DE VOORTBEWEGING
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
40e Jaargang
lilim: firm» I. H. KEIZER. - Redacteur 1.1 KEIZER.
Bureel Noordscharwoude.
Reven
van de Week
Buitenlandse!)
Overzicht
«r
No. 15 TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 62. DONDERDAG 29 JANUARI 1931
NIEUWE
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDAG
en ZATERDAG.
Abonnmentsprij s
per 3 maanden f 1.15.
De trekschuit! - Misschien, als men ons land
doorsnuffelt, ontdekt men ergens in een achter
hoekje nog wel een levend exemplaar, dat daar stil
zijn vaartje vaart, stille menschen vervoerend, trouw
gebleven aan de oud-vaderlandsche spreuk
„Zachtjes aan - dan breekt het lijntje niet." -
Misschien, - zoo zeiden wij, want autobussen en
rijwielen, lokaal treinen en stoomtrams hebben zelfs
de kleinste dorpen uit hun isolement opgeheven
Doch daarover later.
Het zeilschip heeft het zeker langer uitgehouden
en pas in 1869 werd zijn doodvonnis geveld. Gedeel
telijk echter, want het zeilschip, het passagiersschip;
de ranke, slanke, blank gevleugelde Oostinjevaarder
prijkte in 1860 nog niet bij den inventaris van de
rommelkamer. Zij dartelden toen-nog onder de
Passaten en dobberden onder de Linie, dat het een
lust was.
Kapitein Bontekoe, de Nederlandsche Zeevaarder
heeft er van verteld in zijn „Journael ofte Gedenck-
waerdige beschryvinghe van de Oost-Indische Reyse
bevattende veel wonderlijcke en gevaerlijcke saecken
hem daer in wedervaren." Dit was wel in het laatst
der 15e en begin der 16e eeuw, - maar het zeilen
bleef. Tot op den 25en April 1859, toen De Lessept
te Port Sa'ïd den eersten steek met de spade deed ter
vereeniging van de Roode met de Middellandsche
Zee. Het doodsklok je luidde voor de „witgewiekte
meeuwen" het eerst op den 16 November 1869, zijn
droeve tonen mengende in de fanfares en het feest
gedruisch, waarmede de Khedive het Suez-kanaal
deed openen. En iiet was met het ggilschip, zoq
gezegd, voorgoed gedaan, toen de Maatschappij „Ne
derland in werking trad en haar eerste boot op den
18en Mei 1871 uit Nieuwediep naar ons Indië liet
Men had „de mail". - En men vertrouwde er zich
geheel aan toe toen men van de Hollandsche kade
op den stoomer kon stappen, recht uit naar Batavia,
zonder „overstappen". De mailboot had het pleit
gewonnen en het arme zeilschip had afgedaan,
voorgoed.
Men denke zich de verandering binnen zoo weinige
jaren, in de betrekking tusschen moederland en
kolonie, in de wijze waarop eene reis naar Indië en
terug als onderneming of gebeurtenis in een men-
schenleven werd beschouwd en geschat. Java en
Nederland eenvoudig tot op een-derde van den af
stand naar elkander toegehaald! - Wat een bespa
ring van tijd, van ongemak, van onzekerheid, - en
van tranen. - Scheiden doet wee; - ja, scheiden
doet moeder ook nu nog wee. Maar toen moeder een
vijftig jaar geleden haar jongen naar den Oost
moest laten gaan, was het voor moeders gevoel en
moeders zorg toch nog heel wat anders, dan op den
dag van heden.
Daar ging hij aan boord, met zijn rood beschreide
oogen, en kroop weg in de muffe hut, die hem
maanden lang tot verblijf zou moeten strekken.
Daar nam de sleepboot hem op touw - langzaam,
vooral langzaam. Daar zeilde hij, als 't den wind
beliefde - bij vleugjes wel eens snel en dartel, maar
ook dikwijls in het geheel niet, of den verkeerden
kant uit, en meestal langzaam - zoo tergend lang
zaam. Men had toch al reeds zoo lang moeten
wachten op den Oostenwind! - Of hij ziek lag, of
verging in den storm en reeds voor de haaien was -
moeder zou er niets van weten. - Een haastig ge
krabbeld lettertje misschien van hem, na vele weken
aangebracht door een gepraaid schip. - Maar in
den regel niets - in maanden niet - tot hij eindelijk
uit Batavia zijn aankomst zou kunnen overbrieven.
Dan was hij er, behouden aan wal. - Nu, ja, maar
wat een tocht, wat een afstand, - als tusschen de
eene planeet en de andere! - Men kon haast even
goed dood voor elkander zijn. Wat een eindelooze
Oceanen, wat een stormen en gevaren, wat een
halve eeuwigheid van tijd tusschen hem en haar -
zijn moeder. - Troosteloos gescheiden, een niet
denkbeeldige kans op een wederzien in dit leven!
En thans! - - Daar stapt hij op het breede dek
van den zeevasten stoomer om binnen den kortst
mogelijken tijd den afstand te verslinden. Hand
drukken, afscheidskussen, zakdoeken en snikken -
maar niet meer als eertijds: want - 't is immers
bijna uit en thuis nu! 't Is haast een „overvliegertje"
geworden. - Een salon vol menschen omdwarrelt
hem met gezelligheid, muziek en conversatie. Hij
spijst als een heer aan een table d'höte. Wat zee
krijgt hij te zien en heel veel kusten van vreemde
landen. Hoogst interessante tocht! Het jonge mensch
amuseert zich zoowaar! - En om de vijf of zes dagen
een brief naar huis, tot moeders geruststelling en
opvroolijking. Dan, na evenveel weken als destijds 90 jaar te den Haag - Jhr. F. M van Spengler gep
maanden, zit de jongen al zijn paitje te drinken en majoor van de marechaussee, oud-hoofddirecteur
zich met diverse sambals zijn mond te verbanden. y.an Rijks-werkinrichting te Veenhuizen. 72 jaar
Een dag of wat later reeds brengt de volgende urg'
mail hem een brief van moeder en een postpak
ketje. Het wordt tusschen he m en zijn moeder een
keuvelen van week tot week, gezelliger, vertrouwe
lijker en hartelijker haast nog dan praten. En in
geval zijn moeder hem mocht toeroepen: „Kom!" -
de telegraaf is er ook nog -, dan kan hij haar binnen
vier weken als 't niet eerder is, om den hals vallen.
Zóó het varen in 1860 - en zóó het varen thans.
Londen thans naast de deur. Amerika een wipje.
Indië heen en terug, binnen den tijd van een wat
ruim genomen zomervacantie.
27 Januari.
Als de Senaat in den avond van Dinsdag 27 Janu
ari bijeenkomt, - ter inleiding van enkele openbare
vergaderingen, waarin over zeer belangrijke ontwer
pen zal moeten worden beslist, - dan zal president
De Vos van Stee'nwijk een woord van eerbiedige hul
de brengep aan de,nagedachtenis van baron J. J. G.
van Voorst tot Voorst, - den senator en gewezen
leider der Eerste Kamer, van wiens overlijden ik in
in mijn jongste weekkroniek nog melding kon maken
en wiens uitvaart, waar de Prins der Nederlanden
aan deelnam, en die door een vertegenwoordiger
van H. M. de Koningin werd bijgewoond, blijk gaf
van diepe vereering voor den ontslapen opper-offi-
cier, in alle kringen der Maatschappij gevoeld. Ge
neraal van Voorst's opvolger in den Senaat zal
- daar ir. Feber, het Tweede Kamerlid em in deze
eerst-aanbod - zal bedanken, zeer vermoedelijk
zijn de heer F. L. D. Maard, wethouder van Rotter
dam.
Het voorloopig verslag over de Tarwewet is door
de Eerste Kamer uitgebracht, - en de ontvangst
van deze wetsvoordarcht tot het bieden van steun
in crisisperiode aan den landbouw was - in den
senatorialen kring - nu niet bepaald enthousiast,
maar toch ook niet zonder waardeering van bedoe
lingen en pogingen der regeering. Over de Tarwewet
zal - daarvan kan men zeker zijn, - het extra-parle
mentair kabinet Ruys de Beerenbrouck niet strui
kelen.
Meer strijd wordt vermoedelijk minister Verschuur
met de nieuwe drankwet in de Tweede Kamer be
schoren. Het eindverslag over dit ontwerp is uitge
komen. Exc. Verschuur denkt er niet aan, zijn be
zwaren tegen de plaatselijke keuze prijs te geven.
Het rapport prof. Rutgers c.s. over de wijziging
van de Lager Onderwijswet 1920 is te langen leste
volgens last van minister Terpstra in zijn geheel ge
publiceerd. Zooals reeds aangekondigd, werden ee-
nige minderheidsnota's ingediend.
De tijding dat het disconto van de Nederlandsche
Bank tot 2.5 procent dus met een half procent is
verlaagd, scheen in Nederlandsche finantieele krin
gen niet als zeer belangrijk te zijn opgevat Trouwens,
er heerscht nu - in periode van mist, van influ
enza, van crisis en malaise - een dorre, doffe stem
ming van „laisser allez" - waarboven zich slechts
zeer weinigein weten te verheffen.
Over een jaar krijgen we te Genêve de „heusche-
lijke" ontwapeningsconferentie. „Ernst of kortswijl?"
- vragen de sceptici. Laten wij er het allerbeste van
hopen.
Uit den kring der royality" kwam de tijding, dat
Z. K. H. de Prins der Nederlanden zich op Zaterdag
24 dezer naar Mecklenburg heeft begeven en daar
eenigen tijd zal vertoeven.
Personalia: Prof. dr. J. G. Heenig is door de
Nooit-Meer-Oorlog-Federatie voorgedragen tot can
didaat voor den Nobelprijs voor den vrede. - Mej.
Mary Lelyveld, een 18-jarige H.B.S.-scholier te Am
sterdam, is gekozen en gehuldigd tot Miss Holland
dus het mooiste Hollandsche meisje van dit
- De gemeentesecretaris der hoofdstad,- de hr.
J. J. Roovers, bere'ikte den 65-jarigen leeftijd, maar
blijft nog in functie. - De gevierde schrijver van pit
tige marine-schetsen, de oud-zeeofficier A. Nerumeus
Buning te den Haag ontving pp zijn 85-sten verjaar
dag tal van blijken van vriendschap en waardeering.
- Bij Kon. Besluit is den heer Ch. J. I. Weiter op
zijn verzoek en met dank eervol ontslag verleend als
vice-president van den Raad van Indië. Men weet,
de heer Welter is herhaaldelijk genoemd onder de
genen, die in aanmerking zouden komen als opvolger
van jhr. de Graaff op den Buitenzorgschen onder
koninklijken troon. - Tot Burgemeester van Rheden
is benoemd de heer W. T. C. Zimmerman, burgemees
ter van Enkhuizen. - Geruchten loopen, den oud
burgemeester van den Haag, mr. J. A. N. Patijn,
aanwijzend als a.s. Nederlandsch gezant te Rome
- Generaal F de Bas de ruim 90-jarige publicist op
militair gebied, is ernstig ziek.
Uit de doodenlijst: W. de Jongh, Dzn., 73 jaar,
oud-directeur van de Billiton-Mij. te den Haag. -
Anna Pavlova, de gevierde internationaal beroemde
Russische danseres, op 46-jarigen leeftijd te den
Haag. waar zij was aangekomen teneinde een af-
scheidstournee door Nnderland te maken. - Louis
B. J. Mooi, de eenmaal zeer populaire en vermaarde
tooneelkunstenaar, die door Jan Eduard de Vries
in 1853 in Plankeland werd binnengeleid, op 93-
jarigen leeftijd te Amsterdam. - Mr. W. Vissering,
oud-secretaris van den Raad van Toezicht op de
Spoorwegdiensten, 80 jaar, te den Haag. - Luit. Ge
neraal b. d. van het Indische Leger L. J. Resner,
Uit de jongste misdadigheidsnova teeken ik aan:
dat het getal inbraken en zakkenrollerij angstwek
kend blijft stijgen.
Bij een kleermaker aan de Heerengracht te Am
sterdam is een kostbare bontjas en nog heel wat
meer gstolen. - Te Eindhoven zetten de krakers
een brandkast met waarde van ƒ2200 op transport
De vier scnuldigen bij dit avontuur zijn gepakt
en het grootste gedeelte der waarde is acnternaald.
Te Amsterdam trachtt e een sinjeur door dames
van middelbaren leeftijd tot het ondernemen van
reisjes over te halen en haar vervolgens voor diverse
huwelijksplannen te interesseeren, goede winst te
maken. Een der dames zou door den guit voor een
halven ton gouds zijn opgelicht. De man is in arrest
gesteld en een niet onbeduidend deel van het geld
schijnt terecht te zullen komen
Het gratieverzoek voor kapitein Borren, die - weet
men - n. a. van het op Curagao 'gebeurdetto een
dag gevangenisstraf was veroordeeld- is door de
Kroon afgewezen. De kapitein had zelf geen gratie
willen vragen. - In de Wouwermanstraat te Haarlem
had een drama „d'amour" plaats, waarbij een meisje
zeer^ gevaarlijk is gewond. De dader is in arrest ge-
Van de droeve inbraken, in de afgeloopen week
gepleegd, dient nog te worden gememoreerd een in
het huis van den kassier van de boerenleenbank te
Nieuwe Niedorp, waarbij de bejaarde kassier door
de bandieten gekneveld werd en zij een roofbuit
van f 1U.000 wisten te incasseeren.
De roode haan heeft zich in de derde Januari-
week van 1931 op geweldige wijze doen gelden. Een
papierfabriek te Eerbeek werd in de asch gelegd.
- Te Meppel is het uitgebreide magazijn der firma
Vroom en Dreesman door het vuur vernield. De
:schade moet eenige tonnen bedragen.
Te Venlo werden een matrassen-makerij en een
speelgoedfabriek prooi der vlammen.
De misère-rubriek bevat nog heel wat meer stof
tot het in herinnering brengen van jobstijdingen,
buiten en behalve die betreffende brandschade.
Uit Zwitserland kwam het bericht, dat twee Ne
derlandsche toeristen op een skitocht bij Runs-
bruck zijn omgekomen. Het zijn de heeren Rink uit
Rotterdam en Polak uit Amersfoort.
Bij Haarlem is een bestelauto bij een onbewaak-
ten overweg door een trein gegrepen. De bestuurder
is op slag gedood. Tot de jobstijdingen moet ook
worden gerekend het bericht, dat de gefailleerde
Haagsche Landobuwbank hare gestie niet zal kun
nen hervatten, terwijl den aandeelhouders op zijn
hoogst een kwart van het bedrag, waarop ze oor
spronkelijk recht konden doen gelden, zal worden
uitgekeerd.
Tot de jongste verschijnselen des tijds behoort
het op reusachtige schaal toenemen van' de hoen
derfokkerij. Vooral voor het keuterbedrijf is dit een
zeer belangrijke factor.
Voor de slachtoffers van de Merapiramp is voorloo
pig genoeg geld ingekomen. Gaat de nood weer nij
pen, dan zal men weer een „cri de coeur" doen
hooren.
De nationale weldadigheid zin tot hulp bieden, - ze
blijven ontuitputtelijk. Toch brachten de Weldadig
heidspostzegels in 1930 ad ƒ139.000 juist ƒ20.000
minder op dan over 1929.
In dezen tijd van crisis en misère moet het zoo niet
uit de lengte, dan toch wel uit de breedte komen.
„Tertium non datur" Een derde uitweg is er nu
eenmaal niet
MR. ANTONÏO.
Ghandi en de andere leiders van het al-Nationaal
Congres zijn in vrijheid gesteld. Deze stap was in
zeker opzicht te verwachten. Want weliswaar is men
te Londen aan de ronde tafel tot overeenstemming
gekomen, doch wij wezen reeds in ons vorig overzient
erop dat de groote volksmassa in Indië te Londen
niet vertegenwoordigd was en dat de grootste en
meest populaire organisatie, het Al-Indisch Congres
zelfs geweigerd had om aan de Ronde Tafel-confe
rentie deel te nemen. Na de overeenkomst tusschen
Mac Donald en de Indische vorsten, die wel te Lon
den aanwezig waren was het dus van het eerste
belang de Congresbeweging voor het nieuwe plan te
winnen. Eerste voorwaarden Uüor de Britsche regee
ring was daarom, de stemming in Indië zoo gun
stig mogelijk te beinvloeden, en dat ging natuurlijk
niet als men inmiddels den leider der volksbeweging
de als een heilige vereerde Gandhi, in de gevangenis
opgesloten zou laten. Zoo is dus Gandhi in vrijheid
gesteld en met hem alle bekende leiders der Con
gresbeweging, etwrijl de Congresorganisatie zelf.
die tijdens de ongehoorzaamheidscampagne verboden
was, weer is toegelaten Of dit alles voldoende zal zijn
om de leiders van het Congres, voor de nieuwe con-
constitutie te winnen? Men zal moeten afwachten
hoe zij erop zullen reageeren. Reeds thans hebben
eenige nationalistische bladen verklaard, dat de in
vrijheidstelling der leiders niet voldoende is doch
dat een algemeene amnestie dient te worden afgekon
digd voor de vele tienduizenden, die in de afgeloo
pen maanden wegens politieke actie gevangen zijn
genomen. Ook voldoet het huidige ontwerp in geen
enkel opzicht aan de door het Congres gestelde ei-
schen. Reeds thans is bekend, dat iemand, als Jawa-
harwal Nehru, die wel tot de radicaalsfe leiders be
hoort, er in geen geval mee accoord gaat, Omgekeerd
ADVERTENTIEN:
VaD 1—5 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
iet de vraag, of de leiders van meening zijn
dat een gespannen toestand als de laatste jaren en
vooral de laatste maanden in Indië heeft bestaan
met succes voor de nationalistische actie nog langer
kan blijven voortduren. Met spanning kijkt men dus
thans in Engeland, en vanwege de belangrijkheid
mag men wel zeggen, in de geheele wereld, naar wat
het al-Indisch Congres zal besluiten.
Te Genève hebben de Duitschers hun klachten bij
den Volkenbondsraad kenbaar gemaakt, over de be
handeling die hun stamverwanten in Polen, speciaal
in het voor den oorlog Duitsche Opper-Silezië tijdens
de jongste Poolsche verkiezingscampagne van de
zijde der Poolsche nationalisten hebben ondervonden
Aan het onderwerp zaten heel wat gevoelige kan
ten en men vreesde, dat er te Genève heel wat scher
pe woorden tusschen de vertegenwoordigers van
Duitschland en Polen zouden worden gewisseld Ech
ter hebben zoowel de Duitsche minister van buiten-
landsche zaken dr. Curtius als zijn Poolsche collega
Zaleski een gematigdheid betracht, die de atmosfeer
zuiver hield en niet vertroebelde door de vele harts
tochten, die in Duitschland en Polen worden opge
wekt als er sprake is van de bruchte grens die op min
of meer willekeurige wijze bij het tot stand komen
van het verdrag van Versailles door de overwinnen
de mogendeheden tusschen biede landen is getrok
ken.
Voorloopig is het resultaat bevredigend voor Duitsch
land. De Volkenbondsraad heeft geconstateerd, dat
de Polen hun Duitsche minderheid inderdaad heb
ben behandeld op een manier, die zeer veel te wen-
schen overlaat, een aantal punten is opgesteld in
zake verbetering van den toestand en bestraffing
van de schuldigen, omtrent de uitvoering waarvan
Polen in de komende Raadszitting in Mei a.s. rap
port moet uitbrengen, zoodat Duitschland voorloopig
tevreden kan zijn over het resultaat van zijn actie.
Vermelden wij voor de volledigheid nog de voor-
loopige besprekingen van de Europeesche studie
commissie voor de verwezenlijking van Briands
denkbeeld tot het vormen i?an een Europeesche
Unie. Mede op initiatief van Briand hebben de ver
tegenwoordigers der vier groote mogendheden we-,
derom een vredesverklaring afgelegd. Inmiddels
wordt overal de bewapening voortgezet, in de aller
eerste plaats in het land van den vredesapostel
Briand, in Frankrijk,
Uw Kindje
Moeder, Uw kindje zal U niet half zooveel
zorg geven als U het huidje maar droog
houdt met Purolpoeder en de branderige of
stukgaande plekjes behandelt met Purol.
Dit verzacht dadelijk en geneest spoedig.
Purol en Purolpoeder
zijn verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten
Nieuwstijdingen
DE SPOORWEGRAMP.
De toestand der gewonden.
Naar wij vernamen is de toestand van alle gewon
den in het Academisch Ziekenhuis bevredigend. Dit
geldt ook voor den hoofdcunducteur Meijer.
De heer R. Kamphuis houdt ook nog steeds ver
blijf in het ziekenhuis. Hij heeft 3 ribben gebroken
een een schouderfracteur opgeloopen, doch zijn alge
meene toestand is redelijk wel.
Een tragische bijzonderheid.
Een tragische bijzonderheid bij dit ongeval is nog
dat de heer R. Moreès, die een beenbreuk kreeg en
thans ook in het Acad. Ziekenhuis wordtt verpleegd,
heden in het huwelijk zou treden.
Het onderzoek.
Het onderzoek door de commissie van de Ned.
Spoorwegen, waarin ir. E. F. baron van Haersolte en
ir. B. S. van Zanten, resp. de inspecteurs van het
vervoer en der tractie, zitting hebben duurt nog
voort. Daarnaast staat het onderzoek van politie en
justitie.
De gewonde Hoofdconducteur Meijer.
Maandag omstreeks helfeen verliet de 57-jarige
hoofdconducteur J. Meijer, die reeds 32 jaar con
ducteur is geweest, welgemoed zijn woning, schrijft
de „Lw. Chrt." Hij had anders een vrijen dag, zoo
werd ons verteld, doch moest invallen voor een
collega.
's Avonds echter kwam hij niet op den gewonen
tijd thuis, doch een collega kwam mej. Meijer mel
den, dat de trein van Groningen op Nieuweschans
een ongeluk had gehad en dat haar man ernstig
gewond was. Natuurlijk gaf dit in het huis aan de
Torenstraat een groote consternatie en in angstige
spanning ging men den avond in. Wel had Meijer
na de ramp zijn horloge - het was op vijf minuten
over zeven blijven staan - gegeven aan zijn collega
Muller, wat er. op wees, dat de getroffene na de
ramp nog volkomen bij kennis was, wel werd over
komst, niet onmiddelijk noodzakelijk geacht, maar
toch, de familie - Meijer heeft drie dochters en een
zoon - zat met klimmende ongerustheid naar nieuwe
berichten uit te zien. En toen er des nachts om één
uur een telegram kwam: toestand redelijk wel ver
trok ondanks deze geruststellende mededeeling de
zoon onmiddellijk naar Groningen - Mej. Meijer kon
wegens een lichte ongesteldheid het huis niet ver
laten. Van slapen kwam natuurlijk niet veel. Maar
toen wij de familie bezochten, was de ongerustheid
wat geweken.
