NIEUWE
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No. 99 TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 52. DONDERDAG 21 AUG. 1930
39e Jaargang
- Hitna: firma I. II. IE1ZEB. fledacleuf i. H KEIZER. Bureel NeordscharwDude.
Stemmingsbeeld mi Groentenland
Kamer
kroniek
UNGIDIJKER (III 111VI
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSBAG DONDERDAG
en ZATERDAG.
Abonnmentsprlj s
per 3 maanden ƒ1.15.
ADVERTENTIEN
Van 15 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent.
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
'kHad dezer dagen een verrassende ontmoeting.
Pieteend langs de Kanaalkade in Alkmaar,
ter hoogte waar gemeenlijk enkele leege of volle
wagons staan, hoorde ik op eenmaal luid roepen.
Uit een wagon, die met aardappelen werd bela
den ,kwam het roepen en dra kwam er een heer
uitgestapt met parapluie en reistasch. 't.Was
een Duitscher en 'k herkende hem op 't eerste
gezicht niet. Mensch, zei hij ben.jij dat; hier
in Alkmaar moet ik je zien? Je kent me toch wel,
hoe hoe heb ik het nu?
Daar stond in levenden lijve voor me mijn
brave vrind Heinz uit een groote stad in West-
phalen, met wien ik het genoegen had voor on
geveer tien jaar Mecklenburg, het land van Fritz
Reuter, te bereizen. Sinds haddén we elkaar
noch geschreven, noch gesproken en ziedaar
op eenmaal stapt ie te Alkmaar uit een spoor
wagon, als gezegd met aardappelen te beladen,
waar hij een eigenschap die vele Duitschers
gemeen hebben was ingestapt., zonder er iets
mee te maken te hebben. Heinz was nog zoowat
dezelfde gebleven, zag er piekfijn uit, droeg 't
hoofd nog hoog, zijn haar was echter peper en
zoutkleurig geworden. Ik verbeeldde me echter,
dat het de oude Heinz van 1920 niet meer was,
het zelfbewuste van toen, de houding van „ik
weet het", was nog wel bemerkbaar, edoch lang
zoo opvallend niet meer. Op den aardappelhandel,
Heinz' vroeg ik. En prompt luidde het antwoord
ik kan sechsig Wagen brauehen. Prima afnemers,
Geld spielt keine Rolle, als die Ware maar prima
is. Maar ik ken hem van langer en weet, dat
Heinz eerste klas opsnijden kan. Alleen voor
aardappelen in Holland? informeerde ik verder.
Neen, hij was ook naar Enkhuizen geweest-, had
zaken in zaden gedaan, waar hij ve~el meer van
verwachtte dan van zijn aardappelen- alias poter-
handel. i i l
Van zaad heb je maar een kleine hoeveelheid
noodig, je hebt niet half zooveel last van chi
canes als in den aardappelenhandel.
Verder had hij bloembollen gekocht en „zum
Vergniigen" een uitstapje naar Bergen aan Zee
gemaakt, waar de ;Wirt heel gezellig en het bier
erstklassig was, van 't laatste had ie nog Kopf-
schmerzen.
Heinz, vroeg ik verder, vertel me nu eens,
boe het er in werkelijkheid bij jullie uitziet.
Loopen de zaken? Valt er brood te verdienen in
eerlijken arbeid en handel? Eerst toen viel alle
gemaaktheid weg, een zekere bedruktheid viel
op te merken.
Ach, zei Heinz, 't zijn wel zware tijden, die
wij doormaken moeten, 'daar hebben jullie hier
geen begrip van. Ik woon nog altijd in dezelfde
stad, die met voorsteden ongeveer 650.000 inwo
ners telt. Tal van hoogovens werken niet, zijn
gedoofd. De werkloosheid is zeer groot, per week
oetaalt de gemeente I1/2 millioen Mark aan de
arbeiders zonjcler werk uit. Die ondersteuning1
is per gezin eigenlijk te laag, de menschen kun
nen er niet mee toe. Als gevolg is de ontevre
denheid zeer groot, eiken dag trekken groote
optochten door de straten. Waar het heen moet,
weet eigenlijk niemand, we leven per dag van
de hand in den mond.
En wat denk je wel van de Duitsch-Einsche
onderhandelingen? Heinz. Geloof je, dat de Ber-
lijnsche regeering met Holland ook Zweden en
Denemarken door de boter-politiek voor 't hoofd
zal stooteri? Er moet wat voor de boeren wor
den gedaan, antwoordde Heinz, hun toestand is
inderdaad zeer slecht. Om politieke redenen van
binnenlandschen aard moet Berlijn wel iets doen,
en 't is maar te hopen, dat genoemde landen voor
onze toestanden een open oog willen hebben;.
Aan den anderen kant schreeuwen exporteurs
en fabrikanten moord en brand en profeteeren bij
opzegging van het Einsche verdrag nog grooter
werkeloosheid tegen den winter dan nu.
Zoo staat onze regeering voor een uiterst moei
lijke keuze.
Heinz, zeg ik, in '20 was je nog erg op de
Pransosen gebeten, en wilde je Frankrijk bij
gebrek aan oorlogsmateriaal, desnoods met knup
pels te lijf. Och houd op, zei Heinz, die Krieg
is oorzaak van al onzen jammer. Maar wat kan
dat alles heden „nutzen" Wij moeten werken en,
verdienen, daar gaat niets van af. Vandaag nog
reis ik af naar Zweden.
Ik wenschte hem een goede reis.
"Waarom ik deze ontmoeting heb meegedeeld
Waarde lezers, ge hebt het allicht wel begrepen.
Ik vond door mijn ouden vriend Heinz treffend
bevestigd een geschreven woord van den heer
II. Colijn, die er met nadruk op gewezen heeft,
bij de beoordeeling van economische toestanden,
de positie van de verschillende landen vooral niet
uit het oog te verliezen. Wij zijn zoo licht ge
neigd ons blind te staren op de voor ons gevreesde
nadeelige gevolgen van buitenlandsche handels
politieke maatregelen, zonder ons af te vragen
hoe komt men er toe, om ons zoo dwars te zitten.
Ook die zijde van het vraagstuk mag wel eens
bekeken worden, het weerhoudt allicht van het
doen van ondoordachte stappen. Een Duitsehland,
verscheurd door onvrede en revolutie kan ons
veel gevaarlijker zijn, dan een Duitsehland met
hooge invoerrechten. Hiermee bedoel ik aller
minst die tarieven goed te praten, daar denk ik
niet aan.
In de tweede plaats is er een tweede oorzaak,
een natuurlijke, die tot groote voorzichtigheid
maant. Voor luttele weken nog sprak ieder, en
schreef elk blad zoo ongeveer van recordoogsten
en overgj'oote voorraden, dumping enz.
I Hoe staat het er heden voor? In West-Europa
I heeft de aardappelziekte 't gewas enorm geteis-
j terd, vooral België en Frankrijk moeten zwaar
J bezocht zijn. We weten er ook van mee' te praten.
Hoe is dit voorjaar geschreven over het wrat
ziekte-gevaar. Per gemeente-verordening diende
êen verbod te komen voor den verbouw van
o.m. Bintje en ook vooral van de uiterst ge
vaarlijke Bravo. Nu is het zoover, dat van de
geelvleezige late aardappelsoorten vrijwel alleen
de Bravo van de aardappelziekte (zoo ongeveer
dan) is vrijgebleven. De Bravo kan ons straks
nog door den winter moeten brengen, wie weet.
Hiermee wil ik weer niet gezegd hebben:
bouwt gerust Ëravo's! Je kunt niet te voorzich
tig wezen, 'ik noe m't geval alleen maar, om nog
eens 'te deen zien, hoe plotseling het economische
geheel een totaal gewijzigd aspect kan vertoo-
nen. 1
Hoe zal het met de granen gaan De erwten-
prijs is weliswaar niet hoog, maar toch tegen
over de record-laagte-noteering in Juni enorm
verbeterd. E11 wat de granen betreft, schijnt .er
van regeeringswege een nog al ingrijpend voor
stel te zullen afkomen. En de groenten?
Ja, ook hier is het lang niet buitengesloten,
dat de toestand zich spoedig radicaal wijzigt.
Velen verwachten dit zelfs, handelen er al naar
en koopen winterkool aan prijzen, die genoemd
mogen worden. Noem het windhandel, mij wel,
'tis echter een feit, dat er reeds meer dan f 4!' per
1;00 Kg. voor roode winterkool wordt besteed.
Ja, 'tmoet te Noordscharwoude zijn voorgekomen,
dat een bouwer zijn -vroege roode kool had ge
lost voor 60 éts. en heeft opgemerkt: zoo kan
het- niet. Daarop ging hij den boer op en kocht
denzelfden dag winterkool a f 4 per 100 Kg. Dat
noem ik durf.
Over de gehouden vergadering te Koedijk zou
veel te zeggen zijn. Ik zal me er wel voor wach
ten, er over te gaan schrijven, daarvoor zijn mij
de toestanden daar niet voldoende bekend.
Öf de Koedijksche methode aanbeveling ver
dient, waag ik echter sterk te betwijfelen. Eir
zit een zeer gevaarlijke kant aan, en men heeft
die wel wat al te veel uit 't oog verloren. Meer
zeg ik er voorloopig niet van.
BlE ONGEREGE|U>H:EiDlEN TE
MAASTRICHT.
Waarschijnlijk herinnert men zich nog wel de
schietpartij op 16 October van het vorige jaar
tijdens de staking aan de Zinkwitfabriek te
Maastricht, waarvan o.a. ook een politieagent
slachtoffer is geworden. Zooals men dan weet,
werd er op last der Begeering ter zake door den
advocaat-generaal bij het Gerechtshof te 'sHer-
I togenbosch een onderzoek ingesteld. Dank zij de
publicaties van het sociaal-democratisch Tweede
Kamerlid Drop in ,,Het Volk" zijn wij iets te
weten gekomen over die onverkwikkelijke ge
schiedenis, die de Regeering naar het ons voor
komt, maar liever als afgedaan had willen zien
beschouwd. Ook thans is nog wel niet voldoen
de met zekerheid te zeggen, hoe zich de zaak
heeft toegedragen, maar de openbare behandeling,
welke wel volgen zal, stelt ons wellicht volledig
op de hoogte der feiten.
U* de gepubliceerde conclusies van het rap
port wan den advocaat-generaal en de twee brie-
Ten aan dezen gericht door den commissaris Tan
politie te Maastricht, welke laatste zooals be
kend, evenals de burgemeester van de Regee
ring eene terechtwijzing gekregen heeft, blijkt
dan vooreerst, dat de ongeregeldheden nogal groot
in omvang zijn geweest, want niet alleen is er,
zooals bjij de meeste werkstakingen, strijd ge
voerd tusschen werkwilligen "en stakers, doch
ook het kwaadwillend deel der Maastrichtsche
bevolking heeft zich met de zaak bemoeid, iets
wat natuurlijk ook meerdere malen voorkomt.
Terwijl- n udoor den Bosscher advocaat-generaal
de schuldlast geheel op het kwaadwillend deel
der Maastrichtsciie bevolking wordt gelogd, be
weert de commissaris van politie te Maastricht,
dat van katholieke zijde, met name door kapelaan
'Rnssèl en aalmoezenier"Steegmans, van den aan
vang der staking af op het nemen door de po
litie van gewelddadige maatregelen tegenover de
stakers werd aangedrongen en zulks omdat voor
de katholieken bij deze staking alles op het spel
stond. „Sedert het begin der werkstaking", zoo
schrijft de commissaris, „welke spoedig overging
in een strijd om de hegemonie tusschen de r.k.
en de moderne organisaties, is er avn katholieke
zijde, voor wie alles op het spel 'stond, bij mij
herhaaldelijk aangedrongen o,p het nemen van
gewelddadige maatregelen tegenover de stakers
en werd mij zelfs door den kapelaan Russel, op
of omstreeks 13 Augustus te kennen gegeven,
dat de .positie van den burgemeester en van mij
.gsppot gevaar liep, wanneer niet aan dat verlangen
weru' voldaan", en iu zijn anderen brief lezen
we. „dat de aalmoezenier Steegmans herhaalde
lijk heeft aangedrongen op krachtiger maatrege
len en dat Zijn Eerwaarde heeft verzocht, om
50 maróchausse voor machtsvertoon, waarvoor
de aalmoezenier mede als argument aanvoerde,
dat voor de katholieken bij deze staking alles op
het spél stond."
Men begrijpe dus goed! Het door de politie
gebruikte geweld sproot niet voort, uit den drang
der omstandigheden, de noodzakelijkheid de orde
te bewaren i.e. de werkwilligen te beschermen,
doch kwam voort uit de ophitsing van de katho
lieke zijde, met name ook van de katholieke gees
telijkheid.
Verder schrijft de commissaris, dat hij voor
den aandrang niet gezwicht is, doch dat de ver-
eeniging van het 'r.k. agentenpersoneel vermoede
lijk aan dien aandrang geen weerstand heeft kun
nen bieden en den adjunct-inspecteur Boersma,
wie nhet leeraarschap aan een r.k. cursus in het
vooruitzicht was gesteld (wat hij intusschen ook
heeft gekregen), heeft weten te overreden, om
hun de gelegenheid te geven, zoo mogelijk op de
stakers los te slaan. De ensceneering van de hin
derlaag op 16 October is geschied op instignatic
van den agent van Vieringen den feitelijken
voorzitter van iSit. Michaël, waarvoor de instruc
ties in het geheim aan de betrokkenen werd
meegedeeld. Aan den niet-katholiek georganiseer-
den hoofdagent werd verboden dien avond ter
plaats cte gaan zien, wat er voorviel, terwijl de
motoragejit, agent Jacobs, r.k., zich op den be-
wusten avond moest laten vervangen door den
neutralen agent Vlaspoel, ten einde Jacobs in de
gelegenheid te stellen, mede aan de hinderlaag
deel te nemen, uit welk een en ander duidelijk
blijkt, dat het dé bedoeling was, om ter plaatse
zooveel mogelijk r.k. georganiseerden te hebben.
Zeiden wij boven, dat de Bossche advocaat-
generaal, met het regeeringsonderzoek belast, de
schuldlast legt op de kwaadwillende Maastricht
sche bevolking, voor een deel is een en ander
naar zijn ineening ook het gevolg geweest van
het slechte beleid van den burgemeester en
commissaris van politie van Maastricht, waardoor
de gebeurtenissen zich aldus hebben ontwikkeld
en verergerd. Deze hebben nagelaten zich door
loopend op -de hoogte te stellen van den toestand
althans hebben ze niet voldoende maatregelen ge
nomen. Daardoor kon en moest ook plaats vinden
hetgeen in den avond van 16 October is' gebeurd.
Er moest tegenleiding (zelfhandelen) komen, om
dat de commissaris zijne politieagenten zonder
behoorlijke 'leiding liet, want de leiding der jeug
dige adjunct-inspecteurs kan moeilijk als deug1-
delijk worden erkend. Ten slotte raakten de agen
ten door overmatig zware diensten zoo overspan
nen, dat ernstige gevolgen niet konden uitblijven.
Het lager politiepersoneel en de twee adjunct
inspecteurs treft geen blaam, met uitzondering
dan van hun houding in den avond vatn den 16
October, toen hun collega Houben verwond werd,
waaronder mede te rekenen is bet geval van mis
handeling van J. Keulen, waarin een korporaal
der militaire politie een groot aandeel had.
Resumeeren we, dan komt de zaak hierop neer,
dat en de_ Bossche advocaat-generaal èn ,,de ka
tholieke zijde" het psychologisch moment voor
het gebruiken van geweld veel eerder gekomen
achtten dan de commissaris van politie. Over de
vraag, wie gelijk had, is moeilijk te discussieeren,
omdat zulks voor een zeer voornaam zoo niet voor
het belangrijkste deel bepaald wordt door het
standpunt, dat men tegenover de staking zelf
inneemt. Wel kan men m.i. dit als waarheid aan
nemen, dat de commissaris van politie in deze
staking zag een gewone staking zonder meer, "dit
adhans wenschte te zien, terwijl meergenoemde
„'katholieke, zijde" er als het ware in zag een
deel van de lut.te finale, den eindstrijd tusschen
„modern", laten we maar zeggen socialist., en
roomsch-katholieke in Limburg.
Hadden we niet het. recht te spreken van een
zeer onverkwikkelijke geschiedenis?
Outsider.
Piaatselijk
Nieuws
OUDKARSPEL.
t
DE LAATSTE DAG VAN DE
FEESTEN.
Zooals we reeds In ons vorig nummer vermeldden,
was het Dinsdag de laatste dag van-de feesten, die
ook dit jaar weder door de V.V.V.V.V. werden gehou
den, een dag die gewijd was aan de schoolgaande
kinderen uit deze gemeente.
Des morgens vroeg werd het eerst naar het weer
en de lucht gekeken, om te zien, wat het worden
zou. Echter, de voorteekenen waren van dien aard,
dat met gerustheid het verdere van den dag kon
worden afgewacht, want het stond er goed voor,
Het was een uitgezochte dag.
Des middags verzamelden zich de kinderen op het
terrein, bezield met het voornemen hun uiterste
best te doen, om een van de tot een getal van 70
aangekochte prijzen te bemachtigen.
Al spoedig werd een aanvang gemaakt, met het
afwerken van de eerste groep.
Het was een kleurig en fleurig tooneel, dat zich
aan het oog van de toeschouwers ontrolde.
De vele en verschillende wedstrijden werden met
bijzonder groote animo afgewerkt.
En de kinderen genoten naar hartelust.
Na afloop van de wedstrijden voor de eerste groep
werden de vastgestelde wedstrijden voor de tweede
groep gehouden, en ook hier ontbrak het niet aan de
noodige inspanning.
We kunnen zonder overdrijving zegge,n dat de kin
deren naar hartelust hebben genoten, en niet min
der de bezoekers van het feestterrein, waarvan het
aantal wel wat grooter had kunnen zijn.
Tijdens de wedstrijden werden de kinedren nog
getracteerd op een reep chocolade en een rolletje
fruyette.
Een aardigheid die zeer „in den smaak" viel.
De wedstrijden werden nogal vlug afgewerkt, want
reeds weer bijtijds moest het terrein ontruimd zijn
om D.T.S. in de gelegenheid te stellen de aange
kondigde voetbalmatch te kunnen spelen tegen een
Haarlem-combinatie.
Na afloop van de kinderspelen begaf men zich
naar de bovenzaal van „het Huis de Brederode" al
waar de kinderen zich verzamelden voor het in ont
vangst nemen van de gewonnen prijzen.
Het was een lust voor de oogen. die prijzen uit
gestald te zien.
Het ontbrak niet aan de noodige gezelschapsspe
len, handwerkdoosjes, leesboeken, enz.
De voorz. van de V.V.V.V.V., de heer A. Ootjers
reikte deze aan de kinderen uit, en menige kinder
hand werd welgevuld en opgetogen gingen de prijs-
winners(sters weer huistoe.
Het is een van de dankbaarste middagen voor be
stuur en commissarissen van de V.V.V.V.V.
Wij laten hier de uitslag van de wedstrijden vol
gen:
Meisjes 6 jaar. Balwerpeii.
ie prijs Lena Etecen; 2e prijs Afra Meester;
3e prijs Janna Wit, 4e prijs Birgit Eeeen.
Meisjes 7 jaar. Dal vangen.
Ie prijs Trijntje Kalf, 2e prijs Truus Braas,
3e prijs Trijntje Borst.
