Beroering in Britsch-lndië
Revue van de Week
fluitenlandsch Overzicht
Plannen voor een nieuw Oogstjaar
De Engelsche Arbeidersregeering heeft het niet
gemakkelijk. Juist was zij met de Egyptische
nationalisten, door toe te geven aan zoowat al
hun eischen, tot een accoord gekomen (de jongste
verkiezing, waarbij de Egyptische extremisten
(uitersten) eene overweldigende meerderheid be
haalden, bracht de ratificatie dezer overeenkomst
wel weer eenigszins in gevaar, juist was ze dus,
althans voor het oogenblik, van die moeilijke
Egyptische kwestie af, of een nieuw probleem,
veel geweldiger nog in omvang en beteekenis,
vraagt om oplossing. Britsch-lndië, Van den toe
gang tot de poort, die leidt naar het beloofde
land, het Suezkanaal, had Emgeland zich verze
kerd .Zal haar thans den toegang tot het be
loofde land worden geweigerd
Oneindig is de oppervlakte van het Indische
schiereiland (1600 maal grooter dan Nederland),
oneindig zijn aantal bewoners (350 millioen).
-Meer dan 100 rassen telt het bij eene bevolking
met eene beschaving, varieerend primitieven tot
den allerhoogsten trap. Hoeveel Emgelschen zijn
er niet noodig voor "het bestuur van Hezen men-
schenoceaan in dat werelddeel?
„Indië verloren, rampspoed geboren". Bij het
verlies va-n Indië zou het machtige Britsche im
perium ineenstorten; het met zooveel moeite en
opoffering onder het vloeien ^an zooveel bloed
en tranen opgetrokken majestueuze gebouw zou
als een kaartenhuis in elkaar zakken. Wie is in
staat de gevolgen dezer ineenstorting te bepalen
[Wie bepaalt de kracht van den weerklank, welke
de verdrijving der Engelschen bij alle Oostersche
volken zou vinden? Is er iemand, die niet ge-
Jlooft, dat het einde van alle koloniën daar was
Verbijsterend snel is het tempo, waarin zich
de verhoudingen in Britsch-lndië wijzigen. Eéns
de schrik der Britten, is thans op den (Heiligen)
Gandhi nog hun hoop gevestigd, want Gandhi
is nog het meest gematigd, eischt nog „slechts"
volledige onafhankelijkheid en wenscht nog met
vreedzame middelen (boycot) dit doel te bereiken.
Efr zijn reeds in kracht niet te onderschatten
stroomingen, die veel en veel verder willen, niet
tegen geweld opzien en den band met Engeland
gèheel willen verbreken, eene tegen-regeering te
genover de Britsche stellen. Voor een niet onbe
langrijk deel is de intense propaganda van Mos
kou de oorzaak, dqt deze extremistische richting
in de Indische nationalistische beweging zooveel
in kracht heeft gewonnen en het kon gebejiren,
dat de voorzitter van het Al-Indisch Congres
zeide, dat het Congres niet alleen voor onafhan
kelijkheid, maar ook voor de socialistische repu
bliek is. De dominion-status was niets begeer
lijks, omdat daarbij de massa aan een kleine
klasse der bevolking overgeleverd wordt.
Goed, goed[Moskou draagt een deel der
schuld.
Maar vergeet niet, dat het oogenblik ook ge
komen kan zijn, dat die menschenverpletterende
„wagen van "Jaggemant", zooals een publicist
kort geleden het vereenigde Indië noemde, in be
weging is gekomen ondanks de propaganda der
communisten, dat de eenheid aller Indiërs gebo
ren 7 J
Ja, dan zouden geen geweld of concessies aan
de Engelschen meer baten!
Het is waarschijnlijk door den invloed der
extremisten gekomen, dat thans Gandhi van do
minion-status niets meer wil weten en door
volledige onafhankelijkheid opkamt. Zal het de
Engelsche regeering gelukken er met dominion-
status toch nog af te komen? de beantwoording
der vraag is afhankelijk van eene andere vraag:
heeft het congres is Lahore de meerderheid der
Indiërs achter zich In Engeland troost men
zich. met de onderstelling, dat dit niet het geval
is. Dat het zelfs niet eens de meerderheid der
Hindoes vertegenwoordigt en zeker niet uit naam
van het Muzelmansche element en van de Indi
sche vorsten spreekt. Waar is, dat er op het Al-
Indisch Congres belangrijke groepen zijn, die be
lang hebben bij Engelsch bestuur en dominion-
status nog. zoo slecht niet vinden. En ook de in
Madras verzamelde Indische nationale liberalen
zijn hiermede reeds meer dan tevreden. Maar vast
staat, dat de meerderheid van het Al-Indische
Congres veel verder gaat in zijne verlangens'
en onafhankelijkheid eischt, al wil men dan ook
van uitwerping der Engelschen nog niets weten.
En evenzeer staat vast, dat de inlandsche wereld
tegenwoordig zeer vatbaar is voor nationalistische
en revolutionaire propaganda en het ware een
fout van beteekenis de demonstratie van het na
tionalistisch congres te onderschatten.
In Egypte heeft men de ervaring opgedaap,
hoe een nationalistische beweging uit een klein
begin in tien jaar tijds het geheele land heeft
meegekregen, waarbij de verbanning van de voor
naamste leiders in 1919 het tegendeel van het
geen men er mee beoogde, heeft uitgewerkt.
Zouden de aanvallen der Engelsche pers op
den minister voor Indië, Benn en op den Britsch-
Indischen onderkoning, Lord Irwin, geen aanwij
zing zijn voor de aanwezigheid der vrees, 'dat
men het gevaar niet zonder het verleenen van
onafhankelijkheid kan bezweren?
Men begrijpe goed, dat het verleenen dezer on
afhankelijkheid nog niet beteekent eene verdrij
ving der Engelschen uit Indië. Van eene cata
strophe is nog geen sprake. Eene innige econo
mische samenwerking tusschen moederland en
kolonie zal blijven bestaan, de Engelschman zal
niet "alleen worden geduld, maar veeleer als een
welkome gast worden beschouwd, dien men al
lerlei concessies doet.
Maar hierin schuilt een gevaar, want er kunnen
oogenblikken komen dat men op het gezelschap
van dien gast geen prijs stelt, hem als „onge-
wenscht" de deur wijst. En wat dit laatste be-
teekenen zou, heb ik in den aanvang van mijn
artikel duidelijk gemaakt. H.
7 Januari.
De Senaat heeft den te waardeeren ijver be
toond ,nog voordat het jaar 1930 geboren werd,
een bundeltje spoedeischend legislatief goed voor
de koninklijke bekrachtiging rijp te maken. Pre
sident de Vos van Steenwijk bracht de hooge
vergadering in de zitting'van 30'December daar
voor dank. en dat komt de Eerste Kamer volko
men toe. Zij vat den 7en Januari het afdeelings-
onderzoek aan van de ontwerpen Bijksbegroo-
ting, na het wetsvoorstel betreffende de vorming
van een Luchtvaartdienst te hebben afgedaan.
Waarom nog steeds het nuttelooze en geld verspil
lende stelsel van de miniatuur-zittinkjes, waar
mee het senatoriale bijeenzijn telkens worden
„gepraeludeerd" moet worden gehandhaafd, 'tis
niet makkelijk, of liever: heelemaal niet te ver
klaren. 1
Den 30en December jl. heeft onze Senaat met
269 goedgekeurd de verlenging van het op-
sehortingswetje betreffende de indirecte vaccina
tie-verplichting. Uit dat stemmencijfer blijkt, dat
mr. Bink's taaie oppositie tegen die verlenging
toch niet, geheel zonder invloed is gebleven.
Schoon in deze de aanhouder niet heeft gewonnen.
De Eerste Kamer keurde den 30en van Winter
maand '29 ook goed het ontwerp, mogelijk ma
kend belasting betalen op Postkantoren. Waar
bij minister de Geer de kritiek van hen, die dezen
maatregel voor het platteland willen blijven uit
schakelen, vergeleek met die van den naïeven
mensch, wien 't zou invallente trachten met
een bokkewagen een auto in te halen of den op
komenden dageraad met een brandspuit tegen
te houden... De beeldspraak was stellig kras ge
noeg. Nog werd in de genoemde Senaatszitting
goedgekeurd a.m.: Het ontwerp, voor nog een
jaar verlengend de werking der paragraaf in de
wet-L.O., de oprichting van scholen belemme
rend. 'tls wel duidelijk gebleken, dat een „da
capo" van Hezen maatregel door Bechts zeer be
slist zou worden afgewezen. Minister Terpstra
gaf ook in de Eerste Kamer de verzekering, dat
de Commissie Butgers in den loop van 1930 met
haar rapport gereed zal zijn. Waarin dan ook
deze zaak natuurlijk zal worden geregeld. Tegen
een ontwerp tot verhooging van de onderwijs-
begxooting-'28 met eenige millioenen en vermin
dering daarvan met gelijk bedrag waren in het
voorloopig verslag zeer ernstige bezwaren ont
wikkeld, daar de Senaat zich niet verder wil
laten welgevallen het op 't uiterste nippertje
indienen van zulke voorstellen, welke dan niet
meer behoorlijk kunnen worden onderzocht. Mi
nister Terpstra. beloofde het mogelijke te zullen
doen om zulke extra-spoedontwerpen voortaan
te vermijden. Waar de grenzen van het „moge
lijke zullen worden gevonden, moet de toekomst
leeren....
'tls zeer de vraag, of senator mr. Mendels
het weder-bijeenkomen der Eerste Kamer niet
zal gebruiken om eene interpellatie te richten
tot den Minister van'Koloniën in verband met de
huiszoekingen en arrestatie in de „nationalisti
sche sfeer" in Oost-Indië, welke zeer kort gele
den hebben plaats gehad. Zoowel hij als zijn par
tijgenoot ir. Cramer, lid van de Tweede Kamer,
hebben over die kwestie reeds vragen gericht tot
de Begeering. Men begrijpt, de communist Wijn
koop, allicht ook zijn vriend en vijand Louis de
Visser, staan reeds met Interpellaties gereed,
welke zullen los komen op 11 Februari, als
wanneer de Tweede Kamer hare werkzaamheden
hervat. Bespreking van de aangelegenheid, hier
bedoeld, bij de dan aanstonds aan de orde komen
de Indische Begrooting zal stellig niet voldoende
worden geacht. Een andere kwestie, welke stof
zal doen opwaaien, is dat tot hoofdinspecteur van
den Arbeid, te den Haag, ir. Fruytier, den on
langs afgetreden Gouverneur van Ouragao, is
benoemd. Waardoor eenige mutatiën bij de Ar
beidsinspectie noodig waren. Voor minister Ver
schuur kan dit een wat moeilijk uurtje in het
Parlement berokkenen. De kritiek, op ir. Fruy
tier's benoeming geoefend, is van tamelijk vin
nige soort. f
'tWas op den 3en Januari, terwijl de kwak-
kelwinter waarin nu en dan heftige stormpjes be
roering in de atmosfeer bracht, dat de 2e Haag-
sche Hferstelconferentie hare eerste openbare ple
naire vergadering hield in de zaal der Tweede
Kamer. Dte belangstelling van Jan Publiek in
deze internationale samenkomst was lang niet
zoo groot als voor de 1ste Herstel-conferentie'
van Augustus j.l. Zielfs de Engelsche minister
Snowden liet zich zeer pessimistisch uit over
de kansen op „vlot welslagen" van deze bespre
kingen. De tweede conferentie isl veel beter voor
bereid dan de eerste. Het vermoeden was, dat
zij. zeker niet langer dan tot 17 Januari zal
duren.
Naar aanleiding van Giessen-Nieuwkerk c.a.
heeft minister Donner een stevige circulaire ge
richt tot de vijf procureursgeneraal bij de Ge
rechtshoven, waarin Zi.Ekc. van Justitie wijst
op de ontoelaatbaarheid van geheime dossiers,
ook op de omzichtigheid, waarmee het instituut
der preventieve hechtenis "behoort te Worden tóé-
gepast en nog verschillende andere wenken geeft.
De minister verwacht vóór 15 Februari a s. ver
slag omtrent het onderzoek, dat hij den procu
reurs-generaal heeft opgedragen in deze.
Voor mr. Duijs was het een groot succes, dat
de Haagsche Bechtbank zich bleek te vereenigen
met de conclusie van zijn pleidooi ten gunste van
het door den Staat uitkeeren van f46.000.dus
te-onrechte onthouden aan belasting-ambtenaren
via ingehouden salarisverhoogingen.
H.K.H. Prinses Juliana zal door den Senaat
der Deidsche Universiteit Eet eere-doctoraat in
de Letteren en Wijsbegeerte worden verleend.
Promotor daarbij is dr. Huizinga. De Prinses
heeft hare laatste tentamina in het Volkenrecht
op alleszins bevredigende wijze afgelegd.
I Den 2en Januari j.l. had ten Hove in het
Palcis-Noordeinde in de Besidentie de eerste soi-
i rée plaats in het nieuwe jaar. Den 7en a.s. zal
H. M. de tweede avond-receptie doen houden.
I Personalia: Als buitengewoon hoogleeraar in
de Phytopatholbogie (plantenziektenleer) te Am
sterdam is voorgedragen prof. dr. Joh. Wester-
dijk te Baarn. De commandant van het 11e regi
ment Huzaren, luit.-kolonel Cilavareau, zal wel
dra tot kolonel worden benoemd. De heer A. W„
Groote, de uitvinder van het bekende kortschrift
stelsel, naar hem genoemd, is op ^ijn 70sten ver
jaardag gehuldigd en benoemd tot officier in de
Öranje-Nassau-Orde. De opvolger van wijlen
mr. G. W. Sannes zal benoemd worden verklaard
tot lid der Tweede Kamer de heer J. de Boer,
een der vooraanstaande figuren in de soc.-demo
cratische beweging te Leeuwarden. De heer
S. P. van Eieghen, de bekende koopman en indns-
trieel te Amsterdam, is benoemd tot Commandeur
in de Orde van den Nederlandschen Leeuw.
Op grootsche wijze is ter gelegenheid van zijn
30-jarige werkzaamheid als administrateur van
het Alg. Nederl. Verbond te 's Gravenhage ge
huldigd de heer C|. van Son.
Uit de doodenlijst: Dr. A. Couvé, geneesheer-
j directeur van het Ned. Israëlitisch Ziekenhuis
te Amsterdam, een zeer bekende figuur in de
medische sfeer, 72 jaar. Mr. G. W. Sannes,
I lid der Tweede Kamer, op 54-jarigen leeftijd,
i te 'sGravenhage.
I Uit de criminalia: In den nacht van Zaterdag
op Zondag 2829 December j.l. is uit de Scheve-
i ningsehe strafgevangenis ontvlucht een 35-jarige
zeer beruchte inbreker, genaamd Dijkmans, die
nog vier jaren had „uit te zitten". Bij deze ont
snapping moet "naar men aanneemt den
uitbreker zoowel in als buiten de gevangenis
hulp zijn verleend. Een en ander wijst op wan
toestanden waarover ook in het Parlement
nog menig woordje zal worden gesproken.
In één café aan de Brielschelaan te Botterdam
heeft een 58-jarige havenarbeider een 32Ljarigen
man doodgestoken. Te Nijmegen werd een man
doodgeschoten ten huize van iemand, bij wien hij
was binnen gedrongen. Hier heeft men mét een
„draine de jalousie" te doen.
Het is nader gebleken, dat het overgeven van
een doos, waarin een kinderlijkje was geborgen,
aan een jongen te Nijmegen met opdracht, de
doos in de rivier te werpen met misdaad diets
heeft te maken.
In de Slachtsteeg te Utrecht heeft iemand een
moordaanslag gepleegd op een daar wonende pu
blieke vrouw. De dader (een Diuitscher) is ge
vat. Te Haarlem heeft het onderzoek van twee
branden, welke daar onlangs woedden, geleid tot
de arrestatie van drie personen, die van brand
stichting worden verdacht. Duitsche douane-be
ambten hebben den chauffeur van een auto, waar
in smokkelwaren waren geborgen, op Neder-
landsch gebied bij Kerkrade doodgeschoten.
Een der inzittenden is door revolverschoten ge
wond. Een brief, waarin geldswaarde van f2000
en een cheque, uit Kampen naar Amsterdam ge
zonden, is aan het adres aldaar, waarheen de
brief was gestuurd, niet ontvangen. Op het
politiebureau in de Warmoesstraat te Amsterdam
is een wegens dronkenschap opgebrachte arres
tant dood gevonden. In hoever hij (op Oudejaars
avond) slachtoffer van hardhandige bejegening,
door politieagenten gepleegd, is geworden, moest
nader blijken. Medisch onderzoek heeft aange
toond, dat de man is gestorven door alcohol-ge
bruik, ondanks hersenaandoening. i
Uit „brandend Nederland" vermeld ik, dat: aan
den Coolsingel te Botterdam een café is afge
brand. Te Spaarnwoude is de woning van den
kunstschilder Baljon in de asch gelegd. Verschil
lende schilderijen zijn daarbij door het vuur ver
nield. De broodfabriek te Eindhoven is door
het „roode haantje" verwoest. Een groote boer
derij te Brantgum (Fr. is afgebrand. Niet min
der dan 25 stuks vee en vijf stamboekpaarden
kwamen in de vlammen om.
Van de verdere ongelukken der jongste week
vermeld ikna een danspartij te Hilversum begaf
zich een 20-jarig meisje met een paar heeren per
auto naar Utrecht. Een „panne" van de auto be
rokkende, dat het meisje een schedelbreuk kreeg,
met doodelijken afloop. Een 11-jarig meisje te
Utrecht is bij het aanmaken van de kachel in
brand geraakt. Zij bezweek aan de daarbij opge-
loopen wonden. Zeven Noorsche studenten zijn
op het Noorsche a.s. „Zeta" (te Botterdam bin
nengekomen) ziek geworden. Drie van hen over
leden. Men beschouwde alcohol-vergiftiging (via
gesmokkelde alcohol als de doodsoorzaak. Ook
wordt beweerd, dat de dampen van „ferro sili
cium", die aan boord van het schip was, de ziek
te en de sterfgevallen hebben berokkend.
•Het s.s. „Hofplein", met 37 man aan boord,
is bij de Noorsche kust vergaan. Vijf leden der
bemanning, allen Nederlanders, zijn daarbij om
gekomen. 1
Uit de niet-sombere nieuwssfeer: Amsterdam
heeft in het afgeloopen jaar het getal van 750.000
zielen bereikt.
In de hoofdstad gaat men op de plaats van het
verbrande „Flora" een „modernen schouwburg"
bouwen.
Andere, zelfs zeer-grootscheepsche schouwburg
plannen blijken ontkiemend te zijn. Wie Thomas-
vaer en Pieternel, uit de oude klucht, enkele da
gen geleden beluisterden, zullen gehoord hebben,
dat ook hierbij lang niet alles goud is, wat als
zoodanig tracht te blinken.
In Den Haag poogt men thans 'de laatste hand
te leggen aan een totaal dat op bevredigende wij
ze de liquidatie van den oorlog tot stand zal
brengen, welks functioneering zal kunnen plaats
vinden zonder storenden invloed op de economi
sche ontwikkeling van do landen, die er bij be
trokken zijn. Het komt er thans nog op aan over
gebleven technische moeilijkheden met Duitsch-
la.nd te overwinnen, terwijl tevens een punt van
belang gevormd wordt door de houding van Hon
garije, die zich sterk weet door den steun van
Italië en die dus niet van toegeven wil weten,
waarbij echter in het oog "dient te worden gehou
den ,dat Boemenië bij een oplossing ook bevredi
ging moet kunnen vinden.
Van zeer verschillende kanten wordt er nu
d.en nadruk op gelegd, dat wanneer al deze moei
lijkheden zullen zijn opgelost, men een regeling
zal hebben gevonden, die in alle voorkomende
gevallen voorziet, doch een der grootste punten
onbesproken laat, n.l. de verhouding tot Amerika.
Dat Amerika bij een goede oplossing der schul
denkwestie de voornaamste geïnteresseerde is, be
hoeft geen nader betoog, wanneer men bedenkt,
dat de Europeesche staten langzaam aan er toe
zijn overgegaan het bedrag van hunne vorderin
gen op Duitschland afhankelijk te stellen van
de grootte van hun eigen schulden aan Amerika,
welke laatste, in laatste instantie dus door
Duitschland betaald worden. Geen wonder dus,
da.t Amerika aan de groote regelingen, die tot
dusverre tot stand zijn gekomen in zoo ruime
mate medewerking heeft verleend, hetgeen al
leen reeds blijkt uit de namen: Young-plan en
Dawesplan. f
De Amerikaansche regeering is in dezen n.l,
zeer voorzichtig en gaat nog steeds van het
principe uit, dat de schuldenkwestie een E.uro-
peesche kwestie is, die de V. S. slechts zijdelings
treft.
De bovenaangehaalde houding der Europeesche
staten, die een verband leggen tusschen eigene
schulden aan Amerika en de door Duitschland
op te brengen reparaties, wordt dus door Ame
rika absoluut niet gedeeld. Daar blijft men van
opvatting, dat de Amerikaansche vorderingen
niets anders zijn dan vorderingen voor geleverde
goederen, die met politieke betalingen niets uit
staande hebben.
Dat Amerika deze houding tot in het uiterste
wenscht te zien doorgevoerd is in de laatste da
gen weer zeer duidelijk gebleken. Amerika heeft
n.l. ook nog eenige directe vorderingen op
Duitschland. Deze nu zullen niet behandeld wor
den op dezelfde wijze als de vorderingen van
Frankrijk, Engeland en de anderen, d.w.z. betaald
worden door middel van de herstelbank, doch een
direct accoord, dat eenige maanden geleden tus
schen Duitschland en Amerika gesloten werd,
schakelt in dit opzicht de Herstelbank volkomen
uit .De betalingen zullen rechtstreeks naar Ame
rika worden gezonden. In den Haag is men nu
lichtelijk bevreesd, dat de vrij gunstige bepalin
gen voor Duitschland in dit directe accoord van
invloed zouden kunnen zijn op het Youngplan.
Men debatteert dan ook uitvoerig over het in
overeenstemming brengen van het accoord met
het Youngplan.
Maar tegen Amerika doet men niet veel. De
wil van de economisch machtige staat is steeds
oppermachtig en zal dit uit den aard der zaak
blijven. En men kan zich indenken, dat Amerika
waar tenslotte de economische omstandigheden
zoo gunstig zijn en waar men niet te worstelen
heeft met de talrijke moeilijkheden, die het leven
in West-Europa verpesten, er huiverig voor is
de band tusschen dit zoo gelukkige land en de
rest van de wereld wat al te strak aan te halen.
In dit geval is afstand bewaren voordeeliger voor
Amerika. r
De winter is weer aangebroken en daarmee
ook de beste tijd plannen te maken voor het
nieuwe oogstjaar. Zien wij terug op het afge
loopen jaar dan kunnen wij over de resultaten
niet bijzonder tevreden zijn. Weliswaar was het
weer goed, voor enkele streken te droog, de op
brengsten hoog, maar de prijzen van de mees
te artikelen zijn te laag om het landbouwbedrijf
loonend te maken.
Het is dus wel zaak dat de landbouwer bij
het maken van zijn nieuwe teeltplan er zich ter
dege rekenschap van geeft, dat dit zoo voordeelig
en goed mogelijk zij! Hiervan hangt èen goed of
minde rgoed slagen voor een groot deel af.
Wij willen hier slechts een paar voorname
factoren noemen, waar terdege rekening mee dient
gehouden te worden, de vruchtwisseling, de keuze
van zaad- en plantgoed en de bemesting. En dan
zien wij dat vooral bij de laatste, bij de bemes
ting nog al eens fouten worden gemaakt, zoo
groot, dat zij het bedrijf ongunstig beinvloeden.
Zien wij b.v. nog geen kleigronden door gebrek
aan kali slechts halve oogsten geven? Had men
=op vele plaatsen door een oordeelkundig gebruik
van enkele baaltjes kalksalpeter IG. of zwavel
zure ammoniak of I eunasalpeter BASF (Am-
monsulfaatsalpeter) of ureum BASF, in den zo
mer niet veel meer veevoeder in schuur of kuil
kunnen hebben? Dit zijn slechts een paar voor
beelden welke aantoonen, dat het met de
