AVIATIEK
Het witte doek
¥lce Versa
-
FRANKRIJK.
De plannen voor het benutten van den stroom
der Rhöne zijn nu zoover gereed, dat binnen zeer
korten tijd met de uitvoering zal worden begonnen.
De gemiddelde energie der Rhone wordt geschat op
11590 millioen K.W., waarvan voorloopig slechts
35 zal kunnen worden benut. Zelfs dan zal er
jaarlijks 4 milliard kilowattuur kunnen worden ver
kregen, waardoor Frankrijk 4 a 5 millioen ton steen
kolen minder behoeft in te voeren. Kort na den
wereldoorlog werden de kosten geraamd op 900 mil
lioen frans, in 1919 op 1780 millioen francs en nu
na de inflatie van den frans op 5 milliard. De
grondslag voor deze berekening is: 5000 francs aan-
legkosten voor een installatie per K.W. of ongeveer
4000 frans per P.S. In Frankrijk bedragen de aanleg-
kosten vor thermische electriciteitscentrales thans
2000-francs per k.W.
Tot nu toe wordt er in de ontwerpen gerekend op
den aanleg van 20 generatoren met bljbehoorende
stuwdammen in de Rhöne. Eén ervan, dat van
Jonage, is reeds gereed. Met inbegrip hiervan moe
ten er in het district Lyon 8 zulke centrales komen
en 6 tusschen de Saöne en de Isère, terwijl er
tusschen de Isère en de Ardèche 4 zullen komen
en tuschen Orange en de Middellandsche Zee 2.
Volgens de laatste berekeningen zullen deze cen
trales 925.000 k.W. of 1.200.000 P.S. leveren, waarvan
157 000 k.W. geleverd zullen worden dor het ont
worpen station Qenissiat, 12000 k.W. door Eillaux,
25000 k.W. dor Belley, 21000 k.W. dor Breignier en
22000 k.W. door Villette. Met inbegrip van de reeds
afgebouwde centrale te Jonage en een ander cen
trale, zoomede de zes genoemde centaerls, zal het
district Lyon 303.000 k.W. leveren. De 12 overige sta
tions leveren het volgende:
Ternay 24000 k.W., Condrieu 2500 k.W., Saint
Rambert 42000 k.W., Andance 23000 k.W., Clun
37000 k.W., Valence 81000.k.W., Baix 50000 k.W.,
Montélimar 920000 k.W., Mondragon 13200 k.W., Sor-
gues 28000 k.W. Montfrin 34000 k.W. en Villeneuve-
Avignon 65000 k.W. Vermoedelijk zullen hiervoor een
groot aantal bestellingen inDuitschland worden
gedaan, aangezien ook vroeger de Duitsche electrl-
sche industrie een belangrijk aandeel had in de elec-
trificatie van Frankrijk.
ZAADCONTROLE IN AMERIKA.
Op de groote korenfarms in West-Amerika wordt
door allerlei wetenschappelijke methoden getracht,
een zoo groot mogelijke oogst van zoo goed mogelijk
graan te verkrijgen. Groote farms hebben bijna
altijd een eigen proefveld. Het zaad wordt daar
op zijn kiemkracht onderzocht, terwijl tevens blijkt
of er ziekten in voorkomen. Daarvoor heeft men
bedden noodig, die een bepaalde temperatuur en
vochtigheidsgraad kunnen behouden. Zij worden
electrisch verwarmd door spiraalelementen van 5
ra terwijl de warmtetoevoer wordt gecontroleerd
^door een thermostaat. Zes eigenaars van groote
'boerderijen in de omgeving van Chicago hebben
gedurende 4 of 5 wintermaanden van een dergelijke
electrische zaadcontroleur gebruik gemaakt om het
beste zaad uit te kiezen en daardoor is hun oogst
1 a 1.6 mud per hectare grooter geworden. De kosten
van het toestel zijn dus in één jaar al ruimschoots
goedgemaakt, terwijl men door het verbeteren van
de kwaliteit op den duur ook betere prijzen zou kun-
nen maken.
als in Amerika nog op het laatste oogenblik de
post te kunnen ophalen; men noemt dat een
i kattepult-vliegtuig.
i 'Toen de „Graf Zeppelin" naar Zuid-Amerika
vertrok werd hem van 'Berlijn naar .Sevilla een
i Dui'tsch postvliegtuig nagezonden. Dje eerste ver-
I liet Friedrichshafen in den namiddag van 18
-j Mei, de tweede vertrok van Tempelhof om 3
uur 's nachts met een groote hoeveelheid post
i een kranten voor Amerika, die te Sevilla nog
i tijdig konden worden afgegeven en wel op den-
I zelfden dag, om 18.30.
Men wil nu op dezelfde manier samenwerken
j met de stoombooten ep Zuid-Amerika, als thans
I reeds geschiedt met de op Noord-Amerika va-
rende booten. In Brazilië zou hetzelfde kunnen
worden gedaan door het Condor-syndicaat. Het-
i zelfde heeft men oök reeds geprobeerd voor Afri-
ka 'en wel het eerst voor een schip, dat naar
Las Palmes vertrok.
j De postvluchten zijn ook voor de Lufthansa
Volmaakte gids: „Thans dames en heeren, heb- voordeelig, omdat die riiet voor postzakken be-
ben we de Springklippen verlaten. De vuurtoren noodigde laadruimte voor vracht mag worden
is aan uw rechterkant, en we naderen de zee. gebruikt, waar door snel vervoer daarvan, zon-
I der speciale maatregelen mogelijk is.
IN Die CABINE.
Hoe klankfilms gedraaid worden.
Over een paar minuten zal de voorstelling
beginnen; de operateur van het rechtsche toestel
laat de laatste honderd meter film van de spoel
afloopen en kijkt met gespannen aandacht door
het kijkgaatje op het doek. Zijn collega van de
linksche machine maakt voort: hij heeft de bo
venste trommel van zijn toestel opnieuw gevuld
en legt juist het begin van de nieuwe film voor
de lens, trekt hem dan door het klankapparaat
en bevestigt het eind in de onderste trommel,
waar de film weer wordt opgewikkeld. Schake
laars worden omgedraaid, efboomen omgelegd,
de lampen van den projector, het klankapparaat
er. den fotocellenversterker. worden ingeschakeld,
de weerstand voor de lampen wordt nog eens bij
gesteld en dan zuchten ze van verlichting. Door
de kijkgaatjes kijken de twee operateurs met
gespannen aandacht op het doek, ae rechterhand
op den hefboom voor het regelen van het geluid
de linkerhand klaar om het beeld scherp te stel
len, een "kort signaal en enkele oogenblikken daar
na wordt 'de klankregelaar naar beneden gedrukt,
de linker beeldprojector ingesteld, de rechtsche
machine, waar de film afgeloopen is, uitgescha
keld en de lampen ervan uitgedraaid. De beide
operateurs voelen zich buitengewoon opgelucht,
want het moeilijkste oogenblik bij het vertoonen
van klankfilnis, het zonder onderbreking wis
selen van toestel was eens weer goed afgeloopen.
„Als die operatie een minuut langer geduurd
had, was het publiek ongeduldig geworden, was
de baas gaan opspelen en hadden wij er weer tus
schen gezeten. Dat veranderen van toestel is
toch al zoo'n vervelesnde geschiedenis en dan
vooral als er net een moord moet gebeuren, zoo
als nu. Ziet u, wij moeten precies op elkaar inge
werkt zijn, en juist als ik mijn toestel uitscha
kel, moet mijn collega het inschakelen, anders
krijgt, u op het doek of twee beelden door el
kaar, of een zwarte vlek. En niet het geluid is
het nog veel erger, want als de andere machine,
nog niet het noodige toerental heeft, of als) je
(Vrij naar het Engelsch.)
12)
Paul stapte met de anderen uit en liep naar
de bagagewagen, waar hij stond te huiveren
in do koude en vochtige avondlucht.
;,Ik zou hem nu toch wel alles willen ver
tellen, als hij het niet zoo druk had," dacht hij.
,,Ik zal alleen met hem in een rijtuigt zieti te
komen, en het hem dan vertellen, voor dat wij
het huis bereiken.
Dr. Grimby scheen nu juist niet in een stem
ming om vertrouwelijke mededeelingen aan te
hooren. Er waren geen rijtuigen te bespeuren,
wat hij als een persoonlijke beleediging scheen
te beschouwen. In hevige verontwaardiging zej
hij tot den stationschef: „Het is schandalig.
Geen rijtuigen aan den trein. Zelfs geen omni
bus. Ik zal aan het hoofdkantoor schrijven en
hem dit mededeelen. Iaat iemand onmiddellijk
een rijtuig halen. Jongens, ga naar de wachtka
mer en blijf daar totdat ik bij jullie kom. Blijf
eens staan, er zijn er te veel voor. één rijtuig.
Coher, Coggs en laat eens kijken, ja, Blinderston.
jullie kennen allen den weg. Gaan jullie loopen,
en vertel mevrouw Grimby dat we komen."
Paul Blinderston voelde zich misschien meer
verlucht dan teleurgesteld door het uitstel van
een onaangenaam onderhoud, ofschoon hij ge
zien had, dat Coher, Cogge een duw in zijn zij
ga fmet een zegevierend lachje. Paul besloot
die twe ezijn geheim mee te deelen. „Zij zullen
waardevolle getuigen zijn," zei hij in zichzelf,
„dat wie ik dan ook mag zijn, 4k Dick niet ken.
Hij ging opgeruimd op weg en spoedig voegden
zijn metgezellen zich bij hem, die, na even wat
gefluisterd te hebben, ieder aan een kant van
hem gingen loopen.
„Wel jongelui," zei Paul, „daar zijn jullie
weer. De vacantie is weer voorbijWerk zoo-
lhng je joug bent en dan. Maar ik kan jullie
niet bijhouden. Wacht eens even, ik ben niet zoo
jong als toen ik
„Kan Grim ons hier zien Coher?" vroeg Coggs.
„Neen," zei Coher. ,,Goed zoo, nou Blinderston,
je was den laatsten tijd een vrij behoorlijke ke
rel, ofschoon je wel een beetje verwaand was.
Daarom vraag ik je, voor we verder gaan,: wat
bedoel je met deze wijze van handelen
„Pmdat," voegde Coher ér aan toe, „a.ls je
niet goed bij je verstand bent, omdat je oude
vader je gedurende de vacantie als een bruut be
handeld heeft, wat hij naar je zelf gezegd hebt
doet, zeg het dan en w ijzullen je niet hard
vergeet de lampen of de versterker van het
klankapparaat in te schakelen, loopt alles mis, en
wij zijn toch oök maar. menschen..."
„Hoe lang heeft uw opleiding voor de speciale
klankfilmprojectie geduurd?"
Ze moeten erom lachen. „Een half uur. Ter
wijl de menschen alles hier aanlegden, hebben ze
ons laten zien, hoe het werkte en een paar hand
grepen geleerd. Dat was alles."
„jHoe weet u precies, oip welk oogenblik de
machines verwisseld moeten worden?"
Dat merken wij wel aan den gang van het
verhaal en van tevoren hebben we het een paar
maal geprobeerd. Er zijn wel collega's, die tee
kentjes op de film aanbrengen, maar daarvoor
moet een goed operateur zijn neus optrekken."
Intusschen heeft de operateur van het recht
sche toestel de afgedraaide film uit den ondersten
trommel genomen, de zware ijzeren deur van de
wikkelruimte omhoog geschoven, de spoel opgezet
en den motor ingeschakeld, waardoor de film
weer teruggedraaid wordt voor de volgende voor
stelling. Dan haalt hij uit den ijzeren voorraad
kast de volgende rol en zet die in zijn toestel. Al
die ijzeren kluizen brengen ons vanzelf op het
onderwerpbrandgevaar.
„Brand? UitgeslootenJa, als ik met een siga
ret in de hand werk, of als ik toe bij een reparatie
bijlicht met een brandende lucifer, maar anders
niet."
„!Ma,ar wanneer de film nu eens door het een of
ander niet verder draait, zoodat hetzelfde stukje
langen tijd door de projectielamp beschenen
wordt
Hij wijst mét trots op een ingelijst certificaat
aan den muur. Het toestel is beproefd met stil
staande film ge'durende 25 minuten en nog kwam
eer geen brand. Door den compressor wordt een
sterke luchtstroom door de eelribben geblazen
en zelfs als die koelinrichting op hetzelfde oogen
blik kapot ging, zou er nog niets gebeuren, als
de operateur maar oplet. Want voordat de steek
vlam naar buiten slaat, komt er rook uit het
filmkanaal en als men dan met den vinger de
film doorscheurt onder het bovenste filipgal,
kan er niets meer gebeuren. Zelfs als men dit na
laat en de brand zich naar boven uitbreidt, kan
die nog niet overslaan op 'den bovensten film-
trommél, omdat ten eerste het filmgat het vuur
weer* viiet door zal laten, en als dat al gebeurt,
de film vergast in den trommel. Er kan dus al
leen wat gebeuren, als men verzuimd heeft, den
trommel behoorlijk te sluiten.
vallen."
„Ik - - 'hij was altijd een uitstekend vader,"
stamelde Paul. „Wat moet ik verklaren?"
,JWel waarom ging je praatjes van hem ver- j
koopen, door te vertellen, dat hij snoepgoed mee J
naar school bracht?" vroeg Coher. „Ja en het j
uit te schreeuwen, toen hij je tegen je scheen
schopte:?" voegde Coggs er aan toe, „en Grim-
by te vertellen, dat die nieuwe jongen zat te
huilen? Wat is daar nu voor grappigs aan?"
„Jullie moet niet denken dat ik verplicht j
ben oni kalm te blijven zitten en jullie toe te i
laten, dat. je die vreeselijke pepermunt onder het
bereik van mijn neusorganen opzuigt," zei Blin- j
derston. „Waarom zou ik niet klagen, als een
jongen mij verveelt met zijn gesnuif of tegen J
mijn enkel schopt Vertel me dat eens. Veron-
derstel dat mijn buurman e®n drukte makende
hond of een rookende schoorsteen heeft, zou ik
hem dit dan niet zeggen? Maar deze argumen-
ten, hoe overtuigend ze ook mochten zijn, had- i
den geen andere uitwerking, dan dat Coher ach- j
teer hem aan sloop en hem een harde slag op
zij nrug gaf, waarvan Paul hevig schrikte.
,,'Jij kleine bruut!" riep Paul, ,,ik zou je daar-
Ivoor wegens aanranding kunnen aanklagen." Na
deze woorden deed Coggs hetzelfde, alleen een
beetje harder. „Vroeger zou je wel om kleinere
dingen gevochten hebben," merkten zij beiden
ernstig op, als een verontschuldiging voor het j
herhalen van het proces. „Nu zal je het voortaan
misschien laten," zei Coher, „Kijk eens, wil je j
ons op je eerewoord beloven, weer een behoor- j
lijke jongen te zijn, zooals je den laatsten tijd j
was
„Jullie begrijpt het niet," protesteerde mijn- I
heer Blinderston zwakjes. Als ik jullie maar
eens...."
„Wij willen geen mooie verhaaltjes van je hoo
ren, begrijp je," zei de onmeedoogenlooze Coggs.
„Ja of neen. Wil je beloven weer nét als vroe
ger te zijn?"
„Ik wou dat ik kon," zei de arme heer Blin
derston, „maar ik kan niet."
„Nou goed dan," zei Coggs beslist, „dan moe
ten w'ij de pijnbank toepassen. Coher, wil jij
de rug van zijn hand stevig vasthouden, dan zal
ik hem toonen hoe ze gerste suiker maken."
En hij' ga fPaul een interessante illustratie van
deze tak van industrie, door zijn rechterarm in
de rondte te draaien, terwijl Coher zijn linker
hand greep en deze krachtig met den top van
zijn wijsvinger geregeld bestreek, wat maakte
dat de ongelukkige Paul om genade begon te
roepen. i
(Wordt vervolgd).
„!Em kan de brand uit het projectiekamerte
niet overslaan op de zaal?"
„Neen dat is onmogelijk, want de zware ijze
ren deksels van de kijkgaten worden opgehouden
door een heel oud, droog stuk film. Dat, zou' dus
het eerst doorbranden en dan klappen de kijkga
ten vanzelf dicht. Wij zijn dus geheel van de toe
schouwers gescheiden en kunnen hier den brand
in het projectiekamertje met dekens of zand blus-
schen."
'Aarzelend komt het antwoord: „Dat hangt er
van affilms met gramoïoonplaten vertoonen
is een heidensch werk, maar die met een photooel
gedraaid worden zijn niet zoo erg. Wij hebben
nu wel meer werk en verantwoordelijkheid dan
vroeger. Alleen al het mschakelen van al die
verschillende apparaten en het aldoor controlee
ren van de verschillende instrumenten is al in
spannend. Wij moeten vooral letten op den volt
meter voor den hoofdversterker en den ampère
meter voor de lamp van het klankapparaat. Bij
gramofoonplaten moeten wij dan nog de gramo-
foou inschakelen, het aantal omdraaiingen van
dé platen regelen, de naald precies op het juiste
moment opzetten dal heeft heel wat gekke
fouten gegeven in het begin!"
,Ja," valt de andere operateur in, „en dan zijn
die vlagelijkssch terugkeerende handgrepen nug
niet eens het ergste, want die worden tenslotte
een tweede natuur. Maar dan komen de moeilijk
heden met het bilmmateriaal. Dacht, u, dat twee
op elkaar volgende scènes van een klankfilm
even sterk waren opgenomen? Geen sprake van.'
Dat moeteen wij allemaal naregelen. Eai dan de
onderlinge verhoudingen van de muziekWij
kunnen de muziek van vele Amerikaansche klank
films niet gebruiken, als wij niet voortdurend
reguleeren. Wij moeten eerst een heelen tijd repe-
teeren, voordat we de onderlinge verhouding der
geeluiden goed hebben ingesteld op de juiste
toonsterkte. Op die repetities stellen wij een echt
regelboek samen, waarin de bijzondere maatre
gelen voor elke scène worden genoteerd en dan
zit er beneden nog iemand in de zaal, aan een
controletafeltje, die overal op let en alles nog
eens nareguleert. U ziet dus, dat het niet zoo
geemakkelijk gaat. En als wij dan zeven uur in
deze bedompte kamer bij de ratelende machine
hebben gezeten, waarbij onze ooren doof ge
schreeuwd zijn door de luidsprekers, en met in
spanning van al onze krachten zenuwachtig en
verantwoordelijk werk gedaan hebben, en we krij
gen dan de pech, dat de film losschiet of scheurt,
begint het publiek te fluiten en wie heeft er
schuld? Natuurlijk de operateur, die niets te
doen heeft, boven zijn sigaretje rookt en na
tuurlijk niet oplet, dat alles goed gaat. Heusch,
mijnheer de redacteur, "daar moest u eens wat
oven* Behrijven, misschien dat het publiek dan
wat minder veeleischend wordt."
VEILIG VLIEGEN.
In de praktijk verstaat men onder de veiligheid
van het luchtverkeer een combinatie van radio,
meeteorologische berichtgeving en verlichting dei-
vliegvelden bij het nachtvliegen.
Voor de radiotoestellen der vliegtuigen heeft
men in Duischland 23 zenders, 3500 K.M. ka
bels en 13 peilinrichtingen. Een radiotoestel van
25 Kg. kan van 3 a 4 honderd K;tM. afstand be
richten ontvangen. Gecombineerde toestellen voor
korte en langegolven en eigen péilinrichtingenj
zijn beproefd en deugdelijk 'bevonden; zij kunnen
goede diensten bewijzen op lange afstanden en
biij! overzeesche vluchten.
Vijftien meteorologische stations zenden voort
durend hun berichten rechtstreeks aan de piloten
uit, terwijl vijf van die stations dagelijks iemand
laten opstijgen tot 6000 Meter hoogte voor het
verzamelen van gegevens. Ook de Duitsche ma
rine doet meteorologische waarnemingen, speci
aal ten behoeve van oceaanvliegers.
De ideeën omtrent het verlichten der vlieg-
velden voo rnachtvluchten hebben zich gewij
zigd; nu neemt men op 20 K.M. afstand draai-
lichten en verder wordt met grondpeilinrichtir-
gen gewerkt. Als het, heiïg is, kunnen er n.l. op
een verlicht vliegveld lichter ongelukken gebeu
ren dan op een donker vliegveld met grondpcilin-
richting. Om de 60 of 70 K.M. worden hulp
vliegvelden aangelegd, speciaal voor nachtvluch
ten; zij zijn voorzien van alle beveiligingsmid
delen.
Door dit alles tracht men de veiligheid van
het luchtverkeer en daarmee den geregelden
dienst en de rentabiliteit te bevorderen.
ELECTRISCH VERLICHTE PARACHUTES.
Het landen bij avond op het water ging tot
dusver met groote moeilijkheden gepaard, omdat
men niet zien kon, waar men landde. Men het
wel brandende maneeium vallen om het terrein
te verkennen, maar het licht doofde uit, zoodra
het het water bereikte. Daarom heeft men thans
een eleetrischen schijnwerper vervaardigd, die
kleiner is dan een handpalm en door een kleine
batterij gedurende ongeveer een uur een sterk
licht verspreidt. Wanneer men den schijnwerper
aan een parachute naar beneden laat; zijn de
stralen naar beneden gericht, maar als de schijn
werper het water Bereikt, draait hij zich om
een drijft de lichtende kant boven, omdat er een
ring van kurk aan zit.
Onderwijzer: (de vertelling besluitend): „En
nu, kinderen, wie van jullie wou er nog iets
vragen
Bobby: „Ja, mijnheer, wilt u ons eens vertellen
hoe of u in uw boord komt."
UITBREIDING VAN D|E DUITSCHE
"LUCHTPOSTDIENST.
Dte Duitsche posterijen vertoonen een prijzens
waardig initiatief op het gebied der luchtpost.
Zij laten b.v. door de Deutsche Luft-Hansa een
geregelde postverbinding onderhouden tusschen
Berlijn en Londen, Constantinopel en Stockholm.
Hét vervoer per vliegtuig geeft een Belangrijke
tijdsbesparing en door de postzakken op de meest
geschikte manier van trein naar luchtschip en
omgekeerd over te brengen ('snachts wordt de
snelste bestelling verzekerd. Zoo dient de nacht
trein naar Weenen als aansluiting op het vlieg
tuig voor Constantinopel, die naar München voor
Rome en Milaan, die naar Stuttgart voor Ge-
nève en Barcelona. Verder onderhoudt een niet
aan een vliegplan gebonden vliegtuig van de
Lufthana soms de verbinding met op Amerika
varende schepen. Öp al deze groote afstanden
wordt 24 uur en meer gewonnen. De „Bremen"
en binnenkort ook de „Europa" hebben een klein
snel vliegtuig aan boord om zoowel in Europa
PARACHUTES IN AMERIKA.
In Amerika zal de fabricatie en het gebruik
van parachutes voor passagiers en piloten wette
lijk geregeld worden. De fabricatie zal geregeld
gecontroleerd worden en er zullen geen parachutes
verkocht mogen worden zonder certificaat van
bruikbaarheid. Dit wordt alleen afgegeven, als
de parachute geheel opengaat en behoorlijk werkt,
wanneei men haar van 150 voet hoogte laat val
len met een pop van 100 kilo. 'Vervolgens laat
men de parachute tienmaal vallen van een hoogte
van 500 voet met dezelfde pop, terwijl de para-
cchutc opzettelijk driemaal omgewrongen is. Zij
moet zich terugdraaien en openen, voordat de
grond bereikt wordt. Dan moet de parachute vijf-
maai beproefd worden met een gewicht van 400
kilo en dfiemaal met een levend mensch van 2000
voet hoogte. Bij de laatste proeven mag de snel
heid bij het bereiken van den grond nieti meer
dan 6 M. per seconde bedragen en geen onaan
gename gewaarwordingen bij den parachutist ver
oorzaken. Na het landen moet de parachutiste
I zich gemakkelijk er uit kunnen bevrijden, want
I als hij in het water terecht zou komen, moet hij
1 dadelijk kunnen zwemmen.
Echtgenoote (bijkomend na het ongeluk: „O,
mannie, dat herinnert me opeens er aau, dat ik
de waseh vergeten heb in te halen."