NIEUWE
Hike Breijer's
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
ZATERDAG 9 MEI 1931
40e Jaargang
Buitenlandsche
Brieven
NO. 55 TELEFOON INTEKCOMMCNitM^W^^^
(III ROT
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDAG
en ZATERDAG. -
Abonnmentsprijs:
per 3 maanden 1.15.
Uitgave: Firma I. H. KEIZER.
ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent.
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
HOE EEN STAD ONTSTOND.
(Van onzen Amerikaanschen Briefschrijver).
OKLAHOMA.
In 1920 werkte men aan de reeds aanwezige boor
torens van Texas en Oklahoma met stille wanhoop,
want men vreesde, dat de olievoorraden weldra
uitgeput zouden zijn. De petroleummaatschappijen
begonnen den verkoop te controleeren. Zij ver
zorgden eerst de farmers en de touristen werden als
nuttelooze verkwisters met kleine hoeveelheden ben
zine afgescheept. De oliekoningen stuurden hun
geologen uit over de geheele wereld om nieuwe
bronnen te vinden, tot plotseling, om zoo te zeggen
voor hun voeten, verrassende hoeveelheden petro
leum uit den grond opspoten, in Californië, in Okla
homa in Texas. Daar ontdekte men o.a. het reus
achtige Yatesveld, dat dagelijks vijf-en-een-half
millioen barrels leverde. (1 barrel is ongeveer 200
liter). En in de volgende jaren dreven Oklahoma
en Texas letterlijk en figuurlijk op de petroleum.
De beide staten, waarvan men tevoren vrijwel
no.it iets hoorde, waar men tusschen de veeweiden
en katoenvelden cowboy's en indianen, maar geen
geciviliseerde menschen verwachtte, ontwikkelde
zich plotseling tot een geheel apart, ultra modern
rijk, welvarend en zelfbewust. De petroleum vloeide
en en ontstonden wolkenkrabbers van gewapend
beton, lusthoven, villa's met Romeinsche baden van
het fijnste marmer, hospitalen als paleizen en auto
garages van tien verdiepingen in de voormalige
provinciesteden. Er kwamen golfvelden, die aan de
geheele wereld ten voorbeeld waren gesteld en een
universiteit, die rijker is dan de beroemde universi
teiten yan Yale en Harvard. De levensstandaard
werd er de hoogste van geheel Amerika en overtrof
zelfs die van de zelfbewuste wereldsteden New York
en Chicago. Zoo woont in Tulsa bijna de helft der
bevolking in eigen huizen met tuin.
Overproductie.
Thans voelt men ook hier de malaise en de olie
heeft die nog eerder ondervonden dan de andere
branches der wereldmarkt. Reeds in 1927 had men
hier te kampen met overproductie. De kostbare olie
vloeide, vloeide al maar door, doch het was niet
langer mogelijk, haar om te zetten in paleizen; het
bleef petroleum, donkere en leelijke petroleum. De
stroom moest afgedamd, afgesloten worden; er
werden reusachtige tanks gemaakt voor het be
waren der petroleum. En na eenigen tijd kwam
men tot de ontmoedigende ontdekking, dat het
bewaren ontzaglijk veel geld verslond; een dol
lar per Barrel! Mien had toen reeids milliarden
liters in bewaring en er moesten drastische maat
regelen genomen worden. Dte productie zou even
redig verminderd worden, iets wat bij de eigen
aardige verhoudingen in de oliestreken gemakke
lijker gezegd dan gedaan is. ;Meer dan, eenige an
dere staat der Unie, worden nu deze beide Zuid
westelijke staten getroffen door de gevolgen der
overproductie.
Amerika heeft de basis van zijn „prosperity"
overschat door zichzelf te beschouwen als een
eeuwigdurend pioniersgebied, waarin steeds ge
bieden wonde njopengelegd .en markten worden
ontsloten. Men breidde uit, alsof de snelle op
bloei tot in het oneindige met' die snelheid zou
blijven voortduren. Daardoor kreeg het Ameri-
kaansche leven de groote lijnen, daardoor maak
te het op een buitenstaander den indruk van
een toekomstbeeld, meer dan van een beeld uit
het heden. Het had een eigen, aparte romantiek,
dit land van pioniers, dit landbouwland, dat
zich gladweg in een industriestaat veranderde
en dc prolductie met alle middelen opvoerde tot
abnormale hoogten. Die prosperity was prachtig,
zoolang zij duurde, maar zij droeg reeds van het
begin af de kiemen in zich, die haar later zou
den dooden. Op een gegeven oogenblik had de
bevolking alles gekocht, wat zij koopen kon en
wilde, en nieuwe koopers waren met geen moge
lijkheid meer te vinden. Het fabelachtige, plot
seling opgekomen olierijk in Oklahoma, „The
Empire of the South West", was de laatste strofe
van het grootsche eros der verovering van Ame
rika. In 1930 was 'Amerika's rol als pioniers-
land uitgespeeld en daarmee is ook het snelle
opstijgen van armoede tot rijkdom voorbij. De
„onbegrensde mogelijkheden" behooren tot het
verleden, gelukkig, waiït zij kwamen slechts en
kelen ten goede, doch spoorden iedereen aan tot
spelen met, een onverantwoordelijk hoogen inzet.
Dat de Amerikanen dit niet tijdig hebben inge
zien, dat zij zich niet economisch en psycholo
gisch op deze verandering 'hebben voorbereid, is
de tragiek van hun positieop dit oogenblik.
Sommige economen zijn van meening, dat de
„prosperity" en nu de overproductie een gevolg
zijn van de automobielen. Door haar geweldigen
groei. Amerika bezit 25 millioen van de 32 mil
lioen auto's ter wereld zou deze industrie de
andere met zich hebben meegesleept en door
het versnelde vervoer zou zij de geheele markt
hetiben verlevendigd. Of dat inzicht juist is,
durven wij niet te beoorlieelenzeker is, dat in
de petroleumstreken de auto nu ook al niet snel
genoeg meer gaat en het publiek de voorkeur
geeft aan het vliegtuig. Tulsa, misschien de
interessantste petroleumstad, telde in Juni 1930
niet minder dan 11009 betalende passagiers,
weliswaar verdeeld over vier vliegvelden, maar
toch een getal, dat Ohoydon en Tempelhof slechts
ternauwernood bereiken.
Til Tulsa.
Van Tulsa uit gezien is de wereld klein en ligt
fulsa in haar middelpunt; de rijke dames den
ken er niet eens over, hoe zij in de zoogenaamde
élite van New York's Park Avenue een rol
kunnen spelen, evedmin als haar mannen naar
Wallstreet gaan om hun geld te beleggen; dat
doen zij in hun eigen land. Het Oosten heeft hier.
geen aantrekkelijkheid, het zelfbewustzijn wordl
veel meer gevleid door de omstandigheid, dat
men 's morgens vroeg kan vertrekken om in Tani-
nico te lunchen en in Mexico te dineeren. Europa
zucht over de tyrannic idier machine, de wereld
steden van Amerika hebben er zich door laten
versuffen, maar hier in het uitgestrekte Zuid
westen leeft men reeds in die toekomst, wan'ncer
de machine voor den mensch een gebruiksvoor
werp zal zijn, nadat zij eerst zijn leven van den
grond op veranldierd heeft.
Een moderne stad
Tulsa is de modernste en elegantste stad, die
door de petroleum tot bloei is gekomen. De koe
pels van haar wolkenkrabbers worden eiken
avond door schijnwerpers verlicht en men zoekt
er tevergeefs naar oude huizen, omdat zij mei
dertig verdiepingen tegelijk uit den grond ge
stampt is. Zij is het summum van een moderne
stad, een wereldstad in het klein. Het merkwaar
digste is, Idiat rijk' en modern voo rhaar niet in
ongunstigen zin moeten worden opgevat; hier is
geen winstbejag met, allerlei slinksche streken
in die mate, waarin men het el|diers aantreft. Mis
schien omdat men zonder dat ook wel rijk wordt.
Misschien omdat men hier dichter is bij het, keu
rige Zuiden met zijn zachte klimaat, zoodat,
men niet leeft in de gedachtenwereld van den
Amerikaan der Noordelijke Staten, die bij alles
een vooropgezet doel najaagt. Misschien ook, om
dat hier in 'Tulsa de Indiaansche invloed nog zoo
sterk is. Dat geldt vooral hier in Oklahoma,
waar de Indianen-Osagen, Cherokese'n en Semi-
nolen, dikwijls rijk zijn geworden door het aan
boren van petroleum op de voor hen gereserveer
de gronden. Zij gaan hier vroolijk en op voet van
gelijkheid om met de blanke bevolking, waarmee
zij ook van het begin af aan gemengde huwe
lijken hebben gesloten, zoodat men hier zelfs
blonde indianen vindt. Vooral de Ösagen zijd
echte auto-liefhebbers en toen het een paar jaar
geleden nog zoo goed ging met dn olie, suisden,
zij over de lanidwegen in de duurste, wagens met
hun heele familie, allen gekleed in hun bonte
klcederldracht. Het nieuwe groote auditorium van
Tulsa is van binnen ultra-moder'n versierd met
Indiaansche motieven; deprachtige nieuwe kerk
der Methodisten met haar wolkenkrabberstoren
vertoont daarentegen een molderne stijl, die een
adaptatie van de gothische zou kunnen worden
genoemd. Tulsa is opgebouwwid door de petro-.
leum. De malaise heeft aan haar razend snelle
opbloe ieen einde gemaakt. Dp tijd der pioniers
is voorbij. Doch wanneer men dat eenmaal in
ziet, kan .Oklahoma, kan geheel Amerika zich
pas goed ontwikkelen op een gezonde basis en
heeft het nog een groote toekomst.
Uit den Omtrek
Mient 17 Alkmaar Tel. 526
Vcitrouwd adres voor;
goedpassende
Buikbanden
Elastieken Kousen
Rechthouders en Rechthouder-
Corsetten
SINT PANCRAS.
Vergadering van de Coöperatieve Boerenleenbank
alhier op Vrijdag 8 Mei, n.m. 7 uur, in het café van
den heer Bouwstra.
De vergadering die bezocht was door 90 leden,
werd geprecideerd door den heer J. ten Hoeve,
kassier, die met de volgende woorden de vergade
ring opende.
In de 28 jaar dat de boerenleenbank thans be
staat hebben we nog nooit onder zulke treurige
omstandigheden vergaderd, niet wat het bankwezen
betreft doch de toestand waarin onze leden ver-
keeren, is wel allertreurigst, de uitkomsten van de
bedrijven waren van zuluke minime uitkomsten dat
van een inkomen geen sprake was.
Het bedrijf onzer leden is wel wisselvallig doch
zoo als het afgeloopen jaar heeft het in al de
jaren die de bank bestaat nog niet geweest, doch
door dit slechte teeken maakt de bank goede zaken.
De bijdrage aan het Koedijker pad b.v. is uit de
winst der bank bestreden, alsook f1000 aan een
nieuwe brandkast.
Thans is het doel om tot een fondsvorming aan de
Centrale Bank te komen dit zal moeten zijn half
procent per f 1000 wat voor onze bank een bedrag
zal worden van ongeveer f250 per jaar, over alle
lokale banken f 125000, daarbij voegt de centrale
bank dan nog f 100.000, zoodat het bedrag dan
f 225.000 per jaar zal worden, dit dienende voor
eventueel voorkomende verliezen der banken.
Deze verliezen zullen worden genomen voor gelden
welke voor de malaise zijn opgenomen dus voor
1931, de verliezen zullen dan tot 3/4 pCt. door de
centrale bank worden betaald 1/4 blijft voor de
betrokken lokale bank.
■o. Uit het jaarverslag stippen wij aan dat het leden
aantal in 1930 is vooruitgegaan met 3 en op 31 Dec.
1930 bedroeg 239, terwijl op dien datum het aantal
spaarders geboekt stond op 404, voorschotten 286
en rekening couranthouders op 46.
Het eindcijfer der ontvangsten in 1929 bedroeg
f 1.420.658.70 en iln 1930 f 1.438.791.97.
Het aantal dagboekposten bedroeg in 1929 2096 en
in 1930 2218.
De rekening en balans sloten respectievelijk met
eindbedragen van f878.3734.52 en f613.045.15.
Hierna volgde benoeming van een lid van het
bestuur (vacature Jac. Duif). 1
Door het bestuur was het volgende drietal voor-,
gesteld.
1. Jac. Duif;
2. Jb. Wagenaar Sr.
3. C. de Wit Sr.
De heer Jb. Duif verwierf 78 stemmen, zoodat deze
met groote meerderheid werd herkozen. De heer
Duif nam zijn benoeming aan, en dankte de ver
gadering voor 't in hem gestelde vertrouwen.
Benoeming voor een 'lid van den raad van toe
zicht (vac. A. Bakker). De Raad van Toezicht had
het volgende drietal voorgesteld.
1. A. Bakker.
2. G. Booy Jz.
3. W. Keizer Wz.
De heer Bakker vereeenigde met deze stemming
87 stemmen op zich zoodat deze ook met groote
meerderheid is verkozen. De heer Bakker bedankt
eveneens de vergadering en neemt wederom zijn
benoeming aan.
Medegedeeld werd dat de rentevoet over 1931 voor
dagelijks opvorderbaar spaargeld zal zijn 3'l, pCt.
Voor vast spaargeld van 1 Juli 1931 tot 31 Juni 1932
i'h pCt., rente voor voorschotten 4 3/4 pCt. en voor
bedragen in loopende rekening 5 pCt. het 0.10 pCt.
provisie wilde het bestuur laten vallen, dit was, ge
zien de winst, van vorig jaar, niet meer noodig; het
reserve kapitaal is opgeloopen tot f 20000, en in deze
tijd van malaise is geen groote winst noodig, aldus
wordt besloten.
De heer Hoogland doet de opmerking dat het
vaste spaargeld zoo'n hooge rente doet dit wordt
door den voorzitter uitgelegd en daaruit blijkt dat
dit voor de bank groote voordeelen oplevert gezien
de slechte toestand der banken waar dit niet wordt
Onze bank toch heeft groote uitzettingen In de
glascultuur f 160000, toch nog altijd zich zelf kunnen
bedruipen, terwijl verscheidene banken bij de cen
trale bank groote schulden staten hebben.
Naar aanleiding van de afvoering van eenige
leden van de ledenlijst dacht de heer G. van de
Wal, dat de personen welke nog schulden bij de
bank hebben niet moeten worden afgevoerd, dan
toch komt alles onmiddellijk op voor de borgen: de
voorzitter antwoord echter dat dit niet zoo Is, om
dat de schuld blijft bestaan.
De rondvraag levert niets op, zoodat de voorzitter
met dank aan de leden voor de pretige samenwer
king, en de hoop uitsprekenkende dat het boekjaar
1931 voor de leden een ander en beter resultaat
mag hebben, sluit de voorzitter de vergadering.
DE BLOEMBOLLEN-TENTOONSTELLING IN
DEN HELDER.
Het prachtige Meiweer van de laatste dagen heeft
ten opzichte van de in de „Donkere Duinen" nabij
Den Helder uittgepote bolbloemen wonderen gedaan.
Het is thans een lust voor de oogen deze kleuren
weelde te zien, welke geheel afwijkt van die op de
velden rondom Llsse en Hillegom. Daar ziet men de
bekende veelkleurige schaakborden, terwijl op het
tentoonstellingsterrein in Den Helder de bloemen
als rand- en perkbeplanting zijn uitgepoot en alzoo
fleurige borders en bloemperken zijn ontstaan. lede
ren dag is het aspect er nu anders en lederen dag
weer bekoorlijk.
Tot nu toe zijn circa 10.000 bezoekers op de ten
toonstelling geweest en als het mooie weer aanhoudt,
zal dit aantal in de komende dagen ongetwijfeld
ver worden overtroffen. Een voordeel van deze ten
toonstelling is ook, dat hier de bloemen niet, zooals
thans allerwege in de bollenstreek geschiedt, worden
afgesneden, maar integendeel geheel uitbloeien.
Vandaar dat men ook thans, nu in de omgeving van
Leiden allerwege de bloemen worden afgesneden,
hier nog volop van de kleurenpracht kan genieten.
De tentoonstelling is nog tot en met 26 Mei open.
Hieronder valt de Hemelvaartsdag en de beide Pink
sterdagen. Voor hen, die tot nu toe verzuimden een
kijkje op de tentoonstelling te nemen, is lïè.t.dus nog
niet te laat. Er zijn uitstekende autowegen, welk$
naar Den Helder en Breezand voeren; de afstand
van Haarlem af bedraagt 72 K.M.
De bloembollencultuur heeft zich ook ondër"Breë-
zand (gem. Anna Paulowna) en tot zelfs onder den
rook van Den Helder en op Texel uitgebreid; overal
ziet men thans de kleurige velden, waardoor de
streek rondom Leiden beroemd is geworden. Ook In
dit opzicht loont dus een uitstapje naar Den Helder
de moeite. Daarbij komt nog, dat men op slecht
weinig kilometers afstand de badplaats Huisduinen
heeft, waaraan een bezoek, op een zonnigen Meidag
zeker de moeite loont. Van den ingang van het
tentoonstellingsterrein af kan men te voet, over de
hier tamelijk hooge duinen, in weinige minuten al
het strand bereiken; langs het strand wandelt mén
dan in circa een half uur naar Huisduinen. Per auto
of fiets voeren verschillende, uitstekend berijdbare
wegen naar de badplaats.
Nieuwstijdingen
DE SCHOOLJONGEN DIE VALSCHE MUNTERS
AANWEES.
Een mooie belooning voor zijn schranderheid.
Aan een 10-jarigen schooljongen, door wiens; op-
lettehdheid onlangs drie valsche munters op Katen-
drecht worden gearresteerd, is om zijn flink optre
den, door de Ned. Centrale inzake falsificatie te
Amsterdam en de Centrale Recherche te Rotterdam
een spaarbankboekje ter waarde van 50 gulden ge
geven.
Men zal zich herinneren hoe het ventje op zekeren
dag werd aangesproken door een man, die hem één
gulden gaf om even een pond suiker te koopen. De
jongen kwam in den winkel, doch toen hij wilde
betalen zeide de winkelier hem dat de gulden valsch
was. Buiten gekomen was de man die hem den
gulden had gegeven, nergens meer te zien.
Een paar dagen later ontmoette de jongen een
paar vriendjes, die hetzelfde hadden beleefd. Hij
waarschuwde zijn kameraadjes geen geld meer aan
te pakken. Terwijl hij stond te praten zag hij plot
seling den man voorbijgaan, die hem destijds het
valsche geld had gegeven. De jongen ging onmid
dellijk naar zijn vader toe, die de politie met; het
een en ander In kennis stelde, waarvan het gevolg
was dat drie valsche munters in een café konden
worden gearresteerd.
ONDERWIJZERES AANGERAND.
Op een boschpad geblinddoekt en mishandeld.
Gistermorgen is de onderwijzeres, Mej. Dijkman,
uit Zutphen, en werkzaam aan de R.K. School te
Klarenbeek, door een onbekend man aangerand
toen zij van het station het boschpad overliep, aan
gezien deze route korter was. Op een stil gedeelte
werd zij op den grond geworpen, geblinddoekt en
mishandeld. Een hevige worsteling volgde, waarbij
het meisje, volgens haar verklaringen, den man een
vinger heeft afgebeten. De aanrander gaf Mej. Dijk
man hiet een mes twee steken, een in den buik en
een in den hals, verder nog eenige snij wonden aan
de handen. Door haar hulpgeroep verschrikt, vlucht
te de man het bosch in. Het meisje bloedde hevig
en is naar het ziekenhuis te Zutphen vervoerd. Haar
toestand is vrij ernstig, doch zij kon nog door de
politie gehoord worden.
Een onderezoek met een politiehond heeft geen
resultaat opgeleverd. Behalve enkele kleine voorwer-
penu, op het boschpad gevonden, zijn er geen ver
dere aanwijzingen. De gemeentepolitie heeft ver
moeden in welke richting gezocht moet worden.
(N. W.).
INBRAAK IN EEN PASTORIE.
Hedennacht is ingebroken in de R. K. Pastorie te
Kwakel bij Uithoorn.
De dieven wisten zich toegang te verschaffen door
een raam van de slaapkamer van den pastoor, den
Zeereerw. heer J. J. G. Hafkenscheidt welke kamer
op de eerste verdieping is gelegen.
Eenig geld is ontvreemd.
De dieven zijn waarschijnlijk gestoord. Een kussen
en wat geld zijn althans gevonden aan den voet
van de ladder en in den tuin van de pastorie.
De politie heeft een uitgebreid onderzoek inge-
TE PAARD VAN AMSTERDAM NAAR BERLIJN.
Omtrent den afstandsrit te paard van Amsterdam
naar Berlijn, die werd gehouden onder auspiciën
van de commissie voor het ruitertourisme van de
A. M. D. V., kan nader worden medegedeeld, dat de
deelnemers, mevrouw K. Sijpestein uit Krommenie
en de heer P. de Jager Pz. uit Heiloo, Zaterdag
a.s. te Berlijn worden verwacht, een dag later, dan
oorspronkelijk het plan was, omdat te Brandenburg
een dag rust wordt genomen, alvorens de laatste
etappe wordt afgelegd.
