbeider Joh. de W„ thans te
Zijpe als huisvader en werkman gevestigd, be
vond zich op Zondag 1 September te Alkmaar
te kermis en stalde zijn oud rottig rijwiel in de
garage van Hoogland op de Paardenmarkt. Na
voldoende van de kermisattracties te hebben ge
profiteerd, kwam de 'Vlaming in den nacht zijn
karretje weer oppikken en maakte zich uit de
voeten op het nog in uitstekende conditie verkee-
rende karretje van den 16-jarigen Jov. Valke-
ring uit Limmen, wélke fiets deze met St. Nico-
laas 1928 present was 'gedaan. Het lorrig vehekel
waarmede de heer de W. was gearriveerd, had
hij.in ruil achtergelaten. De garagehouder Jan
Hoogland echter, die goed bij den tijd is, liet het
er niet bij zitten en slaagde er in, de linke Vla
ming nog in het bezit van Volkerings rijwiel,
maar dat hij al een beetje veranderd had, op te
sporen. De goocheme Joh. de W., thans terecht
staande, beweerde nu met stalen porum, dat het
een vergissing was. Hij had al met aandacht de
Schager Courant nagesnuffeld naar een adver
tentie, waarin gevraagd werd naar een persoon,
die een verkeerd rijwiel had meegenomein.
Deze opheldering werd natuurlijk met gepas
te neerbied geaccepteerd, doch vermoedelijk dacht
men wel aan het bekende Italiaansehe spreek
woord: Le non vero, bene Trovato! Als het
niet waar is, is het toch goed gevonden. Wat de
geniale Johannes, de zoo aardige oude kraakjes
in soliede karretjes kon omgoochelen, omdat het
de eerste maal was, kwam hij er met f 20 boete
of 20 dagen zeldzaam voordeelig af.
Wonderlijke liefhebberij.
Omstreeks Augustus j.l. werden er te Schagen
voortdurend melkbussen ontvreemd, die dan op
allerlei onmogelijke plaatsen werden weergevon
den. Ook de veehouder Daan Jimmink miste
op 17 Augustus een'bus en daarbij kwam men tot
de ontdekking ,dat de 26-jarige zoon van Vloor's
buurman 'n flinke boer, Joh. Petr. V. de dader
was. Dit jonge mensch stond heden voor dit feit
terecht én beweerde alstoen, dat hij geen reden
nen zijn."
„(Misschien kunt u mij helpen in 't vinden van
eenig spoor."
„ïk?" it
„O, ik heb slechts misschien gezegd."
„Nu, ik beken u ronduit, dat u mijn nieuws
gierigheid in geen geringe mate hebt opgewekt,
mijnheer Savanne. Wat is er aan de hand?"
„Van mijn neef Henri heb ik gehoord, dat u
iets doet aan dé cryptographie."
Philippe huiverde, want hij dacht aan den
zonderlingen brief door hem ontcijferd, den brief,
dqor hem gevonden in de bibliotheek van zijn
stiefvader, Robert Vernière.
„Ik beweer niet, mijnheer Savanne," zeide hij,
„dat ik sterk ben in de cryptographie, slechts
een enkele maal is 't mij gelukt, een brief, in
geheim schrift geschreven, in pen voor elk ver
staanbare taal over te brengen.
„Nu wie weet, of u dat nu niet opniew gelukt,
als u je daarvoor eenige inspanning getroosten
wilt. Maar, ik moet vóór alle dingen u "de groot
ste stilzwijgendheid op het "hart drukken, Phi*
lippe!"
„Ik zal tegen niemand van uw opdracht spre
ken, mijnheer!"
Nu bracht Daniël Savanne den brief in cij
ferschrift, in 't valies van O'Brien gevonden,
te voorschijn en spreidde het vel papier op tafel
uit. Met een enkelen blik zag hij dat het hem
geen moeite zo ukosten dien brief te ontcijferen.
Daar stonden weder de letters P. I., de cijfers
en de plus en de minteekens, verbonden door ge-
lijkteeken, dat hier geen waarde had.
„Neem dat ding mee, mijn vriend, sprak de
rechter, en doe wat gij doen kunt om mij 't ge
heim te onthullen. Overmorgen, dat is a.s. Za
terdag, zien wij elkander weder te Neuilly. Zie
het daarheen te leiden, dat ge mij alsdan de ver
taling van dat cijferschrift kunt ter hand stel
len en ik zal u daarvoor zeer erkentelijk zijn.
Ik verzoek u niet, de groeten over 'te brengen
aan uw huisgenooten, omdat niemand behoeft te
weten, dat en waarvoor wij met elkander gespro
ken hebben. Tot Zaterdag dus!"
Tot Zaterdag, mijnheer!"
Met een brandend hoofd verliet Philippe de
Nayle het huis van den boulevard Malesherbes,
waar zich een groot half uur daarna Magloire
kon opgeven voor deze zonderlinge 'diefstallen.
Zeer zeker ging het niet om geldelijk voordeel,
daar de familie VI. er warmpjes inzit. Daar Jan
wel gunstig ,maar als wat vreemd bekend staat,
werd besloten, een onderzoek naar zijn gedragin
gen in te doen stellen, en de verdere behande-
aangehouden tot de zitting van 6 Januari.
Met de zwartste ondankbaarheid beloond.
Gedurende de vermaarde kermis te Zijdewind,
bevond zich in den nacht van 9 op 10 September
de tiog jeugdige en levenslustige heer Hendrik
M. zich in het café, waar zich de feestvreugde
concentreerde, doch hij stelde zich daar zoo onge
zellig aan dat de ondernemer de aanwezige politie
dringend verzocht dezen spelbreker maar in de
buitenlucht te brengen. Natuurlijk werd deze
maatregel van orde onmiddellijk toegepast, doch
besloten de rustbewakers, in het belang van Hen-
kies persoonlijke veiligheid, hem als geuniform-
de engelbewaarders naar 'huis te begeleiden en
hem dan behoorlijk onder de wol te stoppen.
Heintje waardeerde echter die goede zorg zoo
weinig, dat hij den braven gemeenteveldwachter
de Groot een scheldwoord naar het hoofd slinger
de, dat zelfs een gooser tippelaar van den Zee
dijk, zou hebben doen blozen. Zoo'n krenking
van het gemeentelijk gezag kon echter niet ge
doog dworden en heden werd de oproerige Zdjde-
winder dan ook behoorlijk tot f10 boete of 10
dagen veroordeeld.
Vader was vandaag goedkooper uit.
1 Het zoontje van den veehouder Jacob Str. te
Burgervlotbrug was op 15 September aan 't bak-
kelijen geraakt met den 11-jarigen Jan, zoon
van den 'vrachtschipper Dirk Schotvanger en*daar
papa Str. vreesde dat zijn zoon het niet kon bol
werken tegen den ouderen schipperstelg, kwam
hij krachtig tusschenbeiden en gaf hij Jan Schot
vanger een stevige opstopper. Maar daar nam
de oude heer Schotvanger geen vrede mee en
vreezende dat een aanklacht zou volgen, trachtte
Jacob Str. de zaak in der minne te schikken.
Het bleek echter dat Schotvanger f25 verlangde
om de zaak in den doofpot te stoppen, wel kbe-
drag VI. echter zoo exhorbitant hoog voorkwam,
dat hij zich liever overgaf aan de genade of onge
nade van den politierechter. En zijn vertrouwen
werd niet beschaamd, daar heden vader Dirk
tamelijk werd becritiseerd over zijn houding in
deze kwestie. Terwijl papa Jacob, hoewel ook
hij werd vermaand, zijn handen thuis te hou-
luistcren ,met een mes in het hoofd werd gesto
ken door een ander bezoeker, de friesch Berend
B„ welke por zoo degelijk aankwam, dat de arme
Purmerentenaar wel D/2 liter frisch en schui
mend bloed verloor. De oorzaak van die welwil
lende behandeling, was het weigeren van een
potje bier aan den bloeddorstigen friesch. Deze
'oekkesnijder was niet present en boodt geen ge
legenheid tot persoonlijke kennismaking, maar de
politierechter wil toch wel eens wat meer van
hem weten, dan nu bekend is en heeft de zaak
aangehouden tot 6 Januari.
Een heele verzameling, maar niets er bij
wat goed was.
Op 2 September werd te Bergen een motorbe
rijder ,de kantoorbediende, Simon V., uit Am
sterdam, door den rijksveldwachter Vermeulen
ter controle aangehouden en bleek het bij verifica
tie van zijn onmisbare documenten, dat hij een
rijbewijs had ten name van Visser, 'n wegenbelas-
tingkaart ten name Cornelissen en een nummer-
bewijs ten name Kemper. Voor dit laatste feit,
het valschelijk gebruik maken van een anders
nummerbewijs stond de pennelikker heden te
recht. Hij gaf een uitvoerige verklaring van
zijn heterogene verzameling en daar de politie
rechter wilde aannemen, dat boos opzet hier kon
worden uitgeschakeld, werd mijnheer Simon tot
slechts f 7 boete of 7 dagen veroordeeld.
Die driftige en loshandige Pipa.
Het dochtertje van den heer W. B. R. te Eg-
mondbinnen was onlangs met een gezwollen wang
thuis gekomen en deelde den heer R. toen mede
dat zij dit onaesthetische souvenir te danken
had aan den 20-jarigen sigarenmaker B. Deen,
die haar een klap in het gelaat had toegebracht.
De heer R. knoopte dit in 't oor én toen hij nu
op 20 September toevallig in zijn auto gezegden
Deen voorbij reed, wees het meisje, dat bij vader
zat, dezen aan als den persoon, die haar had
mishandeld. De heer R. stopte toen, wipte achter
het stuur weg en diende Deen op zijn beurt een
flinke oorveeg toe. Natuurlijk''n daad van eigen
gerechtigheid, waartegen de justitie zich moest
verzetten, zoodat heden aan den vader, die zonder
gerechtig dte zijn het justationes toepaste, werd
opgelegd f 15 boete of 15 dagen.
Minder waardeerende eritiek op de
Velowaschmachine maatschappij.
Een ingezetene te Helder, 'Jan B., had toen
alles nog koek en ei en de tortelduivenstemming
den slechte tot U0 boete '101 dogen (die d™ct -es nog no« en
weiden nfiet.ktl werd veroordeeld v„ het Velow'asehmachine-syndicaat een
huishoud fornuis op afbetaling gekocht. Doch he
laas de huwelijkshemel betrok, er kwamen zware
donderbuien opzetten. Het paartje ging uiteen
en Jan B. verkocht al zijn hebben en houden
aan een uitdrager. Daaronder bevond zich echter
ook het beroemde fornuis, dat evenwel nog lang
niet afbetaald was en waarop de Maatschappij
dus nog alle rechten kon doen gelden. Daar ver
werden afgetikt) werd veroordeeld.
Een waffel als een Zieppelinpakhuis.
Een te Medemblik wonend aardappelkoopman,
Pieter M., heeft blijkbaar een bijzondere antipa
thie tegen het kleine landbouwertje Teun Duif
en nam het op 17 September dezen agrariër
bijzonder kwalijk, dat hij met zijn schuitjes de
Galesloot dorst bevaren, zooals kon worden afge
leid uit, de uitgelezen collectie scheldwoorden,
waarmede hij vader Teun vereerde. Het gevolg dere afbetaling uitbleef wendde de directie zich
waf een klacht en heden werd de piepers foura- tot de justiti een- moest heden de nalatige huur-
geur ,die jammer genoeg niet verschenen was om kooper wegens verduistering terecht staan Laat
den politierechter ook eens op eenige staaltjes er direct bijvoegen dat hij zich bescheidenlek op
van zijn talent te onthalen, veroordeeld tot f20 den achtergrond hield en niet was verschenen,
boete of 20 dagen i De heer Officier hield echter met een voor hem
fEen feestelijke bijeenkomst op het eiland. ongewone scherpte een geweldige boetpredikatie
In den nacht van 19 op 20 September werd er tegen het verderfelijk huurkoop-systeem en de
op Texel in het café van Hovenier recht vroolijk Vel°-^afchmach/°e;maat^haPP}b J*6
feest gevierd en de vreugde was ten top gestegen,
toen plotseling de veehandelaar S. Jonk uit Pur-
merend, speciaal in een fokker gearriveerd om
deze festiviteit met zijn tegenwoordigheid op te
kwam aanmelden en nagenoeg op 't zelfde oogen
blik verscheen ook Henri Savanne.
Het drietal zonderde zich af en zij bleven ge-
ruimen tijd in een ernstig gesprek gewikkeld,
waarbij het meermalen bleek welk een goede
dosis gezond verstand de gewezen orgeldraaier
bezat.
Intusschen zat op de villa van Neuilly, Phi-
Tippe de Nayle met afgesloten deuren op zijn
studeerkamer den hem medegegeven brief te ont
cijferen, verscheidenen uren achtereen, met den
koortsgloed in de aderen en met een hoofd als
vuur ,niet, omdat de arbeid zoo inspannend was,
maar omdat hetgeen hij successievelijk ontcijfer
de ,ook voor hem zelf van 't grootste belang bleek
te zijn
durend lastig viel met vervolgingen, waarvan zij
zelf de indirecte oorzaak was. De officier be
dankte er feestelijk voor, de kwajongen en in
casseerder van dubieuze posten dier maatschappij
te fungeeren, en gaf de verzekering, dat hij in
't vervolg dergelijke zaken niet zou aanbrengen.
Dë officier eindigde zijn lang niet malsch requi
sitoir met slechts f3 boete of 8 dagen tegen ver
dachte, welke eisch met volle instemming van
den politierechter door een dienovereenkomstig
vonnis werd bekrachtigd.
En wie kon nu mét zulke gegevens uitmaken,
wie Richard Vernière's moordenaar was geweest?
Dénise's zoon stelde zich wel die vraag, doch
durfde ze niet beantwoorden. Doch op eens ging
hem een andere gedachte als een bliksemflits door
het. hoofd: Hij zelf, bij had van de laatste uit
vindingen op oorlogsgebied teekeningen
een triplicaat moeten maken, op last van Robert
Vernière. Waarom? Wat had Robert Vernière
met die dingen gedaan Een vreeselijk' vermoeden
Toen eindelijk de ontcijfering was voltooid, kwam bij hem op en liet hem rust noch duur.
•jj- io 1 q Trnlttt' jjij zag op zijn horloge. 'tStond op twee uur in
luidde de brief in vertaling als volgt:
„Surveilleer de fabriek van Richard Vindus
trieel te Saint Ouen.'Koop ons den man als hij te
koofc) is, en vooral zijn laatste uitvinding be
treffend ede bewapening der Fransche marine....
Betaal een millioen als hij 't eischt. Zijn broeder
Robert V., ee nonzer geheime agenten, is over
tuigd ,dat Richard ons van dienst zou kunnen
zijn. Dé meesterknecht Claude G. is gemakkelijk
te belezen Bij tden grooten staf van het depar-
den nacht.
„Neen," mompelde hij, „ik kan van nacht niet
meer naar Saint Ouen gaan. D'at alles dient
voorloopig geheim te blijven."
TPhilippe de Nayle ging naar bed, maar het was
hem onmogelijk om ook slechts enkele minuten
te slapen. -
Om vijf uur was hij weder op en gekleed, en
begaf zich naar de fabriek, waar hij aankwam,
tement van oorlog zijn de plannen aanwezig voor toen juist het eerste gebel luidde voor het werk-
de nieuwe forten op Frankrijks Oostelijke gren- volk.
zen. Spreek met den luitenant-ingenieur X. Tijdens de afwezigheid van Robert erniere
van dat departement. Betaal steeds goed. j had alleen Philippe het recht, gebruik te maken
Dank omtrent de inlichtingen aangaande het Van diens werkkamer, waarvan hij een tweeden
nieuwe geweer. bebben een model noodig sleutel bezat.
Spreek ook met den artilleriekapitein D>. van Hij begaf zich daarheen en ontmoette onder-
oorlogs-departement. Die man is ons stel weg Claude Grivot. Hij had dien man, dien mede-
dit schrijven onzen militairen attaché ter hand." plichtige, wel naar de keel willen vliegen, doch
Dat alles was zoo duidelijk, dat voor Philippe vond het veiliger, eenvoudig smans groet te
geen twijfel ,geen hinken op twee gedachten meer beantwoorden ,wat hij dan ook deed.
mogelijk was. De fabriek van den industrieel I Eenmaal op 't kantoor zijnde, deed ^Philippe
Richard V., die gesurveilleerd moest worden, was
natuurlijk de fabriek van Richard Vernière ge
weest. Zijn broeder Robert Vwas zijn eigen
stiefvader, de opzichter, die zoo gemakkelijk te
belezen was, niemand anders dan C'laude Grivot,
en Robert Vernière was een spion geweest in
Pruisische soldij.
Bestond zelfs niet de kans, dat Richard Ver
nière zijn weigering om zich aan Duitschland
te verkoopen, met zijn leven had geboet?
de deur er van op slot. Hij zelf had indertijd de
door hem vervaardigde teekeningen en toelich-
tinge nopgeborgen. alles, hij wist het, was in
drievoud gemaaktwas verstrekt aan het departe
ment van oorlog, maar het duplicaat en het tripli-
caa tmoesten op 't kantoor bewaard zijn geble
ven. Hij vond slechts één afschrift; waar was
da tandere gebleven?
(Wordt vervolgd).
