Tuinbouwvereeniging „Be Eendracht"
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No. 145 TBLHTOON INTHHOOMMUNf
DINSDAG 8 DECEMBER 1931
40e Jaargang
lilmiii: firma 1,1.1EIZEB. - ladacteüf I. H 1EIZ1B. Bunel
SaSrsnSr,rr,n„„Xtherr°hesngBt!
Strijdende Zielen
NIEUWE
LWDUKER CÖIMMT
COURANT VERSCHIJNT
AG DONDERDAG
Abonnmentsprijs:
per 3 maanden ƒ1.15.
ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 75 cent:
elke regel meer 15 cent.
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
Voorstellen tot vaststelling van minimum prij.
zen. - invoering van een aanvoer»r>egeling van
Stapelpreducten. - Krachtiger optreden
tegenover de Regeening>
De aftredenden worden met resp. 80 en 81 stem- te krijgen Wii hebben er recht m tv,™
stelde vertrouwen en zeggen hun beste krachten te tv hoh w ook 2een baantje.
zullen geven in het belaag van ve'reeniging en'ïedem j weïe^ molten "e® ^efda^vfi ged"re?de 17
en de kracht mag vinden zijn taak weder te be- I wordt, dan wordt het noe ereer"
DoornH^0 heehSjTd^r ®teed®heeft gedaan. ook de verplichting op iieder ld rusten dat hij zijn
o !Pr« jer i wordt namens de gedeelte aanvoert. Hetgeen bij een minimumoriis
wortelzaad-Commissie medegedeeld dat het met het I voor den handel ook beter is. nimumpnjs
meer WOi f zelf' ?r 1? niet I De voorzitter antwoordt dat het bestuur in dezen
vraicrt nf rio cn^i^f0 JLn v! snees gehaald, en reeds actief is geweest en ook van meening was,
vraagt of de commissie met haar werk door moet Hat. ppn anrivnorrpcrpiinor unnrii'n- moe tj,-.*- /inn4.
Vergadering van de tuinbouwvereeniging „De
Eendracht' op Maandagavond 7 uur tenlokale van
den heer C. Vis te Ooudkarspel.
Aanwezig waren 85 leden.
De voorzitter de heer Jb. de Boer spreekt zijn
tevredenheid uit over de goede opkomst en het
doet hem genoegen dat zoovelen aanwezig zijn
om de gemeenschappelijke belangen te bespreken.
Welkom heet hij den burgemeester als lid der ver-
eeniging terwijl hij eveneens het welkom toeroept
aan de vertegenwoordigers van de pers. Sp.r zal
geen lange uitweiding houden over de misère waarin
men verkeert. Het is thans allerdroevigst. De men-
schen zitten er tot hun hals in. Het is nu wel ge
bleken dat wij ons zelf moeten redden. Al 5 maan
den wachten wij en spreken het woord: „Zuster An
na ziet ge nog niets komen.'
In de bladen heeft men thans kunnen lezen een
toezegging door den minster gedaan. Het is echter
nog officieus want de kamer moet het voorstel
van den minister nog bekrachtigen. Door den mi
nister is toegezegd voor vele gemeenten een bedrag
van 7 maal f 100000. Het is echter een zeer schril
bedrag. De gemeenten moeten daarbij nog 30 procent
doen. De regeering geeft een renteloos voorschot
hetgeen ook niet in den geest van de vergadering
is, want zij wil dit bedrag terug hebben. Is dat hulp?
Alleen het rentelooze beteekent hulp.
Dat geeft een droevig beeld wanneer we weten
wat ons in de oorlogsjaren is overkomen. Toen werd
er veel van ons genomen. Dat was noodig Maar
het is nu ook -noodig om ons een betere hand toe
te steken.
De raad onzer gemeente is zeker zeer welwillend
voor hen, die in nood zitten. Het is voor mij een
groot genoegen in de daartoe benoemde commissie
te zitten, en zijn wij in staat om reeds een 13-tal
menschen te helpen, die thans ondersteund worden.
De gemeente kan niet meer doen, maar het iis zeer
shril wanneer daarvoor menschen komen in de
kracht van hun leven en met grijze haren. Het
toegezegde geld door den minister zal zeker wel
komen, maar dan zal het wel alreeds voorjaar
zijn. Het is echter niet mijn bedoeling om u on*
te vreden of ongedurig te maken. Ik zou u willen
vragen het hoofd koel te houden. Ik hoop dat dezen
avond op kalme wijze zal worden vergaderd en
de besprekingen tot verbetering van den toestand
mogen leiden.
Hierna worden door den secretaris de notulen
gelezen van de vorige vergadering welke onder
dank aan den samensteller onveranderd worden
goedgekeurd.
De voorzitter doet dan mededeeling, dat het voor
stel van den heer Bakker om een buitengewone ver-
gadering van den Noordermarktbond te houden,
succes heeft gehad. Wij kregen direct steun van
eenige bestuursleden van den Noordermarktbond
waardoor spoedig het getal aanwezig was, en zal
deze vergadering nu Maandag 14 December a.s.
in de zaal van den heer Vis alhier worden ge
houden.
De secretaris doet mededeeling, dat gesproeid zijn
470 snees aardappelen tegen 194 snees in 1930.
Tevens dat er 10 wagons steenkool zijn aan
gekocht.
Door de kunstmestcommissie wordt verslag uit
gebracht over het gehouden kunstmestonderzoek.
Zwavelzure ammoniak 20.63 pet. Amoon kalk 20.80
Chili 16.10. Kalksalpetrr 15,20, Super 13.80, Kalizout
39.80, kalk 56.10. Er werd 40 cent per 100 kilo
terugbetaald.
Er werd 600 baal turfmolm aangekocht in sa
menwerking met Noordscharwoude.
Voor de Septemberlevering werd voor 36 leden
aangekocht 2450 kilogram zwavelzure ammoniak
tegen f 5.10. Voor de Maart-levering 17200 kilogr.
tegen f5.05. Voor de Mei-levering 15700 küogram
tegen f 5.15.
Voor de leden wordt de gelegenheid tot het be
stellen van kalizout en slakkenmeel opengesteld tot
20 December.
De heer H. de Geus doet eenige mededeelingen
over door hem nieuw-geteel de soorten aardappelen
Van de Bevelander was de opbrengst heel goed
en was van puike kwaliteit. Friso idem. Furore
had weinig zieken. Erdgold gaf een hoogen op
brengst en geen zieken. Robijn opbrengst goed
zeker wel en kwaliteit puik. Noordeling goede opbrengst
1en van goede kwaliteit.
Enkele kilo's van deze soorten zijn weder voor de
leden disponibel.
Verkiezing bestuursleden aftredend de heeren Jb.
de Boer en N. Kaan..
met haar werk door moet
gaan.
Verschillende leden achten het een groot belang
voor de Vereeniging om door te gaan, waarbij ge
zegd wordt dat men niet bang moet zijn voor wat
kosten. De vergadering besluit dat met het winnen
van goed zaad zal worden voortgegaan.
Bespreking indienen punten voor de Alg. Verga
dering N. M. B., verband houdende met den crisis
toestand.
Door den voorzitter wordt namens het bestuur
het volgende voorstel ingediend.
De vereeniging „De Eendracht" stelt aan de bui
tengewone algemeene vergadering voor om voor de
aangevoerde bewaarkool a en b kwaliteiten een
minimumprijs te garandeeren van f 1.50 per 100 kg.
Toelichting:
De voorstellende vereeniging is van mening, dat
bovengenoemd bedrag geen loonenden prijs is, maar
men heeft dan toch de zekerheid niet met zijn pro
dat een aanvoerregeling noodig was. Het doet daar
om het volgende voorstel.
De Eendracht stelt aan de buitengewone verga
dering voor een regeling te treffen voor de bewaar
kool.
Toelichting:
De voorstellende vereeniging is van meening dat
er iets moet gebeuren, de wetenschap bezittende dat
er een zeer groote voorraad bewaarkool aanwezig
is en toch betrekkelijk in een kort tijdsbestek opge
ruimd moeten worden en gezien de wereldcrisis, wel
ke wij op het oogenblik doormaken en alles in de
war is en de aanvoeren vorige jaren zeer ongere
geld waren zoo zagen wij bij eenige opleving van de
prijzen zeer groote aanvoeren en dan meest bij
vriezend weer tot gevolg een te kort aan wagons.
Voorsteller is wel overtuigd dat het zeer moeilijk
en ingrijpend zal zijn, maar is niettemin overtuigd,
dat in aller belang is, zij vermeenen dat bij een
rington v,,o„ aanvoerregeling betere prijzen kunnen en zullen
ffpnrpwtiJwr,! Jh», moeten> na ze een*e dagen worden gemaakt dooreengenomen. Ook dit voorstel
gepresenteerd te hebben. bij den Vierbond in behandeling dienen gebracht te
FEUILLETON
16)
Om tien uur 's-morgens begon in het Kleist-
theater de generale repetitie van „Drie menschen"
voor gesloten deuren, precies op hetzelfde tijdstip
verklaarde de president van het hof de zitting voor daad begaan heeft, ook de sporen van die misdaad
geopend en verleende hij het woord aan den griffier heeft uitgewischt.
denaar, ja zelfs een vijfvoudige roofmoordenaar is,
zooals nog nooit voor de Berlijnsche gezworenen
heeft terecht gestaan. Slechts één ding kunnen
we niet leveren: het tastbare bewijs, dat de vijf
slachtoffers van Hartwig inderdaad vermoord zijn!
Hartwig zelf zegt niets, verdedigt zich niet en wei
gert elke inlichting en elk antwoord.
Maar juist deze stijfhoofdigheid en terughou
dendheid getuiigen tegen hem en wanneer ik dan
ook al niet in staat ben om u, heeren gezworenen,
de lijken of verminkte lichaamsdeelen der vermoor
de meisjes te toonen, toch zal spoedig niemand er
meer aan twijfelen, dat Thomas Hartwig met de
zelfde geraffineerdheid, als waarmee hij de mis-
tot het voorlezen van hetgeen den beklaagde ten
laste was gelegd.
Hartwig zat tusschen twee veldwachters in den
beklaagdenbank en hoewel hij zich zichtbaar moeite
gaf, om slechts de uiterste onverschilligheid ten
toon te spreiden, bemerkte men toch reeds spoedig
achter dit masker een opwinding, die gaandeweg
sterker werd. Hij knipte met de kortzichtige blauwe
oogen, streek telkens weer met de hand over het
gezicht en zijn blond haar plakte vochtig op het
voorhoofd. Slechts wanneer hij zijn oogen over het
auditorium, de dames en heeren uit de eerste krin
gen, de kunstnaars, schrijvers, persmenschen van
rang en beteekenis liet gaan, kwam er een ironische
trek op zijn gelaat.
De vele, vele getuigen, die hetzij door den officier
dan wel door den verdediger waren gedagvaard,
moesten bij het voorlezen van de dagvaarding de
En nu begon het verhoor van Hartwig, die eerst
de juistheid der voorgelezen formaliteiten met be
trekking tot naam, datum van geboorte etc., be
vestigde. Daarop vroeg de president met verheffing
van stem: Beklaagde, u hebt gehoord wat u ten
laste wordt gelegd! Bekent u, zich aan het ten
laste gelegde misdrijf te hebben schuldig gemaakt?
Een oogenblik van doodsche stilte; toen zeide
Hartwig luid en voor ieder duidelijk verstaanbaar:
Neen!
Opwinding in de zaal, rumoer en gemompel. Tot
dusver had Hartwig steeds geweigerd, voor den
rechter-commissaris deze vraag met ja of neen te
beantwoorden. Thans scheen zijn neen te bewijzen,
dat hij bereid was de tot nog toe gevoerde tactiek
van het weigeren van antwoorden op te geven. De
De verdediger Nagelstock, de officier van justitie,
de president en rechters, de jury, de toehoorders,
Daar het niet wel mogelijk is, dat de veilingen
deze garantie dragen, zoo zou de voorstelster een
beroep op de regeering willen doen om deze garantie
voor haar rekening te willen nemen.
Indien dit voorstel aangenomen wordt, dit voorstel
met den meesten spoed bij den Vierbond in behan
deling te nemen, om samenwerking in dezen te
verkrijgen.
De heer Jb. Strijbis zegt het verslag te hebben
gelezen van den Noordermarktbond, waarin sprake
is van een minimumprijs van f 1.50. Hij vindt het
voorstel zoo heel goed ingekleed, maar spr. is thans
wei tot eenige andere gedachten gekomen, nu hij
gelezen heeft dat de regeering f 700.000 wil beschik
baar stellen. Dat is een bedrag dat niets beteekent
En wanneer zal het komen? Wij moeten probeeren
wat we kunnen. Ik weet niet of een ieder de N. L.
Crt. heeft gelezen. Maar in Broek heb ik met iemand
gesproken, die mij zeide dat men daar mijn voor
stel toejuchte. Hij deelde mij mede dat men daar een
Tweede Kamerlid had gehad bij 8 bestuursleden en
burgemeester Slot. Echter ging men toen hooger,
waarvoor burgemeester Slot en dat Statenlid waren
te vinden.
Nu zou ik het bedrag van f 1.50 op f3.00 willen
brengen. Wanneer de regeering daarvoor te vinden
is, kan zij haar f700.000 houden en allen worden
geholpen. Wij moeten vol houden en, dit zien klaar
niets anders. Maar hij wil me nog niet eens ant
woord geven! Het beste bewijs, dat de man totaal
mesjik bedoel niet toerekeningsvatbaar is!
De president maakte een afwerende beweging.
Goed, dan zal ik met het getuigenverhoor be
ginnen.
En nu werden zij allen, de een na den ander
voorgeroepen: de hospita's van de dames Müller,
Möller, Jensen, Pfeiffer en Cohen. Na het afleggen
van den eed moesten zij een uitvoerige uiteenzetting
geven van alles wat op de bij haar gewoond heb
bende jongedames betrekking had: haar aankomst,
uiterlijk, uitlatingen over den geheimzinnigen ver
loofde etc. En tenslotte konden allen, die dezen
verloofde gezien hadden ook de concierge Zim-
mermann met zekerheid verklaren, dat Thomas
Hartwig. beslist met hem indentiek was.
De officier: Ik ben zoo vrij heeren, president en
rechters en de heeren juryleden nadrukkelijk op
een merkwaardige en hoogst belangrijk samengaan
der gebeurtenissen opmerkzaam te maken: Elk der
vijf verdwenen meisjes heeft haar kamer voor een
geheele maand vooruit betaald. Daaruit mag m.i.
worden geconcludeerd, dat zij allen van plan waren
te blijven wonen, waar zij haar intrek hadden geno
men, respectievelijk van het geprojecteerde uit
stapje naar de Havel zoo spoedig mogelijk terug te
keeren! Dat is van buitengewoon belang, omdat
daaruit blijkt dat zij door indirecte, gewelddadige
omstandigheden verhinderd werden, haar rechten
op de kamers te laten geleden. Hadden zij niet
vooruit betaald en niet haar armoedig bezit achter
gelaten, dan zou men aan de mogelijkheid kunnen
denken, dat de slachtoffers tot die onbehuisden be
zaai verlaten, slechts de op dringend verzoek van zij allen bogen scherp luisterend voorover, toen nu hoorden, die vandaag hier en moreen daar oDduü
dr. Naerelstock onererofinen ripsklinriicrpn on nsvnhn- Hp nrpsiripnt. !7.ii n Uur O O Ho irrooor ctolHo- Rolrlaoo-Hp Iron ov» 1-, O O_i. j
dr. Nagelstock opgeroepen deskundigen op psycho
patisch-patologisch gebiied bleven en monsterden
elkaar met een wantrouwigen, boosaardigen blik.
Zoodra de een iets opschreef, grabbelde ook de an
deren haastig naar hun potlooden om iets te no-
teeren.
De president gaf daarop nog een korte en duide
lijke uiteenzetting van den loop der gebeurtenissen,
welke tot de arrestatie van Thomas Hartwig aan
leiding hadden gegeven en besloot deze recapitu
latie met de woorden: Nog nooit heeft ons college
een zoo zeldzaam geval te behandelen gekregen als
ditmaal. Wij weten, dat vijf trouwlustige meisjes
verdwenen zijn, wij kunnen nagaan dat slechts
Thomas Hartwig de verloofde was, met wien elk
van de vijf slachtoffers de noodlottige reis onder
nomen heeft. Wij weten en kunnen bewijzen, dat
Hartwig een breed opgevat plan had ontworpen om
meisjes, die wenschten te trouwen, geheel alleen in
het leven staan en min of meer gefortuneerd zijn,
tot zich te lokken, te dooden en te berooven. In één
woord: wij kunnen bewijzen, dat Thomas Hartwig,
de romancier en dramaticus, wiens werk vandaag
voor het eerst zal worden opgevoerd, een lage moor-
de president zijn tweede vraag stelde: Beklaagde,
wilt u zelf een volledige beschrijving geven van het
gebeurde of geeft u er de voorkeur aan op door mij
te stellen vragen te antwoorden?
Toenemende opwinding.
Noch het een, noch het ander, meneer de pre
sident. Ik verklaar hiermee nogmaals, dat ik on
schuldig ben, ik zal voorloopig geen vragen meer
beantwoorden, maar behoud me voor, later nog
nadere toelichtingen te geven. Overigens sta ik nog
steeds op het standpunt, dat niet ik m'n onschuld
te bewijzen heb, maar dat het geheel aan de recht
bank is, mijn schuld te toonen.
Geroep van uit het publiek, afkeurend gemompel
onder de juryleden, wisselen van blikken van ver
standhouding onder de getuigen.
U weigert dus voorloopig op m'n vragen te
antwoorden?
Ja, meneer de president.
Is de raadsman van beklaagde misschien be
reid, hem duidelijk te maken, dat zijn tactiek ab
surd en alleen in zijn eigen nadeel is?
Nagelstock vloog op.
Meneer de president, sinds weken doe ik al
ken en haar reden hebben, geen sporen achter te
laten.
De rechters, de getuigen, de toehoorders en de
juryleden knikten toestemmend. Daarover zou men
slechts één meening hebben. Een opmerkzaam toe
schouwer had kunnen constateeren, dat zelfs Tho
mas Hartwig knikte.
En nu deed zich iets voor, dat de spanning nog
deed toenemen. Von Dengern werd voorgeroepen.
Alle halzen rekten zich, gouden lorgnons werden
gericht, hier en daar zag men zelfs 'n kleinen
discreten tooneelkijker hanteeren.
Dat was dus die geheimzinnige, beroemde, geniale
detective, die feudale jonker, die de politie jaren
lang obscure diensten had bewezen, jarenlang ook
onschuldig in de gevangenis had gezeten! De pre-
dent was één en al voorkomendheid.
Getuige, u bent de in dienst der Pruisische re
geering staande commissaris der recherche Doctor
Juris Jaochim Jonkheer von Dengern en u hebt
onder het pseudoniem Krause het onderzoek naar
den moordenaar der vijf verdwenen meisjes ge
leid. Wilt U zoo goed zijn eens te vertellen, wat u
aanleiding heeft gegeven om Thomas Hartwig te
worden.
De heer Strijbis zegt dat een bedrag van f 1.50
niet genoeg is. Bij een prijs van f 3.00 kan het voor
de regeering een f 3 millloen bedragen. Dat is niets
erg. Laat de regeering deze regeling overnemen.
De heer P. Kostelijk noemt f 1.50 ook een nood
lijdenden prijs. Daarvan kan niemand betalen. En
wanneer men niet meer vraagt krijgt men geen
f 2.f 3.is geen abnormalen prijs. En het is nog
lang niet gezegd dat de regeering er zooveel geld
moet bijleggen. De prijs kan nog best boven de f 3.—
komen. Wij moeten al op al zetten om een iets
loonenden prijs te krijgen.
De burgemeester zegt, dat de door den Minister
gevraagde 7 ton bestemd zijn voor de koolverbou
wers en voor De Streek. Maar dat kan evengoed
doorgaan. Die 7 ton kunnen we wel gebruiken.
Wanneer het bij den N. M. B. In behandeling komt
en wordt aangenomen dan is de campagne al aan
den gang. Maar in die vergadering moeten reeds
de plannen worden gemaakt om dit aan te snijden
voor de volgende organisaties. En de f 3.00 kon nog
best bereikt worden, zoodat het de regeering geen
geld kost.
De heer H. de Geus is van meening dat met f 1.50
geen goede kool aan de markt zal komen.
De voorzitter zegt dat het bestuur zich wel met
het voorstel van Strijbis kan vereenigen.
arresteeren?
Von Dengern's gelaat ontspande zich. Met auto-
matische kalmte en zekerheid vertelde hij van zijn
jacht achter een theorie, welke hem eerst tot di-
verse huwelijksmakelaars en vervolgens in het bu-
j reau van de Generalanzeiger had geleid, waar hij
den tekst der noodlottige advertentie had ontdekt.
l Ook Hartwig's arrestatie en de middelen, welke
daartoe waren aangewend, werden uitvoerig bespro
ken.
Ik zou er hier op willen wijzen, dat ik nog nooit
met een man te doen heb gehad, die een misdaad,
welke hij vermoedelijk heeft gepleegd, slimmer heeft
ontworpen, maar later, toen alles achter den rug
was, alle voorzichtigheid zoo uit het oog heeft ver
loren als meneer Hartwig. Hij vond het niet eens de
moeite waard, de verraderlijke brieven, die op zijn
advertentie gekomen waren, te vernietigen! Een
dergelijke, bijna naieve onbezorgdheid bij een zoo
ernstige misdaad ongetwijfeld een criminalis-
tische curiositeit!
Toen Von Dengern zijn inlichtingen, welke onder
een algemeen gemompel van bijval werden aange
hoord, geëindigd had, wendde hij zich tot den pre
sident.
Meneer de president! Ik zal thans het verhoor
van alle verdere getuigen bijwonen en dan nog een
vermoedelijk belangrijk onderzoek instellen. Ik ver
zoek u dus dringend mij na beëindiging van alle
verhooren, dus vóór het referaat der deskundigen,
het requisitoir van het openbaar ministerie en het
pleidooi van den verdediger nogmaal als getuige
voor te willen roepen.
De president verklaarde zich daartoe bereid en
Von Dengern wilde zich reeds terugtrekken, toen
Mr. Nagelstock hem terug hield.
Meneer de commissaris, u hebt zooeven bij uw
oordeel over het lichtzinnige optreden van beklaag
de gewaagd van een misdaad, welke hij vermoe
delijk zou hebben gepleegd. Mag ik dat vermoedelijk
zoo opvatten, dat u van de schuld van den be
klaagde niet volkomen overtuigd bent?
Von Dengern's gelaat trok zich weer In tallooze
plooien.
Meneer de verdediger, zoo lang een beklaagde
niet bekend heeft, bestaat nog altijd de mogelijk
heid van zijn onschuld. Althans tot op het oogen
blik dat de bewijzen tegen hem zóó overstelpend
zijn, dat volgens menschelijke berekening aan zijn
schuld niet meer kan worden getwijfeld.
De president trok zijn wenkbrauwen op, de offi
cier zette een beleedigd gezicht en zei verontwaar
digd: Ik verzoek de heeren dringend hier geen
filosofisch debat te voeren en het oordeel der jury
niet op de een of andere wijze te beïnvloeden.
De juryleden knikten. Neen, zij wenschten niet
te worden beïnvloed. Zij waren verstandige en recht
vaardige menschen die nu reeds precies wisten,
wat zij van dezen Thomas Hartwig moesten denken.
