imlm lid Hein Els
Breijer's
^Nieuwsblad v. Hoil. Noorderkwartier
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1930
Gorsetten - Magazijn
Iel. 526
Arpdd Moldoran
Speciaal
N«m
J,>t) TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 62.
39c Jii; ;>D«r
NIEUWE
LASGED1JKER C0DRAR1
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDAG'
en ZATERDAG.
Abonnmentsprijs:
per 3 maanden f 1.15.
Iiit..».- Kr»i I I IH7H -1 BeJacteut I. H. KEIZER. Bureel NomdscharwnuJe.
ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 75 cent;
elke regel me$r 15 cent.
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
Van de hand van den heer J. Wartenhorst, die
,eds eerder belangrijke gegevens verstrekte omtrent
>t vraagstuk der bemaling en wat daarmede sa-
enhangt, schreef in 1926, vier jaar geleden dus,
,n kleine brochure, in welk vlugschriftje de opzich-
;r van het Ambacht van Westfriesland, genaamd
eestmer Ambacht, zijn meening uit over de ge-
ïeenleggging van Raaksmaat met Schermerboezem
i kanalisatie.
Wij achten het niet van belang ontbloot onze
zers omtrent den inhoud dezer brochure in te
ichten en geven thans aan den schrijver het
oord.
Gemeenlegging van Raaksmaat met Schermer
boezem en Kanalisatie.
Er wordt de laatste tijden meermalen gesproken
ver de gemeenlegging van den Raaksmaat- met
Ichermerboezem, en in dit verband met de aanhan-
;ige kanaalplannen; zoo wordt het althans vorge-
t6Ik zou dit om wilen keeren, en spreken van de
anaalplannen, en in verban daarmede de gemeen-
egging. Op gevaar af van als een tegenstander dezer
deeën te worden beschouwd, wil ik met deze u mijne
neening kenbaar maken.
Voor ongeveer vijftig jaren geleden werd In- het
imbacht van Westfriesland genaamd Geestmer-
imbacht, de behoefte gevoeld aan 'n beteren afvoer
ran het poled- en boezemwater. In dien tijd loosde
iet Ambacht, behalve door de bemaling op Scher-
nerboezem, een gedeelte van het boezemwater dooi
ie oude sluis te Aartswoud, op een kanaal hetwelk
ang den Groetpolderdijk tot Kolhorn ging, daar
ioor een spuisluis loosde op het Kolhornerdiep, en
ervolgens op de Zuiderzee.
Op advies van een onzer ingenieurs uit die dagen
verden toen plannen beraamd om de spuigelegen-
ïeid te Kolhorn te laten vervallen, en ten noorden
ran Aartswoud, op ongeveer 400 M. ten noorden van
ie oude sluis, een nieuwe spuisluis te bouwen. Deze
ilannen zijn in 1885 tot uitvoering gekomen, en is
laarmede een gedeelte boezem ter oppervlakte van
mgeveer 32 H.A. voor het Ambacht verloren gegaan.
Dit laatste meen ik hier even ter overdenking te mo
len aanhalen.
Het resultaat van deze stichting bleek al spoedig
nihil te zijn, zoodat men wederom naar andere mid
delen uit ging zien om' van het overtollige water te
worden ontlast, en werd enkele jaren later besloten
tot de stichting van een stoomgemaal te Aartswoud.
Dank zij de bemoeiingen van den toenmaligen
Heemraad, den heer Hart te Oudkarspel, werd be
sloten tot den bouw van een gemaal met een capa
citeit van ongeveer 600 M3. per minuut. Was men
toen afgegaan op de adviseurs, dan zou men een
gemaal hebben verkregen met eene waterverplaat
sing van 300 M3.
Het bestaande gemaal, zegt men thans, is te klem,
maar wat zou men nu gehad hebben aan 300 M3.?
En dat was toch volgens de adviseurs voldoende.
In het jaar 1894 is bovengenoemd gemaal daarge-
-eld, en na korten tijd kon men ervaren dat deze
oplossing de juiste was. Na die stichting konden de
poldergemalen welke op den Raaksmaat uitslaan,
bijna altijd doorwerken, mits de strijkmolens niet te
vaak voor peil op Schermerboezem moesten worden
stopgezet, want de machine alleen is niet in staat
om het aangevoerde water van 23 gemalen, (dat is
molens en machines tezamen) in denzelfden tijd te
verwerken als waarin dit wordt aangevoerd.
Tot December 1925 is het een enkele maal voorge
komen, dat de Raaksmaat tot het peil is opgemalen,
en dan nog voor zeer korten tijd, zodat men over
het algeemeen over de bemaling tevreden kon zijn.
De maand December 1925 maakte hierop een uit
zondering.
Vanaf 11 December 1925 tot 4 Januari 1926 hebben
de gemalen van de polders 109 uren voor het peil
moeten staan.
Niettegenstaande dezen stilstand, waren de polders
welke hun bemalingswerktuigen in orde hebben, van
hun kwade water ontlast. Hoeveel uren men op
Schermerboezem voor peil heeft moeten staan is mij
niet bekend, maar wel weet ik dat verschillende
polders welke op dien boezem moeten loozen, nog
dagen aaneen met hoog water hadden te kampen,
toen alles hier reeds weg was.
Hoe zal het nu worden na de gemeenlegging?
Voor het noorderlij k gedeelte van het Ambacht zal
de bemaling niet verslechteren, doch voor die pol
ders, welke alsdan op Schermerboezem moeten loo
zen, zal dit wel het geval zijn. De loozing van
Schermerboezem is nog dezelfde als in 1880, alzoo
niets verbeterd. En dat dit reeds jaren wordt ge
voeld, getuigen de vor ongeveer 20 jaren gemaakte
bemalingsplannen.
Nu spreekt men wel van een beteren afvoer door
de totstandkoming van de verbinding van Raaks-
maats- met Schermerboezem, door het wegnemen
van den scheidingsdam te Rustenburg. Volgens me-
dedeelingen zou in het oosten van Schermerboezem
bij de Beetskoog meermalen te vroeg worden gezet,
en dit tengevolge van de opwaaiïng in dat gedeelte.
Deze opwaaiïng zou minder zijn wanneer het water
via Rustenburg en Alkmaar naar Den Helder af kon
stroomen. Ik zou echter het tegendeel verwachten
en om de volgende redenen: De opwaaiing bepaalt
zich thans over het gedeelte vanaf Rustenburg tot
de Beetskook en ook uit zuidelijker en zuidweste
lij ker richting. Wordt de scheiding bij Rustenburg
opgeheven, dan krijgt men van westelijke in ooste
lijke richting een meerdere kanaallengte van onge
veer 9 K.M. Hoe langer een vaart of kanaal is, des
te meer opwaaiïng kan men verwachten, en het
gevolg zal zijn peilzetting.
Het gevolg zal zijn dat de polders Geestmer Am
bacht, Heerhugowaard en Ouddorp voor dezelfde fei
ten komen te staan als voor het jaar 1894, met dit
verschil dat men in dien tijd veel meer weiling in
genoemde polders had dan thans. Dit wil niet zeggen
dat het voor weiling niet nadeelig is als dit tijdelijk
onder water staat, maar voor het bouwland is dit
uiterst nadeelig. Vooral de droog gelegde muren zul
len in slechtere conditie geraken.
Tengevolge der beoogde gemeenlegging zal tus-
schen de Roskambrug en de spoorbrug bij Noord- j
scharwoude een schutsluis worden gebouwd.
Een groot gedeelte van den aanvoer aan de vei- I
ling te Noordscharwoude komt uit het oosten en
noorden, en zal steeds die sluis moeten passeeren, of
zou de bouwers dit niet wenschen, dan zullen zij via
Oudkarspel moeten binnen komen. Dit is echter voor
jfamoiiifrpn nmwpff Vnnr iederen
J. Kunnen, werd eerstgenoemde gekozen.
Laatstgenoemde 'had officieus medegedeeld eene
eventueele benoeming niet te ambiëeren.
NGORBiSCHARWOUBlEu
Ohze plaatsgenoot, de beer A. de Geus P.Az.
slaagde te Eten Haag met lof voor het diploma
A 3e klas machinist.
-- N OORDlSqHARWOUDiE.
9MHNWoensdagavond werd door baldadigen een steen vJHM M 1RQ
de meesten een tamelijken omweg. Voor iederen 1 geworpen door een der ruiten van het hotel „Die ten, zoodat een donderend gekraak het gillen en
j.on 4-/-»v» TY7Qlb-ö oan Ho VPilmcr wnrnt. PP- ,,r 3 a 1
pers aan het reddingswerk begon en men de eerste
gewonden en dooden tevoorschijn bracht, werd de
paniek vergroot door een nieuwe aardmasse, die
naar beneden kwam en nieuwe huizen deed instor-
motor van 30 ton, welke aan de veiling wordt ge
laden met producten uit het noorden, zullen 7 a 8
promen of boeiers moeten schutten of omvaren, en
voor iederen wagon van 10 ton verkrijgt men 2 a 3
vaartuigjes; deze vaartuigjes zijn door mij genomen
op 3 a 4 ton ieder. Als men het schutgeld, en de de
voor het schutten of omvaren benoodigden tijd in
geld omzet, dan zal dat een flink bedrag vormen.
En welke voordeelen staan daar tegenover? Er lig
gen ten noorden en ten oosten van bedoelde sluis zes
gemeenten, met een bevolking van rond 11000 in
woners en een landoppervlakte van rond 12500 H.A.
Hieronder zijn begrepen de gemeenten St. Maarten,
Barsingerhorn, Schagen en Harenkarspel in haar
g8Een1'groot gedeelte van St. Maarten en een gedeelte
van Harenkarspel zullen echter steeds hare voor
raden vanaf de westzijde aangevoerd krijgen. Of
Schagen met bedoelden opzet gebaat is, wil ik be
twijfelen, want de Schagersloot vanaf de sluis in de
Schagerwaard tot Schagen, is niet in het plan opge
nomen. Volgens het ontwerp kan men vanaf Oud
karspel via Verlaat, Lutjewinkel, Kolhorn naar
Schagen, dit is maar een kleinen omweg, of men
gaat van Alkmaar via Stolpen naar Schagen, Bar
singerhorn, Kolhorn. Neemt men deze route, dan zal
voor het kanaal Oudkarspel—Kolhorn een goed deel
verloren gaan, van wat door mij hierboven in net
voordeel van dit traject is aangevoerd, d.w.z. wat
de oppervlakte betreft.
(Wordt voortgezet).
Burg".
Behalve het ruit, werd tevens nog een thee
servies vernietigd.
Het is aan de politie gelukt, die direct een
onderzoek instelde, de vernielzuchtigen op te
sporen. f
Het Fotografische Ateliers van
te NOORD SCHAR WO D DE
is geopend
's WOENSDAGS v.n>. van 9 tot sav9 uur
ZONDAGS van 9 tot 12
Mient 17
Vertrouwd adres voor:
goedpassende
Buikbanden
Elastieken Kousen
Rechthouders en Rechthoudsr-
Uit den Omtrek
St. MAARTEN. t
Bij de Donderdagavond plaats gehad hebbende
kiezing van Kerkvoogd en Notabel zijn de aftreden
de heeren C. Peetoom en Jc. Witzen alszoodanig
herbenemd.
St. MAARTEN.
Kerkvoogden en Notabelen alhier hebben besloten
aan de huurders van het bouwland der kerk, voor
het jaar 1930, wegens den slechten toestand in het
tuinbouwbedrijf, een vermindering van 25 pCt. op
de pachtsom toe te staan.
ALKMAAR.
De cursus in de Spaansche taal.
Door den voorzitter en secretaris van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor Hollands Noor
derkwartier werd de cursus in de Spaansche taal, die
twee jaren geleden op initiatief van de Kamer in
het leven werd geroepen, officieel beëindigd.
De heer Arntz, bracht de leerares, Mevr J. L. van
Sluijs-Barbiers, uit Haarlem, dank voor de uitste
kende wijze, waarop zij de lessen steeds had gegeven.
Ook van de zijde der leerlingen werden zeer waar-
deerende woorden gesproken.
Te betreuren valt het, dat door te weinig animo
voor deze taalstudie, die voor het handelsverkeer
steeds van meer beteekenis wordt, geen nieuwe cur
sus kon worden geopend.
Buitenland
Plaatselijk
Nieuws
BROEK O Pi LANGENB|IJK,
He eerste inventarisatie van stapelproducten
zal dit jaar, door de Prov. Commissie; uit (de
veilingen van Noordholland, gehouden worden
op 1 (Dtecember inplaats van 15 December.
BROEK OP LANGENBjlJK.
Vrijdagmorgen j.l. geraakte het zoontje van
J. v. Heerde, in een onbewaakt oogenblik ach
ter de woning te water. De zoon van timmerman
van der Plas, het gevaar ziende, waarin de kleine
verkeerde, wist door er bij te springen, 'de kleine
van een wissen dood te redden.
ZU JBiSOHARW OUDE.
Bij de gisteravond gehouden herstemming voor
e'en notabel bij' de Herv. gemeente te Zuidschar-
woude tusschen de heeren Dl. de Geus, Jbz. en
DE RAMP TE LYON.
Het aantal dooden en gewonden nog niet be
kend. Een geweldige paniek. Het his
torische stadsgedeelte getroffen. Is de heu
vel te veel doorgegraven?
Over de ontzetende ramp, die zich in den nacht
van Woensdag op Donderdag te Lyon heeft afge
speeld, wordt nader gemeld, dat
voornamelijk het oude stadsgedeelte getroffen
is. Dit stadsgedeelte is het oudste en historisch
belangrijkste gedeelte van Lyon. De heuvel van
Fourvière, strategisch voortreffelijk gelegen aan de
Saöne, dicht bij het punt, waar zij met de Rhone
samenvloeit, was de kern van het Romeinsche Lug-
dunum, de geboorteplaats van de keizers Claudius
en Caracalla. Fourvière beheerschte volkomen het
breede dal, dat zich hier vormde, en resten van Ro
meinsche aquaducten toonen aan, hoe belangrijk
in elk opzicht deze stadskern voor de veroveraars is
geweest. Van de oude gebouwen van Lyon is Notre-
Dame de Fourvière het vermaardste. Naast deze
betrekkelijk kleine kerk werd in het laatst van de
vorige eeuw de sasiliek gebouwd, welke thans den
heuveltop bekroont. Aan de Saone staat de kathe
draal van St. Jean, een van de fraaiste vroeg Gothi-
sche kerken van Frankrijk. Op de plek waar eens
het paleis der Romeinsche prefecten stond werd
later, midden op de helling, het Hospice de lAnto-
quaille gesticht. In de buurt van dit ziekenhuis heeft
zich thans de catastrophe afgespeeld, die zulk een
paniek in het midden van den nacht heeft veroor
zaakt. En welk een ramp? Wel zijn efn*p Jaren
gelden te Lyon eenige huizen ingestort, docheen
ramp van een dergelijken omvang heeft zich in
tintallen jaren niet vorgedaan. En men kan zich
voorstellen, dat, toene de aardstorting plaats vond
een geweldige paniek
ontstond. Immers, het is niet overdreven te zeggen,
dat de geheele oude stadswijk is ingestort, verplet
terd door de geweldige aardmassa, die vanden heu
vel naar beneden kwam rollen,
en een oppervlakte verzwelgend van 30.000 vierk M.,
huizen van 6 a 7 verdiepingen, als luciferdoosjes ver-
nielend. En overal uit de pumhoopenweerklonkhet
steunen der gewonden en het geroep der ongeluk
kigen, die de aandacht wilden trekken. En terw«l
men met behulp van fakkels, lampen en schijnwer-
steunen der gewonden overstemde. Zoo volgden in
het geheel vijf aardstortingen en het is begrijpelijk,
dat de bevolking radeloos was en,voor zoover ze
niet werden weggeleid,
mannen en vrouwen als versuft
den geheelen nacht rondom de puinhoopen van
wat eens een woning was en waaronder misschien
wel een vermist familielid lag bedolven, ronddwaal
den. De stedelijke autoriteiten hebben zooveel als in
hun vermogen lag maatregelen getroffen om aan de
eerste nooden tegemoet te komen, troepen werden
gerequireerd en
het reddingswerk
krachtig aangepakt. Het feit, dat men hier en daar,
half bedolven onder het puin, slachtoffers zag lig
gen, die blijkbaar nog in leven waren, zette de
reddingsmanschappen tot bovenmenschelijke in
spanning aan. Zoo heeft men en vrouw, die nog
levend onder de puinhopen van een ingestort huis
werd aangetroffen, door een gummislang zuurstof
toegevoerd, ten einde haar in afwachting van haar
bevrijding in het leven te kunnen houden.
Eerst 's morgens om halfzes kon zij worden be
vrijd; het bleek toen, dat haar beide beenen gebro
ken waren.
Men vermoedt dat het opruimingswerk, waaraan
door ruim 200 man wordt deelgenomen, 3 a 4 dagen
zal duren.
Men vermoedt, dat
het totale aantal dooden
dertigtot veertig zal bedragen, docvh nog steeds
valt daaromtrent met zekerheid niets te zeggen, in
verband met de groote uitgestrektheid, die met
enormme massa's aarde en puinbrokken bedekt is.
En de raming loopen dan ook uiteen. Tot dusver
heeft men uit het puin dan ook nog slechts drie
dooden en zes gewonden kunnen bergen, terwijl In
de ziekenhuizen 50 gewonden, die reeds eerder wa
ren vervoerd, worden verpleegd. Ook de kathedraal
van Notre-Dame die op den top van den Fourvière-
heuvel staat, is tot ziekenhuis ingericht en met
houten blkeh gestut, daar het water dor de muren
naar binnen drong.
Een vliegtuig, dat door een journalist, die een
overzicht van het toneel van de catastrophe wilde
krijgen, gescharteerd was, viel heden bij een poging
van den bestuurder om wegens een defect aan den
motor een noodlanding te maken, in de rivier. Zoo
wel de piloot als zijn passagiers konden echter wor
den gered.
Wat een trambeambte vertelde.
aan een vertegenwoordiger van „United Press" geeft
eenigszins een indruk van de verschrikkingen van
de,ïkGag rustig te slapen, vertelde hij, toen ik plot
seling wakker werd door een ontzetend lawaai als
van een hevige donderbui. Ik zag door het venster,
dat de huizen om mij-heen in elkaar zakten en wilde
mij in veiligheid stellen, doch reeds begon ook mijn
huis te wankelen en kwam ik onder de punihoopen
terecht. Ik kon niet wegkomen en riep om hulp.
Mijn geschreeuw werd door brandweerlieden ge
hoord, die er spoedig m slaagde mij te bevrijden.
Toen ik buiten was gekomen, hoorde ik een tweede
gerommel en zag tot mijn groote ontsteltenis, dat
miin redders, die zich nog tusschen de puinhoopen
bevonden, bedolven werden. Zij konden zich echter
gelukkig bevrijden. Het was, alsof er een aardbeving
plaats had. Ik dacht, dat de wereldvergmgtoenik
alle huizen om mij heen zag instorten. De duiternis
maakte de verschrikkingen nog erger.
EEN AANSLAG OP JAPAN S MINISTERPRESIDENT
Ernstig gewond
Gistermorgen om 9 uur is op den ëersten irünister
van Japan Hamagoetsji te Tokio een aanslag ge
speegd. Hij werd door een schot ernstig gewond.
De kogel drong in de maagstreek en zal niet anders
dan langs operatieven weg eruit kunnen worden
VeTweee-WÓedtransfusies, waarvoor de'tweede zoon
van den minister zich beschikbaar stelde, bnwmtea
het slachtoffer van den aanval weer op krachten.
d, a-lglg
Tomeo Sagoya, lid van een reactionaire organisatie,
welke zich de patriottische bond noemt. Sagoya wijt
de heerschende economische crisis aan de daar
ter van buitenlandsche zaken, als eerste minister
zal optreden.
DE SABOTAGEPROCESSEN.
Duitschland in het gelijk gesteld.
In de twee groote sabotageprocessen, die sedert
verscheidene jaren bij de Duitsch-Amerikaansdie
gemengde commissie aanhangig waren en waarbij
van het Duitsche Rijk wegens sabotage in de V.S.
