Ms- wn-h<*
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
DINSDAG 24 FEBRUARI 1931
40e Jaargang-
Buitenlandsche
Brieven
NO. 23 TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 6S.
NIEU WE
LWD1JRER COURANT
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDAG
en ZATERDAG.
Abonnmentsprijs:
per 3 maanden 1.15.
- Uitgm: Firma I. H. KEIZER.
Redacteur I. H. KEIZER. Bureel Noordscharwoude.
ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
BRIEF UIT AFRIKA.
DE VOORNAAMSTE MUNT VAN LEVANT.
ADDIS ABEBA, Februari.
De sterke daling van den zilverprijs heeft den
ouden Maria Theresia Taler, die zoo'n gewichtige
rol in de geschiedenis heeft gespeeld, niet kunnen
afstooten van zijn voetstuk. Intgendeel, sindt de
18e eeuw is de taler meer in gebruik gekomen bij
de handelaars der Levant en nog steeds is hij het
overal geweldige ruilmiddel tusschen de landen langs
de Miadellandsche Zee, op het Balkan-Schierland
en in Noord-Oost-Afrika en zelfs in Arabië en
Britsch-Indië ziet men hem wel. In Abassinië en
Jemen is zijn positie nog het sterkst.
„De oude Levantiner Taler" wordt nu nog door
de staatsmunt te Weenen geslagen en in den tra-
ditioneelen vorm met het jaartal 1780. Evenals de
beroemde gouden dukaten is hij aan geen verande
ring onderhevig. De oude Oostenrijksche garantie-
munt is natuurlijk veranderd in een handelsmunt,
een product, dat naar zijn zilverwaarde beoordeeld
wordt. Doch daar houdt alle verandering mee op.
Iedereen kan zilver koopen en waar de Weensche
munt brengen en dan krijgt hij het overeenkomende
aantal talers van het door den staat gegarandeerde
gehalte (5/6 zilver en 1/6 koper) en gewicht (28 G.).
De koerswaarde wordt bepaald door den zilverprijs
te Londen; zij veranderd oogenblikkelijk te Wee
nen, na vrij korten tijd in de nabijgelegen landen
en paar later in de meer afgelegen plaatsen van het
afzetgebied, zooals Bombay, Aden en Addis Abeba.
De Zilverstroom van Weenen naar de Roode Zee.
Sinds 1751 zijn meer dan 240 millioen talers ge
slagen, die dus 5/6 miillioen Kg. zilver vertegenwoor
digen. En toestanden op handelsgebied waren de
voornaamste factoren die de aanmunting beheersch-
ten. Zoo is het grootste aantal, n.l. 15 millioen talers,
aangemunt in een jaar, dat de hooge leerprijzen
een grooten uitvoer van huiden uit Abessinië veroor
zaakten, waarom de banken en de exportfirma's in
grooten getale talers lieten aanmunten. In de laat
ste Jaren zijn telkens ongeveer 3 millioen talers
aangemunt; eind 1929 verbood de regeering van
Abessinië echter den invoer van talers, om bij waar
devermindering van het geld de koopkracht in het
eigen land niet te sterk te doen verminderen, en
dat besluit zal het cijfer voor 1930 wel verlaagd heb
ben.
De Zilverstroom, die Weenen verlaat, richt zich
voor 90 pCt. naar Aden, waar bijna 1/3 daarvan
verder gaat naar Bombay. De rest verdeelt zich
over de landen om de Roode Zee; het meeste gaat
over Djiboeti naar Addis Abeba, doch ook naar
Zuid-Amerika om de koffieoogst te betalen, naar
Massowa om te voldoen aan de - thans afnemende -
behoeften van heterythrorïsche achterland, naar de
Perzische golf, waar de parelvisschers hun geld in
den vorm van Maria Theresia talers wenschen te
ontvangen en naar Hadramaut en andere landen
voor den handel in dadels. Men heeft de talers
echter ook aan in den Hedjaz (Djeddah en Mekka)
en ver in het binnenland van afrika, al zijn zij
niet meer zoo algemeen als vroeger. Het groote
voordeel van den taler is echter, dat de Mohame-
danen op hun bedevaart naar Mekka er overal mee
terecht kunnen en zich niet behoeven in te laten
met de meestal onbetrouwbare geldwisselaars.
De deskundigen schatten het aantal talers dat in
Abessinië aanwezig is, op 40 tot 45 millioen, waarvan
echter slechts ongeveer 20 millioen in omloop zijn.
De rest ligt hier of daar begraven of is verwerkt
tot de bij de geheele bevolking in trek zijnde zil
veren sieraden, die met de hand gesmeed worden.
Ook in Bombay worden de talers nog in grooten
getale daarvoor verbruikt, ondanks het feit, dat de
geldswaarde van het zilver achteruit gaat, zoodat de
sieraden als geldbelegging niet aan den eisch vol
doen. De Britsch-Indische regeering is thans bezig
de (zilveren) repijen aan het verkeer te onttrekken
en had als gevolg van deze politiek tegen het einde
van 1929 een zilvervoorraad ter waarde van 85 mil
lioen pond sterling verzameld, waar in 1930 nog
ongeveer 10 millioen pond bij gekomen moet zijn.
De inboorling tegenover de koers
daling.
De dalende lijn van de koers der talers verliep
tiet laatste jaar bijna in den vorm van een hyper-
jboel. In den eersten tijd na den oorlog wist de taler
zich te handhaven, op haar oude waarde van onge
veer f 1.80 en nog in 1924 kreeg men voor 1 pond ster
ig 6.75 taler. De „Bank 0f Abessinia" richtte zich
1, naar de Londensche zilverprijzen, en de regeering
de posterijen en de geheele bevolking veolgden haar
"1 deze. Al gauw kreeg men echter voor 1 pond 8
lier en in 1926 al 10 taler, waarmede de waarde
van den taler op f 1.20 was gekomen. In 1922 moest
hen 12 taler geven en in April 1930 zelfs 15 taler,
iu al meer dan 20 talerIs men dus 100
lulden schuldig, ruilt men zijn bankbiljet in tegen
175 talers: een hard geldzakje van bijna 5 kilogram
Een eenigszins groote afrekening doet dus denken
tan de tijden va nhet ijzeren geld der Spartanen,
pet economische gevolg van deze waardeverminde-
Sftag der talers kwam eenigszins overeen met een
mflatie. De prijzen der ingevoerde artikelen stegen,
daarna die van de industrieproducten uit het eigen
«nd, de kosten van het levensonderhoud enz. Waar
fle prijsstijging aan twee kanten plaats vond, vielen
Jechter geworden. Waar echter een groot deel der Door den heer J. Lindeboom wordt namens de heeren Sjoefds IS SmaS dfe het bStuurh»
bevolking buiten het economische geheel stond, deed commissie van onderzoek medegedeeld dat de reke- «nnmrf.111»» bestuur bij de
zich een algemeene crisis gelden, in Abessinië even
goed als in Perzië, dat ook den zilveren standaard
heeft, en in andere landen. Daarvan werden in de
eerste plaats de Europeesche handelaars, die zich
daar gevestigd hadden, de dupe. Een eenvoudige ja
ger, herder of soldaat begrijpt er niets van, waarom
men hem plotseling zooveel hoogere prijzen vraagt,
als hij in de stad komt voor zijn inkoopen. Het ge
volg is, dat hij boos wordt over de hem onbegrijpe
lijke prijsopdrijving en - niet koopt. Vooral in de af
gelegen plaatsen houdt de bevolking hardnekkig vast
aan de onveranderde koopkracht van den taler en
voor een taler wil men evenveel waren krijgen, als
men zijn leven lang gewoon is geweest.
De Abessiniër en zijn „tallari."
De Abessiniër is trouwens oer-conservatief en wan
trouwt de minste verandering. Zoo moeten zijn „tal
lari" er nog even primitief uitzien als in 1780; het
randschrift „Justitia et Clementia" mag niet te
glad zijn. Doch wanneer de agrafe op het borstbeeld
der keizerin afgesloten is, beschouwt hij het munt
stuk niet meer als volwaardig. De Negus Negesti
Menelik heeft getracht, zelf talers uit te geven met
zijn beeldenaar en met het wapen van den zegevie
renden leeuw uit den stam van Juda. De stedelingen
namen de munten, zij het ook met eenigen onwil
als betaalmiddel aan, doch zij wilden niets weten
van de twee series talers, omdat de leeuwenkoppen
daarop grooter en de leeuwenstaarten niet een
voudig, doch S-vormig gebogen. De tegenwoordige
keizer Haylo Selasi I, vroeger Ras Ttafari geheeten,
wil ook eigen munten uitgeven, doch reeds nü
wordt hij ervoor gewaarschuwd dat die buiten de
muren van Addis Abeba misschien wel als geschenk
doch niet als betaalmiddel zullen worden aangeno
men. Ook de Italiaansche regeering heeft eens ge
tracht, voor haar kolonie Erythrea Italiaansche ta
lers in omloop te brengen van hetzelfde gehalte
en gewicht als de talers van Maria Theresia. Zij
heeft met haar pogingen echter zoo weinig succes
gehad, dat men die talers in Erythrea zelfs niet
meer kan krijgen voor een muntenverzameling.
De Abessiniër wil zijn munten behouden, hoe on
praktisch ze ook in het modrene verkeer mogen zijn
De bankbiljetten van de Bank of Abessinië zijn al
leen in omloop onder de Europeesche handelaars en
onder enkele bewoners der hoofdstad, een stam
hoofd uit een afgelegen gebied van Abessinië zou op
zijn best hoonend lachen, wanneer men hem een
stuk papier durfde aan te bieden, inplaats van een
muildierlast zUver. Zijn geld moet vroolijk klinken
en hij moet een vollen dag bezig zijn met het aan
gename geldtellen, dat voor hem de meest interes
sante zaak ter wereld is.
Stangen zout als klein geld.
Dat geldt van de groote bedragen. De kleine moeten
natuurijk ook betaald worden en hoe moet men nu
zoo taler - of reaal, zooals hij in Turkije en Egypte
heet, - verdeelen? Vroeger werden dikwijls stangen
zout als klein geld gebruikt en ook nu is dat nog
wel het geval in afgelegen streken. In de hoofdstad
heeft men halve en kwarttalers, de olad en de rub
laten slaan en ook mooie, kleine zilveren piasters,
met den beeldenaar van Menelik met een kroon op
het hoofd. 16 Piasters vertegenwoordigen één taler,
doch nu moet men niet denken, dat de Abessiniër
graag piasters aanneemt. Neen, hij wil eigenlijk
voor klein geld het liefst nog kleinere koperen
muntjes hebben, die volgens de Indische benaming
peissa heeten, en door de handelaars met zakken
tgelijk gehamsterd worden - de vlucht der kleine
speculanten van het zilver naar het koper.
Zullen de talers van Maria Theresia het nog lang
kunnen uithouden tegenover de wereldbeurzen?
(Nadruk verboden.)
ning in volkomen orde is bevonden.
De ontvangsten hebben bedragen f2916.23.
De uitgaven: aan ziekengeld: le kwartaal 43 uit-
keeringen f418; 2e kwartaal 39 f373; 3e kwartaal
66 f606; 4e kwartaal 75 f534; totaal 223 uitkeerin-
gen tot een bedrag van f 1931.00.
De totaal uitgaven hebben bedragen f 2818.23.
Batig saldo f98.00.
Op spaarbank I geplaatst met rente f4235.82. Op
spaarbank II met rente f2901.97, alzoo een totaal
van f 6337.79.
Met applaus wordt de rekening door de vergade
dering goedgekeurd.
le&VJ^jffiB ÏÏMÏM het ^ló^eT^rln «^=1.
Door den samensteller wordt de verhouding en
samenwerking in bestuur geroemd.
Den heer Sijpheer, aftredend adviseur wordt dank
gebracht voor wat hij voor de vereeniging in ver
samenstelling ter zijde stonden.
Rondvraag.
De heer IJff, voorzitter van Oudkarspel, brengt
dank voor de uitnoodiging om deze vergadering bij
te wonen, en is wel eenigszins jaloersch op Noord-
scharwoude wat betreft opkomst en finantiën
Spreker uit de beste wensch voor het welzijn der
vereeniging.
De voorzitter sluit hierna de vergadering onder
dank voor de prettige en aangename besprekingen
val? hedenavond en aan de Pers voor haar aanwe-
Ook de bestuursleden hebben nog een woord van
dank in ontvangst te nemen voor hun prestatie in
Plaatselijk
Nieuws
NOORDSCHARWOUDE.
Vergadering van de Vereeniging „Onderling Hulp
betoon" te Noordscharwoude, Maandagavond half
acht ten lokale van „Concordia".
Aanwezig waren 72 leden.
De Voorzitter, de heer J. Kuiper, opent de ver
gadering met in de eerste plaats een hartelijk
welkom aan leden een Pers en aan de vertegen
woordigers der Zustervereeniging te Oudkarspel.
't Is niet zoo vol als we gewend zijn, maar het
is met het oog op de gezondheid een critieke tijd.
Evenwel hopen we dat er niet te veel zieken bij onze
vereeniging komen, omdat daardoor de finantiën
worden gespaard.
Spreker uit den wensch, dat ook deze tijden
zullen veranderen; aan alle slechte dingen komt een
einde.
Tenslotte doet vorzitter nog mededeeling, dat,
wordt iemand ziek op Vrijdag, dan telt de Zondag
bij de 3 wachtdagen mee, evenals bij ziek worden
op Zaterdag, mits men een uur voor het eindigen
van den werktijd naar huis gaat.
Door den heer D. Kansen worden hierna als
secretaris de notulen van de vorige vergadering
gelezen en onder dank aan den samensteller on
veranderd goedgekeurd.
Door denzelfde wordt dan het Jaarverslag gele
zen, waaruit we aanstippen dat er 4 bestuurs- en
1 buitengewone vergadering zijn gehouden.
schillende functies heeft gedaan.
Bestu urs verkiezing.
Aftredend P. van Dijk en K. de Vries (herkies
baar).
De uitslag van de gehouden stemming is dat beide
aftredende heeren worden herkozen met respectieve
lijk 68 en 65 stemmen.
Het stembureau werd gevormd door de heeren
Adr. de Geus, C. Borst en A. Kraakman.
De herkozenen aanvaarden hun benoeming onder
dank voor het in hen gestelde vertrouwen.
Vaststelling bodeloon.
Dit bedraagt thans 2 cent per lid en per week.
Door het bestuur wordt voorgesteld dit ongewijzigd
te handhaven.
De heer A. Kwadijk breekt een lans voor den
bode en verhooging van zijn loon, en stelt voor hem
een vergoeding te geven voor meer werk.
De voorzitter meent dat het loon niet aan den
lagen kant is. Maar het bestuur heeft niet alleen
te zorgen voor den bode, maar ook voor de leden.
Het bestuur staat afwijzend tegenover dit voorstel.
De heer Kwadijk wil een vergoeding geven voor
het wegbrengen van 't geld naar de zieken.
De heer Keppel is van oordeel dat 't loon te laag
is, waar de man 17 uur werkt voor f 5.00 of 30 cent
per uur.
De secretaris antwoordt dat er maandelijksche,
halfjaarlijksche en jaarlijksche leden zijn waardoor
men niet kan zeggen, dat iedere week 260 leden
moeten worden bezocht.
Spr. acht verhooging in dezen malaisetijd niet ge-
wenscht en is van oordeel dat de bode zeer tevreden
is.
De heer Kwadijk stelt een verhooging voor van
een kwart cent per lid en per week, hetgeen ge
steund wordt door den heer A. Keppel.
De uitslag van de hierover per gesloten briefjes
gehouden stemming is, dat het voorstel van den
heer Kwadijk wordt verworpen met 30 stemmen voor
en 40 stemmen tegen.
2 Stemmen waren van onwaarde.
Adviseursverkiezing.
Tot deze functie wordt verkozen de heer L. Hop
met 43 van de 72 uitgebrachte stemmen.
De heer Schuitemaker, Zut en Deutekom ver
kregen 16, 11 en 2 stemmen.
Deze functie wordt door den heer Hop niet aan
vaardt.
Uitkeering ziekengeld.
De uitkeering bedraagt thans f 12.00 voor volle en
f6.00 voor halve leden.
Het bestuur stelt voor de uitkeering zoo te hand
haven.
De heer Kwadijk zegt dat de heele leden f 0.20 con
tributie betalen en de halve leden f0.12. Spr. stelt
voor om voor de halve leden de contributie te be-
bepalen op f 0.10.
De voorzitter antwoordt dat de verhouding van 20
en 12 cent niet mank gaat.
Beide leden betalen 2 cent voor den bode, zoodat
er 18 en 10 cent netto voor de vereeniging over
blijft.
Ook moeten beide soorten van leden gelijk mee
betalen aan de vorming van reserve.
Het voorstel wordt gesteund door den heer A.
Keppel.
De ondersteuning is te gering zoodat niet verder
op dit voorstel wordt ingegaan en het bestuursvoor
stel wordt aangenomen.
Opnieuw wordt hierna de adviseursverkiezing aan
de orde gesteld en wordt de heer P. Zut bij accla
matie als zoodanig gekozen.
ZUID SCHARWOUDE.
Bij de gehouden herstemming voor een notabel
bij de Herv. Gemeente te Zuidscharwoude tusschen
de heeren C. de Boer Wzn en Jn. Klingeier, werd
laatstgenoemde met meerderheid van stemmen ge
kozen, die echter de benoeming in beraad hield.
Uit den Omtrek
De gelukkigen zijn ditmaal de heeren: P. Swager;
Hopman; A. de Geus P.Azn.; en Jb. Bruin, die
dit geluk afstond aan G. Goudsblom.
Voor de zieken werd meegeloot.
Door den heer Hopman werd het overgedragen aan
den heer K. Lindeboom.
Behandeling van het nieuwe reglement.
Dit reglement is samengesteld door een daartoe
benoemde commissie.
Om van het nieuwe reglement inzage te nemen,
werd door de leden geen gebruik gemaakt.
W ARMENHUIZEN.
Wegens het verbreeden en verlagen der Westfrie-
schedijk vanaf Schoorldam tot de Oudewal is het ver
leggen der hoofdgasleiding aangenomen en tevens
opgedragen aan den heer Frans Stam, alhier.
Maandag a.s., 23 Februari wordt met het werk
begonnen.
WARMENHUIZEN.
Woensdagavond hield de vereeniging tot Nut van
Algemeen, haar derde nutsavond in dit seizoen in
het lokaal van den heer Slikker.
De voorzitter, ds. Zillinger Molenaar heette de
aanwezigen hartelijk welkom en in het bijzonder
den spreker van dezen avond, den heer A. Alt, uit
Bolsward. De opkomst was, gezien de vele zieken,
zeer goed te noemen. Hierna volgde de voordracht
van den heer Alt.
Door dezèn voordrachtkunstenaar werd vertolkt het
dramatische operastuk „Hemlet" van Ambroise
Thomas.
Met schitterende lichtbeelden ter verduidelijking
begeleid met gramophoon en pianospel vormde dit
alles een schitterend geheel. In de loop der jaren
zijn al vele nutsavonden gehouden, doch zeker zal
door allen zelden zoo genoten wezen als dezen
avond. Terdege kan de heer Alt kunstenaar genoemd
worden.
Voorzitter dankte de aanwezigen voor hun aan
dachtig gehoor en het genoeglijk samenzijn en
sprak wel uit aller naam om met het volgende
seizoen nogmaals de heer Alt uit te noodigen om een
avond te vervullen.
SINTMAARTEN.
Zaterdagavond hield de afd. St. Maarten van den
Bond van Staatspensioeneering haar propaganda-
avond in lokaal „Rust en Lust" alhier.
Gezien het slechte weer en de vele zieken kon
men over de opkomst niet klagen. Dit wekt geen
verwondering daar het rondom bekend is dat deze
avondjes mooie avondjes zijn. Ook thans kan weer
hetzelfde vermeld worden daar ook nu volop is
genoten zoo wel in ernst als in luim.
Ne de gebruikelijke opening, waarbij een opwek
kend woord aan de niet leden, om lid te worden van
de afdeeling gepaard ging, kregen wij een 3-tal
mooie no.'s van Symphonie te hooren.
Hierna het propagandastuk „Avond" Tooneelsepl
in 3 bedrijven van F. A. Gunzen. Dit tusk, goed
ingestudeerd en goed gespeeld, verdiende alle lof en
werd in diepe stilte aangehoord, waarbij vele met
betraad gezicht. De dames en heeren, waarvan de
meeste gehuwd, welke door het vele repeteeren aan
dit stuk weieens in moeilijkheden zullen zijn geraakt,
kunnen zich troosten dat het geen verloren tijd is
geweest, daar allen in hun spel hebben genoten.
Na de pauze kregen wij een declamatrice, mevr.
M. Portegies uit Alkmaar, op het podium.
Het is een goede gedachte geweest van het be
stuur om deze dame voor deze gelegenheid te doen
optreden daar zij ons heeft getoond de kunst, decla
matie, machtig te zijn. De door haar voorgedragen
ernstige zoowel als komische schetsen werden met
diep gevoel geuit. Ook bij de door haar gelezen
fragmenten uit het boek „Van het Westelijk front
geen nieuws" wist zij de toehoorders te boeien en
genoot een elk onvoorwaardelijk van het gebodene.
Het was dan ook wel alles te zamen een genotvolle
avond en wij stemmen dan ook volkomen met de
woorden van dank, door den voorzitter in zijn slui
tingswoorden geuit, in en roepen allen een tot
weerzoens toe.
SINT MAARTEN.
Na de heden alhier gehouden kerkdienst werd door
de lidmaten bij stemming uitgemaakt dat de ver
kiezing der verschillende functionarissen de vol
gende 10 jaren evenals voorheen door de lidmaten
zal geschieden.
SINT MAARTEN.
Gevonden. Hengeltuig (snoek). Inlichtingen te be
komen ter secretarie.
