1931 Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier No. 45 DONDERDAG 10 APRIL 1931 40e Jaargang aitnn: firma I. II. fHZEH. - lidictem I. H. KEIZER. Bureel Mschimndi. Buiteiiiandsch Overzicht Binnenlandsch Overzicht Uit den Omtrek VERSTOPPING »rteg»1»aS*gr,a: TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. <9. AMSTERDAM arlem geest Him. V. A. 5.52 6.17= 5.52 6.17= ÏÜ7 7.24= 7.27+ 7.54 7.27+= 7.54 8.07 8.24 Vinsterdam. 8.27+ 8.54 Amsterdam r 9.07 9.07 9.24 10.07 10.24 11.07 11.24 11.27 11.44= 12.07 12.24 13.07 13.24 13.27+ 13.54 14.07 14.24 14.21 14.36Z 15.07 15.24 16.07 16.54 17.07 17.24 17.07 17.24 18.07 18.24 18.27+ 18.54 19.07 19.24 20.07 20.24 21.07 21.24 21.07 21.24 22.07 22.24 23.07 23.24 —30 Aug. en 25 Mei. ►en HelderAlkmaar Amr. Hlr. I 16.47 17.55 17.54 18.35= Aug. en 25 Mei. Aug. i31 Aug. ndag op Maandag en roevigen toon. „Kunt elooven zonder mijn oren, dan moet ik uit uwe bede vervul- heim tusschen u en ïr terwijl hij kramp- Ie. et is een geheim dal dekken, al zou ik het n!" riep Karei driftig Ebba. „Indien er aan i herinneringen ver- or mij, grievend voor nog willen kennen?' :t onstuimig jagende ik u volkomen rein tige voetstappen over deuren van het salon erde. gesprek te laten hoo ien," zei de Eitmeeste' aangrenzend vertrei ts dwingen het saW oa opstaande en op e!" riep de ritmeester w minnaar is geween s niet Ebba's minnaar ïamelijK haar echtge; i nu op den dremp'- ,rel. in wien zij gescheiden r toomeloozen har dheid dien echt ver- Ie gade opofferde, dat gij mij eentó laat. Daarna zal ing stellen, om een omtrent datgene .chtig toeschijnt." zich voor Ebba ippen. ig," zei hij, en ver» (Wordt vervolgd) NIEUWE 1 LANGED1JKER COURANT DEZE COURANT VERSCHIJNT DINSSAG DONDERDAG en ZATERDAG. Abonnmentsprijs: per 3 maanden f 1.15. ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels 75 cent; elke regel meer 15 cent. De Spaansche verkiezingen en het re sultaat. Eien stukje geschiedenis. In twee dagen tijds de republiek uit geroepen. Zonder bloedvergieten verloopen, terwijl de Radio speelde. Nog een nieuwe republiek: Atlantica. Het is dus eindelijk zoover gekomen. De dok ter had reeds vele malen bedenkelijk het hoofd geschud, toen hij het Spaansche koningschap aan den pols gevoeld had. Het hart dat de polsslag moest regelen, in dit geval het S.paansche volk, liet den hartklep hoe langer hoe minder op en neer gaan met als gevolg dat het thans stil staat, onherroepelijk. Ook hier was er kort voor het verscheiden van het koningschap, die even oplaaiende vlam, die het voor een goed opmerker duidelijk maakt dat nu het einde nabij is. Want, heette het niet een dag voor zijn aftreden: Koning Alfonso denkt niet aan af toreden of aan het verlaten van het land. En het spreekt vanzelf dat als steeds de Engelsche pers, die het koningschap in .Spanje steeds heeft ondersteund, dit bericht met vette koppen bracht. Eigenlijk is het nog verwonderlijk dat de Spaansche republiek er zoo plotseling was Dinsdag nog schreven tie bladen over het ko ninkrijk Spanje, Woensdagochtend in alle vroeg te draaiden de rotatiepersen reeds het groote nieuws: Spanje republiek. En onwillekeurig flit sen ons brokstukken vaderlandsche geschiedenis door het hoofd en dachten we aan een tijd toen Nederland onder het Spaansche juk zuchtte, toen Karei V., koning van Spanje, keizer van Duitsch- land en Heer der Nederlanden almachtig heersch- te, doch in 1550 afstand deed van den troon ten behoeve van zijn zoon Philips II van Aragon, die de aanleiding werd, dat Nederland in 1568 den tachtigjarigen oorlog begon. In -die middel- ecuwen stond Spanje op het toppunt van zijin macht, toen beteekende het een machtige factor in Europa, was een rijk land, rijk in tweeërlei opzichten. Het was in zekeren zin den cultuur factor en ook rijk met aardsche goederen geze- gend. Was het niet een Spanjaard, Columbus, 1 die in 1492 Amerika ontdekte voor zijn vader- land en aldus den grondslag legde voor de Spaan- 1 sche koloniën, die later het moederland van on- mefëlijke schatten voorzagen. Maar de koloniale politiek van Spanje heeft nooit mogen bogen j op een vooruitziende blik en den geldhonder van het moederland, en een dure hofhouding- dwongen tot landverkoop in Noord- en Zuid- Amerika. Reeds lang telt Spanje als beteeke- nende koloniale mogendheid niet meer mee, slechts de Spaansche taal, die in Zuid-Amerika, naast het Portugeesch voertaal is, houdt -Je her- innering wakker aan de vroegere wereldgroot- j heid. Het vurige, spreekwoordelijk geworden Spaansche. temperament, dat eens den aardbol j doortrilde is thans verschrompelt tot een op laaien van volksenthousiasme bij de stierenge vechten. Het eens zoo machtige Spaansche ko- j ningschap is na een ongeveer 1500-jarig bestaan opgelost in het wentelend rythme van den niets I ontzienden modernen tijd. Er zit wel wat tragisch in dit afstand doen van dat koningsgeslacht, hetzelfde tragische, dat men ook vaak opmerkt b ijeen employé die vergrijsd in dienstverrich ting langzamerhand al het werk uit handen heeft moeten geven doch die tenslotte aan den dijk wordt- gezet,, omdat men hem niet meer gé bruiken kan. Zoo is het waarschijnlijk ook met Spanje ge steld. Het kon koning Alfonso XIII niet meer gebruiken, zeker hij was reeds lang niets meer dan een marionet, die door de monarchistische partijen in beweging werd gehouden, die ja en neen te knikken had, als die het beveelde, en die weer gedeeltelijk instructies uit het Buckinham Palage te Londen ontvingen. Terwijl Ide Spaan sche republikeinen om zoo te zeggen kind aan huis waren op den Quai d'Orsay te Parijs. Van regeeringskwaliteiten van Alfonso heb ben wij nooit veel gehoord. Het was een reisko- ning, die veel in het buitenland verkeerde, niet op politiek tournee, maar zuiver uit vermaaks- overwegingen. Hij was een alround sportman, een joviaal mensch, zelfs te joviaal vonden de hofkringen tê Madrid. Hij heeft het tempera ment van zijn volk, woelig, wispelturig, maar zich toch in alles kunnende schikken. Vanldaag ja, morgen neen... Die ook zijn koningschap als een sport moet beschouwd hebben, een- gevaar lijke sport. Want de kogels van opstandelingen en de scherven van 'helsche machines hebben vaak om zijn ooren gefloten... Rieeds op 16-jari- gen leeftijd hij was koning vanaf zijn geboor- 1 te bij een bezoek aan Parijs, ontploften bom men en toen hij in 1906 in het huwelijk trad met de Engelsche prinses Victoria Eugenie van Biattenberg was zijn huwelijksdag er niet een van onverdeelde vreugde, want een bomaanslag vond plaats, waarbij 15 personen den dood von den. Nog vele andere malen heeft hij met deze gevaren kennis gemaakt. Hij. heeft, met ver schillende bewindsgroepen geregeerd, dan weer eens liberalen, dan weer conservatieven. In Span je is ook altijd een sterke anarchistische beweging geweest, wat ook weer geheel in de lijn ligt van het vurig Spaansche temperament en die in vele revolutionnaire bewegingen vooraan stond. Een zwakke plek in het Spaansche monarchis- tsche beleid is wel geweest, de beruchte Marok- ko-pblitiek, een avontuur, dat handen vól geld heeft gekost en den schatkist tot op den bodem leeg maakte. De eerzucht van Alfonso heeft hier zeker een groote rol gespeeld, doch een .eerzucht die hem duur te staan kwam. De on tevredenheid in het volk werd grooter en groo ter, maar de koning volhandde in zijn conserva tisme en nam zijn toevlucht tot de dictatuur, welke zeven jaar heeft geduurd. Maar de opstand bleef groeien. Primo de Rivera, ook 'n joviaal mensch en graag geziene gast in nachtclubs en danshuizen moest in 1930 wijken. Berenguer, die Ide teugels van het dictatuurros wat slap per deed hangen, kon zich ook niet handhaven. Kortgeleden kabinetscrisis, namen die we weer vergeten zijn, en eindelijk na zooveel jaren, on der den drang van het volk verkiezingen voor de gemeenteraden. Het gevolg een verpletternd nederlaag voor de monarchistische partijen, zelfs in het stemdiStrict rond het paleis in Madrid, bleek een republikeinsche meerderheid uit den stembus te komen. De stembusstrijd bleek een republikeinsche wa penschouw. Toen speelden in een wervelend ryth me de gebeurtenissen zich af. Ein 14 April moest Alfonso arbigeeren. 'sMiddas om 2.15 uur werd de j-epubliek reeds te Barcelona, 'de stad, die. steeds vooraan in den strijd voor de republiek heeft gevochten, uitgeroepen, 's Avonds volgde 'Madrid. Een republikeinsche regeering, reeds 'smiddags samengesteld, 's Avonds deed de ko ning voor zich en zijn nakomelingen afstand van den troon. En de alom aanwezige radio, verkon digde tusschen foxtrot's, steps en tango's hoe de revolutie, verliep. Geen geweerschoten, doch mu ziek uit luidsprekers begeleiden den opstand. Het koninkrijk Spanje heeft afgedaan... Vijftien eeuwen heeft het stand gehouden en den tand des tijids weerstaan. Een nieuwe republiek is ontstaan, met de gebruikelijke geestdrift toege juicht. Eindelooze optochten met rood en r.ood geel-paarsche vlaggen trokken door de straten... Én stil weg trok de kroning, nadat een laatste maal de militaire eerbewijzen hem nog werden gebracht. Dit is de tweede republiek, die we binnen enkele dagen beleven, want het tegen Portugal opstandige Madeira heeft ook de republiek af gekondigd, die luistert naar den schoonen naam ,,Atlantida". Of deze republiek echter op zulke hechte grondslagen berust als de nieuwe Spaan sche ,die tientallen jaren is voorbereid, staat nog zeer te bezien. Portugal is altijd sterk ge weest in revoluties, zoodat het niet te verwon deren is, dat naar Madeira gezonden Portugee- sche troepen naar de Atlantidaneezen overliepen. Thans heeft de Portugeesche regeering een hon- gerblokkade afgekondigd. Of het helpen zal? "Wachten we thans rustig af hoe de wereld politiek en de beurzen zullen reageeren op 'de ge beurtenissen op het Pyreneesch schiereiland. Dó Statenverkiezingen zonder enthou siasme begonnen. Een sombere statis tiek'. Zedenmisdrijven tweemaal zoo groot dan voor den oorlog. In alle waardigheid, in de meest mogelijke rust, ja zonder eenig enthousiasme mogen we wel zeggen, zijn de statenverkiezingen, voorbe reid. In Groningen, Limburg en Brabant trok men reeds ter stembus en zelldien was wel de stem ming onder het stemmende volk zoo stemmig als wel thans. Het schijnt wel of er een wolk van bedwelming over ons land1 is neergedaald. die alle roerigheid heeft onderdrukt, of ons volk in een diepen slaap van berusting is ingedom meld, alles goedvindt wat er gebeurt. Men kan in andere landen dergelijke verschijnselen op merken, ofschoon niet in zulk een mate als in de lage landen langs de Noordzee. Maar zou deze stilte er niet een zijn, die dien storm vooraf gaat? Broeit en smeult er niet iets, tot nu toe haast Ponmerkbaar, maar dat krachten zamelt voor nieuw gebeuren Het is opvallend rustig in het geheele politieke leven. En zelden ook heeft men zoo weinig idee gehad van de eventueele totaal uitslagen der verkiezingen dan thans. Voorspel lingen hebben we nergens gehoord. Maar het is niet waarschijnlijk, dat ide stembus eenige verrassingen van beteekenis zal brengen. Doch wie vaak voor verrassingen zorg draagt is het centraal bureau voor 3e statistiek, >dat deze week eenige belangrijke cijfers heeft geg- ven over de criminaliteit in 1930. Men heeft, de criminaliteit uitgedrukt in een index-cijfer, xwaSrbij het tijdvak 1911—1913 als basis is aan genomen. Stelt men voor die periode het cijfer 100, dan blijkt, voor 1930 het cijfer te bedragen 89, waarbij dan is rekening gehou'dien met den be volkingsaanwas, hetgeen een kleine stijging te genover 1929 beteekent, toen dat cijfer 88 was. Erger is het echter gesteld met ide cijfers voor de groep misdrijven tegen de zedan, die in ver gelijking met 'de jaren vóór dien oorlog zeer on gunstig zijn. Want voor deze misdrijven bedragen de indexcijfers voor 1929 en 1930 resp. 177 en 209, hetgeen dus wil zeggen, idat de zedenmis drijven sinds 191—11931 verdubbeld zijn. Dit is een verschijnsel, dat teekenend,' is voor deA modernen tijd en grootendeels een uitvloeisel is van een wereldoorlog. Hieruit blijkt het onbe vredigd zijn der menschen met de moderne cul tuur, die wel in staat is technische volkomen heden te scheppen, maar dan ook niet meer. Bemerkenswaard is ook, dat terwijl de zeden misdrijven in grooter aantal voorkomen, die mis drijven tege nde openbare orde in het openbaar gezag een buitengewoon gunstig index-cijfer la ten zien, nl. 55. Maar het cijfer voor de groep misdrijven tegen leven en persoon bedroeg 105. Het gunstige totaalcijfer geeft dus geen juisten kijk op de werkelijk ernstige vergrijpen, die zoo als wij hierboven toelichten in grootere mate voorkwamen dan vóór den oorlog. Het valt bui ten het verband van dit overzicht om hier na dere beschouwingen aan vast te knoopen, maar vastgesteld moet wordien dat het aantal seu- eele misdrijven, waaronder ook een gedeelte van do misdrijven tegen het leven sorteeren, angst wekkend groot is. RRABlBENEAM. Zooals reeds in het nummer van Dinsdag stond vermeld, ontstond alhier Maandagmiddag om streeks 1 uur (in het eerste bericht stond abu sievelijk 's nachts) brand in de boerderij van de Wed. E. Paarlberg. Het vuur greep met groote snelheid om zich heen, aangewakkerd door den feilen noordwesten wind. Terstond werd het blusschingswerk aan gevangen met slangen op .de waterleiding, waar door het. mogelijk was het woonhuis, bewoond door den heer A. L. Jonker te behouden. Eienigen tijd later arriveerde ook de motorspuit uit War- menhuizen, en werd nu van twee kanten het vuur bestreden. Groote massa's water werden in de vuurzee geworpen. In den laten namiddag vertrokde motorspuit weer, terwijl 'de plaatse lijke brandweer tot 's avonds tien uur met de slangen op de waterleiding geregeld water moest blijven geven, aangezien het brandende hooi als steeds handen vol werk gaf. Toen konden de manschappen inrukken, en werden de puinhoo- pen onder bewaking van twee personen gesteld. Gedurende den nacht moest nog tweemaal wor den gespoten. Een groote menigte belangstellenden stroomde uit de omgeving toe. Spoedig waren ook op het terrein van den brand aanwezig burgemeester Nolet en de opperbrandmeester uit deze gemeen te, de heer P. Zevenhuizen. Zooals reedis werd gemeld kon het vee uit de boerderij worden ge red, behalve een kalf, idat in de vlammen om kwam. Het gedeelte bewoond door den heer Jonker, bekwam groote schade, aangezien ide slangen door dit huis moesten worden gelegd om den vuurhaard vanuit keuken en slaapkamer te kun nen aantasten. Veel keukengerei enz. ging alzoo verloren. Het verdere meubilair werd ijlings in veiligheid gebracht. Echter is het huis voorloo- pig onbewoonbaar. De brand is vermoedelijk ontstaan door vonken uit een kookpot, welke in de z.g. kaasplaats van de boenderjj stond. Verzekeringen dekken de schade. gang regelt men vlug zonder kramp of pijn met Ml JNHARDITÖ LAX EERT A RLE l TEN Prijs per doos 60 ct. Bij Apoth. en Drogisten Buitenland Zoo heeft dan eindelijk de Spaansche monar chie die vanaf het uur zijner geboorte koning is geweest a,fstand moeten doen van den troon. Behalve in de algemeene lijnen van ontwikke ling van de moderne denkbeelden, zal de oor zaak van het verdwijnen van een der weinige nog resteerende vorstenhuizen, moeten worden, gezocht in de instelling in 1923 van de dictatuur van Primo de Rivera, voor Óen koning nood zakelijk geworden door het gevaar van een be spreking in de Cortes van de onder zijn leiding gevoerde catastrofale Marokkaansche politiek. De volkomen onafhankelijk optredende dictator Pri mo de Rivera heeft wel deze gevreesde Marokko- debatten kunnen vermijden, het koningschap hechter vestigen op den eeuwenouiden troon bleek niet mogelijk. Integendeel wa,nneer iets nadeelig is geweest voor den roep van het koningschap en de appreciatie van Alfonso in Spanje, dan is het wel deze dictatuur geweest met zijn waan zinnige ondernemingen, zijn geldvermorsen en zijn infantiele politiek. Reeds onmiddellijk na het aftreden van Primo en het instellen van een overgangskabinet onder Berenguer, bleek het, dat een ovhergroto gedeelte van de Spaansche bevol king zich van den koning had afgewend, zoo zeer zelfs, dat het Berenguer niet mogelijk bleek zijn taak te vervullen en een parlement te doen bijeenkomen, dat het koningschap onaangetast zou laten. Wel poogde Berenguer nog verkiezin gen voor een Cortes voor te bereiden, ide bur gerlijk-liberale leiders Romanones en Alhucemas brachten zijn regeering ten val. De revolutie van Jaca, die nog kon worden onderdrukt, niet zoozeer door de krachtige positie van de re geering en den koning, als wel door een slechte organisatie van de opstandelingen, was een nieuw bewijs van de anti-koningsgezinde houding van het volk, welke thans definitief tot uiting ik gekomen in den uitslag van ide gemeenteraads verkiezingen, die een verpletterende nederlaag brachten voor de royalisten op 'oen glansrijke overwinning van de republikeinen. Koning Al fonso, die als goed sportsman tot het laatste toé zijn rol met veel bravoure heeft gespeeld, was verstandig genoeg, hieruit de eenige voor de hand liggende conclusie te trekken, n.l. te ver dwijnen. Een weigering om 'te wijken haid zijn positie toch niet kunnen redden en had slechts bloedvergieten, burgeroorlog en alle ellenden daarvan met zich mee kunnen brengen. Begrijpelijkerwijze staat aan het hoofd van dc onmiddellijk uitgeroepen voorloopige republi keinsche regeering Alcala Zamorra, die ook bij den opstand van Jaca een belangrijken rol heeft gespeeld en die eerst kort geleden uit de gevan genis, waarin hij, tezamen met o.a. Maura, hier om opgesloten, ontslagen was. Een belangrijk punt in deze republikeinsche overwinning ligt tevens in het feit, dat er thans mogelijkheid en zelfs wel eenige waarschijnlijk heid bestaat, dat de, catalaansche beweging, die al geruimen tijd zeer separatistisch gezind is, in de nieuwe republiek bevredigd zal kunnen wor den, zoadat niet tot spitsing van het rijk zal behoeven te worden overgegaan, hetgeen voor beide partijen waarschijnlijk minder voordeelig zou zijn geweest. Wat de verdere ontwikkeling brengen zal Het valt moeilijk te voorspellen. Gezien echter den aard van leiders en partijen, die deze zeer rustige revolutie gemaakt hebben, is het mis schien niet te voorbarig vast te stellen dat het verschil tusschen het koninkrijk Spanje en de republiek Spanje voor het buitenland wel zeer gering zal zijn en voor het binnenland wel hoofd zakelijk zal zijn gelegen in de mogelijkheid, die thans ontstaan is van een normale ontwikkeling van het politieke leven, zooals wijt dat in ide andere parlementaire landen kennen. Em dit kan niet anders dan Spanje ten goede komen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuwe Langedijker Courant | 1931 | | pagina 1