De malaise in
land- en tuinbouw
Westland, het land van den wijnstok
Uit den Omtrek
AGENDA
Laatste berichten
25000 gulden gestolen
De ramp van den Britschen enderzeeër
Zij, die zich heden op
dit blad ahcnneeren,
ontvangen de tot Juli
verschijnende num
mers gratis.
Buitenland
NEW VORK IN PYAMA'S.
Een paar jaar geleden werd als zeer buitenissige
bizonderheid over de wereld rondgeseind, dat in
een der steden van de Vereenlgde Staten op een
smoorheeten dag een man ln pyama op straat was
geThans6 vinden wij ln een Engelsch blad een tele
gram van bijkans een halve kolom lengte, waarin
New York wordt beschreven als een stad, waar nu
vrijwel iedereen overdag in pyama's rondloopt. De
vrouw van den rijkaard gaat er in uit wandelen,
fabrieksmeisjes dragen zij bij het werk, s avonds
verschijnen man en vrouw in pyama's in den ont-
vangsalon. Iedereen draagt ze in de kleuren die het
meest flatteeren. Zij worden in alle mogelijke stof
fen gedragen, alleen niet in wol. Zij worden versierd
met fraai handwerk of met voorstellingen zooals
landschappen, schepen, jachttafereelen, sprookjes
achtige voorstellingen. Er zijn zelfs al gekleede py
ama's, streng van snit waarbij men dan boord en
den hoogen hoed noode mist. De dame van standing
heeft pyama's met coup wanneer zij sport doet.
De vrouwen staan de pyama's pikant, de mannen
zouden er in uitzien als slechte caricaturen .yan
kleine jongens.
De pyama's worden toegejuicht als een grop*e
vooruitgang. Zij brengen echter de natuurlijke
vraag: wanneer men pyama's draagt bij het ontbijt,
het diner en aan de thee, bij het tennissen en op
musikale soirées, w&t moet men dan tenslotte in
^De correspondent van de „News Chronicle" maakt
hierbij de geestige opmerking dat de groote vrees
bestaat dat wanneer de kleeding overdag zoo vol
komen vrij van conventioneele normen wordt, de
nachtkleeding zeker geweldig ceremonieel wordt.
BRITSCHE DUIKBOOT VERGAAN.
De Britsche onderzeeboot „Poseidon" is ter hoogte
van Wei-Hai-Wei (Eng. Pachtgebied op het Chinee-
sche schiereiland Sjantoeng) na een botsing met
een koopvaardijschip, gezonden.
De Engelsche Admiraliteit deelt mede dat de
botsing op 21 mijlen afstands van Wei-Hai-Wei
heeft plaats gehad. De duibuit zonk te 12.45 uur
precies. De Engelsche kruisers :„Derwiek", „Cumber
land" en het vliegtuigenmoederschip „Hermes zijn
naar de plaats van de ramp vertrokken. Volgens de
eerste berichten zouden 5 officieren en 26 man
schappen gered zijn. Anderzijds wordt echter gemeld
dat van hen twee personen overleden zijn, terwijl
van de geheele bemanning 18 personen vermist zou
den worden. Een ander bericht spreekt van meerdere
dooden en minder vermisten. Zooals gewoonlijk met
dergelijke berichten loopen de cijfers nog al uiteen.
Hoewel de juiste oorzaak van de botsing nog niet
vaststaat, schijnt de Poseidon geramd te zijn door
het Chineesche koopvaardijschip „Yuta".
EEN BELANGRIJK LEGAAT.
De overleden rechter E. B. Parker uit Washington
heeft, naar thans bekend wordt gemaakt, een legaat
van twee mlllioen dollar nagelaten aan de bekende
Columbia Universiteit, voor de oprichting van een
aan deze universiteit verbonden school, voor inter
nationale zaken. Het legaat zal beheerd worden door
een trustee, waarvoor zijn aangezocht o.a. de staats
secretaris Stimson, de voorzitter van het Hoog Ge
rechtshof der Vereenigde Staten Otone en de Attor
ney General Mitchell.
^Overgenomen uit de „Haagsche Post
Een half uurtje ten zuiden van de huizenzee
der Residentie ligt de glazen stad van het West-
land, Holland's fruittuin bij uitnemendheid. In
hónderden broeikassen en zoogenaamde waren
huizen worden daar de fijne producten gekweekt,
die tot ver over de grenzen van ons land regel
matig afzét Vinden: Eten der voornaamste West-
landsche cultures is de druiven teelt. De druif
is bij ons niet inheemsch, ons klimaat is niet van
een zoodanige mildheid, dat zij in de natuur kan
bloeien en voldoende rijpen. Maar in zijn centraal
verwarmd ekassen weet de Westlandsche kwee-
ke rde sub-tropische natuurgesteldheid zoo nauw
keurig na te bootsen ,dat de wijnstok hem jaar
lijks duizenden kilo's van zijn smakelijke vruch
ten oplevert. Franciscus Verburch, .de eerste pas
toor die na de Hervorming in December 1647
in het Westland werd aangesteld, wordt alge
meen -beschouwd als degene, die de teelt hier te
lande heeft ingevoerd. De geestelijke, die op het
patteland Was geboren en opgevoed, begreep,
dat de vruchtbare Wiestlandsche bodem meer zou
kunnen opbrengen dan tot dien tijd het geval
was. Voornamelijk in het kweeken van de druif,
waarmede hij in zijn. eigen tuin prachtige resul
taten verkreeg, zag hij een veelbelovende toe
komst. Zijn oordeel is gebleken juist te zijn. Ter
herinnering aan dezen eminenten zieleherder, die
in JJanuari 1708 op 90-jarigen leeftijd te Poel
dijk ovgrleed,. is deze week aldaar een standbeeld
onthul <3.
Het heeft na de pogingen van pastoor Velt
bureh nog langen tijd geduurd voor de teelt
eenige beteekenis verkreeg. Eierst na 1830 is dp
groote uitbreiding begonnen, toen veranderd^
kweekmethoden ingang vondeii. De hagen vapi
'fclzen en wilgeboomen, die in de tuinen de plan
ten moesten beschutten, werden eerst vervan
gen door schuttingen en ste&nen muren, waar
tegen langs de zonzijde de wijngaard werd ge
plant. later plaatste men glasruiten voor dé
druivenboompjes, teneinde de vrucht vroeger te
doen rijpen. Dit gelukte wel, maar de ongelijk
matige verhitting deed meer kwaad dan goed.
De oplossing werd toen gevonden door het bou-
we nvan een kas tegen den muur, die om zijn
typischen vorm den naam van „lessenaar" heeft
gekregen. D;eze kas was voorzien van ventilatie-
ramen zoodat de invloed van de zonnewarmte
door het toevoeren van versche lucht kon wor
den geregeld. Ook nu nog zijn in het Westland
tal van dergelijke kassen te zien. Het succes met
deze kunstmatige teelt bleek groot. Zoowel in
kwaliteit als in vruchtbaarheid werd de natuur-
drui fovertroffen. Van lieverlede is uit het muur
kasje de groote, moderne broeikas gegroeid, wel
ke men thans bij honderdtallen in de streek aan
treft.
Het, druivenkweeken is lang niet gemakkelijk.
Naast een bepaalde gesteldheid van den bodem
een een nauwkeurig geregelde verwarming en
bevochtiging, vordert de cultuur een groote des
kundigheid en een zorgvuldige behandeling. De
Westlandsche kweekers hebben echter de kunst
tot een groote hoogte weten op te voeren. De
druiven boom en worden zoodanig beha'ndeld, dat
zij in de beperkte ruimte van de kas nagenoeg
uitsluitend produceerende deelen, zoogenaamd
vruohthout, voortbrengen. Die ervaren kweeker
heeft den groei zoo goed als geheel in handen
een kan dezen naar behoefte versnellen of lang
zame rdoen geschieden. Dit laatste is niet al
leen noodig uit handelsoogpunt, maar ook om
de'behandeling van de jonge druiventrossen ge
leidelijk te doen plaats vinden. Die trossen groeien
aan den boom niet in den mooien driehoeksvorm,
zooals zij ter markt komen. Van nature groeien
de druiven tot een vormlooze kluit bijeen; de
regelende hand van den mensch geeft aan den
tros het bekende model en schept daarmede de
best ekansen op gelijkmatige rijping der vruch
ten.
Deze bewerking ,die van half Mei tot de eerste
weken van Juli plaats vindt, wordt het „kren
ten" genoemd en geeft den kweeker handen vol
werk. In den tijd van het druivenkrenten wordt
in de tuinders bedrijven met alle macht gewerkt
van den vroegen morgen tot het invallen der
duisternis. Geheele gezinnen zijn dan in de kas
sen bezig met het modelleeren de rtrossen en
het afknippen van de nog korrelvormige jonge
druifjes. Het uitdunnen de rtrossen is een werkje
dat met kennis en voorzichtigheid moet gebeu
ren .Er worden hooge loonen betaald aan ervaren
kre enters ,mede omdat de monotone arbeid in
de broeihitte der kassen zekere physieke eischpi
stelt. De handen van vrouwen en meisjes leenen
zich het best voor het krenten; zij kunnen gedu
rende enkele weken al» krentster gemiddeld vijf
a zes gulden per dag verdienen. Het laat zich
dn ook wel verklaren, dat in die periode in het
Westland geen dienstbode te krijgen is.
Het is de moeite waard om een paar weken rfa
het krenten eens een 'kijkje te nemen in een drul-
venkas. De schuin toeloopende wanden zijn dicht
bezet met het loover van de breede vijfpuntige
bladeren; tusschen de openingen schieten de zon
nestralen in kleine en groote bundels door en
teekenen op den schoon geharkten grond een
mozaïekwerk van licht en schaduw. Maar het
mooist zijn de ontelbare druiventrossen, afhan
gend tusschen het gebladerte en rijpend in het
zonlicht. Het aantal druivenkassen in 'het Wiest-
land is vooral in de laatste jaren enorm geste-:
gen .In 1912 was een oppervlakte van 61ó.OÖj3
,M2. met verwarmde en koude kassen bezet:
thans heeft het totaal oppervlak dat voor de
druiventeelt 'in gebruik is, het getal van drie
millioeln M2. reeds overschreden. Bij de toege
pste intensieve kweekmethode heeft dit drui
vencentrum een geweldige productie. In het af-
geloopen jaar hebben de- leden van de twaalf bij
den Bond Westland aangesloten veiling-vereeni
gingen bijna tien millioen kilo's druiven ge
kweekt en over de veilingen verhandeld.
De rijpe trossen worden, zee rdoelmatig veb-
pkt tussebep papier, in lichte houten kistejs ter
veiling aangevoerd. Deze kistjes doen slechts
eenmaal dienst; vandaar de naam „eenmalige
bak". Deze verpakkingsmethode is sedert een
paar jaar in gebruik en voldoet uitstekend; zij
heeft het transport gemakkelijker gemaakt en
en in het bijzonder den exporthandel bevorderd,
De Hollandsche druiven gaan meerendeels naar
het buitenland; Duitschland en Engeland zijn
-de* voornaamste afnemerl, doch ook naar Scandi
navië en Zwitserland neemt' de uitvoer toe. Het
vorige jaar heeft het bestuur van den Bond
Westland reeds proeven genomen met het ver
zenden van druiven naar Ned.-Indië. Men onder
vond echter nog moeilijkheden met het koelen der
producten. De zerdingen, die Indië in goeden toe
stand hebben bereikt, 'zijn tegen hooge prijzen
van de hand gegaan. Als het mogelijk is het koel-
proces beter tè verzorgen zullen dit jaar de ver
schepingen hervat worden.
Nieuwstijdingen
DE RADIO-CENSDÜR.
De V. A. R. A. verzond heden, naar „Het Volk"
meldt, het volgende dringende telegram aan den
minister van Waterstaat:
geroepen ons ou Uwe Excellentie ten Opzichte
vefbod zonder opgave van redenen door Radlo-Con-
tfole-Commissie van uitzending hedenavond Mat-
teotti-herdenking. Ondanks telegrafisch verzoek tot
nu toe geen opgave redenen ontvangen. Daar nog
geen beroepsinstantie door Uwe Excellentie is inge
steld, staat ons geen anderè weg open, dan uwe
Excellentie te verzoeken, besluit Radio-Controle-
Commissie te vernietigen. Aanvang uitzending 18.45
uur.
ONGEVAL OP ONBEWAAKTEN OVERWEG.
Gisteravond omstreeks half negen geraakte een
auto, waarin waren gezeten mevrouw Tijdink te
Borculo met haar schoonzoon, d.en heer Winters uit
Hengelo (G.), bij het passeeren van den onbewaak-
ten overweg tusschen Vorden en Ruurlo, in de
buurtschap Brandenberg onder een trein.
De auto werd meegesleurd, een keer omgedraaid,
en daarna door den locomotief van den spoordijk
afgeduwd in de spoorsloot, welke vol water stond. De
heer Winters kwam onder de auto te liggen en werd
door toegeschoten hulp uit zijn benarde positie ver
lost. Na een half uur bewusteloos te zijn geweest
gelukte het den doktoren uit Ruurlo en Borculo hem
weer bij te brengen. Zijn gelaat en handen hadden
diepe glassneden bekomen. Mevrouw Tijdink-werd
naar het ziekenhuis te Zutphen vervoerd. Haar toe
stand is niet zorgwekkend.
Bij nadere informatie bleek ons, dat de toestand
der patiënten bevredigend is.
De auto werd totaal vernield. De trein had een
half uur vertraging.
(Hbld.).
TWAALF-JARIGE JONGEN WEIGERT HET
„WILHELMUS" TE ZINGEN.
Hij werd van school gestuurd.
Een 12-jarige leerling van de 5de klasse der
President Krugerschool in de Laings Nekstraat te
Amsterdam, maakte bij de zangles bezwaar om mee
te doen, toen de klasseonderwijzer de leerlingen na
andere liederen ook 'het Wilhelmus wilde laten
zingen. Toen den jongen; ^die lid is van de A. J. C.,
naar zijn bezWaren werd gevraagd, deelde hij die
mede, waarna de onderwijzeres hem bij wijze van
strafmaatregel opdroeg,, het Wilhelmus alleen te
zingen. Ook dit weigerde de jongen. Daarop is hij
naar het hoofd der school gezonden, aldus „Het
Volk", die den knaap, in overleg met de betrokken
onderwijzeres, voor drie dagen van school stuurde.
De ouders van den jongen hebben zich over deze
zaak eerst telefonisch en daarna schriftelijk bij den
wethouder van het onderwijs beklaagd.
Naar het blad verneemt, heeft de wethouder deze
zaak ter onderzoek in handen, gesteld van den
inspecteur van onderwijs, den heer C. P. Vrijburg,
die gisteren een onderzoek bij belde partijen zou
instellen en den wethouder van zijn bevindingen
rapport zal uitbrengen.
Het Groningsche Biioscoopconflict.
Nog altijd spelen de bioscopen nie^ wegens de
hooge vermakelijkheidsbel^stihgi
In een protestvergadering werd het volgende
verklaard
Als niet spoedig een oplossing wordt gevon
den ,zal het bioscoopbestuur zorgen,, dat even
buiten de grens theaters worden geopend, zoodat
Groningen dan de belasting, mis Joopt..
De plannen hieromtfent 'zijh reeds vergevor
derd. Gezorgd zal worden voor voldoende ver
voermiddelen ,§n prima filmmateïiaal
Het tekort op de gemeentehsgrooting is op de
vergadering van den Vrijheidsbond op 3 a 4
ton geschat. Maar als de bioscopen blijven slui
ten zal dit tot een half .millioen .aangroeien
ONTROUWE DIENSTBODE.
De gelegenheid maakte de dievegge.
De Arnhemsche Rechtbank behandelde gisteren
de zaak tegen een 24-jarlge dienstbode te Velp, die
tijdens de ziekte van de dame bij wie zij diende een
reeks van diefstallen had gepleegd. Zij had de vrije
beschikking over de linnenkast en over het huis
houdboek. In de dagvaarding is haar ten laste ge
legd diefstal van 105 stukken sunlight zeep, 17 pak-
kn melekpoeder, 21 zakjes^blauw, 9 pakken maizena,
eenige zakken witte suiker, witte boonen, rijst, een
dameshoed, 10 japonnen, 15 kussensloopen, stofdoe
ken, servetten, tafellakens, handschoenen, 6 zilveren
lepels en vorken, 3 antieke kopjes en schotels, 2 stel
overgordijnen, 29 paar kousen enz. enz.
Zij heeft het gestolene gedeeld met een tante, die
bij dezelfde dame als werkvrouw in dienst was.
De substituut off. van Justitie mr. Lasonder
eischte een jaar gevangenisstraf.
De tante van verdachte stond vervolgens terecht
wegens diefstal en heling. Tegen haar. werd 4 maan
den gevangenisstraf geeisccht. Uitspraak 16 Juni.
W ARiMENHU IZiEN.
Bs. Zillinger Molenaar, Predikant bij de Ned.
Herv. Gem. alhier, heeft een beroep ontvangen
naar de Ned. Herv. Gemeente te Blijham (Gron.-)
Geref. M. V. „TEN ARBEID GEROEPEN". Afd. B,
Broek op Langendijk.
Agenda voor Vrijdag 12 Juni 1931.
Anna Kruk. Schets 22 N. T. Lijdensnacht en
-morgen.
Trien Wagenaar. Vrij onderwerp.
Sijtje Kok. Bijdrage.
DE DRANKWET.
De Tweede Kamer heeft met 58 tegen 10 stemme^
aangenomen het wetsontwerp, houdende bepalingen'
tot regeling van den kleinhandel in alcoholische
dranken. Tegen stemden de'liberalen, de Katholie-i
ken leden Korenhorst, Bongaerts en Van Vuuren en}
de heeren Braat en De Visscher.
Per Telefoon
AMSTERDAM, 11 Juni 1931 (V.D.).
UIT ROERMOND.
De Iimburgsebe Land- en Tuinbouwbond heeft
in zijn algemecne vergadering, die Woensdag
avond is gehouden, een motie aangenomen, welke
gezonden zal worden aan de Regeeritig.
De motie luidt:
De afdeeling van den' Limburgschen Land
en Tuinbouwbond, in algemeëne vergadering
bijeen te Roermond, gehoord de besprekin
gen, waaromtrent Uwe Excellentie nader rap
port zal worden uitgebracht,
overwegendef dat de malaise in land- en
tuinbouw zoodanig is toegenomen, dat van
een loonende cultuur geen sprake meer kan
zijn, vraagt met aandrang zo ospoedig mo
gelijk ingrijpende regeeringsmaatregélen tot
directe en indirecte steun,
en gaat over tot de orde van den dag.
Uit SÖERABAYA.
Een Chineesche kassier van de Neder! andsche,
Handels-Maatschappij heeft f25000 gestolen door
het tusschenschuiven van bundeltjes zilverbons
va nf 1 ,inplaats van die van f 2.50. De dader
is gearresteerd.
Het geld is echter nog niet gevonden.
UIT ROME.
Het conflict Regeering—Vaticaan.
Het conflict tusschen de Regeering en het
Vaticaan schijnt thans tot eene oplossing te zul
len komen.
Bteido partijen Vertoonen toenadering tot el-
ka ren gaan tot maatregelen in eigen kring over.
Z.H. de Baus, die ten sterkste blijft ontken
nen, dat de Katholieke actie zich op politiek
gebied beweegt, heeft toegegeven, dat somipige
leiders der Katholieke actie soms anti-fascistische
tendenzen vertoonden.
De Directeur van het Bureau der Katholieke
actie, Aartsbisschop Bizzardo, is dan ook als
zoodanig afgetreden. Tegelijkertijd heeft de Re
geering drie personen doen arresteeren, die deel
genomen hebben aan de vernieling van één der
bureaux der Katholieke actie.
Mussolini heeft een gestreng onderzoek naar
de daders toegezegd en strafmaatregelen tegen
hen aangekondigd.
UIT LONDEN.
Van welingelichte zijde wordt vernomen dat
de Britsche Admiraliteit betwijfelt of er leden
van de bemanning in de bij Weihaiwei gezonken
ERngolsche duikboot, de Poseidon", nog in le
ven zijn.
Berichten in de pers, als zouden er 8 overle
venden van het gezonken schip zijn opgesloten,
zijn tot nog toe niet officieel bevestigd.
'Ook de ontvangen telegrammen van den com
mandant der Britsche vloot in de Zuid-Chjnee-
sehe Zee melden niets van de 8 overlevenden.
RNarktberichien
LANGENDIJKER GROENTENCENTRALE,
10 Juni.
Aanvoer: 7800 Kg. Tomaten, A ƒ50.20—51.2(
/■47.40; C ƒ49.20; CC ƒ38.30.
12600 Kg. Aardappelen: Schotsche Muizen ƒ10.20—
12.90; drielingen ƒ11.90—13.00; kleine ƒ7.10—8.6i"
LANGENDIJKER GROENTENCENTRALE,
11 Juni.
Aanvoer: 14000 Kg. Aardappelen: Schotsche Mui
zen ƒ12.30—14.40; drielingen ƒ12.80—14.20; kleine
ƒ8.10—11.40;
7225 Kg. Tomaten: A ƒ44.80; B ƒ41.70; C ƒ43.60;
CC ƒ32.50.
ALKMAARSCHE EXPORTVEILING, 10 Juni.
Aardbeien per doos ƒ2045; andijvie 100 stuks
ƒ2.40—10.70; bloemkool I ƒ18—23; idem II ƒ10—15;
kropsla ƒ0.80—2.70; komkommers ƒ1416; per 100
stuks, postelein bakje ƒ2065; peulen ƒ3033; ra
barber ƒ1—7; radijs ƒ4.40—3.80; selderie ƒ3.10—8.30;
spinazie gr. bak ƒ0.20—1.20; snijboonen 57; sperc.
boonen dubb. ƒ54; tomaten ƒ30; per 100 pond; uien
ƒ4.90; 100 Kilo; wortelen 100 bos ƒ914.
Marktoverzicht der vorige week ingezonden door
Jac. Knoop, Makelaar in aardappelen, groenten en
fruit, Nassaukade 158, telefoon 81431, Amsterdam.
De afgeloopen week was de handel in oude aard
appelen zeer flauw, en werden alle soorten tegen elk
bod verkocht. Bonten en blauwen gingen 2 a 3 gul
den per H.L. lager. Nieuwe Malta was goede vraag
voor met hooger prijzen. Nieuwe N.H. Muizen, groo-
ten, drielingen en kriel waren reeds aan de markt en
gingen vlug weg.
8 Juni werden de volgende prijzen gemaakt per
H.L.
Zeeuwsche Bonten ƒ4—6; idem blauwen 3.50—
5.00; idem bevelanders 3—3.50; bonten en blauwe
poters ƒ34; Y-polder bravo ƒ2.503.50; idem be
velanders ƒ2.50—3.00; Duitsche Industrie ƒ4.25—4.50;
N.-H. Roodstar ƒ3—4; nieuwe spring Malta 20—22
per 100 Kg. Portugeesche nieuwe ƒ1718; Spaansche
nieuwe ƒ17—18; Italiaansche nieuwe ƒ18—20; Nieuwe
Holl. Muizen ƒ25; idem drielingen ƒ17—20; idem
kriel ƒ15—17.
Noteering van 9 Juni.
Per 100 Kg. Andijker Muizen ƒ12—15; idem kleine
ƒ11—12; idem kriel ƒ9; Westl. Muizen ƒ18—20; idem
kleine ƒ14.00; Zeeuwsche Muizen ƒ16, waarvan veel
aan voer uit Souburg bij Middelburg.
