Ill III - Doipflas 26II1930 Wie deugen niet voor onderwijzer? Revue van de Week SuifenlaiidsGh Overzicht Hos in hei jaar 3000 de beneodigde energie verkregen wordt Zo m e r» p r»oete n ver dwijnen spoedig door een pol Spruioi. Bij alle Drogisten. 24 Juni. Die week van de hittegolf. Wetenschappelijke meteorologen beweren, dat die naam. overdreven is, toegepast op de temperatuur van de. jongste dagen, maar allen, die door „de koperen ploert", zooals de soldaatjes in de Oost Helios uitschel den, thans zijn geroosterd en gebraden, „hebben maling" aan dat- bezwaar, ligt achter ons. De 19e en vooral de 20ste Juni bracht wat her ademing, waarna het kwik in den thermometer weer ging stijgen. Hier en daar barstte het telkens voorspelde noodweer uit en bracht tijdelijke herademing. Te Arnhem werd het Oostelijk deel van Gelre's hoofdstad door een geweldigen wolkbreuk geteis terd, vergezeld van ontzettende electrische ont lading, welke in de gemeente Rheclen een, men- schenleven'kostte. Het vermoeden, dat daarmede voorloopig aanblijvende afkoeling zou ontstaan, bleek al te optimistisch, althans gezien van het standpunt dergenen, die de „Senegambische tem peratuur" der jongste dagen niet, als verkwik king beschouwen. En bij velen ontkiemde deernis met onze hoog- edelgestrengen van Eerste Kamer der Staten Ge neraal wier zomer-reces in 1930 niet extra-vroeg maar: extraordinair-laat zal aanbreken. De Tweede Kamer is bijeengeroepen tegen Dinsdag 24 Juni, welke dag zal gewijd zijn aan afdeelings-onderzoek van het ontwerp tot hef fing van een compenseerend invoerrecht van sommige soorten suiker, het eerste van nog ver der te verwachten voorstellen, verband houdend met de crisis in de sfeer van land- en tuinbouw. Wij staan voor een vermoedelijk zeer uitge breid agrarisch debat. Allerlei adviezen zijn dor regeering uitgebracht. Het Kon. Landbouwco- mité heeft een reeks van directe en indirecte middelen aanbevolen tot het bieden van hulp aan den Landbouw. De Hollandsche Maatschappij van Landbouw nam een motie aan, regeerings- steun vragend voor onze landbouwers. Het. is met de prijzen in de agrarische sfeer zoover gekomen, dat bijv. in de Zaanstreek de allerbeste soorten bloemkool worden verkocht voor 41/2 cent, de mindere soorten van, twee tot een halfje per stuk. Op een Beverwijksche veiling ging een wagen bloemkool vooreen stuiver. Krachtig en practisch ingrijpen is dus nu zaak. Het seizoen vordert reeds. De kersenpluk is in gang gekomen, in Oostelijk Groningen is zelfs nu reeds de erwtenpluk begonnen. Een lichtpunt, temidden van zeer veel misere en tot ongerustheid stemmende verschijnselen op economisch gebied is: het blijvend accres der Rijksmiddelen. Dat in Mei 1930 f2.058.360 be droeg, vergeleken met Bloeimaand 1929 en over de eerste vijf maanden van dit jaar die periode van 1929 overtrof met ruim twee millioen gulden. Uit de Regeerings-cuisine kwam o.m. een ont werp tot wijziging van het Nijverheidsonderwijs, alsook een tot wijziging van de Octrooiwet, waar door de geldigheidsduur van vijftien op achttien jaren wordt gebracht. Van 1 Juli a.s. af zullen de Indische Postta- rieven tot 6 cents worden verlaagd. Onze 'Koningin en Prinses Juliana zijn den 16en j.l. uit Rotterdam vertrokken voor vakan tiereis naar Noorwegen. Op bijzonder hartelijke wijze nam het publiek te Rotterdam afscheid van de Vorstinnen. Het was op dien dag, dat ten Paleize het Loo de eerste nieuwe Hollandsche haring H.M. werd aangeboden. Het heerlijk „zeebanket" zal on getwijfeld met zeer bekwamen spoed naar het hooge Noorden zijn getransporteerd. Van 24 tot 28 J|uni zal het 71ste lustrum der Leidsehe Iloogeschool met ongewonen luister worden ge vierd. Den 16en j.l. is te Enschede de_ „Zeven- mijlstentoonstelling (op electriciteitsgebied) door Minister Reijmer geopend. Het Twentsche Rijksmuseum (schenking-V an Heek) is te Enschede aan het Rijk overgedragen. Personalia: De R.K. Aartsbisschop te Utrecht, Mgr. Jansen, is aldaar met groote geestdrift door zijne geloofsgenooten gehuldigd. De Techni sche Iloogeschool te Delft heeft benoemd tot eere-doctoresProf. Ir. K. T. van Iterson, te Heerlen: Ir. J. A. Ringers, te 'sGravenhage- en Ir. P. J. Joosting, te Utrecht. Dr. L. Vuyck, directeur van de Middelb. Koloniale landbouw school te Deventer, treedt op 1 Januari a.s. af. Bt. IIBurgerhout, geneesheer-directeur van bet Ooolsingel-ziekenhuis te Rotterdam, wenscht af te treden, wijl hij zich gedwarsboomd ziet t.o. van ontslag, te verleenen aan leden van het per soneel, z.i. minder geschikt voor hun Junctie. Er. van Aalst heeft, wegens drukte van bezig heden. bedankt voor het lidmaatschap der Eer ste Kamer (vacature wijlen mr. Verkouteren:. Zijn opvolger als senator is de heer J. ter Haar Jr. oud-wethouder te Amsterdam. Uit de doodenlijstGep. generaal-majoor W. A. II. Doorman, 72 jaar, Den Haag. Prof. Da*. 1Bolk, hoogleeraar in de anatomie, de wereld beroemde geleerde, op 64-jarigen leeftijd, te Am sterdam. Marius Kerrebijn, musicus, 47 jaar, Den Haag. F. B. Baron v. Verschuer, oud- luitenant t.z. 87 jaar, Arnhem. Uit de jongste „criminaha ontleen ik, dat: het O.M bij de Rechtbank te Arnhem tegen .Jan Hoek, beschuldigd van moord op een verpleegster te Bennekom, levenslang eischte. In de •Steven 'Hoogendijkstraat te Rotterdam heeft bij een twist, uit oude veete' ontsproten, een vader zijn zoon levensgevaarlijk gewond. Tc 'sGravenhage is de politie er eindelijk in geslaagd, een bende afdreigers in het net te krij gen. Enkele schavuiten zijn gepakt, verdere ar restaties worden verwacht. Voor het verdere zie men de bladen. Het was een zooveelste „week der branden", die van de zonne-gloeiïng. Ik doe wederom slechts enkele grepen in de massa. Te Roosendaal zijn de Laanefabrieken (tabak en koffie) door het vuur vernield. Te IJssel- monde werd een uitgebreide houthandel vrijwel in de asch gelegd. Een sigarenfabriek te Vee- nendaal is afgebrand, waarbij o.a. 20.000 siga ren verloren gingen. Te Valkensweerd, bij Eindhoven, zijn een siga renfabriek en belendend pand afgebrand. Ander halve ton schade. In de Jonker Eransstraat te Rotterdam werd een optisch magazijn door het vuur geteisterd. Te Eindhoven berokkende geweldige brand in linnenfabrieken en garen-opslagplaatsen 21/2 ton gouds schade en stagnatie in den arbeid. Behalve de ellende, door den rooden haan be rokkend, vindt men nog in de jongste' ellende rubriek o.m.: schrikkelijke schade, door gewel digen hagelslag berokkend te Bergen op Zoom, alsook In de buurt van Schagen (N.H.)., Een lange reeks van doodelijke ongevallen, bij baden en zwemmen voorgekomen. De ex-Keizer maakte een uitstapje op de Ka- gerplassen. Met, twee motor-booten. Op die, waar zich gelukkig voor hem de gewezen Kei zer niet bevond, had (door kortsluiting) een ontploffing plaats, waarbij enkele personen ge kwetst werden. Olp lèen onbewaakten overweg bij Hattem is een doove groen ten ven ter onder een trein gedood. Een 14-jarig meisje is op de Sportlaan te 'sGra- vennage al fietsend onder een tram geraakt. Met doodelijk gevolg. Vele menschenlevens gaan thans verloren door onachtzaamheid. Vooral ook niet te vergeten van menschen, die op- of afspringen bij in volle vaart zijnde trams. Op den Bosschenweg te Tilburg heeft een auto, waarin studentjes gezeten, een kermisreiziger en zoon aangereden. Met doodelijken afloop. 'Hoek Ten Kate- en Bellamystraat te Amster dam, in een winkel stortte een vloer in, waardoor drie personen werden gewond. Ook thans ondanks de warmte eindig ik niet zonder nog iets aa nte stippen uit de niet- lugubere rubriek. Vooral van Joodsche zijde is in de jongste da gen geprotesteerd tegen de voorgenomen Kalen derhervorming. In Den Bosch is het standbeeld onthuld met feestelijken luister, voor Jeroen Bosch, den laat-niiddeleeuwsehen Brabant- schen schilder. Wij hebben den langsten dag achter den rug. Ook dit moge vertroosting en bemoediging zijn voor hen, die door hitte-golf wanhopig worden. En wij hadden hetjubileum van een. kip, die gedurende honderd achtereenvolgende dagen telkens een ei legde. Zij woont te, Biemen. De burgemeester kwam deze kip huldigend bezich tigen. Aan haar een eere-saluut! men staat bij bet vinden van een oplossing voor schier ^onoverkomelijke moeilijkheden. Dat het geld er moet komen, staat voor ieder vast, en dat het van een of andere groep, van de bevol king moet komen, spreekt wel vanzelf, maar geen enkele groep wil de eerste zijn, die het offer moet brengen. De arbeidersvertegenwoordigers toonen aan, dat de loonen der arbeiders op het uiterste minimum staan, de ambtenaren beweren hetzelfde, en de industrieelen verklaren, dat geen enkele nieuwe last op de toch reeds kwijnende Duitsche industrie gelegd kan worden. Inmid dels wordt als opvolger van Dr. Moldenhauer de Pruisische Minister van Financiën Hoppker Aschotf genoemd. Wat zijn program is, weet men nog niet, doch nieuwsgierig kan men er naar zijn. Zal hij het groote probleem van Duitschland's financiën kunnen oplossen De toestand in Indië is vrijwel ongewijzigd. Meer dan ooit is echter wel gebleken, dat de onafhankelijkheidsbeweging diep geworteld zit bij alle lagen der bevolking, zonder onderscheid van rassen, klassen of godsdienst. Het inmiddels ge publiceerde tweede, deel van het Simon-rapport beeft eenige richtlijnen aangegeven, doch zelfs 'in Engeland heeft men in sommige kringen cri- tiek op 'de weinig ingrijpende wijze, waarop de Simon-Commissie wijzigingen in de Indische con stitutie wil zien doorgevoerd. De scherpste cri- tiek kwam wel van hot regeeringsorgaan, bet dagblad van de Labour-Party de „Daily Herald", dat het Simon-rapport vernietigend beoordeelde. We moeten de gebeurtenissen van verleden Week in Egypte een reactionaire poging zien, om do democratische ontwikkeling van een jong, naar politieke onafhankelijkheid strevend volk tegen te houden. De partij, die in dezen ontwikkelings gang de leiding heeft, is de groote nationalisti sche volkspartij de Wafd, die haar aanhang vindt onder de groote massa van het volk,, die haar dan ook in het parlement een overstelpende meer derheid verzekert. Het was vooral de Wafd, en vooral het Wafd-kabinet van Na has Pasha, dat tegenover Engeland in de bres trad voor de rech ten van Egypte, en aan Groot-Brittannië zooda nige eischen durfde stellen, dat de Anglo-Egyp- tsche conferentie mislukte. Dat. Engeland er dus beter bij zou varen, als een andere partij dan de zelfbewuste Wafd-partij de regeering in Egypte in handen heeft, is wel duidelijk. Dat daarom echter de bewering van sommigen juist is„ dat Engeland de hand in het spel zou hebben bij de huidige gebeurtenissen, zouden we niet durven bevestigen. Zeker is het, dat wat Koning Foead doet, bedenkelijk lijkt op pogingen om een dicta tuur in te stellen. ,Hij forceert een conflict met het kabinet, waarvan hij zeker weet, dat het de o ver gr oo te meerderheid van het volk achter zich heeft. Hij vormt een nieuwe regeering, dusi een regeering, die tegen den zin des volks liet be wind voert. Maar bovendien verbiedt hij het Parlement, om te vergaderen en stelt het bijeen roepen van het Parlement, dat ontegenzeggelijk den val van het nieuwe ministerie zou bewerk stelligen. Het lijkt dus in alle opzichten op den gematigden dictatuur-vorm van Spanje, Polen en nog eenige landen. 'Maar Foead moet voorzichtig zijn, want in geen van deze landen bestaat een zoo sterke partij als 'de Wafd, en reeds thans ziet het er naar uit" dat deze volkspartij zich. niet zon der meer haar democratische rechten zal laten ontnemen. In Duitschland heeft Dr. Moldenhauer het niet kunnen bolwerken, en onder den drang van velen, zelfs van zijn eigen partijgenooten, is: de. Rijksminister van Financiën afgetreden. Het ziet 1 er met Duitschland's financiën niet fraai uit, en Zooals wel algemeen bekend is, wordt onder arbeidsvermogen of energie verstaan de macht om arbeid te verrichten. Evenals de stof in ver schillende vormen bestaat, zijn er ook allerlei energievormen. We noemen slechts kinetischc- (bewegings), chemische-, magnetische-, stralende energie en warmte. Door het plooibare karakter der energie kan de eene vorm ini iederen ande ren vorm worden overgebracht. Zoo kan bijv. de. chemische, energie van een stuk kool omgezet werden in warmte, deze in mechanische energie, vervolgens in electrische, om dan naar een zeer ver verwijderd punt gevoerd te worden, waar üij als stralende energie va neen booglamp te voor schijn treedt. Bij iedere omzetting gaat echter een deel der energie over in warmte, welke zich •gelijkmatig over de omringende voorwerpen ver deelt; een deel der om te zetten: energie gaat dus eigenlijk verloren. In de natuur gaat deze omzetting eveneens haar gang en het is eene oude vraag, of het verbruik der vrije energie op de eene plaats, aangevuld wordt door eene vorming op de andere. Is m.a.w. het heelal onsterfelijk een eeuwig, zoowel in het verleden als in de toe komst, is het heelal een verschijningsvorm van het Opperwezen en ontleent het aan Zijn Wezen zijne eeuwigheid? Of wordt vrije energie in het heelal voortdurend in een onbruikbaren vorm om gezet en moeten wij het dus vergelijken met een klok, door zijn Maker opgewonden en aan zich zelf overgelaten om af te loopen? Hoe belangwekkend de beantwoording dezer vraag ook moge zijn, zij was nietf de oorzaak, waarom wij boven ons opstel plaatsten: „hoe in het- jaar 3000 de benoodigde energie verkregen wordt. Het was de vraag wat er gedaan zal moeten worden, wanneer straks wat is duizend jaar in de eeuwigheid! steenkool en olie niet meer in voldoende hoeveelheid aanwezig zijn om ons de noodige energie te verschaffen. Herhaalde malen heeft de wereldberoemde Ne- derlandsche hoogleeraar Jaeger zijne waarschu wende stem laten hooren, dat de roekelooze wijze, waarop jde kolen- en petroleumvelden worden geëxploiteerd, gepaard met een verbruik der ge wonnen producten, dat spot met ieder begrip van zuinigheid, er toe moeten leiden, dat deze velden binnen niet al te langen tijd uitgeput zijn. Van dergelijke waarschuwingen trekt men zich echter maar weinig aan, speciaal wanneer cr andere ge leerden zijn -- en die zijn er: altijd! die be- toogen, dat er nog geen reden is voor dergelijke pessimistische beschouwingen. Het is te verkla ren eenerzijds uit den geest van het „Après nous le déluge" (na ons de zondvloed), anderzijds uit het blinde vertrouwen in de vorderingen der wetenschap. Daarom is het ook veel meer de wensch naar goedkoopere energie dan de zorg voor het. nage slacht, welke geleid heeft tot de vele onderzoe kingen om energie langs andere wegen dan door verbranding van steenkool en olie te verkrijgen. Men meende eene oplossing te kunnen vinden door gebruik te maken van de op aarde aanwezige en als energiebron in aanmerking komende wa terkracht. Evenwel hebben berekeningen aange toond, dat de op deze wijze ter beschikking ko mende energie niet meer dan 4 pCt. is van die, verkregen uit de jaarlijks verbruikte steenkool, en dus bij lange na niet in de behoeften zal kun nen voorzien. Een tweede oplossing bestond in het gebruik maken van de energie, aanwezig in den neervallenden regen. Maar aan cle verzameling dezer energie, en hare verdeeling schijnen schier onoverkomelijke moeilijkheden verbonden te zijn. Succesvoller beloofden de pogingen te worden, welke de werking van eb en vloedi tot uitings- punt namen. Zij leden tot nu toet echter schip breuk door de enorme kosten, verbonden aan den aanleg en het onderhoud der noodige instal laties. Moer verwacht men daarom thans van de on derzoekingen om gebruik te maken van do tem peratuurverschillen, wélke het geheele jaar door bestaan tusschen de door de zonnestralen ver hitte oppervlakte der tropische zeeën en de die per liggende lagen. De allergrootste verwachtingen heeft men ech ter van de methode, welke gebruik maakt van de ontzaggelijke hoeveelheden stralingsenergie, welke de zon ons voortdurend toezendt en thans nagenoeg geheel verloren gaat. Mocht men er in slagen om bijv. door de Saharawoestijn, ont vangen stralingsenergie te kunnen gebruiken, dan was daarmede het kolen -en olieprobleem volle dig van de baan. Tegelijk was dan een woestijn in een welvarend land herschapen. De vraag is maar, hoe wij die zonne-cnergie kunnen opvangen en benutten om mechanisch en electrisch vermogen op te wekken. Het schijnt, dat de oplossing van het' vraag stuk moet worden gezocht in het gebruik maken van de bijzondere photo-chemische (scheikundige wferking van het licht) reacties van de stralings energie. Zoo kan vochtig koolstofdioxyde in sa menwerking met bepaalde stoffen door ultra- violetlicht bijv. in suiker worden omgezet. Eene andere manier om de zonnestralen dienst baar te maken voor de levering van mechanischen arbeid is de toepassing van omkeerbare photo- chemische reacties, die zoodanig verloopen, dat de geabsorbeerde stralingsenergie omgezet wordt in een meer bruikbaren vorm," bijv. in electrisch arbeidsvermogen. Wordt bijv. eene oplossing van kwik- en ijzerchloride in water blootgesteld aan de inwerking van het zonnelicht, dan ontstaat eene reactie, waarbij bepaalde hoeveelheden ka lomel en ferrichloride gevormd worden en men tenslotte een scheikundig evenwicht van de vier zouten onderling verkrijgt. Plaatst men nu die oplossing in het donker, dan keeren deze stoffen tot hun oorspronkelijke samenstelling terug en tijdens die omkeer-reactie komt de opgeslorpte stralingsenergie vrij in den vorm van electrische energie. 'We zien hierut, dat het werkelijk mogelijk is do stralingsenergie in electrische energie om te zetten. Alleen blijft de vraag over, hoe men deze wetenschap kan uitbuiten en op groote schaal toepassen. De leer van de scheikundige werking van het licht staat nog in haar kinderschoenen. Het is zeer goed mogelijk, dat z\j later den weg zal openen om ons onafhankelijk te maken van de zoo nuttige en noodige steenkool en petroleum. „Het Handelsblad" geeft een heele vleet ken merken ,die een onderwijzer moet missen. Als wc zoo, éen voor éen nagaan,' zullen we zekejr 'telkens zeggen: ja dit kenmerk maakt den man voor zijn werk minder geschikt. Doch niet alleen geldt dit voor 't ambt van onderwij zer; dit geldt zeker ook voor andere betrekkin- gen. i Wanneer wij deze wijze van keuring volgen bij alle andere beroepen, dan zouden spoedig alle betrekkingen vacant zijn, en de heele wereld vol invaliden zijn. Volgens het „Handelsblad" zijn voor onderwij zer onbruikbaar: 1. Wie eenig lichaamsgebrek heeft. 2. Wie licht geraakt, achterdochtig of van kwalijk nemenden aard is. 3. Wie piekerig van aard is, of stilzwijgend en gesloten is. 4. Wie in een gesprek van den hak; op den tak springt. 5. Wie eenig psychisch defect heeft. 6. Wie veel droomt. 7. Wie egoïstisch of egocestrisch is. 8. Wie dorst naar lof of eer van, medemen- schen. 9. Wie spoedig kwaad en haatdragend is. 10. Wie bizonder nerveus is. 11. Wie niet humoristisch is en geen zin heeft voor kwinkslagen. 12. Wie geen persoonlijkheid is; van wie dus geen kracht uitgaat. 13. Wie heel spoedig den moed opgeeft en dus geen optimisme bezit. De schrijver van bedoeld artikel zal, als hij alle onderwijzers, hoofd voor hoofd, aan deze vereischten toetst, geen geschikte personen voor dit ambt vinden. En toch ,het is goed, dat ieder, die met kin deren moet omgaan, streeft naar 't bezit van alles, wat hier noodig geoordeeld wordt: hij zij ouder of onderwijzer. Dit geldt trouwens ook van ieder ander in alle levensverhoudingen; van ieder, die met medc- menschen moet omgaan. Neem maar welk ambt, of bedrijf of beroep ge wilt. Als wij nog één kenmerk zouden moeten noe men, het zou dit zijn 14. Wie niet stipt is, en punctueel; wie niet nauwgezet is en ordelievend; wie niet net. is en niet op alles let. Want het leven van den onderwijzer in school, en ook van den opvoeder in huis, hangt van klei nigheden aan elkander. En wie dag op dag iets laat glippen, houdt heel spoedig niets meer over om zijn gezag te laten gelden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuwe Langedijker Courant | 1930 | | pagina 3