J" AVIATIEK ^Abdijsiroop Wetenschappen /V Helpt Uw kinderen bij Kinkhoest! Het witte doek beeft in de Metropolitan Opera te New-York voor een enthousiast publiek gespeeld en heeft m Parijs en "Washington, in Londen en! Berlijn zjjn toehoorders tot tranen geroerd. Hiter heb jk 'tien boekdeelen. met kritieken, die alle zeg gen, dal hij speelt als een volwassen man, als een mensoh, die reeds zeer veel beleefd hééft.. Ein toch is hij innerlijk nog een onschuldig kind'. Slechts wanneer hij speelt verliest hij zijp kin derlijkheid. Hij is a.h.w. een andere persoonlijk heid geworden; hij ziet ook niets van het publiek 0f van zijn omgeving, hij is dan alleen de violist. In zijn vrijen tijd speelt hij met een treintje of leest. Doch meestal duurt het niet lang,, of hij grijpt weer naar zijn viool. D<e New* Yorkschc .Maecenas, Henry Goldman heeft hem die op zijn laatsten verjaardag gegeven. Het is een Stra divarius uit het jaar 1733, die 60.000 Dollar heeft gekost. Doch mijn zoon is deze; kostbare viool ook waard. Een van de beroemdste violis ten, Adolf Busch, zijn leeraar en begunstiger, heeft van hem gezegd, dat hij het grootstel won der in de muziekgeschiedenis is sinds Mozart. Yehudi's lievelingscomponisten zijn Beethoven, Bach en Brahms, doch ook Mendelssohn. Hij heeft het vioolconcert van Mendelssohn voor de eerste maal in San Francisco gespeeld cfci» wel met het stedelijk symphonie-orkest. In die stad hebben zijn. moeder en ik ook oorspronkelijk thuis gehoord; toen hij 18 maanden oud was, studeer den wij er beiden nog aan de> hoogeschool. Wij konden natuurlijk niet uitgaan en het kind zon der- hulp achterlatenhulp betalen ging heelemaal jiiet. Toen wij beiden eens erg verlangend waren, een bepaald concert te hooren, besloten wijj ten eLade raad hem mee te nemen en zoet te hou den met éen melkflesch. Die voorzorg was echter niet noodig; met stralende oogen en open mondje keek hij naar het orkest. Voortaan namen we hem mee zonder melkflesch. Op zijn derdei ver jaardag gaf ik "hem een speelviooltje; maar toen lij merkte, dat het geen geluid gaf„ smeet hij het' op den grond en trapte er tegen. Kort daarna begonnen de vioollessen, toen hij 4r/2 jaar oud was, stelde zijn leeraar reeds zijn zeldzame be gaafdheid vast. Op zesjarigen leeftijd gaf hij te San Francisco zijn eerste concert. Hij heeft van het begin af niet geweten, was zenuwachtigheid was. Toen hij 8 jaar was, speel de hij in het reusachtige Manhatten-operagebouw operagebouw te New-York alsof hij thuis was. Daarna heeft hij te Parijs gespeeld en Weer te New-York. Fritz Busch, de dirigent en Adolf Busch, de Bazeler violist, zoomede Bruns Wal ter* werden zijn beschermers en leeraren. Van jaar tot 'jaar werd de naam Yehuda Menub in bekender in de muziekwereld. Het vorige jartr speelde hij in de Dresdener Opera mét begeleiding van "Fritz Busch; hij was de eerste solo-violist, die daar concerteerde. Bij dit alles heeft hij zijn kinderlijkheid niet verloren. Toen wij zijn groote begaafdheid be merkten, hebben wij' er voor trachten te zorgen, dat hij wel een wonder, doch geen wonderkinld werd. Hij 'heeft nog nooit een kritiek over zijn eigen spel 'gelezen. Ik sta ook niet; toe, dat hij meer dan 15 concerten per jaar geeft, omdat zijn natuurlijk© ontwikkeling in geen geval mag wor den gestoord. Hij is op dezen jeugdigen leeftijld reeds een zeer ernstig kunstenaar. Onlangs speel de hij thuis een stuk door en; zei daarna tegen mij„Ach, 'had ik dat laatst op het' concert ook maar zoo gespeeld!" Toch had op dien avond, het publiek hem stormachtig toegejuicht. Wat onze plannen zijn? Voorloopig zijn zijn concerten in Amerika reeds tot het midden van het volgend jaar uitverkocht. Wij hebben reeds uitvoerig programma opgesteld. Dpch mijn zoon mag niet zoo druk bezig gehouden worden,; dat zijn kunst er onder lijdt. Fritz Busch heeft ons gezegd, dat 'wanneer hij voortgaat zich zoo: te ontwikkelen, de tradities van Joachim en andere uitstekende violisten uit de vorige eeuw kan voortzetten. Fien ander zeer interessant verschijnsel is, dat er een soort warmteverlies optreedt, waarvoor men nog geen verklaring heeft kunnen vinden en dat nog nader wordt onderzocht. Voor de belasting van een motor is niet, alleen da absolute waarde van den druk in iden cylinder van belang, doch ook de veranderingen, die deze druk 'in den cylinder van belang, doch,1 ook de veranderingen, die (deze druk in de opeenvolgende momenten ondergaat, aangezien deze ook uitwer ken op de resulteerende gas- en massadrukj; die weer in den vorm van een ruk( uitwerkt in alle onderdeelen van het drijfwerk. Die warmtebelasting is van belang bij het pro bleem der koeling en der solidariteit van de cy- linderwand. Men verstaat er onder: de warmte, die in een bepaalde tijdseenheid door de cylinder - wand. Men verstaat er onder: de warmte, die, in een bepaalde tijdseenheid door (die cylinderwand naar buiten straalt. De warmtebelasting met als gevolg de warmte-spanning(uitzetting) is des te gevaarlijker, naarmate de cylinderwand dikker en het verschil tusschen binnen- en buitentem peratuur grooter is. Bij ee 'liaantal vergassings- en Dieselmotoren, waaronder zoowel lucht- als watergekoelde, zoo wel twee- als viertaktmotoren waren, is deze wormtestraling onderzocht en in verband met de warmteontwikkeling in den cylinder en den cylinderwand gedurende een bepaalde tijdseenheid is de verandering in de hoeveelheid warmtef en de warmte 'in den cylinder van oogenblik' tot oogenblik bepaald. D!e warmte moest gelijk zijn aan de hoeveelheid warmte, die in denzelfiden tijd door de brandstof wordt toegevoerd. Uit deze gegevens kon dan de warmtebestraling der verschillende motoren bepaald. Er bestaat een optimaal verloop der verbran ding .waarbij de hoogste verbrandingsdruk, de verandering in dezen druk en in den massaJdïuk, de verbrandingstijd en de zuinigheid met het oog op de 'brandstof, zoomecle de belasting en de le vensduur van den motor alle hun optimale waar de bereiken. m ZON ARS ELETCRRSUHE CENTR ALE. Een entdekking die groote perspectieven opent. 'door Dr. HANS, ZWITSER. Sedert, de geleenden zich met het vraagstuk bezig houden, waar het heen moet als! na ver- loop van jaren, tengevolge van de uitputting van energieverwekkende grondstoffen, als steen kool, petroleum, enz., deze materialen uitgeput raken, woïdt er druk aan gewerkt om een moge lijkheid te vinden, 'waardoor wij energie zouden kunnen verkrijgen uit geheel andere bronnen), die nooit uitgeput zouden raken. Schat men het electriciteitsverbruik van alle landen op ongeveer 200 milliard kilowattuur per jaar, dan bedraagt de jaarlijks door Idle zon, aan aarde toegestraalde energie ongeveer het 10- millioen-voudige! Ruim een derde deel van deze enorme energie-hoeveelheid wordt door de aarde en door haar atniosfeer onbenut in de ruimte teruggestraald, de rest verzoirgt het grootste ge deelte van 'de warmte-behoefte onzer planeet. Aan uitvindingen en onderzoekingen om de zonnestralen in ©en anderen energievorm over "te brengen, heeft het in den loop der jaren niet ont broken. Geen van deze uitvindingen heeft in de practijk echter eenig resultaat opgeleverd. Wel iswaar kient 'mien reeds sedert vele jaren toestellen, waarmede men lichtenergie in electrische energie kan omzetten, b.v. de zoogenaamde photo-cellen (photon is 'het Grieksche woord voor „licht"),, waar deze kunnen, zooals zij op het' oogenblik zijn ,nog Slechts dienen voor wetenschappelijke doeleinden. De mechanische gevoeligheid en de traagheid van deze cellen benevens haar beperkte lichtgevoeligheid zouden bovendien het gebruik' er van ten opzichte van de zonnen-energie te ge compliceerd maken, Eien nieuwe waarneming schijnt intusschen ge leid te hebben tot een geheel nieuwe richting. Dir. B. Lange, van het ,,Kaiser-Wilhelm-Instituut"' te Berlijn was op zekeren dag in de gelegenheid merkwaardige storingen waar te nemen aan een kristaldetector, die verdwenen bij het invallen van de duisternis. Het gelukte hem, door het belichten van het aanrakingsvlak van kristal en detectornaald, zonder behulp van een ofl an dere stroombron, tamelijk belangrijke spanningen te verkrijgen. Een soortgelijke ontdekking was overigens reeds in 1926 door een Amerikaan ge patenteerd, zonder dat de uitvinder deze ver schijnselen verder volgde of zich rekenschap van haar gevolgen had kunnen geven. Van deze waarnemingen uitgaand, construeerde Br. Lange nu een nieuw soort photocel, bestaan- k1" uit koper, waarejp een laag koper-oxydule, de groote beteekenis van de cel van; Dir. Lan- ï6 bestaat hieruit, dat de vliesachtige bovenste «ipeflaag weliswaar deze stroomen verzamelt, doch tevens tengevolge van haar doorschijnend- «•«Mtieid, het licht ongehinderd toegang verschaft tot alle deelen van de cel. Door middel van idleze kunstgreep is het nu mogelijk photocellen van 1 elke grootte te vervaardigen. In de wetenschappe- j Bjke "kaboratoria van Siemens, Waar men zich, I wider leiding van den bekende geleerde Professor -ehottky met ijver heeft toegelegd op de ver- klaring van deze verschijnselen, heeft hen een photocel geconstrueerd met een oppervlakte van 50 c.M,'2, die na bestraling door zonnelicht een kleine motor aandrijft! Groote perspectieven beeft deze uitvinding ge opend, zoowel door de energie-omzetting van zonnestralen, als voor klankfilm, beeld-tele- grafie, televisie, enz. •Be vraag of het zo ugelukken de photocellen gebruiken om de electrische energie uit zon nestralen rendabel te maken, is thans een vraag stuk dat alle aandacht verdient. Het is gebleken, dat van de invallende stralen ongeveer 1/25 pOt. in electrische energie 'kan worden omgezet. Hoe wel dit natuurlijk nog te weinig is om te rendee- ren, is dit resultaat te mooi om er zonjder meer aan voorbij te gaan. Een vierkante meter van onzen aardbodem ontvangt gemiddeld zooveel zonne-stralen om ee nvoortdurende stroomspan ning van 1 Kilowatt te kunne nredueeeren. Het zou dus mogelijk zijn bij volledige benutting van de uitgestraalde energie de daken van onze huizen tot kleinere electriciteits-oentrales te verheffen. In de tropen, waar de uitgestraal de zonne-energie intenser en langer is dan hier, daar de zon daar onder een grooteren, hoek in valt, zou men zélfs groote zonne-electriciteits-oen- trales kunnen bouwen. En zelfs als de bereke ningen, welke men "heeft gemaakt naar aanleiding van de ontdekking van deze photocel, té veel geflatteerd blijken te zijn waarbij men b.v. reeds bij de tegenwoordige stand (der ontwikke ling door middel van een oppervlakte van 1000 ■morgen de geheele electriciteitsvoorziening van Nederland, op zich zou kunnen nemen dan is toch in ieder geval de hoo'p gerechtvaardigd, dat wij ons om de toekomstvan, ide jongere ge- neratie's ten minste wat betreft de energie verzorging niet meer bezorgd behoeven te maken. Het middel dat U zoekt is Abdijsiroop. Het geeft den kleinen een grooten steun om de hoestaanvallen te overmeesteren. De slijmoplossende werking kan de hoest buien doen bedaren en de ademhaling weer diep en vrij maken. Dan ziet Ge de gezichtjes zich weer ontspannen. Waarom zoudt Gij de kinderen niet helpen als het middel zoo eenvoudig te verkrijgen is. Draal niet. Geef vandaag nog voor dien akeligen kinkhoest de uitkomst brengende ''..Voor de Borst" Alom verkrijgbaar. Prijs PI. 1.50. Fl. 2.75, Fl. 4.50 Gebruik buitenshuis Abdijsiroop-Bonbons (60 ct.). Dan bespoedigt Ge Uw genezing. ABDIJSIROOP-BONBONS (Gestolde Abdijsiroop» - - - - - ir»—nr«i~irw*' VERGASSINGS- EN DIESELMOTOREN VOOR vliegtuigen. De ontwikkeling der vergassings- en Diesel motoren voor vliegtuigen zou 'ten zeerste bevor derd kunnen worden, wanneer men ©em inzicht kon verkrijgen in het verloop van het verbran- Dit verbrandingsproces verloopt bij beide soor ten motoren fundamenteel verschillend. Van het ingewikkelde proces in den cylinder van. een verbrandingsmachine weet men echter nog zeer weinig af. Uit het indicator-diagram kaai men wel den. druk iu den cylinder aflezen op ver schillende tijdstippen en men heeft er dan ook een vergelijking tusschen Diesel- en vergassings motoren uit trachten te maken. Men kon er de warmteontwikkeling uit berekenen en aangezien deze cvei-eenkomst met de snelheid der verbran ding in een bepaalde tijdseenheid, kon men de laatste ook bepalen in verband met de verande ringen in den druk. Die drukkromme werd, door ©em nieuw .apparaat gedifferenteerd, teneinde deze veranderingen te kunnen berekene'n Daarbij is gebleken, dat de onderzochte Die selmotoren een belangrijk verschil vertoonden met de vergassingsmotoren. Het verbrandingsproces in 'den cylinder van een watergekoelde Dieselmo tor met indirecte toevoer bleek, evenals dit) het geval is bij' lucht- of watergekoelde vergassings- motoren, bijna dadelijk te beginnen om dan zeer snel het .hoogtepunt te bereiken. Die ver brandings- 'kromme daalt dan 'zeer regelmatig. Bij lucht- of watergekoelde motoren met directe benzinetoe voer strijgt de kromme steil op toti èen zeer hoog maximum, om dan even plotseling te dalen en opnieuw op te flikkeren. OVER DE FILM EN FILMSPELERS. Men onderschate den invloed der film niet! Eiken middag, eiken avond stroomen de honderdduizenden naar haar toe, geboeid door de magische bekoring, die van haar uitgaat, in Medemblik en in Vancouver, in Toulouse en Terneuzen, in Peking en in Shef field. Zij heeft de absolutie heerschappij over de massa, er is geen kunst, die naast haar vermag te staan wat betreft het aantal harer aanhangers. Prachtige diensten zal zijde menschheid kunnen bewijzen, maar terzelfdertijd zal zij meer kwaad en onheil kunnen stichten dan iemand of iets anders ter wereld. Iedereen kent de film; zij is in waarheid het meest gelezen dagblad der 20ste eeuw met een oplaag, die geen enkel controle-bureau zal kunnen becijferen. De film kan van onschatbare beteekenis zijn, maar zij kan, en dit momenteel met meer recht, even goed het grootste gevaar genoemd worden, dat de techniek ooit heeft weten mogelijk te maken. Erger en moordender dan de meeste helsche machines of vergiftigste gassen, want deze schaden enkel het lichaam, maar de film schaadt maar al te dikwijls te ziel. De geboorte van de film. Wij schrijven 1895. Parijs. In het Grand Café draait de eerste film: een zee, die beweegt en een trein, die rijdt. Voor langen tijd kan men haar dan alleen maar aanschouwen op variété-programma's, in kermistenten en tingel tangels. Onduidelijke, vage, bibberende prentjes van vallende Jockey's, flauwe kluchten; landschappen, die slechts schemerende vlekken zijn, dit alles werd het publiek voorgezet na de bezichtiging van „het kalf met de twee koppen" en voor den slag op het hoofd van Jut. Ziedaar: de geboorte der film, die men beschouw de als een truc, een fotografisch handigheidje, als. boerenbedrog. Het was Amerika, natuurlijk Amerika, dat in deze uitvinding de enorme mogelijkheden zag en. deze wist mogelijk te maken. De eerste Amerlkaansché films komen naar de Oude Wereld: Indianen en Cowboysen we gaan kijken. De weg is geeffend. De film had het pleit gewonnen. Zucht naar romantiek. u y°ldoet aan onze ingeboren zucht naar roman tiek Zij laat ons dingen beleven, die in werke lijkheid nooit aan ons zullen gebeuren. Het typis- tetje, dat des daags ijverig haar dorre zakelijke brieven tikt en nauwelijks tijd vindt even haar neus te poederen, zij gaat 's avonds naar de bios- •coop en waant zich Pola Negri, Dolores del Rio Mary Pickford, Gloria Swanson of hoe ze in hemels naam nog meer mogen heeten. TT™V8rdag,jtikti.z^: "Mijne heeren. In antwoord op Uw geeerd schrijven d.d's avonds zest ve haearPslankeëe ^°°ghartieheid in haar stem, terwijl on trafSrh handen een nonchalnnt, niet heen F' gebaar maken: „Gradf, ik bid u.... ga En de loopjongen, die door weer of wind voor een doet hTl^digen /,baas eindelooae boodschappen doet, hij zit s avonds op een fier en edel ros en iikken *S n°g ni8t Waard °m zijn schoenzolen te En het gedesillusioneerde vrouwtje. en het coquette dienstmeisje, dat hooger-op wil En de belegen, saaie kantoorklerkzij allen danken aan den film den droom, dien zijzelf niet bij machte HeaneH dr,°merV één °°genblik te vertoeven buuen bestaan De 6fi 1 m88r Va.n hU? dageliJ'ksch monotoom bef™an' vond onder hen dan ook haar enthousiaste aanhangers, onder het volk dat masazhntn aar n VChXult de fabrieken, kantoren, Wn®: De vlucht uit de werkelijkheid naar de verbeelding. Dat wat je niet hebt. urn Ti 1, Holland en de film. Holanders hebben altijd hoe kan het ook anders een beetje vreemd tegenover de film ge staan. Wij accepteeren de programma's, die de bioscoopen ons voorzetten, het ééne vonden wij min der goed dan het andere, vor de rest interesseerde het ons niet. Hebben wij ooit daadwerkelijk meegeholpen? Heb ben wij ooit een film gemaakt, die film was „Zeemansvrouwen" danmisschien uitgezonderd' Ik heb producten gezien en het spijt mij dit te moeten zeggen, want onze Hollandsche kaas en koeien zijn prima, waar je je hart bij vastheild. Fotografien van Hollandsche tooneelspelers, Bouw meester zonder stem. Men miskende, nee, men zag de waarde, de eenige mogelijkheid der film niet' de beweging. Wel breidt de belangstelling zich uit, maar zelf creeeren: ho maar! Wij praten, theoretisch (zie dit artikel) maar we doen niets. We hebben Bouw meester gefotografeerd als circus-directeur en Rika Hopper als.ik ben het waarachtig vergeten! Maar elke fotograaf maakt betere foto's. De film, waarheen het publiek avond aan avorid loopt, geduldige drommen, die snakken naar een dolzinnige autorit, naar een handvol liefde en een kruikje vergetelheid, de film, die het publiek kent is iets anders dan gefotografeerd tooneel. En de enkele creaties, waarop met rechtvaardige trots kan gewezen worden, danken hun bestaan grooten- deels aan het toeval. Maar niet alleen in Holland overweegt de zgn acteursfilm. Ook in het buitenland blijft deze opper machtig. Zie het klassieke voorbeeld; de Amerikaan- sche film. Neem de „Ten Commandments", regie Cecil B. de Mille. Het ergerlijkste voorbeeld mij bekend. Acteurs spelen tegen een décor, dat stijl en gevoel voor verhoudingen mist. Nergens zocht men naar eenheid, een synthese, integendeel, Cecil B. de Mille het zij hem nooit vergeten gaf er den voorkeur aan de veelheid zoo nadrukkelijk mo gelijk naar voren te brengen. Holand liep storm. Geen plaats bleef onbezet. We ken aan weken draaide dit wanproduct in de groote theaters. Een even wanstaltige en schreeu wende reclame ging er aan voraf. En dan weigert men nog 't gevaar aan den film verbonden te zien: Volksbederf en smakeloosheid. Filmspelers. Een film heeft paradoxaal gesproken geen ac teurs, geen décors noodig. Het eenig noodige: de regesseur, of liever, dit drukt zijn functie volkomen uit, de cinéast. Want hij, en hij alleen, creëert een film. De rest is hulpmiddel. Het gaat om de bewe ging, om het rythme. Wij kennen enkele filmspelers, die dit innerlijke rythme beziten: Charlie Chaplin, Iwan Mosjoukine, Asta Nielsen, Conrad Veidt.zij zijn te tellen en hun namen zullen nog genoemd worden als de Gloria's, Mary's, Ramon's enz. al lang vergaan zijn, vergankelijk en vluchtig ais het celluloid, dat hun pose's en toiletten voor korten tijd onder het pu- pliek bracht. Asta Nielsenlaat ik hier even een onzer schrijfsters (Emmy van Lokhorst) aan het woord komen. Er is in het gelaat van Asta Nielsen, in het leelijke, hoekige gelaat met de als apart levende oogen een schijnsel doorlichting als van een gordijn waarachter een lamp brandt. Er is in den dadelijk weggèvlëugelden glimlach, in het even wiegen van het hoofd, in het snelle rondzien, een bowogenheid van de ziel, die verwant is aan Ham let's bovenaardsche onrust. Zooals de schim van Hamlet's vader hem vervolgt, zoo wordt ook deze figuur door den schim van onzen levensoorsprong verontrust en naar den eindeloozen dood gedreven. De beteekenis van haar verschijning gaat ver uit boven de figuur, die zij toevallig in de, meestal abjecte, scenario's speeltDeze kunstenares heeft geen leeftijd. Tien, vijftien jaar geleden speel de zij met hetzelfde eeuwig-menschelijke masker. De groote, wat scheeve mond, kan de vrouwelijke teederheid in haar schuwen glimlach geven en de meest norsche weerzin in het even vertrekken der onderlip. Het gezicht in rust lijkt uit steen gebei teld, een felle sombere kop, die boven het „man of vrouw zijn" uit is." Protest. Er valt echter vooruitgang te constateeren. Het publiek slikt niet meer gewillig alles wat het wordt voorgezet. In Frankrijk, in België, in Duitschland, in Ruslanden ook in Holland is een streven merkbaar tegen de smakeloosheid van sommige theater-programma's. Holland heeft zijn filmliga. Het is niet hun doel concurreerend op te treden tegen de bioscopen. Maar de Filmliga zegt eenvoudig: we zijn niet tevreden, dus zullen wij zelf draaien, wat ons artistiek en experimenteel verantwoord lijkt. De Filmliga staat nog in de kinderschoenen, maar deed belangrijk werk. Zij bracht ons eenige experi menten, die in elk geval de moeite waard waren te aanschouwen, zij bracht enkele waarlijk-goede films en eenige waardevolle reprises. Haar middelen zijn beperkt. Zij moet roeien met de riemen die zij heeft. Maar overal verrijzen afdeelingen: Amster dam, Den Haag, Rotterdam, Haarlem, Utrecht, En schede, Dordrecht, Amersfoort, Leeuwarden, Gro ningen Ook het publiek zal zich langzaam maar zeker afkeeren van wat in de film slecht, verderfelijk is. Men zal genoodzaakt zijn films te produceeren. De leden der Filmliga zijn alleen maar pioniers. Laten de heeren film-fabrikanten op hun hoede zijn. „Het kan verkeeren." JAN R. Th. C.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuwe Langedijker Courant | 1930 | | pagina 13