Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No. 105 TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 52. DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1930
39e Jaargang
Uitgave: Firma 1. H. KEIZER. Redacteur 1. H. KEIZER. Bureel Noordscharwoude.
Revue
van de Week
Buitenlandsch
Overzicht
NIEUWE
L4NGKHUKII COCRANT
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDAG
en ZATERDAG.
Abonnmentsprijs:
per 3 maanden 1.15.
ADVERTENTIEN
Van 15 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent.
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
(Van onzen eigen correspondent).
HET FASCISME IN HET BUITENLAND.
Rome, September 1930.
Waar heden ten dage ook Italianen in het bui
tenland verblijven, bevinden zich fascisten. Want
het fascisme staat nifet toe, dat een zijner aan
hangers door vertrek naar het buitenland afval
lig wordt. Het is vrijwel onmogelijk om als
vreemdeling Italiaan te worden, maar het is even
goed vrijwel onmogelijk om als Italiaan zich af te
wenden van het fascisme. Ziehier een van de
overeenkomsten van Mussolini's leer met die van
Lenin.
Arbeiders kunnen toesteinming krijgen om voor
een bepaalde termijn in het buitenland te wer
ken, b.v. in Frankrijk, maar zij worden streng
bewaakt door fascistische agenten. Deze controle
geschiedt door consulaten, welke in aantal, en
wat personeel betreft zeer zijn versterkt. De
arbeider moet lid worden van de plaatselijke
„Fascio", die hem beschermt voor den omgang
met inwoners van het land. Hij leert niets van
de taal van het land, enkel en alleen de weinige
uitdrukkingen, welke voor den arbeid noodzake
lijk zijn. Is de Italiaansche arbeider vrij, dan
komt de „Dopo lavoro" op de proppen. Onder
Dopo lavoro letterlijk vertaald: na het werk,
verstaat men de georganiseerde, fascistische, ver-
poozing, bestaande uit sport, voordrachten pn
bioscoopvoorstellingen. Op deze wijze wordt er
zorg voor gedragen, dat de.arbeiders voortdurend
„fascistisch" worden beziggehouden. Men ont
komt er niet aan! Als een arbeider het in zijn
hoofd heeft gehaald om de kranten van den staat,
waar hij vertoeft, te lezen, inplaats van de meest
al vervelende fascistisch# bladen, dan krijgt hij
oogenblikkelijk van den 'consul een waarschuwing.
En waar net den in het buitenland vertoevenden
arbeider niet toegestaan is zijn gezin mede te
nemen of te laten nakomen, beschikt het fascis
me dus in zekeren zin over een pand in Italië,
dat het niet gemakkelijk heeft, wanneer het hoofd
van het gezin zich in het buitenland onfascis
tisch gedraagt. Op die manier werd een neef van
den vroegeren Italiaanschen minister Nitti naar
het eiland Lampedusa verbannen. Het eenige wat
hem verweten kon worden, was dat Nitti zijn
oom was. Aan ieder consulaat is een commissaris
van de Italiaansche politie verbonden. Teneinde
dit feit een beetje te verdonkeremanen, geeft
men hem meestal den titel van vice-consul. Deze
politiebeambte bewaakt niet alleen de Italianen,
maar ook de andere inwoners. Tedere uitlating,
die niet vleiend voor het fascisme is, wordt door
hem overgebriefd, en aldus levert hij het materi
aal voor de zoogenaamde zwarte lijst.
Dikwijls verwondert iemand zich er over, dat
het zooveel moeite kost, om een Italiaahsch visum
te bemachtigen. Hij kan er, dan van overtuigd
zijn, dat zijn naam op de zwarte lijst, voorkomt.
D|et politiecommissaris heeft natuurlijk zijn spi
onnen, men kan daarom niet voorzichtig genoeg
zijn, met het critiseeren van hedendaagsche Itali
aansche toestanden tegenover Italianen. Clensuur
bestaat natuurlijk ook en men zal er goed aan
doen, op de een of andere heimelijke manier cor
respondentie als deze te versturen. Hetgeen trou
wens door veel kooplieden en journalisten wordt
gedaan. A'lleen zóó is het mogelijk, dat het bui
tenland verneemt, wat er in Italiaansche gevan
genissen en op de deportatie-eilanden gebeurt.
En zoo ook bestaat do kans, dat de Italiaan zelf
wat meer hoort. De Italiaansche pers wordt door
'niemand meer geloofd. Het is niet juist, dat Mus
solini door dezen maatregel een groote macht
uitoefend. Men lacht eenvoudig om alles wat
zijn bladen zeggen.
Men lacht echter niet om zijn goed bewapende
leger. Omdat men niets met zekerheid weet, doen
de zonderlingste geruchten de ronde. Iéder oogen-
blik hoort, men van vreeselijke mishandelingen
en expedities in gevangenissen. £oo was men ui
Messina van meening, dat de vroegere Siciliaan-
sche communistische afgevaardigde Lo Sardo in
de gevangenis Turri di Barri den hongerdood?
was gestorven. D.it bericht wekte in Lo Sardo s
vroegere woonplaats Messina groote opschudding.
Honderden menschen verzamelden zich voor de
woning van lo Sardo en tenslotte moest op
bevel der politie een familielid aan de menigte
mededeelen, dat het bepicht onjuist was. De waar
heid is echter, dat Lo Sardo tengevolge van de
vreeselijke behandeling, gedurende vijf jaar on
dergaan, op sterven ligt. Zijn vrouw mag hem
niet meer bezoeken. Zoo gaat het ook met andere
politieke gevangenen
En een Italiaan kan zich niet aan dit regime
onttrekken, of hij nu in Italië of in het buiten
land verblijft!
"(Nadruk verboden),1.
'2 September.
Niet velen zullen nog zeer kort geleden hebben
vermoed, dat de vijftigste geboortedag van H1.
M. de Koningin zou worden voorafgegaan door
dagen van Oosterschen zomergloed, stralend zo-
nier-festijn, met in het vooruitzicht nog een reeks
van hittegolf-dagen, welke die van negentien
jaar geleden verre zouden overtreffen. Ook van
het goede luidt een Dtiitsch spreekwoord
kan men wel eens iétwat te veel krijgen! Dit
is toch wel ten volle van toepassing op de ver
zengende hitte ,die Nederland in de jongste dagen
heeft geroosterd en op verschillende plaatsen
menschen deed bezwijmen, terwijl er ook gevallen
voorkwamen, waarbij men vruchteloos trachtte
de levensgeesten op te wekken. Op werkelijk
uitbundige wijze heeft men onze Koningin ge
toond hoezeer het Nederlandsehe volk in zijne
overgroote meerderheid het bezit van deze in
elk opzicht hoogstaande 1 andsmoeder waardeert.
Die geestdrift, waarmee Wilhelmina's feest is
gevierd de Residentie met haar weelde van
lichtglans voorop! kwam recht uit 't, hart
had niets opgeschroefds of „geforceerds". Voor
de bijzonderheden van het Koninginnefeest, voor
al op 1 September gevierd, verwijs ik natuurlijk
naar de bladen. 'Waar men nog kort geleden
vreesde, dat regen en wind spellebrekers zou
den zijn, daar is 't zeker zeer opmerkelijk, dat.
juist de overmatige hitte hier en daar het voor
bereiden van de feestvreugde belemmerde. Voor
al de, dikkerds onder ons hadden booze uren ie
doorworstelen.
Op Zondag 31 Augustus kwam er eenige ver
koeling in de atmospheer, dewelke voor menigeen
zij 't dan ook dat de lucht een dreigend-grijs
lintje, kreeg herademing beduidde.
Den 16en September, dus op Prinsjesdag, ope
ning der zitting 1930'31 van de Staten-Gene-
raal zal aan H.M. bij het, huis Ten Bosch te
'sTGraveiihage de Vaandelgroet worden gebracht,
waaraan niet minder dan 1300 dames en heeren
zulen deelnemen. Hopen we dat de hittegolf dan
althans zal hebben plaats gelaten voor mooi na
jaarsweer van rustiger aard!
Bekend is gemaakt, dat. ook Nederland zal
deelnemen aan dé Conferentie te Geneve, wélke
deze maand, zal worden gehouden in verband met
Briand's memorandum inzake een Eiuropeeschen
Statenbond. Velen vatten deze poging om een
band tusschen de Staten van ons werelddeel te
versterken, zeer sceptisch op. Toch moet er aan
leiding zijn om te gelooven, dat men met. „on-
gewonen ernst" wil aansturen op het in bereik-
bare toekomst verwezenlijken'van dit ideaal. Mo
gen de pessimisten in 't ongelijk worden gesteld.
Ingekomen is een wetsontwerp, strekkend tot
aanbouw van een derden kruiser voor de verde
diging van Indië. Hier roer ik een zaak aan,
die „in politicis" zou kunnen worden aangeduid
met wat de meteorologen zeggen, als 't, in de
atmospheer niet pluis is, namelijk: „Stormbal
hijschen"
Voor minister Dieckers zijn er zware parlemen
taire uren op komst. De Katholieke Volkspar
tij heeft zich bij de S.D.A.P. aangesloten in
de actie tegen wat men Ekc. Deckers' Vlootplan-
nen noemt. Terwijl de gewezen leider van de
Kath olkspartij, de heer Mr. Arts, zich uit het
politieke leven heeft teruggetrokken, is de leuze
van den nieuwen leider, de journalist O. D'. Wes-
seling, een verwoed: „Te Wapen"!
'bis nog steeds, schoon voor korte wijle, va-
cantie. Ik' ontwijk dus nog zorgvuldig verder
de sfeer van de politiekerij. Het was de week
vari vele feesten, Nijmegen en Zwolle vierden
het 700-jarig bestaan van 'hun réchten als stad.
Te Enkhuizen is de tentoonstelling van de
Zuiderzee-visscherij door minister Reymer ge
opend. De openluchtspelen, er gehouden, waren
een schitterend succes.
De vergadering van den Alg. Zuivelbond
bracht beschouwingen, o.a. over den precairen
toestand van onzen boteruitvoer, in dezen tijd
van agrarische crisis van veel belang.
Te Arnhem werd de I andbouwweek gevierd,
waarbij de Koninklijke familie door een bezoek
van hare belangstelling deed blijken. De folklo
ristische optocht, in Gelderland's hoofdstad ge
houden, wekte zeer veel belangstelling en bleek
op uitstekende wijze te zijn voorbereid.
Een dissonant in de harmonie van feestvreugde
werd gebracht door de tijding, idat de piloten
van do Kon. Luchtvaart Maatschappij tot sta
king waren overgegaan, zoodat de dienst geheel
moest worden stilgelegd en T de vraag werd,
of de vluchten naar Indië op tijd zullen kunnen
worden hervat. De „strike" was het gevolg van
salaris-eischen. Voor den buitenstaander zijn zul
ke zaken al heel moeilijk te beoordeelen. Vast
staat,, dat de „risico" voor de Indië-vliegers héél
zwaar is en niet door enthousiaste huidekreten
kan worden gedekt, uit materieel oogpunt be
schouwd!
De „lintjes-regen"» van 31 Augustus was niet
zoo mild als men verwachtte. Onze gezant te
Parijs, Jhr. London, ontving het Grootkruis der
Orde van Oranje-Nassau.
Personalia: De gezant 'der Unie van Zuid-Afri-
ka, bij ons Hof, de heer D|an. J. de Villiers, zal
den 4 en September te 's Gravenhage een noenmaal
aanbieden aan generaal Hertzog, eersten minister
en den heer N. C|. Havenga, minister van Finan-
cciën der Zuid-Afrikaansche Unie. Had Oom
Paul Kruger deze dingen kunnen beleven!...
Voor directeur van 3e Handelsinrichtingen (va
cature ir. de Kat) te Amsterdam, is voorge
dragen. de heer I. Boogerd, hoofdingenieur bij
den dienst der Handelsinrichtingen. Mevr. de la
Mar-Kley is te 's Gravenhage den 25sten Augus
ts ter gelegenheid van haar zestigjarig jubileum
in Plankénland, op schitterende wijze gehuldigd.
De toonkunstenaar Karei Textor, te 's Graven
hage wercl den 25en Augustus zestig jaar. Hij
■werschte den dag onopgemerkt te doen voorbij
gaan. Mr. (Jacob A. N. Patijn heeft verklaard,
geen herbenoeming tot burgemeester van Den
Haag te wenschen. Hgj treedt dus den 30en a.s.
als zoodanig af. Tot buitengewoon hoogleeraar
in de veeartsenijkunde te Utrecht is benoemd
Er ,H. O. L. Berger, directeur van den veeart
sen ijkundigen dienst bij Landbouw. Mr. dr.
W:. F. van Leeuwen, de gewezen vice-president
van den Raad van State en oud-Burgemeester
van Amsterdam, is zeer ernstig ziek geworden
te Loenen en naar zijn huis in de Residentie
vervoerd. Prof. R. C'asimir, de rector van
het I.yceum te 's Gravenhage, heeft, om gezond
heidsredenen tege nl Januari a.s. ontslag ge
vraagd.
Uit de doodenlijst: Mr. F. R. J. Dubois, secre
taris der Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Amsterdam, op '48-jarigen leeftijd. Mr. du
Puy, 'kantonrechter te Utrecht, op 57-jarigen
leeftijd in Zwitserland overleden. A. Bruins,
Slot, burgemeester van iSmallingerland, lid der
Prov. Staten van Friesland, 65 jaar Rotterdam.
Dr. G. J. Boekenoogen, redacteur van het „Groot -
Nederlandsch Woordenboek, 62 jaar, Leiden.
Jhr. Mr. H. de Ranitz, oud-advocaat te 's Gra
venhage, 66 jaar, Epe.
Uit de criminalia: Tal van aanrandingen, o.a.
bij Halsteren, waar een heer en dame werden
gemolesteerd, eerstgenoemde ernstig mishandeld.
Gelukkig werden de twee schuldigen gepakt.
Twee colporteerende kerels raakten te Heerlen
aan 't vechten. Den een werd een oor afgebeten.
De schuldige carnivoor is in arrest gebracht.
Een arts to Velsen, genaamd dr. B., weigerde het
doodziek kindje van een wagenbewoner te komen
helpen, daar de man dat beneden zijn „standing"
vond. Het kindje is gestorven en tegen den arts
is een aanklacht ingediend.
Het cassatieberoep van den man, die tot twin
tig jaar werd veroordeeld, wegens moord op mevr
ödein, aan het Haagsche Bezuidenhout, is door
den Hoogen Raad verworpen.
Een sorteerder bij Posterijen T. en Tin de
hoofdstad heeft een cheque ad f 500 gestolen en
via| een dame trachten te verzilveren. De man,
wiens verleden niet vlekkeloos bleek, is aange
houden.
Hitte-golf en roode.haan hebben in de afgeloo-
peen week samengewerkt! Ik toeken uit de heel
lange lijst slechts aan, dat: te Tilburg een fa
brieksbrand woedde, in de. spinnerij van lakenfa
brieken, waarbij voor een ton gouds aan water
schade werd berokkend. Té Born (L.) is het
groote kasteel van Barbou de Roosteren afge
brand. Dé schade wordt op 21/2 ton geschat.
Te Wezep (bij 'Oldebroek) zijn twee kapitale
boerderijen door het vuur vernield. Te Breda
woedde een hevige branid in een der fabrieken van
de Centrale Suiker Mij.
Een verbijsterend lange lijst van verkeers- en
andere ongevallen. Ik doe een greep in de massa.
Op het station 'Voorburg-Leidschendam is een
62-jarige dame onder een tram vermorzeld.
Te Eist (G. )had een ontzettend auto-ongeluk
paats. Vijf Arnhemsche aannemers reden daar
per auto tegen een paal aan. Het incident kostte
drie menschen het leven. Ook hierbij was roeke
loos hard rijden de oorzaak van het ongeval.
Verschillend© menschen zijn in zee verdronken
doordat ze zich, togen alle waarschuwingen in,
te ver in het zilte nat waagden.
Opmerkelijk is de achteruitgang van het cijfer
der ontvangsten van de Spoorwegen. Over Juli
bedroeg dat, vergeleken met Juli '29 f 1.192.681.
D'e opbrengst van goederen was zeven ton min
der. Het slechte weer zal tot deze uitkomst
zeker hebben bijgedragen. Maar toch...
Niet op 6 September, doch vermoedelijk den
lien October zal de „Graf Zeppelin" op Schip
hol neerdalen.
Wij hebben té boeken het succes der Neder-
landsche. zwemster mevr. Brouwer, die van Sta
veren naar Emkhuizen de golven manmoedig door
kliefde. Daarentegen verloor onze zwemsport haar
zwemster, mej. Baron, doordien zij in Hymen's
bootje stapte, in het huwelijk trad met den heer
Puy. "Waaruit men Voor de zooveelste maal te
zien kreeg, dat Amor's pijlen toch nog altijd 't
allersterkst en onweerstaanbaar zijn!
Schreven wij de vorige week over troebelen
in Peru, wélke .eindigden met verjaging en ge
vangenneming van president Leguia en vestiging
eeiner nieuwe regeering, welke intusschen blijk
heeft gegeven een grondige opruiming te willen
houden onder de oude ambtenaren en functionaris
sen, die zij zelfs verantwoordelijk wil gaan stel
len voor de in hun functies uitgevoerde daden,
thans blijken deze 'troebelen slechts het begin
te zijn geweest van een heele reeks dagen van
spanning en strijd in dit Zuidelijk gedeelte der
Nieuwe Wereld.
Het lijkt wel een nieuwe Zuid-Amerikaansche
mode, die furore maakt. Nadat Bolivia zijn presi
dent verjaagd had, volgde Peru, die den zijnen
ook niet langer wilde houden. Thans wordt uit
New-York gemeld, dat Irigoyen is afgetreden.
Deze wilde dus waarschijnlijk de Argentijnen
te vlug af zijn en vertrekken, alvorens hij ge
noopt werd dit te doen. Verder woédt en gist een
heftige crisis in Guatemale, terwijl het op Cuba
reeds zoover is gekomen, dat reeds sedert vele
dagen de staat van beleg is afgekondigd, aange
zien een beweging gaande is tegen president
Miachado. Brazilië schijnt al evenmin gespaard
te worden ,daar er, zij het nog onbestemde, ge
ruchten hardnekkig de ronde doen over dreigende
opstand in den staat Rio Grande do Sul.
Het is vrij lastig om een duidelijk inzicht te
krijgen in wat hier thans gaande is. Immers, de
bijna volkomen gelijktijdigheid der onlusten en
zoogenaamde critieke toestanden, geeft met aan
zekerheid grenzende waarschijnlijkheid aan, dat
hier een krachtig onderling verband bestaat. Be
ziet men echter te berichten, die ons omtrent de
verschillende gebeurtenissen bereiken, nauwkeuri
ger, dan blijkt het steeds moeilijker den weg te
vinden in dit labyrinth van ons onbekende toe
standen. Immers, herhaaldelijk werd er op ge
wezen, dat de hoofdoorzaak der onlusten, zeer
zeker in Peru, doch ook elders, was een steeds
groeiend verzet tegen'een nauwere samenwerking
met Noord-Amerika, waar men steeds meer af-
keerig van werd. Het merkwaardige nu is, dat
Irigoyen, de Argentijnsche president zich reeds
eenige jaren geleden heeft afgewend van eep
politiek, die steun en geld zocht bij de Noorde
lijke buren, daartegenover echter een zeer vriend
schappelijke houding aannam jegens Engeland.
Hier klopt iets niet heelemaal.
Eén tweede verklaring voor de gespannenheid
der tijden wondt ons gegeven, n.l. de rooide pro
paganda, die vooral daarom zooveel succes zou
hebben, omdat een groot deel der arbeiders zich
afgewend heeft van de radicale partij, waarvan
Irigoyen leider was, én mede door de economi-
sche malaise gevoelig zqu zijn geworden voor
de „Hand van M.oshou". En ten slotte schijnt
de ontevredenheid in Argentinië nog te groeien
doordat de aanhangers van Irigoyen in plaats
van het parlementaire stelsel een meer persoon
lijk regime verlangden. Hoe dit alles ook zij, wat
thans in Z.uid-Amerika gebeurt is belangrijk ge
noeg voor de toekomst en ontwikkeling der we
reldpolitiek om vanaf nu een extra beetje aan
dacht te wijden aa ndit belangrijke complex van
jonge, opkomende landen.
