Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No. 95 TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 52. DINSDAG 12 AUG. 1930
39e Jaargang
Mata Hari (1876-1917)
NIEUWE
LAMEDIJKER COURANT
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSBAG DONDERDAG
en ZATERDAG.
Abonnmentsprij s
per 3 maanden 1.15.
Uitgave: firma I. H. KEIZER. Redacteur I. H. KEIZER. Bureel Noerdscharwoude.
ADVERTENTIEN
Van 15 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent.
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
Meer dan twaalf jaren zijn verloopen, sedert den
herfstmorgen, waarop Mata Hari, tusschen een dub
bele rij soldaten gaande, zich glimlachend en min
achtend naar de executlepaal bij het kasteel Vin-
cennes begafEen uit de lange rij spionnen,
die tijdens den grooten wereldoorlog werden ge
arresteerd en tot den kogel veroordeeldMeer
dan twaalf jarenEn toch, deze periode slaag
de er niet in Mata Hari te doen vergeten. Inte
gendeel, haar gedachtenis stijgt nog dagelijks in
aanzien. Men publiceert romans over haar leven en
schrijft drama's over haar dood; eenerzijds toont
men haar schuld als spionne aan, anderzijds tracht
men deze te verontschuldigen of sterker; geheel te
weerleggen.
Ongetwijfeld zijn er tijdens den wereldoorlog velen
gestorven onder precies dezelfde omstandigheden
en met dezelfde koelbloedigheid als Mata Hari. Dat
haar tragische einde echter zooveel pennen in be
weging bracht, dient waarschijnlijk te worden toe
geschreven aan het mysterieuse van haar leven en
haar dood waaromtrent tot voor betrekkelijk zeer
kort nog weinig bekend was.
Margaretha Gertruida Zelle werd den 7-den Au
gustus 1876 geboren te Leeuwarden. Haar vader
heette Adam Zelle, haar moeder Antje Zelle geboren
van der Meulen, was uit Franeker afkomstig. Mar-
garatha werd genoemd naar haar grootmoeder
van vaderszijde: Grietje Zelle—Hamstra. Vader
Zelle dreef een pottenwinkel, doch toen deze zaak
falliet ging, vertrok de familie naar Amsterdam.
Daar kwam, in 1891 Margaretha's moeder (toen 49
jaar oud) te overlijden, haar man, behalve hun doch
ter Margaretha nog drie jongere zoons nalatende.
Voor hetgeen Margaretha op lateren leeftijd mis
deed dient ongetwijfeld in de allereerste plaats als
verzachtende omstandigheid te gelden' het feit, dat
haar in haar prille jeugd het ergste overkwam, wat
een kind kan overkomen, nl. dat zij haar moeder
zeer vroegtijdig kwam te verliezen, hetgeen tot ge
volg had dat haar opvoeding, minstens genomen, te
wenschen overliet.
Op veertienjarigen leeftijd bezocht Margaretha
de Normaalschool te Leiden, volgde echter slechts
korten tijd' het onderwijs aan deze inrichting. Twee
jaar later treffen wij haar aan als logé bij haar
oom en tante Taconis, den bekenden tabaksfabri
kant, wonénde aan de Regentesselaan te 's-Graven-
hage.
Margaretha is intusschen opgegroeid tot een be
paald knap meisje, wie het, niettegenstaande haar
jeugdigen leeftijd wel het allerminst aan bewonde
raars ontbreekt. Des te meer bevreemding wekt het
te zien hoe zij op nauwelijks achttien jarigen leef
tijd schrijft op een huwelijksadvertentie, voorko
mende in het „Nieuws van den Dag". Sterker nog:
zij komt met den steller dier advertentie in aan
raking en verlooft zich weldra met dezen, om,
korten tijd daarna, met hem te Amsterdam in den
echt te worden verbonden. (11 Juli 1895.)
De kapitein van het Indische leger, Rudolf Mac
Leod, van ouden, oorspronkelijk Schotschen adel,
was 21 jaren ouder dan zijn jonge vrouw. En, hoe
wel eenerzijds het zich laat indenken, dat een meis
je van Margaretha's leeftijd geheel wordt geïmpo
neerd door een knappen man in een bepaald schit
terend uniform, ook al is die man 21 jaren ouder
dan zij, zoo bevreemdt het wel een weinig, dat dit
feit Margaretha Zelle verblindde.
Na een kort verblijf in Europa (in welken tijd
mevrouw Mac Leod aan de Koningin-Regentes en
aan de jonge koningin Wilhelmina werd voorgesteld
vertrok het jonge paar per s.s. „Prinses Amalia"
naar Indië (1 Mei 1897.) Kapitein Mac Leod werd al
lereerst geplaatst op Java (Ambarawa); later, bij
bij zijn benoeming tot commandant vertrok hij naar
Sumatra. (Medan.)
Het huwelijk, dat intusschen gezegend was met
twee kinderen, een zoon (Norman) en een dochter
(Louise Jeanne) bleek allerminst gelukkig. Welis
waar leek het een oogenblik alsof de dood van haar
zoontje (het kind werd door een der bedienden op
ruim achtjarigen leeftijd vergiftigd als wraak je
gens den vader, die een soldaat ten onrechte had
gestraft) de ouders weer geheel zou verzoenen, doch
eenigen tijd later braken de ruzies opnieuw los.
Mac Leod schreef klaagbrieven over zijn vrouw
aan zijn zuster (Mevrouw Welsink te Leiden). Mar
garetha deed hetzelfde over haar man aan haar
vader en zelfs ging deze laatste er toe over de
hulp van de Justitie te Batavia in te roepen om
middels de wet zijn dochter tegen haar echtgenoot
te beschermen.
Het behoeft dan ook geenszins verwondering te
wekken, dat, toen Mac Leod werd gepensionneerd,
en repatrieerde zijn vrouw onmiddellijk bij aankomst
in Holland echtscheiding aanvroeg en verkreeg waar
bij haar haar dochtertje werd toegewezen. Wel
wekt het verwondering, dat de ouders zich, nog bin
nen den termijn, gesteld om de scheiding van
kracht te doen worden, weder verzoenden.
Slechts zeer korten tijd duurde overigens deze
verzoening. De familie Mac Leod was intusschen
door J. F. de V.
naar Amsterdam verhuisd en op een goeden dag
verliet Mac Leod in alle stilte de echtelijke woning,
terwlij hij zijn dochtertje met 2jch nam. Instede
van de hulp der wet in te roepen, teneinde haar
kind langs dezen weg terug te krijgen, vertrok me
vrouw Mac Leod op haar beurt naar Parijs.
Het heeft uiteraard geen nut zich hier in diepgaan
de beschouwingen te begeven wie de hoofdschuldige
mag zijn geweest in dit nuwelijkskrakeel. Bij een
nuchtere beschouwing der feiten echter, valt deze
niet bepaald ten voordeeel uit van den man die tot
driemaal toe huwde en maar liefst drie echtschei
dingsprocessen voerde.
Tot hiertoe onderscheidde zich het leven van Mar
garetha Zelle in niets van hondferden anderen;
eenvoudig de geschiedenis van een mislukt huwe
lijk.
Doch bij haar aankomst te Parijs wordt dat geheel
anders: begint haar leven vol raadselachtigheden
en mysterie.
In de eerste helft van 1903 vertrok zij naar de
Fransche hoofdstad: waar zij daar den eersten tijd
heeft doorgebracht, wat zij er gedaan heeft, het is
ten eenenmale onbekend. Eenerzijds wordt beweerd
dat zij lessen volgde van een dans-academie, maar
dit lijkt al even ongeloofwaardig als hetgeen men
anderzijds beweert, nl. dat zij als schildersmodel
werkzaam was.
Plotseling echter, op Maandag 13 Maart 1905,
wordt geheel Parijs in verrukking gebracht door
het optreden van Mata Hari, de Indische danseres:
Margaretha Zelle. Op dien dag trad zjj weliswaar
in besloten kring op, namelijk in het zgn. Musée
Guimet, doch een groot en schitterend gezelschap
was daarbij tegenwoordig, waaronder de gezanten
van Duitschland en Japan.
Mata Hari: een Oostersche een vrouw van groote
schoonheid. Zij is groot en slank; haar wondermooie
fluweelige oogen hebben lange wimpers en geven
haar met haar lichtelijk schuine plaatsing iets van
een Hindoesche. Met haar gitzwart haar en amber
kleurige huid vormt zij als het ware de belichaming-
van het Oosten zelve. En wel niemand die haar
Oostersche afkomst ook maar eenigszins betwijfelt.
Integendeel. Ieder luistert met eerbied, wanneer zij
vertelt dat zij aan de kusten van Malabar in de
heilige stad Jaffuapatam werd geboren en dat
haar familie behoorde tot de gewijde kaste der Brah
manenOveral langs de Parijsche boulevards
hoort en leest men den naam van de exotische dan
seres. Zij is er in geslaagd zich met één slag be
roemd te maken.
Na nog eenige voorstellingen in min of meer
besloten kring ten huize van Parijsche grooten, o.a.
bij de Prinses Murat, treedt zij vervolgens in het
publiek op in Olympia, terwijl zij nog in November
van hetzelfde jaar een contract afsluit voor Monte
Carlo. Haar reis daarheen en daarna haar tour-
née door Europa worden een ware triomtocht. Over
al wordt zij met enthousiasme ontvangen en het
is vooral te Weenen dat zij met enorm succes op
treedt. En waarlijk, een ieder die haar gekend heeft
geeft dit toe, zij verstaat als geen ander de kunst
om te midden van een schitterend Oostersch décor
onder den raadselachtigen glimlach van een groo
ten ,goudeh Boeddah, eenerzijds den rythmischen
Oosterschen dans uit te beelden, waarvan iedere
beweging haar eigen beteekenis heeft, anderzijds
haar eigen sehitterende verschijning op zijn voor-
deeligst te doen uitkomen. Er gaat van deze schoone
„Hindoesche" als het ware een vlam van passie uit,
die betoovert, verleidt en vrees aanjaagt tegelijker
tijd.
Is het een wonder dat deze vrouw haar leven,
zooals zij het thans leeft, prefereert boven dat bij
den „gezelligen" hulselijken haard in Holland? Mac
Leod, die thans op zijn beurt haar een proces aan
doet teneinde tot een echtscheiding te komen, be
reikt hiermede zelfs niet, dat zij zich de moeite
getroost daarvoor naar Amsterdam terug te keeren.
Op 26 April 1906 wordt de scheiding uitgesproken
enwordt Mac Leod zijn dochtertje toegewezen
Ongetwijfeld laat het zich denken dat het verlangen
van de mooie Margaretha naar den huiselijken
haard niet al te groot was, doch het bevreemdt toch
wel zeer sterk dat zij (voor zoover althans is na te
gaan) geen pogingen meer in het werk heeft ge
steld om haar dochter terug te zien. Deze laatste
overleefde haar moeder overigens slechts een twee
tal jaren.
Margaretha's vader ergerde zich intusschen niet
weinig over den gang van zaken; alle denkbare po
gingen werden door hem in het werk gesteld dat
Louise Jeanne aan haar moeder zou worden toege
wezen. Echter zonder resultaat. En geen wonder,
daar deze laatste zelf niet verscheen. Kort na de
echtscheiding zijner dochter (Februari 1907) deed
hij, geholpen door twee bekende journalisten, de
heeren Priem en Veldt, een boek verschijnen, getee-
kend A. Zelle en getiteld „de Roman van. Mata
Hari, de levensgeschiedenis mijner dochter en mijn
grieven tegen haar vroegeren echtgenoot."
En intusschen oogstte Mata Hari, de Hindoesche
bajadère, in het buitenland steeds nieuwe triom
fen
Plaatselijk
Nieuws
DE VERMISTE KOE TERECHT.
In ons Zaterdagnummer berichtten we, dat een
koe van den heer C. Gootjes te Heerhugowaard uit
de weide werd vermist. De politie in de omgeving
werd uit den aard der zaak met het geval op de
hoogte gesteld. De rijksveldwachter Geluk en de
gemeenteveldwachter Nieuwenhuis beiden woonach
tig te Broek, hebben al hun krachten ingespannen
tot opheldering van het geval (wat zeker °°k
anderen geldt) en het is de genoemde politieman
nen jl. Maandag gelukt een spoor te vinden, dat
leidde naar Broek op Langendijk.
Dra werd uitgevonden dat door den heer B te Oud
karsDel een koe was vervoerd op last van A. m. te
Broek op Langendijk naar Sint Maartensvlotburg.
De autovervoerondernemer was geheel te goeder
trouw, aangezien hij wel eens eerder vee voor de-
zelde opdrachtgever had vervoerd.
Eenmaal zoover, gingen de drie mannen met den
heer Gootjes naar St, Maartensvlotbrug, waar de
eigenaar op grooten afstand zijn koe tusschen an
dere dieren in de wei herkende.
Ook de heer B. de vervoerder herkende het dier,
door hem den vorigen Vrijdag daar gebracht.
Het bleek dat de koe onverkocht was, zoodat
zonder eenige verdere formaliteit het dier door den
rechtmatigen eigenaar in bezit kon worden meege
nomen.
Een woord van bijzondere hulde en waardeering
komt toe aan de beide politiemannen, die zoo spoe
dig de koeienzaak tot volkomen helderheid wisten
te brengen.
Het laatste woord spreekt nu de officier van Jus
titie te Alkmaar.
ZUIDSCHARWOUDE.
Het Fanfarecorps „Kunst na Arbeid" behaalde
op het concours te Westzaan den eersten prijs in
de Eere-afdeeling met 115 punten, (maximum-aan
tal 120) en in den eere-wedstrijd het hoogste aan
tal punten dien dag behaald.
—OUDKARSPEL.
Door het bestuur van d eafdeeling Langedijk van
de N. H. Vereeniging „Het Witte Kruis" is benoemd
tot wijkverpleegster Zr. E. R. Falkema, van Am-
BROEK OP LANGENDIJK.
Maandagmiddag jl. is door de gemeente- en rijks
politie alhier een zekere M., wonende te Broek op
Langendijk aangehouden, als verdacht van het ont
vreemden der koe van den heer Gootjes aan de
Boterhuizen te Sint Pancras.
OUDKARSPEL.
Gevonden voorwerpen.
Hen kleine gouden damesring.
Inlichtingen bij de gemeentepolitie.
Uit den Omtrek
KOEDIJK.
Wijkverpleging KoedijkSt, Pancras.
Hoor het Bestuur van de Afd. Koedijk van
de N.-H. Ver. ,,Het .Witte Kruis" alhier is be
stóten om de onderhandelingen met de Afd. Sjt.
Pancras, terzake aanstelling van een wijkzuster
voor Koedijk en St; Pancras, althans voor het
jaar 1930 af te breken om de volgende re
denen
le. de beslissing op het verzoek van de afd,
St. Pancras aan den Raad dier gemefente om
subsidie voor wijkverpleging kan niet worden af
gewacht, omdat de gemeente Koedijk dan niet
meer in staat is tijdig de subsidie voor Gezins
verpleging in te trekken;
2e. de Zuster, die thans in dienst is bij Gezins
verpleging, moet in de gelegenheid zijn om tijdig
maatregelen te nemen voor eventueele in dienst-
treding bij het „Witte Kruis"
3e. de Ver. voor Gezinsverpleging moet in de
gelegenheid worden gesteld om tijdig ide noodige
maatregelen te nemen, die door de intrekking
van subsidie enz. van de gemeente Koedijk, noo-
dig zullen zijn. Déze maatregelen kunnen niet
meer worden genomen, wanneer op de beslissing
van de gemeente St.. Pancras moet worden ge
wacht.
KRABBENDAM.
Door de Zondagmiddag na afloop van den mid-
dagdienst in de Ger. Kerk alhier gehouden vergade
ring van manslidmaten, werd met algemeene stem
men tot predikant beroepen de heer A. H. Ousso-
ren, Theol. Cand. te Broek onder Akkerwoude.
SINT MAARTEN.
Voor de a.s. kermis alhier staat ons weer een
mooie avond te wachten. Door den heer Zwagerman
is het gelukt voor deze gelegenheid te doen op
treden Adolf Bouwmeester, voordrachtkunstenaar,
Louis Noiret, humorist en Jeanne Baselik, de Bo-
heemsche Nachtegaal. Wij zien dus dat de heer
Zwagerman de zaak grootsch aanpakt en zeker
getuigd dit van durf.
SINT PANCRAS.
Het comité voor d eouden van dagen, dat het
vorig jaar aan de bejaarde ingezetenen zulk een
genoegelijke dag heeft bereid, heeft ook voor dit
jaar weer een plan gemaakt.
De bedoeling is om dezer dagen weer een beroep
te doen op de ingezetenen, die door hun goede ga
ven weer willen medewerken, om onze ouden van
dagen door een gezellig reisje per autobus weer een
mooie en aangename dag te bezorgeft. Gezien de al
gemeene welwillende medewerking van verleden
jaar en de dankbaarheid van de deelnemers voor
het genotene, twijfelen wij er niet aan of ook dit
jaar zal onze burgerij niet achter willen blijven om
onze ouden van dagen een genoegelijke dag te bezor
gen.
Buitenland
DE HITTE IN DE VEREENIGDE STATEN.
Schrapping van begrootingsposten tot het
vrijmaken van noodgelden.
De nog steeds aanhoudende hitte heeft te Wash
ington opnieuw offers geëischt. In de kerken wordt
bij de morgendiensten die door de radio door het
geheele land worden verbreid, dagelijks om regen
gebeden.
President Hoover heeft om voor het beraamde
noodprogram meer middelen ter beschikking te heb
ben, schrappen van posten van de loopende be
grooting gelast. De marine zal de gebruikelijke kruis
tochten aanzienlijk beperken, herwijl de marinewerf
te Key-West voorloopig zal worden gesloten. De slag
schepen „Utah", „Flarida" en „Wyoming" zullen
buiten dienst worden gesteld nog voordat het Lon-
densche Vlootverdrag in werking teredt eveneens
zal een groot aantal verouderde kruisers en torpedo
jagers zo ospoedig mogelijk worden gesloopt. Door
de genoemde maatregelen hoopt men alleen op de
marinebegrooting ongeveer 10 millioen dollar te be
sparen.
De rivierscheepvaart bedreigd.
Een N. T. A.-bericht dat de thermometer in de sta
ten Indiana, Illinois, Missouri en Kansas tot 113
graden F. is gestegen. Men vreest, dat bij verdere
daling van de rivieren Mississippi, Missourie en Ohio
en haar zijrivieren de scheepvaart zal moeten wor
den gestaakt.
DOODELIJKE VAL UIT EEN TREIN.
Een geheimzinnige geschiedenis.
De Berlijnsche grootindustrieel Arthus Nathan Is
naar Wolff meldt, op het traject Berlijn—Hamburg
bij Breddin dood tusschen de rails gevonden. Aan
genomen wordt dat de verongelukte een reiziger
van een anderen trein wilde toewenken en bij het
uitkijken naar den naderenden trein uit den coupé
is gevallen en daarbij gedood is.
Uit het verhoor van het treinpersoneel is gebleken
dat d estoker, nadat de trein het station Breddin
was gepasseerd, merkte dat van het eerste personen
rijtuig na den goederenwagen een portier open
stond. De hoofdconducteur werd gewaarschuwd doch
deze vond blijkbaar niets verdachts in het geval
want er werd geen onderzoek ingesteld. Het portier
werd alleen dicht gedaan. Zoo kwam het dat men
in het volgende station waar de trein doorreed en
waarheen een selnwachter telefonisch had medege
deeld dat er een portier openstond geen openstaand
portier meer werd aangetroffen.
Aangenomen wordt dat de heer Nathan ver uit
het raampje heeft geleund en daarbij bij ongeluk
de kruk naar beneden heeft geduwd waardoor
het portier openging.
Niet opgehelderd is evenwel een geheimzinnige aan
teekening in het notitieboekje van den heer Nathan
omtrent de juiste tijden, waarop de F.D.-trein het
station passeerde. In het spoorboekje kan hij in elk
geval het niet gevonden hebben daar de F.D.-trein
aan dit station niet stopt en een reiziger dus niet
op de minuut af vooruit kan uitmaken, wanneer de
trein den trein uit tegenovergestelde richting op
een of ander klein station passeert. De verongelukte
kan dit alleen van een spoorbeambte vernomen heb
ben. Of en waarom dit geschied is moet nog opge
helderd worden.
DiE GROOTE HITTE E|N D(E| DROOGTE
IN DE VER. STATEN/
Tengevolge van 'de warmte stroomt de Missi-
sippi nog slechts als een l>etrekkelijk smalle
stroom door de bedding. Talrijke kleine, rivie
ren en bronnen, waardoor bijgevoegd wordt, zijn
totaal uitgedroogd.
De hittegolf duurt onverminderd voort. De
gemiddelde dagtemperatuur hediroeg Zondag 47
graden. In de groote steden hadden de bewoners
in de*§rha<luw een temperatuur van "50 graden te
verduren. Hoewel de hitte reeds eenige weken
aanhoudt, wijzen de weerberichten voorloopig nog
niet op een teifipering. Voor den landbouw groeit
de hitte langzamerhand uit naar een catastrophe.
Naar raming is meer dan een millioen Ameri-
kaansehe families door de droogte ernstig bena
deeld. Die schade aan den oogst wordt reeds thans
op rond een milliard dollar geschat. Teneinde
den landbouw terzijde te staan, heeft de Staats
commissie voor den handel te Washington goed
gevonden, dat de spoorwegmaatschappijen de
vrachtprijzen voor veevoeder en water verlagen.
HONDERDEN AUTOMOBILISTEN NAAR
HET HOSPITAAL.
Een hij Dublin wonende landeigenaar werd,
vóór iiij met zijn auto een reis door Polen aan
ving, door zijn kleinen hond gebeten. De land
eigenaar sloeg hierop geen acht en reed met zijn
auto weg. Toevallig wefd echter enkele uren
later geconstateerd, dat de hond ernstig ziek
was en dat tengevolge hiervan zijn eigenaar in
levensgevaar moest ver keeren.
Dientengevolge waarschuwde het politie-com-
missariaat te Warschau alle politiestations in
het geheele land, om de grijze auto van den land
eigenaar aan te houden en laatstgenoemde on
middellijk naar het ziekenhuis te brengen. De
uitwerking van deze waarschuwing was gewel
dig. De meeste van de automobielen toch in het
land zijn van dezelfde kleur als die van bedoel
den landeigenaar. Het gevolg was, dat honder
den automobilisten in den loop van den dag door
de politie werden aangehouden en ter observatie
naar het hospitaal werden vervoerd.
iMaar de landeigenaar, dien men hebben moest,
werd niet gevonden.
N Seuwstïjdingen
GEPARFUMEERD GAS VOGR
MAASTRICHT.
De heer van Waegeningh, directeur van den
Warenkeuringsdienst te Maastricht, heeft bij B.
en W. etappen gedaan en besprekingen gevoerd
om ter voorkoming van gasvergiftigingsgevallen
het aan de verbruikers te leveren gas te parfu-
meeren.
Maasi richt betrekt thans het gas van de
Staatsmijn „Maurits" en mocht deze niet tot
parfumeering overgaan, dan zal door B. en W.
overwogen worden stappen dienaangaande te
doen.
Het. niet meer reukloos zijn van het gas zal
tijdige constateering mogelijk maken, waardoor
vele onheilen kunnen voorkomen worden.
EEN ERNSTIGE AANRIJDING.
Op het Sjweelinckplein bij hotel „Duinoord",
te Den Haag, heeft een ernstige' aanrijding plaats
gehad.
Die héér V. reed met. zijn auto met volle vaart-
op het trottoir en botste tegen het hotel. Ver
moedelijk is de heer V. een oogenblik zijn stuur
kwijt geraakt, tengevolge waarvan het. ongeval
gebeurde.
