NIEUWE
Hike Breijer's
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No. 123
ZATERDAG 17 OCTOBER 1931
40e Jaargang
Feiten en Cijfers over School
en Onderwijs
De Economische toestand van ons land
Speciaal Corsetten - Magazijn
Uit den Omtrek
limedijker mum
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDAG
en ZATERDAG. -
Abonnmentsprljs:
per 3 maanden ƒ1.15.
llilmvn: Firm I- HUM - Bïdacteur I. IIKEIZE1. M Mchititdi.
AD VERTENTIEN
Van 1—5 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent I
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
Eien handige uitgave.
I.
Ieder heeft wel eens get noord van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek te 's Gravenhage,
Aan deze staatsinstelling worden gegevens ver
zameld verwerkt en gepubliceerd over de meest
verschillende onderwerpen. Om een indruk te
krijge,n van wat daar geschiedt, behoeft men
slechts de „Jaarcijfers voor Nederland" of 'net
handige /Statistische Zakboekje" op te slaan.
Wij vinden daar samenvattende gegevens over het
grondgebied van ons land, de meteorologische
waarnemingen, de staat der bevolking met cijfers
over geboorte en sterfste, huwelijken en echt
scheidingen, immigratie en ©migratie, de phy-
sicke toestand der bevolking, haar intellectueele
staat, de economische en sociale toestand met
cijfers over beroepen, loonen, arbeidsduur, werk
stakingen en uitsluitingen, arbeidsbeurzen efn
werkloosheid, vakorganisaties, uiterlijke teeke
nen van welvaart, prijzen, armenzorg, spaar- en
leenbanken, verzekering, de verdeeling van het
bezit, en het cooperatie-wezen, voorts gegevens
over de rechts bedeeling, de criminaliteit en 'net
gevangeniswezen, volksnijverheid, handel, land
bouw, scheepvaart en visscherij, het munt- en
credietwezen, de betalingsbalans, de verkeersmid-
deleh, het staatsbestuur, waaronder de belastin
gen, de landsverdediging, enz. Deze Jlange op
somming is verre van volledig. Voldoende echter
om te doen zien wat er omgaat in, het gebouw aan
*de Oostduinlaan te 's Gravenhage. Wie cijfers
nocdig heeft, klopt daar niet spoedig vergeefs
aan.
Sedert ee>n paar jaar is nu ook' het verzamelen
vaai gegevens over ons onderwijs aan dit bureau
opgedragen. Vroeger zorgde het Departement van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen daarvoor.
Op den duur echter kon dit geen bevrediging
wekken. Die Regeering achtte nauwkeurige ken
nis van wat er op het gebied van het onderwijs
omgaat, zoo belangrijk, dat zij een afzonderlijke
afdeeling voor 'de Önderwijsstatistiek' aan het
Centraal Bureau voor de Statistiek verbond, waar
idoor deskundigen volle aandacht aan dit on
derwerp geschonken zou kunnen worden.
De resultateln van dezen maatregel beginnen
thans los te komen. Na enkele kleinere statis
tieken, gewijd aan het buitengewoon lager on
derwijs (bestemd voor misdeelden), het voorbe
reidend of bewaarschoolonderwijs en het ver
volgonderwijs kwam onlangs een uitvoerige sta
tistiek van het gewoon en uitgebreid lager on-
derwiis van de pers. Iets geheel nieuws op dit
gebied. De groote folianten, waarin vroeger cij
fers over ons onderwijs werden gepubliceerd, zijn
thans vervallen. Z,ij hebben plaats gemaakt voor
een handig boekwerk, waarin in overzichtelij
ken vorm een schat van gegevens is samenge
bracht. Wanneer wij het boek openslaan, vin
den w ijeen uitvoerige inhoudsopgave en daarna
een inleiding, waarin de gegevens uit het tabel-
lenwerk worden besproken en toegelicht. In een
vijftal grafische voorstellingen is de ontwikke
ling van het onderwijs in beeld gebracht
In een paar vervolgartikelen willen wij ©en en
ander uit deze uitgave vertellen. Thans zij nog
slechts vermeld, dat men haar voor f 3 bij de
Algemeene Landsdrukkerij te 's Gravenhage kan
koopen.
Het is thans, in October, niet eenvorudig een
overzicht te geven van den economischen toe
stand van ons land omdat daarvoor vrijwel uit
sluitend slechts de gegevens over Augustus ter
beschikking staan,, terwijl het bekend is, dat
September eeh zeer bewogen maand was op in-
terhationaal monetair gebied, waardoor de eco
nomische stuatie van ons land sterk werd be
ïnvloed.
Nu is het natuurlijk van groot belang juist
önder deze omstandigheden over de allerlaatste
gegevens te beschikken te neinde het vermoede
lijk verloop van de oonjunctuurlijn in de naaste
toekomst te kunnen bepalen.
Op het ©ogenblik is het evenwel nog in 'bet ge-
DRAISMA-vANmiCEHBURG'S-
•iLEVERTR
LEEUWARDEN
heel niet mogelijk den invloed te overzien van de
instorting van het Engelscbe Pond op onzen bui-
tenlandschen handel. Dieze invloed wordt overi
gens erëds duidelijk gedemonstreerd door de aan
merkelijke daling van de binnenlandsche prijzen
vah. verschillende ozenr exportartikelen als fruit,
groenten e.a-
Wij zullen ons thans derhalve moeten bepalen
to teen kenschetsing van den toestand in Aug.
aan de hand van de gegevens bekend gemaakt
i'n het laatst verschenen nummer van het Maand
schrift vah het Centraal Bureau voor de Statis
tiek. 1
De productiecijfers van onze steenkolenmijnen
blijven op een hooger niveau staan dan verleden
jaar. Hetzelfde is het geval met de electriciteits-
fabriekeh, daarentegen blijkt allengs een daling
plaats te vinden in de gasproductie.
In den scheepsbouw gaat het hard achteruit
De opbrehgst va nde zeevisscherij in Juli was
bijzonder groot, daarentegen viele n0e prijzen
bijzonder groot, daarentegen vielen de prijzen
tegen vergeleken bij verleden jaar.
De invoer beliep in Augustus slechts f 148
millioeri tegenover f166 in Juli en 198 millioen
in Augustus 1930. Voor den uitvoer zijn deze
cijfers f 107, f115, resp. f153 millioen. Het staat
te vreezen, dat deze vermindering van ons bui-
tenlandsch handelsverkeer door de reeds genoem
de valuta-moeilijkheden verderen voortgang zal
hebben.
Het goederenverkeer te water met het buiten
land bedroeg in Augustus 6.7 millioen ton, d i.
20 pet. minder dan in Augustus 1930. In het bij
zonder verminderde de tonnenmaat van de sche
pen binnengekomen met lading om te lossen.
De binnenvaart met het buitenland staat er
iets beter voor dan verleden jaar.
Merkwaardig is ook de daling van de ontvang
sten van het P. T. T. bedrijf. Dteze bedroegen in
Aug. f5.7 millioen tegen i'7.3 millioen in Juli
en f 8.2 millioen in Augustus 1930.
Ook de spoorwegontvangsten bleven beneden
die van verleden jaar.
Het indexcijfer voor groothandelsprijzen gaat
Oog steeds met sprongen naar beneden en be
droeg in Augustus 94 (1913= 100) tegen 114
in Aug. 1930 en 97 in Juli van dit jaar.
Het indexcijfer om de kosten van levensonder
houd volgt de daling doch met een langzamer
tempo. f
Opvallend is de toeneming in den woningbouw.
In Augustus kwamen 5006 woningen gereed te
gen 4636 in Juli en 3993 in Aug. 1930-
Dje crisis op de beurs teekent zich al heel
scherp door den gemiddelden koers der aandeelen,
welke in September op 39 kwamen" (19211925
-- 100) tegen 49 in Augustus.
Het aantal faillissementen daalt in de laatste
maanden. 1 1
Het beeld, dat ons, bovengeschetst overzicht
'van den toestand in Augustus toont is zeker
(niet opwekkend en het ziet er allerminst naar
uit, dat de oplossing spoedig zal komen. Al
leen do steeds grooter wordende drang naar in
ternationale samenwerking en hulpverleen ing is
het eenige lichtpunt, dat vermeld kan worden,.
INGEZONDEN
BiE OLIFANT EN BE MUIZEN.
Mijnnheer de Redacteur, gaarne had ik eenige
ruimte in uw blad, waarvoor bij voorbaat mijn
dank'.
Het is bekend, dat en de circusdirectie en de
olifanteen bang zijn voor muizen. Waarom?
Wel, zoo secuur kan de stal niet opgebouwd wor
den, of altijd is er wel een gaatje waar een muis
door kan. Al heeft men alles met planken en
balken dicht gedaan, dan nog zal de muis er
doorheen knagen. Wat is deze vrees Zoo gauw
als de olifant de muizen hoort of ziet of ruikt,
zal hij alles in 't werk stellen om deze te dooden
en bij deze pogingen zal hij met z'n logge li
chaam meer beschadigen dan goed doen, waftt
de muis is dan al lang weer in ©en gaatje verdwe
nen. Maar als de jumoö het niet merkt, probeert
de muis telkens en telkens weer om den oli
fant te naderen, wat hem in de meeste gevallen
gelukt ook. Watot net zoo gank als de groote
olifant voor de kleine muis is, net zoo Verzot
is de muis op de pooten van den olifant om
hieraan te knagen en de huid op 'te vreten, wat
vcor hem het lekkerste voedsiel is. Be olifant
zal hier echter niets van voelen, totdat de muis
j ijn het leven komt, maar dan is het te laat,
want een wond aan de pooten van dit groote dier
zal hier in dit koude klimaat nimmer genezen.
De olifant zal moeten sterven, wat tevens een
schadepost be teekent voor de directie.
U zal wel begrijpen lezer, dat ik hiermee een
bedoeeling heb en dat is dan ook juist en wel
deze: de vergadering den 21 September door „De
West''' van Koedijk belegd te Alkmaar, was oor
spronkelijk bedoeld om een massavergadering te
houden in Amsterdam en tot bespreking hiervan
wareh de vooraanstaande personen op tuinbouw
gebied naar het landhuis gegaan. Toen de be
sprekingen begonnen was de allereerste vraag:
wie moet de leiding van deze massavergadering
hebben. Dit was zeer juist, want de meening
herover lie pwel sterk uiteefu, 'totdat op slot de
motie-Zeemah in stemming kwam. Deze motie!
kwam hierop neer, het in handen te geven van
de Provinciale Commissie, met dien verstande,
dat de voorstellers van de vergadering eerst ge
hoord zouden worden en dat de agenda door
nen aan de leiding zou worden voorgelegd.
Wat zien we nu gebeuren? De voorstellers
wlorden niet gehooid, néén ze mogen niet eens
komen, hoewel in het verslag van de Langedijker
Groentencentrale staat, dat iedere aangesloten
tuinder mag komen is er door de waarnemende
secretaris der Provinciale Cpmmissie per inge
zonden stuk .medegedeeld, dat enkel de besturen
dér veilingen mogen komen. Dus de leden kun
nen, kalm of niet, kalm thuis blijven, dus géén
massavergadering, geen voorstellers en vooral
géén oppositie. Neen vooral deze laatsten niet,
waht deze neuzen overal reeds genoeg in, ze
bemoeien zich letterlijk met alles, een fatsoen
lijk ineUsch kan niet eens baas blijven. Wat zal
deze Prov. Commissie nu uithalen op haar thee
middagje, waar zoowat niemand mag komen die
nog werkelijk tuinder is? Nu eindelijk zullen
zij den toestand eens onder oogen moeten zien,
hoewel door „de West'' hiertoe gedwongen. Ts
dit een organisatie, vraag ik mij af, Neen, dui
zendmaal néén, dit moet veranderen, wij wil
len allen meespreken in onze organisatie, dit is
ons goed recht. Zijn w ijer voor de Prov- Com
missie of is deze er voor ons? De oppositie is
er dan ook niet geweest, opzettelijk niet. En
wc zullen binnen niet te langen tijd een geheel
andere organisatie krijgen. Dit kan men zelfs
al lezen tusschen de regels door van het verslag
van de Langend ijker Groenten CGentrale, want
ook deze instelling zal wel verandéren moeten,
ten opzichte van hare financiën.
Dan zouden we b.v- al kunnen beginnen om
niet meer de veiling te huren, doch deze zelf
in bezit te nemen. Ook vindt ik het een unicum
in ons land, dat juist de Burgemeester van Br.
op' Langendijk ambtshalve voorzitter wezen moet
van de Langend. Groenten CGentrale. Waarom
is dit noodig? Stel u voor dat deze nu eens
heelemaal niets met de. belangen der tuinders
op heeft. Dit, laat ik echter over aan het oor
deel der lezers, deze moeten zelf maar concludee-
ren o fhet zoo goed is of niet. Nu de Provinciale
CCommissie. Ik meen dat juist art. 6, alinea 2,
zooals de waarn. secretaris schrijft, en waardoor
de leden der tuinb'oüwvereenigingen worden bui
tengesloten, de doodsteek beteekent voor de Prov.
Commissie. Dit, kan nooit naar genoegen der tuin
ders wezen, daar ze zich thans niet kunnen uit
spreken. 'Neen, de Prov- Commissie moet niet
weg, maar grondig veranderd. Hoe worden de
bestuursleden nu gekozen, door de leden? Neen
?door jde besturen der veilingen, is dit goed?
,?'?Neen, de Prov. Cpmm- moet in de toekomst
gekozen worden door de tuinders zelf en niet
anders. Tuinders, weest paraat en help mee voor
uw medezeggingschap.
Nog eea punt van ernstige overweging is het
volgende: De leden 'der Prov. Staten waren niet
uitgenoodigd, en toch hebben zij het vorig jaar
mei algemeene stemmen voor de credieten ge
stemd, wat door de Prov. Commissie toch ge
vraagd is. Schuilen daar oo'k muizen onder?
Dit staat voor mij vast, dat het bestuur van
de Prov. CCommissie niet weet in wat voor tijd
der geschiedenis wfj, leven. Als wij het goed
bekijken,, lijkt het alsof zij nog leven in den
regiententijd, of zich verbeelden fascisten te zijn.
Ze moeten echter rekening houden met den tijd,
de oppositie gaat onverbiddelijk' door en is mis
schien al veel verder, dan de Prov. Comm. wel
(denken durft. Zoo kunnen ze de stal niet af
sluiten, maar altijd is er wel een gaatje om er
door te kruipen. Een schijnbaar onbeteekenend
wondje kan oorzaak worden van den dood van
den kolos. 1
II mijnheer de redacteur, mijn hartelijkén dank
voor de plaatsing.
St. Pancras, 15 Oct. '31.
Jb. D|E| VRIES Jz.
Mient 17 Alkmaar Til. 526
Vertrouwd adres voor:
goedpassende
Buikbanden
Elastieken Kousen
Rechthouders en Rechthouder-
Corsetten
- KOEDIJK.
Op 11, 12 en 13 October werd door de Hand-
werkvereeniging „W." O. E." alhier weder een
tento instelling georganiseerd ten huize van den
heer W. Butter, Er was weder veel werk ge
maakt en aan de wanden en "op de tafels was
alles uitgestald. Die tafel met verkoopartikelen;
had weder veel aftrek daar de prijzen billijk ge
steld waren. Er was gelegenheid tot raden naar
een poppenwagen, een 'kleed, en een voetbal/
waarvan veel gebruik was gemaakt. Het aantal
bezoekers was, door het mooie weer heel groot,
ook uit de omliggende gemeenten. Zooals voor
als voorheen was ook llnans weder een theetuin,
ingericht, waar men tevens kon genieten van de
door den heer Kok geplaatste geluids-installatie^
hetgeen 'de gezelligheid verhoogde. Voor de ver
loting waren 150 prijzen beschikbaar, allen ver-
■vaardigd door de leden der Vereeniging en 'bui
tenstaanders. Gok waren verschillende werkntuk-
k'en ter opluistering ingezonden.
Op 1.4 October des avohfls te 7i/2 uur werd een.
bijeenkomst gehouden voor de verloting en open
de de presidente Mevr. den HartoghGoldberg
met een woord van welkom 'aan de leden en ge-
noodigden en sprak haar tevredenheid uit over
de werkzaamheden in het afgeloopen tijdvak,
ofschoon een krachtige steun was verloren ge
gaan door het vertrek van Mej. Slotemaker-
Mplenaar, waarvoor echter een ijverig© kracht
was teruggewonnen in Mej. A'. Zwetsmande
Geus. Die tentoonstelling is zeer naar genoegen
geslaagd. Spreekster brengt ook dank aan de
familie Butter voor de verleende hulp en de be
schikbaarstelling van de zaal en den heer Kok
voor de muziek, Bl. en W. voor de toestemming
lot de verloting en ide leden voor die medewerking.
Daarna werd overgegaan tot de uitslag voor het
raden. Die poppenwagen viel ten deel aan Mej. de
Bloer-Vader te Alkmaar, het gemaakte kleed aan
den heer P. Hart, de voetbal aan den jongenheer
Jb. de Graaf. Hierna verschijnt de Burgemeester,
die door de Presidente welkom wordt geheeten
en wordt overgtegaan tot de verloting. Ie prijs
kapstokkleed werd gewohnen door Mej. A. de
Waad Dd., 2e prijs een kussen Mej- A. Bios Cjd.
3e prijs Mej. E- Beets-Keeman een gebreide on
derdeken. Dit waren de hoofdprijzen. D|e overige
prijzen vielen voor een groot gedeelte buiten de
gemeente. Dte avond werd met een gezellig sa
menzijn besloten. Dje Presidente dankte allen voor
