Ill III - Doipflas 26II1930
Wie deugen niet voor onderwijzer?
Revue van de Week
SuifenlaiidsGh Overzicht
Hos in hei jaar 3000 de
beneodigde energie verkregen
wordt
Zo m e r» p r»oete n ver
dwijnen spoedig door een pol
Spruioi. Bij alle Drogisten.
24 Juni.
Die week van de hittegolf. Wetenschappelijke
meteorologen beweren, dat die naam. overdreven
is, toegepast op de temperatuur van de. jongste
dagen, maar allen, die door „de koperen ploert",
zooals de soldaatjes in de Oost Helios uitschel
den, thans zijn geroosterd en gebraden, „hebben
maling" aan dat- bezwaar, ligt achter ons. De
19e en vooral de 20ste Juni bracht wat her
ademing, waarna het kwik in den thermometer
weer ging stijgen.
Hier en daar barstte het telkens voorspelde
noodweer uit en bracht tijdelijke herademing. Te
Arnhem werd het Oostelijk deel van Gelre's
hoofdstad door een geweldigen wolkbreuk geteis
terd, vergezeld van ontzettende electrische ont
lading, welke in de gemeente Rheclen een, men-
schenleven'kostte. Het vermoeden, dat daarmede
voorloopig aanblijvende afkoeling zou ontstaan,
bleek al te optimistisch, althans gezien van het
standpunt dergenen, die de „Senegambische tem
peratuur" der jongste dagen niet, als verkwik
king beschouwen.
En bij velen ontkiemde deernis met onze hoog-
edelgestrengen van Eerste Kamer der Staten Ge
neraal wier zomer-reces in 1930 niet extra-vroeg
maar: extraordinair-laat zal aanbreken.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen tegen
Dinsdag 24 Juni, welke dag zal gewijd zijn aan
afdeelings-onderzoek van het ontwerp tot hef
fing van een compenseerend invoerrecht van
sommige soorten suiker, het eerste van nog ver
der te verwachten voorstellen, verband houdend
met de crisis in de sfeer van land- en tuinbouw.
Wij staan voor een vermoedelijk zeer uitge
breid agrarisch debat. Allerlei adviezen zijn dor
regeering uitgebracht. Het Kon. Landbouwco-
mité heeft een reeks van directe en indirecte
middelen aanbevolen tot het bieden van hulp
aan den Landbouw. De Hollandsche Maatschappij
van Landbouw nam een motie aan, regeerings-
steun vragend voor onze landbouwers.
Het. is met de prijzen in de agrarische sfeer
zoover gekomen, dat bijv. in de Zaanstreek de
allerbeste soorten bloemkool worden verkocht
voor 41/2 cent, de mindere soorten van, twee tot
een halfje per stuk. Op een Beverwijksche veiling
ging een wagen bloemkool vooreen stuiver.
Krachtig en practisch ingrijpen is dus nu zaak.
Het seizoen vordert reeds. De kersenpluk is in
gang gekomen, in Oostelijk Groningen is zelfs
nu reeds de erwtenpluk begonnen.
Een lichtpunt, temidden van zeer veel misere
en tot ongerustheid stemmende verschijnselen op
economisch gebied is: het blijvend accres der
Rijksmiddelen. Dat in Mei 1930 f2.058.360 be
droeg, vergeleken met Bloeimaand 1929 en over
de eerste vijf maanden van dit jaar die periode
van 1929 overtrof met ruim twee millioen gulden.
Uit de Regeerings-cuisine kwam o.m. een ont
werp tot wijziging van het Nijverheidsonderwijs,
alsook een tot wijziging van de Octrooiwet, waar
door de geldigheidsduur van vijftien op achttien
jaren wordt gebracht.
Van 1 Juli a.s. af zullen de Indische Postta-
rieven tot 6 cents worden verlaagd.
Onze 'Koningin en Prinses Juliana zijn den
16en j.l. uit Rotterdam vertrokken voor vakan
tiereis naar Noorwegen. Op bijzonder hartelijke
wijze nam het publiek te Rotterdam afscheid
van de Vorstinnen.
Het was op dien dag, dat ten Paleize het Loo
de eerste nieuwe Hollandsche haring H.M. werd
aangeboden. Het heerlijk „zeebanket" zal on
getwijfeld met zeer bekwamen spoed naar het
hooge Noorden zijn getransporteerd. Van 24 tot
28 J|uni zal het 71ste lustrum der Leidsehe
Iloogeschool met ongewonen luister worden ge
vierd. Den 16en j.l. is te Enschede de_ „Zeven-
mijlstentoonstelling (op electriciteitsgebied) door
Minister Reijmer geopend.
Het Twentsche Rijksmuseum (schenking-V an
Heek) is te Enschede aan het Rijk overgedragen.
Personalia: De R.K. Aartsbisschop te Utrecht,
Mgr. Jansen, is aldaar met groote geestdrift door
zijne geloofsgenooten gehuldigd. De Techni
sche Iloogeschool te Delft heeft benoemd tot
eere-doctoresProf. Ir. K. T. van Iterson, te
Heerlen: Ir. J. A. Ringers, te 'sGravenhage- en
Ir. P. J. Joosting, te Utrecht. Dr. L. Vuyck,
directeur van de Middelb. Koloniale landbouw
school te Deventer, treedt op 1 Januari a.s. af.
Bt. IIBurgerhout, geneesheer-directeur van
bet Ooolsingel-ziekenhuis te Rotterdam, wenscht
af te treden, wijl hij zich gedwarsboomd ziet t.o.
van ontslag, te verleenen aan leden van het per
soneel, z.i. minder geschikt voor hun Junctie.
Er. van Aalst heeft, wegens drukte van bezig
heden. bedankt voor het lidmaatschap der Eer
ste Kamer (vacature wijlen mr. Verkouteren:.
Zijn opvolger als senator is de heer J. ter Haar
Jr. oud-wethouder te Amsterdam.
Uit de doodenlijstGep. generaal-majoor W.
A. II. Doorman, 72 jaar, Den Haag. Prof. Da*.
1Bolk, hoogleeraar in de anatomie, de wereld
beroemde geleerde, op 64-jarigen leeftijd, te Am
sterdam. Marius Kerrebijn, musicus, 47 jaar,
Den Haag. F. B. Baron v. Verschuer, oud-
luitenant t.z. 87 jaar, Arnhem.
Uit de jongste „criminaha ontleen ik, dat:
het O.M bij de Rechtbank te Arnhem tegen .Jan
Hoek, beschuldigd van moord op een verpleegster
te Bennekom, levenslang eischte.
In de •Steven 'Hoogendijkstraat te Rotterdam
heeft bij een twist, uit oude veete' ontsproten,
een vader zijn zoon levensgevaarlijk gewond.
Tc 'sGravenhage is de politie er eindelijk in
geslaagd, een bende afdreigers in het net te krij
gen. Enkele schavuiten zijn gepakt, verdere ar
restaties worden verwacht.
Voor het verdere zie men de bladen.
Het was een zooveelste „week der branden",
die van de zonne-gloeiïng. Ik doe wederom slechts
enkele grepen in de massa.
Te Roosendaal zijn de Laanefabrieken (tabak
en koffie) door het vuur vernield. Te IJssel-
monde werd een uitgebreide houthandel vrijwel
in de asch gelegd. Een sigarenfabriek te Vee-
nendaal is afgebrand, waarbij o.a. 20.000 siga
ren verloren gingen.
Te Valkensweerd, bij Eindhoven, zijn een siga
renfabriek en belendend pand afgebrand. Ander
halve ton schade.
In de Jonker Eransstraat te Rotterdam werd
een optisch magazijn door het vuur geteisterd.
Te Eindhoven berokkende geweldige brand in
linnenfabrieken en garen-opslagplaatsen 21/2 ton
gouds schade en stagnatie in den arbeid.
Behalve de ellende, door den rooden haan be
rokkend, vindt men nog in de jongste' ellende
rubriek o.m.: schrikkelijke schade, door gewel
digen hagelslag berokkend te Bergen op Zoom,
alsook In de buurt van Schagen (N.H.).,
Een lange reeks van doodelijke ongevallen, bij
baden en zwemmen voorgekomen.
De ex-Keizer maakte een uitstapje op de Ka-
gerplassen. Met, twee motor-booten. Op die, waar
zich gelukkig voor hem de gewezen Kei
zer niet bevond, had (door kortsluiting) een
ontploffing plaats, waarbij enkele personen ge
kwetst werden.
Olp lèen onbewaakten overweg bij Hattem is
een doove groen ten ven ter onder een trein gedood.
Een 14-jarig meisje is op de Sportlaan te 'sGra-
vennage al fietsend onder een tram geraakt. Met
doodelijk gevolg.
Vele menschenlevens gaan thans verloren door
onachtzaamheid. Vooral ook niet te vergeten van
menschen, die op- of afspringen bij in volle vaart
zijnde trams.
Op den Bosschenweg te Tilburg heeft een auto,
waarin studentjes gezeten, een kermisreiziger en
zoon aangereden. Met doodelijken afloop.
'Hoek Ten Kate- en Bellamystraat te Amster
dam, in een winkel stortte een vloer in, waardoor
drie personen werden gewond.
Ook thans ondanks de warmte eindig ik
niet zonder nog iets aa nte stippen uit de niet-
lugubere rubriek.
Vooral van Joodsche zijde is in de jongste da
gen geprotesteerd tegen de voorgenomen Kalen
derhervorming. In Den Bosch is het standbeeld
onthuld met feestelijken luister, voor Jeroen
Bosch, den laat-niiddeleeuwsehen Brabant-
schen schilder.
Wij hebben den langsten dag achter den rug.
Ook dit moge vertroosting en bemoediging zijn
voor hen, die door hitte-golf wanhopig worden.
En wij hadden hetjubileum van een. kip,
die gedurende honderd achtereenvolgende dagen
telkens een ei legde. Zij woont te, Biemen. De
burgemeester kwam deze kip huldigend bezich
tigen. Aan haar een eere-saluut!
men staat bij bet vinden van een oplossing voor
schier ^onoverkomelijke moeilijkheden. Dat het
geld er moet komen, staat voor ieder vast, en
dat het van een of andere groep, van de bevol
king moet komen, spreekt wel vanzelf, maar
geen enkele groep wil de eerste zijn, die het offer
moet brengen. De arbeidersvertegenwoordigers
toonen aan, dat de loonen der arbeiders op het
uiterste minimum staan, de ambtenaren beweren
hetzelfde, en de industrieelen verklaren, dat geen
enkele nieuwe last op de toch reeds kwijnende
Duitsche industrie gelegd kan worden. Inmid
dels wordt als opvolger van Dr. Moldenhauer
de Pruisische Minister van Financiën Hoppker
Aschotf genoemd. Wat zijn program is, weet
men nog niet, doch nieuwsgierig kan men er
naar zijn. Zal hij het groote probleem van
Duitschland's financiën kunnen oplossen
De toestand in Indië is vrijwel ongewijzigd.
Meer dan ooit is echter wel gebleken, dat de
onafhankelijkheidsbeweging diep geworteld zit bij
alle lagen der bevolking, zonder onderscheid van
rassen, klassen of godsdienst. Het inmiddels ge
publiceerde tweede, deel van het Simon-rapport
beeft eenige richtlijnen aangegeven, doch zelfs
'in Engeland heeft men in sommige kringen cri-
tiek op 'de weinig ingrijpende wijze, waarop de
Simon-Commissie wijzigingen in de Indische con
stitutie wil zien doorgevoerd. De scherpste cri-
tiek kwam wel van hot regeeringsorgaan, bet
dagblad van de Labour-Party de „Daily Herald",
dat het Simon-rapport vernietigend beoordeelde.
We moeten de gebeurtenissen van verleden
Week in Egypte een reactionaire poging zien, om
do democratische ontwikkeling van een jong, naar
politieke onafhankelijkheid strevend volk tegen
te houden. De partij, die in dezen ontwikkelings
gang de leiding heeft, is de groote nationalisti
sche volkspartij de Wafd, die haar aanhang vindt
onder de groote massa van het volk,, die haar
dan ook in het parlement een overstelpende meer
derheid verzekert. Het was vooral de Wafd, en
vooral het Wafd-kabinet van Na has Pasha, dat
tegenover Engeland in de bres trad voor de rech
ten van Egypte, en aan Groot-Brittannië zooda
nige eischen durfde stellen, dat de Anglo-Egyp-
tsche conferentie mislukte. Dat. Engeland er dus
beter bij zou varen, als een andere partij dan de
zelfbewuste Wafd-partij de regeering in Egypte
in handen heeft, is wel duidelijk. Dat daarom
echter de bewering van sommigen juist is„ dat
Engeland de hand in het spel zou hebben bij de
huidige gebeurtenissen, zouden we niet durven
bevestigen. Zeker is het, dat wat Koning Foead
doet, bedenkelijk lijkt op pogingen om een dicta
tuur in te stellen. ,Hij forceert een conflict met
het kabinet, waarvan hij zeker weet, dat het de
o ver gr oo te meerderheid van het volk achter zich
heeft. Hij vormt een nieuwe regeering, dusi een
regeering, die tegen den zin des volks liet be
wind voert. Maar bovendien verbiedt hij het
Parlement, om te vergaderen en stelt het bijeen
roepen van het Parlement, dat ontegenzeggelijk
den val van het nieuwe ministerie zou bewerk
stelligen. Het lijkt dus in alle opzichten op den
gematigden dictatuur-vorm van Spanje, Polen en
nog eenige landen. 'Maar Foead moet voorzichtig
zijn, want in geen van deze landen bestaat een zoo
sterke partij als 'de Wafd, en reeds thans ziet het
er naar uit" dat deze volkspartij zich. niet zon
der meer haar democratische rechten zal laten
ontnemen.
In Duitschland heeft Dr. Moldenhauer het
niet kunnen bolwerken, en onder den drang van
velen, zelfs van zijn eigen partijgenooten, is: de.
Rijksminister van Financiën afgetreden. Het ziet
1 er met Duitschland's financiën niet fraai uit, en
Zooals wel algemeen bekend is, wordt onder
arbeidsvermogen of energie verstaan de macht
om arbeid te verrichten. Evenals de stof in ver
schillende vormen bestaat, zijn er ook allerlei
energievormen. We noemen slechts kinetischc-
(bewegings), chemische-, magnetische-, stralende
energie en warmte. Door het plooibare karakter
der energie kan de eene vorm ini iederen ande
ren vorm worden overgebracht. Zoo kan bijv. de.
chemische, energie van een stuk kool omgezet
werden in warmte, deze in mechanische energie,
vervolgens in electrische, om dan naar een zeer
ver verwijderd punt gevoerd te worden, waar üij
als stralende energie va neen booglamp te voor
schijn treedt. Bij iedere omzetting gaat echter
een deel der energie over in warmte, welke zich
•gelijkmatig over de omringende voorwerpen ver
deelt; een deel der om te zetten: energie gaat
dus eigenlijk verloren. In de natuur gaat deze
omzetting eveneens haar gang en het is eene oude
vraag, of het verbruik der vrije energie op de
eene plaats, aangevuld wordt door eene vorming
op de andere. Is m.a.w. het heelal onsterfelijk
een eeuwig, zoowel in het verleden als in de toe
komst, is het heelal een verschijningsvorm van
het Opperwezen en ontleent het aan Zijn Wezen
zijne eeuwigheid? Of wordt vrije energie in het
heelal voortdurend in een onbruikbaren vorm om
gezet en moeten wij het dus vergelijken met een
klok, door zijn Maker opgewonden en aan zich
zelf overgelaten om af te loopen?
Hoe belangwekkend de beantwoording dezer
vraag ook moge zijn, zij was nietf de oorzaak,
waarom wij boven ons opstel plaatsten: „hoe in
het- jaar 3000 de benoodigde energie verkregen
wordt.
Het was de vraag wat er gedaan zal moeten
worden, wanneer straks wat is duizend jaar
in de eeuwigheid! steenkool en olie niet meer
in voldoende hoeveelheid aanwezig zijn om ons de
noodige energie te verschaffen.
Herhaalde malen heeft de wereldberoemde Ne-
derlandsche hoogleeraar Jaeger zijne waarschu
wende stem laten hooren, dat de roekelooze wijze,
waarop jde kolen- en petroleumvelden worden
geëxploiteerd, gepaard met een verbruik der ge
wonnen producten, dat spot met ieder begrip van
zuinigheid, er toe moeten leiden, dat deze velden
binnen niet al te langen tijd uitgeput zijn. Van
dergelijke waarschuwingen trekt men zich echter
maar weinig aan, speciaal wanneer cr andere ge
leerden zijn -- en die zijn er: altijd! die be-
toogen, dat er nog geen reden is voor dergelijke
pessimistische beschouwingen. Het is te verkla
ren eenerzijds uit den geest van het „Après nous
le déluge" (na ons de zondvloed), anderzijds uit
het blinde vertrouwen in de vorderingen der
wetenschap.
Daarom is het ook veel meer de wensch naar
goedkoopere energie dan de zorg voor het. nage
slacht, welke geleid heeft tot de vele onderzoe
kingen om energie langs andere wegen dan door
verbranding van steenkool en olie te verkrijgen.
Men meende eene oplossing te kunnen vinden
door gebruik te maken van de op aarde aanwezige
en als energiebron in aanmerking komende wa
terkracht. Evenwel hebben berekeningen aange
toond, dat de op deze wijze ter beschikking ko
mende energie niet meer dan 4 pCt. is van die,
verkregen uit de jaarlijks verbruikte steenkool,
en dus bij lange na niet in de behoeften zal kun
nen voorzien. Een tweede oplossing bestond in het
gebruik maken van de energie, aanwezig in den
neervallenden regen. Maar aan cle verzameling
dezer energie, en hare verdeeling schijnen schier
onoverkomelijke moeilijkheden verbonden te zijn.
Succesvoller beloofden de pogingen te worden,
welke de werking van eb en vloedi tot uitings-
punt namen. Zij leden tot nu toet echter schip
breuk door de enorme kosten, verbonden aan
den aanleg en het onderhoud der noodige instal
laties.
Moer verwacht men daarom thans van de on
derzoekingen om gebruik te maken van do tem
peratuurverschillen, wélke het geheele jaar door
bestaan tusschen de door de zonnestralen ver
hitte oppervlakte der tropische zeeën en de die
per liggende lagen.
De allergrootste verwachtingen heeft men ech
ter van de methode, welke gebruik maakt van
de ontzaggelijke hoeveelheden stralingsenergie,
welke de zon ons voortdurend toezendt en thans
nagenoeg geheel verloren gaat. Mocht men er
in slagen om bijv. door de Saharawoestijn, ont
vangen stralingsenergie te kunnen gebruiken, dan
was daarmede het kolen -en olieprobleem volle
dig van de baan.
Tegelijk was dan een woestijn in een welvarend
land herschapen. De vraag is maar, hoe wij die
zonne-cnergie kunnen opvangen en benutten om
mechanisch en electrisch vermogen op te wekken.
Het schijnt, dat de oplossing van het' vraag
stuk moet worden gezocht in het gebruik maken
van de bijzondere photo-chemische (scheikundige
wferking van het licht) reacties van de stralings
energie. Zoo kan vochtig koolstofdioxyde in sa
menwerking met bepaalde stoffen door ultra-
violetlicht bijv. in suiker worden omgezet.
Eene andere manier om de zonnestralen dienst
baar te maken voor de levering van mechanischen
arbeid is de toepassing van omkeerbare photo-
chemische reacties, die zoodanig verloopen, dat
de geabsorbeerde stralingsenergie omgezet wordt
in een meer bruikbaren vorm," bijv. in electrisch
arbeidsvermogen. Wordt bijv. eene oplossing van
kwik- en ijzerchloride in water blootgesteld aan
de inwerking van het zonnelicht, dan ontstaat
eene reactie, waarbij bepaalde hoeveelheden ka
lomel en ferrichloride gevormd worden en men
tenslotte een scheikundig evenwicht van de vier
zouten onderling verkrijgt. Plaatst men nu die
oplossing in het donker, dan keeren deze stoffen
tot hun oorspronkelijke samenstelling terug en
tijdens die omkeer-reactie komt de opgeslorpte
stralingsenergie vrij in den vorm van electrische
energie.
'We zien hierut, dat het werkelijk mogelijk is
do stralingsenergie in electrische energie om te
zetten. Alleen blijft de vraag over, hoe men deze
wetenschap kan uitbuiten en op groote schaal
toepassen. De leer van de scheikundige werking
van het licht staat nog in haar kinderschoenen.
Het is zeer goed mogelijk, dat z\j later den weg
zal openen om ons onafhankelijk te maken van de
zoo nuttige en noodige steenkool en petroleum.
„Het Handelsblad" geeft een heele vleet ken
merken ,die een onderwijzer moet missen.
Als wc zoo, éen voor éen nagaan,' zullen we
zekejr 'telkens zeggen: ja dit kenmerk maakt
den man voor zijn werk minder geschikt. Doch
niet alleen geldt dit voor 't ambt van onderwij
zer; dit geldt zeker ook voor andere betrekkin-
gen. i
Wanneer wij deze wijze van keuring volgen bij
alle andere beroepen, dan zouden spoedig alle
betrekkingen vacant zijn, en de heele wereld
vol invaliden zijn.
Volgens het „Handelsblad" zijn voor onderwij
zer onbruikbaar:
1. Wie eenig lichaamsgebrek heeft.
2. Wie licht geraakt, achterdochtig of van
kwalijk nemenden aard is.
3. Wie piekerig van aard is, of stilzwijgend
en gesloten is.
4. Wie in een gesprek van den hak; op den
tak springt.
5. Wie eenig psychisch defect heeft.
6. Wie veel droomt.
7. Wie egoïstisch of egocestrisch is.
8. Wie dorst naar lof of eer van, medemen-
schen.
9. Wie spoedig kwaad en haatdragend is.
10. Wie bizonder nerveus is.
11. Wie niet humoristisch is en geen zin heeft
voor kwinkslagen.
12. Wie geen persoonlijkheid is; van wie dus
geen kracht uitgaat.
13. Wie heel spoedig den moed opgeeft en
dus geen optimisme bezit.
De schrijver van bedoeld artikel zal, als hij
alle onderwijzers, hoofd voor hoofd, aan deze
vereischten toetst, geen geschikte personen voor
dit ambt vinden.
En toch ,het is goed, dat ieder, die met kin
deren moet omgaan, streeft naar 't bezit van
alles, wat hier noodig geoordeeld wordt: hij zij
ouder of onderwijzer.
Dit geldt trouwens ook van ieder ander in
alle levensverhoudingen; van ieder, die met medc-
menschen moet omgaan. Neem maar welk ambt,
of bedrijf of beroep ge wilt.
Als wij nog één kenmerk zouden moeten noe
men, het zou dit zijn
14. Wie niet stipt is, en punctueel; wie niet
nauwgezet is en ordelievend; wie niet net. is en
niet op alles let.
Want het leven van den onderwijzer in school,
en ook van den opvoeder in huis, hangt van klei
nigheden aan elkander. En wie dag op dag iets
laat glippen, houdt heel spoedig niets meer over
om zijn gezag te laten gelden.