NIEUWE
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
39e Jaargang
Het verwekken van regen door sterk afgekoelde
Revue van de Week
NO. 10 TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 52. DONDERDAG 23 JANUARI 1030
COURANT VERSCHIJNT
DINSBAG DONDERDAG
en ZATERDAG.
Abonnmentsprijs:
per 3 maanden ƒ1.15.
mum
Ifitnn: Firma 1.1. KEIZER. - Hedicteiif 1. B. KE1ZIR. - Bareel NoardscharwoudB. nSTiUSS
ADVERTENTIEN
Van 1—5 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent.
Een buitengewoon belangwekkend experiment.
AMSTERDAM, 23 Januari.
Het Persbureau Vaz Dias meldt;
Gistermiddag werden op Schiphol in tegewoordig-
heid van Prof. Keesom uit Leiden de voorbe
reidingen getroffen voor de uitvoering van een zeer
bijzonder experiment, een experiment nl., waarbij
men zou trachten op zeer groote hoogte door mid
del van sterk onderkoelde ijsdeeltjes neerslag (re
gen) te verwekken.
Het idéé is afkomstig van en uitgewerkt door den
Beer A. Ver aar t, te Rijswijk, die mede op Schip
hol aanwezig was; genoemde heeren waren voorts
vergezeld van een aantal medewerkers van Prof.
Keesom's Natuurkundig Laboratorium te Leiden.
Ook Prof. Keesom's zoon was van de partij. Te on
geveer half vier werd een groot driemotorig Fok
ker-vliegtuig de P.H.—A.E.H. uit de groote
K. L. M.-loods naar buiten gereden, even later pos
teerden zich twee uit Leiden afkomstige en voor
het vervoer van ijs ingerichte vrachtauto's zich
naast de machine. Uit deze auto's werd onmiddellijk
daarop een flinke hoeveelheid jute-zakken, welke
een wit glinsterende stof bevatten, in het vliegtuig
overgeladen. Toen wij een der helpers van den hr.
Veraart naar den inhoud dezer zakken vroegen,
deelde deze mede, dat hij bestond uit tot poeder
gewreven ijs met een temperatuur van min 100
graden Celsius.
Uit enkele zakken, welke nog op het platform
stonden, steeg een vrij dichte danmp op; een chauf
feur van een der vrachtauto's trok de bewondering
der omstanders tot zich door een klontje sneeuw
van min 100 graden Celsius in de hand te nemen,
zonder dat dit hem ook maar eenigermate deerder;
Waarna ook anderen zijn oogenschijnlijk van groo-
ten moed getuigend voorbeeld vlogden en lustig in
den zak met den witten inhoud rondgraaiden!
Van Prof. Keesom vernamen wij, dat de P.H.
A.E.H. naar Schellingwoude zou vliegen en dat in
de nabijheid van het Marine-vliegkamp de inhoud
der zakken op groote hoogte op de wolken zou
worden uitgstrooid, waarbij de W. C. als „uitlaat"
dienen zou.
Van andere zijde vernamen wij voorts, dat in het
SChellingwouder vliegkamp een aantatl belangstel
lenden o. w. Prof. De Haas, uit Leiden en
verschillende directeuren van cultuur- en andere
maatschappijen bijeengekomen was om de re
sultaten van de proefneming gade te slaan.
Echter kwam op het'laatste oogenblik de heer
Thomson, Stationschef op Schiphol, roet in het
eten gooien! Geheel te goeder trouw en tegen zijn
zin natuuurlijk, maar daarom niet minder defini
tief! De heer Thomson deelde nl. mede, dat het
in verband met den toenemenden mist absoluut
onverantwoordelijk zou zijn, indien de P.H.A.E.H.
de lucht inging weshalve hij zijn aanvankelijke toe
stemming tot vertrek moest herroepen. De zakken
werden daarop uit het vliegtuig geladen weer in
een der auto's, terwijl het gezelschap te Schelling
woude telefonisch werd gewaarschuwd.
De proefneming op heden vastgesteld.
Van dit uitstel zal echter geen
afstel komen aangezien bij gunstig
weer het experiment heden zal
plaats vinden.
De heer Veraart vertelt.
Onmiddellijk nadat de vlucht was afgelast en de
heer Veraart die tot dat oogenblik druk in de
weer was geweest zich weer met andere zaken
kon inlaten, hebben wij hem om een onderhoud
gevraagd, dat hij ons in het kantoor van den hr.
Thomson bereidwillig toestond.
„U moet weten" zeide hij „dat ik als parti
culier gedurende een reeks van jaren verschillende
studies op het gebied der luchtvaart gemaakt heb,
ook de proefneming, welke helaas vandaag niet
meer kan plaats vinden, is het resultaat van een
langdurige studie. De voorbereidingen tot dit ex
periment naar U reeds weet het verwekken van
neerslag uit de lucht zijn getroffen in het natuur
kundig laboratorium van Prof. Keesom te Leiden.
In dit laboratorium is een hoeveelheid waterijs
met behulp van vast koolzuur, vervaardigd volgens
een procédé, dat wordt toegepast in de Centrale
Ammoniakfabriek te Weesp, afgekoeld tot een tem
peratuur van 78 graden Celsius onder nul. Dit z.g.
waterijs bestaat niet uit blokken of stukken, doch
is geheel tot sneeuw geschaafd. Nadat het ijs een
maal de temperatuur van min 78 graden bereikt
had, is het door middel van vloeibare lucht, welke
in groote hoeveelheden gefabriceerd wordt in ge
noemd laboratorium nog sterker afgekoeld. De tem
peratuur van vloeibare lucht bedraagt 190 graden
Celsius onder nul, met behulp daarvan werd het
ijs tot ongeveer 100 graden Celsius onder nul af
gekoeld. Op deze wijze hebben wij bij elkaar 2000
kilogram fijn ijs van —100 graden Celsius verza
meld, hetwelk, naar u gezien hebt, per vrachtauto
van Leiden naar Schiphol is vervoerd. De bedoe
ling is nu, dat wij morgen (Donderdag) met één of
misschien ook met twee vliegtuigen zullen opstij
gen en dan, in de buurt van Schellingwoude, op de
grootst mogelijke hoogte boven de wolken het ijs
zullen uitstrooien. En door de koude-verwekking én
door de electrische lading van de met tamelijke
snelheid dalende ijsdeeltjes, wil ik trachten de
wolk tot neerslag te brengen.
U moet goed begrijpen dat deze proef op beschei
den schaal bedoeld is en alleen wil aantoonen hoe
later, wanneer er vliegtuigen van grootere afmetin
gen zullen zijn ik denk daarbij aan de D.O. X.
de mogelijkheid bestaat om over nog grootere
oppervlakten neerslag te verwekken. U voelt wel
van welk een enorme beteekenis dit zal zijn voor
streken, waar groote hitte en droogte heerschen.
Ook verwacht ik, dat met deze methode mist zal
kunnen worden verdreven, wat speciaal voor ons
land van belang is, naar nevens zal zij kunnen
worden toegepast als nieuw brandbluschmiddel
naast de bestaande, alsmede voor het verwekken
van sneeuw in winter-sportplaatsen.
Ik verwacht dat het tienvoudige van het uitge
stort gewicht aan ijs zal neerslaan, dus dat de
tweeduizend kilogram ijs, welke ik morgen mee
neem, twintigduizend kilogram water verwekken.
Hoe grooter het gewicht dus is, dat per vliegtuig
aan ijs kan worden meegenomen en nu denk ik
opnieuw aan de D. O. X. met zijn twaalf motoren
des te omvangrijker zal ook de neerslag zijn.
Tenslotte wil ik u er op wijzen, dat de enorme
koude, welke nu in het laboratorium verwekt is, in
zeer hooge luchtlagen wordt aangetroffen; in dit
verband kan ik u mededeelen, dat ik de verschil
lende werkwijzen gepatenteerd heb om de benoo-
digde koude stoffen aan boord van een vliegtuig
te fabriceeren. Een patent op de methode van re
genverwekking zelf is, gezien de verstrekkende ge
volgen bij welslagen, uiteraard niet mogelijk.
Ik betreur het ten zeerste zoo besloot de heer
Veraart het onderhoud dat de proefneming van
middag niet meer heeft kunnen plaats hebben; de
schuld daarvan ligt bij Waterstaat, waarvan de toe
stemming om ons plan uit te voeren, pas om twaalf
uur vanmiddag afkwam. Nu is al mijn hoop op den
dag van morgen gevestigd. Moch het experiment
mislukken, dan verzeker ik u, dat ik het net zoo
lang zal herhalen tot ik zekerheid heb!
(Aansluiting over de proefneming volgt.)
denkbaar, dat de sociaal-democratische senator
mr .Mendels een interpellatie zou aanhangig ma
ken in verband met de jongste huiszoekingen
en arrestaties in de Oost. Op zijn vragen, tot den
Graaff kort en bondig geantwoord, dat hij zich
volkomen kon vereenigen met de maatregelen,
door de Indische Eegeering tegen het misdadig
■stoken en wroeten van de nationalisten (of: com
munisten, wat op hetzelfde neerkomt), getroffen
Nogmaals gezegd; Het is zeer wel mogelijk, 'dat
mr. Mendels in dat antwoord aanleiding vindt
tot het aanvragen van een interpellatie.
Geschiedt dit niet, zoo kan men er wel zeker
van wezen, dat het welhaast in de Tweede Ka
mer .die (z.a. men weet) den llen Februari hare
werkzaamheden hervat, zal „stormen" bij de be
handeling der Indische Begrooting, wélke dan
voorop ter agenda staat.
O phet Koloniaal Congres van de S.D.A.P.
te Utrecht pas gehouden, is met overgroote meer
Februari voor de Haagsche Bechtbank verschij
nen .Het Gerechtshof te Amsterdam behandelde
de strafzaak liebermann, ook wel genaamd: de
Veendammer. Voor de bijzonderheden verwijs ik
naar de bladen.
Te N. Lekker kerk werd in de rivier gevonden
een verminkt en in gevorderden ontbindingstoe
stand verkeerend lijk. Onderzocht wordt, in hoe
ver hier van misdrijf sprake moét zijn.
Evenzeer vormde object van onderzoek de
vraag, in hoever een trambestuurder te Amster
dam schuld heeft aan het levensgevaarlijke ver
wond zijn van een ouden man een kar voortdu
wend, die op de Wittenburgergracht aldaar voor
een achter hem komende tram niet had willen
uitwijken.
De roode haan heeft in de afgeloopen week
weer heel wat uitgespookt. Te 's Gravenhage, in
de Theresiastraat, is een apotheek door het ver
zetten van een petroleumkachel uitgebrand.
Tal van boerderijen zijn in de asch gelegd, O.a.
derheid aangenomen het voorstel om zich vrijwel j
aan +e slu|t.?D; Y1 de Indische paragraaf van bet j een kapitale te Zweeïoo^weTke zou betrokken zijn
_rogram, bij het communistische „desideratum": j doordien eenbrandende poes in een hooischuur
HoUand nu los van Indië. Deze "beslissing van j vluchtte. Bij dezen brand zijn ook een winkel en
net utrechtsche sociaal-democratische congres be- een café vernield.
duidde een nederlaag voor ir. Albarda, den leider j Te Oldenzaal woedde een fabrieksbrand, in een
van deze partij, die in en buiten het Parlement dekenfabriek, waarbij kantoor en pakkamer in
steeds heelt gestreden voor evolutionair losmaken de asch zijn gelegd.
der banden tusschen het 'Moederland en Indië. j Te Botterdam is aan de Willemskade
D<e Vragen over het optreden der Indische Re
geering tegen de communisten, door den communist
Wijnkoop gesteld, zijn door den minister van
Koloniën, wiens titel, krijgt prof. 'Van Vollenho
ven zijn zin, eerlang in dien van „minister van
het atelier van den kunstschilder H. F. Bieling
uitgebrand. Niets was verzekerd.
Van de verdere ,,misere-nova" valt te ver
melden, dat: bij Zaandam een bollenkweeker in
een auto door den Z.-W. storm in de vaart werd
Indische Zaken" zal worden veranderd, terzijde gedrongen. Zijne 44-jarige vrouw en 6-jarig doch-
gesteld .Men kan zich dus voorstellen, hoezeer
van 11 Februari af vanuit het communistische
hpekje in de Tweede Kamer een storm" zal wor
den aangeblazen, waarbij vergeleken de Zuid
wester orkaan, welke in den nacht van 12 op
13 dezer bulderde, in 't niet verzinkt.
Ietwat alarmeerende geruchten doken op om
trent den toestand op Curacao. En deze werden
o.a. gevoed door het bericht, dat de „Van Galen
vroeger naar de West zal vertrekken dan het
aanvankelijk van plan was. Van Begeeringswege
is beduid, dat voor de bezorgdheid, zooeven aan
geduid ,geen reden bestaat. Intusschen krijgt men
toch den indruk, dat een *oog in het zeil wordt
gehouden. Wat inzake Curagao steeds zaak van
verstandige omzichtigheid is.
De benoeming van ir. Fruytier, den onlangs
tert-e, met- hem in de auto zittend, verdronken,
evenals de man zelf, die men aanvankelijk ge
red Waande.
Iemand te Uithoorn (N.-H.) was aan het schoon-
)maken van een revolver, door hem ongeladen ge
meend. Het wapen brandde los. Fien meisje werd
doodelijk gewond. Wederom: zegt 't voort.
Een 36-jarige wielrijder is te Botterdam op de
Willemsbrug onder een tram gedood.
In Den Haag stortte aan de Begentesselaan
een glazenwasscher van een ladder. Met doo-
delijken afloop. Uit de Oost kwam de jobstijding,
dat op Andir een Fokker-vliegtuig neerstortte.
De beide inzittenden, luitenant Wegner en ser
geant Van Beenen, werden ernstig gewond.
Gelijk steeds, is er ook nu nog iets anders te
vermelden dan „nova", tot de ellende-rubriek
21 Januari.
Ook de tweede Haagsche Herstel-conferentie
ligt achter den rug- Fr zijn nog wel enkele „pro
blemen' 'onopgelost gebleven, maar over het alge
meen ,wat de groote zaken betreft inbegrepen,
de uiterst netelige kwestie van de sancties en de
zeer lastige van de in Zwitserland te vestigen
Herstelbank, is men toch tot overeenstemming
gekomen. Dit „verlengstuk" van de Augustus-
Conferentie zal ook in aangename herinnering
Uijven vanwege de diverse feestelijke luncheons
ei. recepties, soirees, waar de gedelegeerden zich
I in genoegelijk-vriendschappelijk samenzijn telkens
I vereenigen.
Het Haagsche Binnenhof bleef nog de geheele
week afgesloten voor ieder, die niets met de Con
ferentie had, te maken. Ein wanneer onze Senaat
Woensdagavond 22 dezer een van de „vermaarde"
miniatuurvergaderingen houdt, ter inleiding van
werkzaamheden in publieke zitting, zal het poli-
tie-kordon er niet meer zijn. Do Eerste Kamer
stelde zich voor, den 23en Januari aan te vatten
de ontwerpen tot afschaffing van de Verdedi
gingsbelasting II en van de Opeen ten-accijns.
Dte kans, dat een stuk van 'den 24en dezer noodig
zou zijn ter afdoening van deze wetsvoordrachten.
geleek niet gansch uitgesloten. Ejn ook bleef het
afgetreden Gouverneur van Curacao, tot hoofd- behoorend. Het „spookt" in de jongste dagen
inspecteur van de Arbeids-inspectie te 's Graven- AR ~11--- A -- J— o-a-.-j1j.-.-i.
hage, is nog steeds object van „levendige gedach-
tenwisseljng" in de pers. Dat de heer Colijn in
de „Standaard" deze benoeming rondweg afkeurt,
maakt minister Verschuur's positie in het Par
lement, wat deze zaak betreft, zeker niet ge
makkelijker. I
De Rijks middelen hebben over 1929 de ont
vangsten over 1928 overtroffen met het bedrag
van bijna twintig millioen gulden. Ook dit op
zich zelf zeer verblijdend bericht zal bij de wel
haast volgende parlementaire discussiën nu en
dan wel eens worden „aangeroerd".
Bij haar vertrek uit Katwijk aan Zee heeft
prinses Juliana een bedrag van duizend gulden
geschonken voor de verschillende diaconieën.
Personalia: De heer v. Slobbe, de nieuwe gou
verneur van Curacao, vertrekt reeds den 31en a.s
naar West-Indië. Het soc.-democratische 2e
Kamerlid Kleerekoper is te Amsterdam geope
reerd. De toestand van den patiënt wordt bevre
digend genoemd. Onze groote jurist de Staats
raad mr. J. Limburg is door den Baad van den
Volkenbond benoemd tot president der Conferen
tie voor unificatie van het wisselrecht. Den
Haag heeft zijn oudsten inwoner in den op 19
Januari honderd jaar geworden heer J. O. Leder,
die behalve wat "het gezichtsvermogen be
treft, nog in goede psychische en physieke com
ditie verkeert.
Uit de doodenlijst! J. W. Switters, 44 jaar,
lector aan het tandheelkundig Instituut te Ut
recht. H. W. Voorthuis, bekende figuur in
de sfeer der voortrekkers van de onderofficieren-
vereeniging „Ons Belang", 61 jaar, Den Haag.
Aan de jongste criminalia ontleen ik, dat; bij
een kleermaker te Heerlen'door inbraak een be
op allerlei plaatsen. Aan den Schiedamschendijk
te Botterdam, misschien wel het allerergste. Van
sommige spookgevallen is een soort van „oplos
sing gevonden. Verder wachte men gelaten en
geduldig af.
Den 15en Januari j.l. heeft de officieele ope
ning plaats gehad van de groote IJselbrug bij
het Zwolsche Katerveer. Plannen zijn ontkiemend
tot het houden van een Tooneelcongres in Dten
Haag. Tegelijk met het 50-jarige bestaan van het
Tooneelverbond. Ook schijnt er kans te zijn op
het stichten van een hoogeschool in moderne
talen: Fransch ',Duitsch, Fmgelsch en Italiaansch
in Dien Haag. Tenslotte: de uien worden waar
deloos Te Rotterdam kon het publiek ze vrije
lijk van een schip halen. Anders is het nog steeds
gesteld mét uien, moppen ,in figuurlijken zin.
Die blijven „prijzig". Vooral vanwege de zeer
groote zeldzaamheid der echt-goede.
Wat de crisis leert
WORDEN ER TE VEEL GOEDEREN
GEPRODUCEERD?
Er wordt op het oogenblik veel geschermd met
het woord conjunctuur. Men heeft het over op
gaande conjunctuur en neergaande conjunctuur.
Met het eerste bedoelt men te zeggen, dat bij stij
gende prijzen de zaken vooruit gaan, terwijl de
neergaande conjunctuur zich aankondigt door een
minder vlotten gang van zaken en dalende prijzen.
Wil men het van den kant der productie bekijken
dan zal men bij opgaande conjunctuur geneigd
zijn te spreken van een tekort aan producten en
in het andere geval een teveel aan producten. In
drag f700 U gestolen. Een verdachte .,,d ge™. «U»,ie demand-
aangehouden. De sluipmoord, bij Voor burg (Ai.- kerli voor hun producten niet die prijzen kunnen
PI.) gepleegd, is nog altijd onopgehelderd. Er I maken, waarop men bij den aanvang der productie
werd een arrestatie gedaan, maar zij bleek niet I gerekend had. De markt valt tegen en men wijt dat
den vermoedelijk-schuldige te pakken te hebben, i aan een te groot aanbod.
-. i i i -ï i npf. nncrprin li K ksti t
Voor de nagelaten betrekkingen van den ver
moorde is reeds een som van f4000 ingekomen
De verdachte van den moord, gepleegd op een
dame aan het Haagsche Bezuidenhout, zal den 13
Op het oogenblik kan men van een groot aantal
artikelen zeggen dat er van ondernemers-stand
punt bekeken te veel aanbod Is en dat de prijzen
van dien aard zijn, dat zij nog nauwelijks de pro
ductie loonen. Wij noemen slechts artikelen als rub-
