NIEUWE
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No. 52 TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 52. DONDERDAG 1 MEI 1930
39e Jaargang
Uitgave: firma J. H. KEIZER. Redacteur J. R. KEIZER. Bureel Heordscharweude.
Revue van de Week
Buitenlandsch Overzicht
LAEËDIJKEK COURANT
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSBAG D®ND ERD AG
en ZATERDAG.
Abonnmentsprij s
per 3 maanden ƒ1.15.
ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent.
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
29 APRIL.
Het echt-zomersche weer deed in de achter ons
liggende week zijn intocht, »n aanstonds waren
er. meteorologen, die ons kwamen verheugen met
de voorspelling ,dat wij ons op de nadering van
oen koudegolf hadden voor te bereiden, gelijk
New York, dat zich reeds verlustigde in de zege
praal van den zomer. Intusschen bereikten de
Ilaarlemsfch-L eidsche bollenvelden hun weelde-
rigsten pracht, zoodat de ,,trek" naar deze streek
zeer bijzondere afmetingen kreeg. Wij doorleef
den zwoele .dagen, en hei oude woord, dat ,.de
lucht de warmte nog niet verdragen kan", werd
bewaarheid. Tamelijk zware onweersbuien barst
ten los, in Groningen en bij Geertruiden berg be
rokkende de bliksem zelfs ongevallen met doodo-
lijken afloop, zooals in de misère-rubriek is aan-
'geteckend in hoeverre de vroegzomer 1930 zal
worden onderbroken door temperatuur, die do
slroohoeden tijdelijk zal doen verdwijnen en de
winterdraeht ie voorschijn doen halen, wij moeten
liet afwachten.
Het is wel zeer te hopen, dat de 21e verjaar
dag van onze -Kroonprinses door zonneschijn zal
worden opgevroo lijkt. Prinses Juliana bereikt dan
haar civiel-rechterlijke meerderjarigheid en
zooals men weet zal dan tegelijk worden ge
vierd de 54ste verjaardag van haar vader, den
Prins-Gemaal, die door verblijf in den vreemde
laatstelijk te Milaan, waar Z.K.H. de Jaarbeurs
bezocht eu zijn bewoudering daarvoor telegra
fisch aan den koning van Italië kenbaar maakte)
verhinderd was, den 23sten j.l. bij te wonen de
onthulling van het monument, op het Louise
dc r.'olignyplein in Den Haag, ter eere van Juli
ana van Stolberg's nagedachtenis daar gesticht
Prinses Juliana heeft den 23en dat gedenkteeken
onthuld. H. M. de Koningin, die de plechtigheid
met Koningin Emma bijwoonde, hield er een
sehoone rede, waarvan geest en strekking vol
komen harmonieerden met de rede, welke de
oud-minister dr. De Visser hij deze gelegenheid
ten gehoore bracht.
O phet Haagsche Binnenhof zal nu het leven
weldra ontwaken. Den 6en Mei kwamen Eerste,
en Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het
eerst na het Paasch-reces in openbare zitting
bijeen De Senaat in den avond van den. 6en Mei
voor een van de helaas nog altijd niet afgeschafte
miniatuur-zittinkjes. Op Donderdag 8 Mei zal
dc Eerste Kamer na den 7en 'in de afdeelingen
te hebben gewerkt de Indische Begroot ing
aanvatten.
Van het 35ste Congres der 3.D.A.P.. te Gronin
gen gehouden, stip ik nog aan, dat het voorstel
betreffende paal-en-perk stellen aan de cumulatie,
samenvoeging, van allerlei ambten i(o.a. dat van
burgemeester, wethouder van Groote Gemeente en
lid vin Ged. Staten) met het lidmaatschap der
Tweede Kamer is aangenomen. Op het Congres
dezer partij in 1932 te houden, zal worden beslist
t o. van de vraag, of eventueel de S.D.A.I'. mei
Rome in een kabinet zitting zou willen nemen,
gesteld dat Rome de uiterste noodzaak" aan
vaardde.
Hef Departement van Landbouw blijft diligent
op agrarisch gebied heerschend. Eene landbouw
telling (als in 1910 en in 1926 plaats had) is in
voorbereiding- Een tuinboww-diio zal volgen.
Een voor ons eieren-export verontrustende tij
ding is zeker, dat Duitschland voornemens is.
eerlang een invoerrecht op Nedorlandsche eieren
te leggen, en nog wel van 1.2 cent per ei. Tn-
tussohen zou deze bepaling eerst in 1931 in wer
king treden.
Minister Ruys de Be-erenbróttok heeft in een
circulaire aan'de Gemeentebesturen gericht
gewaarschuwd tegen de ellende van den woeker,
die aast op overdracht van. Staats- of gemeente
lijke bezoldiging, onder kwasi-sehoono voorwaar
den. In werkelijkheid wordt niet 6 pOt., maar
35 pCt. en meer per maand, van de slachtoffers
der hloedzuigers in menschengedaante - ge
trokken. Aan zulk misdadig gedoe mogen de.
autoriteiten zeker geen hulp of bescherming bic
den. I
We beginnen reeds te komen in de sfeer der
congressen. In de Hofstad kwam het Hegeleon-
gres bijeen. De Ch.-historische Unie hiekl te
Amsterdam hare algemeene vergadering, waar
nir .ds. .Schokking een groote politieke rede uit
sprak. Te 'sGravenhage werd het tweede Nedor
landsche Paedagogiseh Congres gehouden- Dc afd.
Rotterdam van het Ned- Roode Kruis opende den
eersten bloedtransfusie-dienst te onzent.
Bij de directie onzer spoorwegen is in onder
zoek de mogelijkheid om radio aan te brengen in
de treinen.
Op Zaterdag 26 April bezocht de Koningin
Moeder de prachtige bloemententoonstelling te
Rotterdam.
H. M. smaakte de voldoening dat de collecte
met de Emma/bloem schitterende resultaten had
Tn de Residentie bracht zij e.e. f 10.000 op on
H. M. droeg met zeer belangrijke giften bij tot
het bereiken van dat cijfer.
Het Koninklijk bezoek aan de hoofdstad is
dit jaar gesteld in de week van 20 26 Mei.
Den 29en April had de opening plaats van de
nieuw esluis te IJmuiden.
De nieuwe mailboot der maatschappij ..Neder
land" ,de „Johan v. Oldenbarneveldt" (de groot
ste mailboot te onzent) werd den 26en j.l. feeste
lijk ingewijd, met 500 gasten, w.o. vele autoritei
ten, aan boord.
Personalia: Amsterdams burgervader, de heer
Do. Ylugt, maakte zijn tocht naar Engeland,
uitge,noodigd door den lord-mayor van I.onden,
en zon Zaterdag: 3 Mei in Patria terug zijn. Onze
vermaarde zangeres mevr- Noordewier-Reddingius
werd gehuldigd door de onthulling van een ge
denksteen in haar geboortehuis te Deurnc. De
burgemeester van Den Bosch, mr. Van Lansehot.
leidde de plechtigheid.
De waarneming der hoofdinspectie van dén
Arbeid te Maastricht, waartoe oorspronkelijk ir.
Huygens te 'sGravenhage zo ugeroepen zijn, zal
rui worden opgedragen aan den heer J. C. Kraft,
inspecteur te Arnhem. t
Mr. Loder, onze. groote jurist, wenscht geen
herkiezing als Nederland.seh rechter in het Hof
van Intern. Justitie, en dat wel met. het oog op
zijn hoogen "leeftijd. Prof. dr. J. Kluyver, onze
beroemde taalgeleerde, bereikt den 2en Mei den
zeventigiarigen leeftijd. Er heeft zich een comité
gevormd om den hoogieeraar Rij zijn afscheid
uit de ooilege-zaal hulde te brengen.
Uit de doodenlijst: C. W. Schollen, industrieel
te Enschede, op 80-jarigen leeftijd. Gep. ka-
i pitein-kwartiermeester bij hef Indische leger W.
F. H. Schoenmaker. 79 jaar. Den Haag. - Mevr.
Christine Poolman, een bij de oudere vrienden
van onze tooneelkunst nog levendig in de her
innering voortbestaan figuur in Piankenland, 80'
jaar ,1c Amsterdam verscheiden.
Uit de misdadigheids-nova der week teekon ik
aan, dat een Haagsche juwelier door een Duit-
schcr, die met valsche cheques opereerde, is op
gelicht voor een bedrag van 'f200 plus een zeer
kostbare ring. Zegt het voort... Dc guit zoekt
verdere slachtoffers. Te Haarlem werd een chauf
feur gearresteerd, die in dronkenschap een auto
had aangereden waarin eenige kinderen waren"
gezeten, waarvan enkele gekwetst werden. Tegen
dooT drank benevelde chauffeurs moet in den
laatsteh tijd worden opgetreden doo'r de justitie.
Zij doe het met straffe hand.
Aan den Nieuwenweg te Amsterdam hadden
een dienstbode en haar verloofde tal van kost
baarheden en een som van f 600 geroofd uit de
woning waar het meisje had gediend. Dc kans
schijnt groot, dat het tweetal de wijk naar 'hun
Duitsche „Heimathebben kunnen nemen.
In Den Haag is een Oostenrijker opgepakt, die
te Weenen verschillende kostbaarheden in een.
museum heeft gestolen. De maft zal naar zijn va
derland worden teruggezonden.
De uitgever van de „Pan" is te Amsterdam
veroordeeld tot f 1000 boete of 50 dagen hechte
nis. Géëischt was: twee weken gevangenisstraf.
Te Nijmegen heeft men vier inbrekers in het
net gekregen, die verdacht worden, een reeks van
„kraken" op hun kerfstok te hebben. Het zijn
heertjes van 21 en van 17 jaar-
Eind Mei komt het geval van den moord, ge
pleegd op een verpleegster bij Bennekom, voor de
Arnhemsehe Rechtbank. Er zijn dertig getuigen
gedagvaard. De zaak wordt met gesloten deuren
behandeld-
De gouden penhouder, waarmede het Verdrag
van Locarno werd geteekend, en die vandaar uit
gezonden werd naar Den Haag voor de vredes-
en volkenbondstentoonstelling, is zoek- Van dief
stal schijnt in deze geen spra'ke te zijn. Het kost
bare stuk is vermoedelijk met pakpapier ver
brand- Groot is dc boosheid over het gebeurde te
Locarno en voor Den Haag is het niet prettig.
De „roode haan" stichtte in de afgeloopen
week wederom geweldig veel ellende!
ïk bepaal er mij toe, slechts te niemoreeren,
dat onder Rcnswoude de bekende windmolen
„Dc Wildeman" in de aseh werd gelegd. Het
handspuitje van Renswoude was natuurlijk
ganseh onmachtig tegen de voorzee. Er ging
1500 HL. meel en graan verloren.
Brand woedde in de postauto op Ben dienst
ArnhemEmmerik. Daarbij ging o.m. verloren
aan aangegeven waarde tot 14.000 goudfrancs.
Te Doesburg woedde een zeer felle brand in
kali-loodsen, waarbij een schade werd aangericht,
geschat op rriim een millioen gulden.
Uit'het verdere van de ellenderubriek teeken
ik nóg aan, dat: te Rotterdam iemand door het
onvoorzichtig omgaan met een revolver zijn 18-
jarigen zoon in het hoofd trof. Gelukkig schijnt
de jongen niet levensgevaarlijk gewond te zijn.
Dc gewone serie verkeers-ongelukken. Onder
Heilo kwam een motorrijder, door het springen
van een band, met een boom in botsing. De man
werd gedood. Bij Rijswijk (Z.-H.) zijn chauffeur
en inzittende van een auto bij een aanrijding ge
dood. Dit tragisch geval had een arrestatie tenge
volge.
Hst onweer, dat met de vroege zomer-warmte
gepaard ging, berokkende/dat te Geertruiden-
berg twee landbouwers door den bliksem werden
getroffen. Een werd gedood, de ander zal verlamd
blijven.
Te Oostwolde (Gr.) zijn twee personen door den
bliksem gerlood.
Tn dit week-overzicht, maar vallend buiten de
misère-nova behoort nog vermelding, dat te Zaan
dam, krachtens aanwijzing van een „helderzien
de" wordt gegraven naar schatten, welke zich
daar ergens in den bodem zouden moeten bevin
den
Ik hoop rapport te doen van de uitkomsten
dezer graverij.
t Het schijnt zeker te zijn, dat weldra de tol
tussehen Vlaardingen en Maassluis zal worden
|k>pg<ëheven.
Op komst is: een halfuursche autobus-dienst
tussehen Rotterdam en Den Haag, door de Haag-
ische T. M. te ondernemen.
De Raad der hoofdstad heeft zoowel het voor
stel van B. en W. om de bespeling van den Am
sterdamsehen Stadsschouwburg te geven aan de
Kon. Vereeniging „Het Nederl. Tooneel" (Saal-
horn en Verbeek) als de aanvrage van den heer
•Verkade, Vrijdagavond 25 April verworpen. Wat
•nu is thans de vraag in deze.
En bij welke „problemen van dezen tijd" doet.
'zich deze vraag niet voor?
1 Sedert wij de laatste maal over den toestand
in Britsch-Indië schreven en op den ernst der ge
beurtenissen aldaar wezen, hebben zich al weer
gebeurtenissen voorgedaan, die ten volle bewijzen,
dat de.situatie niet ernsjtig genoeg kan worden
ingezien. Wel is waar is liet nog niet gekomen
tot «en georganiseerden opstand, hetgeen natuur
lijk in do eerste plaats te danken is aan de--
vreedzame campagne van Gandhi, die zich on-
panks zijn veel grooter heftigheid, welke steeds
groeiende is, nog steeds blijft verzetten tegen
een gewapende actie Maar, en dit is een belang
rijk feit de berichten die ons uit. en over
Britsch-Indië hereiken, blijken gecensureerd te
zijn, waardoor wij o a. riiet in staat zijn ons een
duidelijk beeld te scheppen van wat bijv. te Pes-
jawar nu eigenlijk precies is voorgevallen. Wel
weten wij, dat er hevig is gevochten, dat er „on
lusten" hebben plaats gehad, den omvang hier
van echter konden wij niet beoordeelen en slechts
tussehen de regels door kan men een vagen in
druk (hoewel een sterk vermoeden, krijgen, dat
de regeering zich in Indië niet' zoo prettig voelt
kis zij dit wel zou wenschen. Zoo wordt ons in.
een enkel regeltje meegedeeld, dat een inlandsch
regiment zich „niet bevredigend zou hebben ge
dragen. Wat beteekent dit precies? Wij meenen
niet heel ver van de waarheid te zijn, wanneer
wij veronderstellen, dat hier openlijk muiterij is
gepleegd misschien zelfs, wel, dat een deel dezer
inlandsche troepen naar de opstandelingen is over
geloopen, in ieder geval met hen sympathiseert.
Waar nu de Britsche legermacht in Indië voor
ongeveer drie vierde gedeelte uitgemaakt wordt
door inlandsche troepen, d.w.z. door Hindoes van
de kaste der Rajpoots,- dat is -der krijgslieden,
begrijpt men onmiddellijk wat een ramp het voor
de Engelsche overmacht zou zijn, wanneer een
dergelijke 'beweging zou overslaan op het geheel
inlandsche gedeelte. En dit Ls niet zoo onwaar
schijnlijk als men zou kunnen denken- Belmoren
niet de Hindoe's en de krijgslieden zijn Hindoes
tot de meest fervente aanhangers van Gandhi?
Welken indruk dit bericht in de ingelichte En
gelsche officieele kringen gemaakt heeft, valt
moeilijk te beoordeelen. D;e Engelsche bladen blij
ven voorloopig optimistisch van toon. Een kort
berichtje deelt echter mee, dat MacDonald, de
Engelsche premier zijn Paaschvacantie voortijdig
heeft afgebroken in verband met de wending, die
de gebeurtenissen in Indië hebben genomen. Het
moet vrij ernstig zijn, wil de door vlooteonferentie
en lallocze andere besognes vermoeide premier
zijn welverdiende rust afbreken.
Ook doet men goed, om bij de beoordeeling der
evenementen in Britsch-Indië even in gedachte te
willen houden, dat dit land grenst aan Afghanis
tan, waarover we sedert lang al weer zoo goéd
als geen berichten gekregen hebben, doch waar-
va nvaststaat, dat het in goede verstandhouding
leefi met zijn buurman, Sovjet-Rusland. En dat
Rusland in de wereldpolitiek géén vriend van
Engeland zijn kan, is duidelijk genoeg om veel
woorden ove rte verspillen. Het blijkt trouwens
zoowel uit de reeds voorgevallen gebeurtenissen
in China zoowel als elders, als ook uit de films
en tooneelstukken, die te Moskou worden gemaakt
en opgevoerd en waar gemeenlijk de Engelschman
dc rol in vervult van den tegenstander der ar
beidersklasse, den onderdrukker en wellustigen
kapitalist. Tijdens den burgeroorlog waarvan
Aman Oellah het slachtoffer is geworden, is het
vaak dr or de verschillende buitenlandsche bladen
gezegd ,n.l. dat dit land het punt is, waar En
geland zijn krachtigen steun in Britsch-Indië
verliest ,o fin ieder geval niet meer volkomen
vertrouwen kan?
WAAROM DiE AMSTERDAMMER- Lil VE|R
IT A LI A A NSCiHE EN ZEEUW THEl LAN
LANG ENDIJKER AARDAPPELEN GE>
BRUIKEN.
In cms Dinsdagnummer vonden ónze lezers een
verslag van de gehouden vergadering van afge
vaardigden van kooplieden- en veiljngsorganisa-
ties; op <lie vergadering heeft de bekende Am-
sterdamsche groothandelaar, de heer H. Bouw
man een interessante causerie gehouden over bo
venstaand onderwerp. Van hooggeachte zijde gaf
men ons verlof, van het gesprokene een resumé
te geven, waarvoor we onze erkentelijkheid be
tuigen.
De heer Bouwman sprak ongeveer als volgt:
Als inwoner eener stad, welke gedurende mijn
handel en wandel daarin, van 450.000 tot 750.000
inwoners is geklommen, meen ik wel eenig oordeel
over de voorziening van aardappelen daar ter
plaatse te kunnen geven.
Zoo ongeveer 45 jaren geleden voorzag het
Westland ons van vroege aaraappelen. Men begon
5 of 10 Juni met z.g. Spercieaardappelen in klei
ne mandjes en omstreeks 2025 Juni had men de
groote aanvoeren bestaande uit 10 of 12 schuitjes
van circa 150 a 200 mud Westl. 'ronde aardappe
len. Indien die aanvoeren verminderden kwam
Rijnsburg, dan Katwijk en Noordwijk ieder met
1 schuit Tn dien tijd kwam ook eenige aanvoer
uit Noordholland, oorspronkelijk met Graafjes,
Gladblaadjes en later een seort Nobelmuizen,
deze laatste soort toen ook in het Westland ge
teeld, welke goed voldeed.
Ongeveer ruim 30 jaren geleden 'begon men in
het Westland met het veilingsysteem. Door ver
schillende omstandigheden, welke mede werkten,
ontstond aldaar meerdere vraag voor export naar
Engeland en later naar Duitschland, waardoor
de teelt van Export soorten sterk werd uitge
breid en de Hollandsche consumptieaardappel
werd verdrongen. Van de ge hoe le Westlandsche
vloot bleef maar één schuitje va n's Gravezande,
met mooi zandgoed, varen op Amsterdam.
Intusschen had Noordholland de Amsterdam-
sche markt veroverd met zijne prima Andijker
muüen. Op het Hekelveld was zelfs een winkel
met aan den voorgevel een groot bord, waarop
met groote letters stond „Andijker muizen", als
voortdurende reclame, zomer en winter-
Dc dagelijksche aanvoer aan onze markt be
stond uit een tjalk, dikwijls met bijlegger, van
de Ver. „Andijk", een tjalk van de Ver. „De
Streek" en'l a 2 kagen, tezamen ongeveer 100
a 130.000 Kg. Even la,ter kwam de Langendijk
er bij, zoodat Noordhollan-d ruim aan de binnen-
landsche vraag kon voldoen. Het duurde echter
niet zoo heel lang of ook daar werd het vei
lingsysteem ingevoerd en waarom ook niet? Men
kreeg betere prijs, minder risioo cn contant geld
en door het teelen van Exportsoorten, ik meen
dat men toen begon met Déensche Muizen, kreeg
men veel grooter aantal Kg. uit de bunder,
maar het Amsterdamsehe publiek wijde niet mee
blijven eten.
Dc tjalk van „De Streek" kwam niet meer aan,
de hijlegger en later de tjalk van de Ver. „An
dijk" was verdwenen en de kagen, intusschen
motoren geworden, krijgen bij stormweer tegen
woordig geen water meer over. De gevolgen wa
ren dat de invoer van Buitenlandsche vroege
aardappelen vermeerderden. Het publiek, en het
is teekenend dat het publiek uit de mindere buur
ten daar ook bij behoort, geeft liever 12 a 14
et- voor 1 Kg. buitenlandsche aardappelen, dan
6 of 8 centen voor 1 Kg. Noordhollandsche bui-
tenl. of Exportaardappelen.
Was de aanvoer van het buitenland afgeloopen
dan moest het publiek noodgedwongen aan de
Noordhollandsche beginnen, doch zoo spoedig de
geelvleezige aardappelen rond de steden oftewel
in Zeeland gereed waren, vloog men daarop af,
hetwelk aanleiding' gaf voor die verbouwers uit
die streken om de blanke- en blauwe eigenheimers
met spruit te zetten, om zoo vroeg mogelijk aan
de vraag te kunnen voldoen.
Dit zijn de oorzaken dat de tijd, waarin wij
aangewezen zijn vroege aardappelen uit uwe stre
ken te betrekken jaarlijks korter wordt.
Voor circa 3 jaren heb- ik er 'in het C. C. reeds
op gewezen dat het binnenlandseh afzetgebied
geheel verwaarloosd werd, doch de Hollandsche
kooplieden hebben er geen aandacht aan geschon
ken, zij 'verdienden te veel aan het buitenland.
Kentering is nu gekomen.
'Popprijzen in Nederland gaf energie aan an
dere landen-
Er is hier echter land genoeg en straks komt
helaas de bodem van de Zuiderzee er ook nogt
bij ,dus meer dan genoeg om naast die hoeveelheid,
voor de buitenlandsche vraag, die soorten te tee
len ,die door.den Nederlandschen consument ge
wild cn gevraagd worden en dat is in de eerste
plaats een goed. smakende, geelvleezige vroege
aardappel; om zop vroeg mogelijk te zijn, zeg 1
Juni. is geelwit ook goed, mits er maar eenigj
gehalte, in zit. Er zijn in de'laatste jaren geen
vroege soorten, die daaraan voldoen, men tracht
hierin te voorzien door late aardappelen te ver
vroegen, doch dat is maakwerk en niet in stand
te houden.
Bij 'het zoeken door den kweeker naar een of-
meer vroege soorten, moet deze bepaald met bo
vengenoemde eischen rekening houden, ook mag
de soort geen 500 mud uit de bunder opleveren,
nog een hoog volume zetmeelgehalte hebben- De
soort moet, behoudens onvoorziene omstandighe
den in de eerste helft van Juni, goed smakende,
beschikbaar wezen, waartoe bepaalde bemesting
allicht kan medewerken.
Wanneer dan b.v. voor 'de provincie Friesland
een sortiment gekweekt kan worden beter in
kwaliteit en duurzamer als de tegenwoordige
late soorten, dan heeft men bereikt wat vroeger
geweest is en hebben wij geen behoefte moer aan
buitenlandsche aardappelen; maar dan moeten
onze aardappelen weder zoo worden, dat men na
den eten nog weder één uit den schaal pikt, in
