Proef- en Schooltuin „Kennemerlanf
Uit den Omtrek
„Planwirtschaft"
Eerste doelstelling
Laatste berichten
Gisternamiddag 2 uur vergaderde de Proef- en
Schooltuin „Kennemerland^i^ he^LaixdboigöJ^
t6Met het'nlet geheel voltallige'bestuur. wawnBihS
totaal aanwezig acht- leden.
De voorzitter, de Heer G. BARTEN van Noord
scharwoude poende deze vergadering, hoewel hij
zeide met tegenzin hiertoe over te gaan. Met tegen
zin, omdat de belangstelling heden zeker wel. haar
minimum heeft bereikt.
Daarnaast constateerde hij het voordeel, dat de
Pers meer belangstelling betoonde voor deze ver-
gadering.
Uit wat heden voorgelegd zal worden zoo ver
volgde hij zal duidelijk worden dat ook onze proef
tuin begrepen is onder de slechte tijden en den
verminderden obrengst van de artikelen, onder de
slechte uitkomsten van de tuinbouwbedrijven in het
algemeen.
Daarom zijn door het bestuur maatregelen geno
men, die uit de begrooting zeker zullen blijken.
Echte,r hopen wij dat we te pessimistisch zijn ge
weest en de uitkomsten de begrooting verre zullen
overtreffen. Na een woord van welkom verklaart
hij deze vergadering voor geopend hieraan toevoe
gende, dat misschien ook de vergadering van de
Centrale veilingsvereeniging te Warmenhuizen in
vloed heeft op de pkomst.
Door den secretaris, den heer A. van Reenen,
worden hierna de notulen gelezen van de vorige
vergadering, die zonder op of aanmerkingen wor
den goedgekeurd.
Door den heer Hazeloop, rijksutinbouwconsulent
wordt hierna het cultuurplan voor 1932 voorgelezen,
hetgeen nader door ons zal worden gepubliceerd.
Wel willen wij reeds vermelden, dat vanuit de
Rijp het verzoek was ingekomen om proeven te
nemen met het kweeken van Duitsche Meikoningin
een soort kropsla, die, zooals de rijkstuinbouw-
consulent zegt, reeds op den proeftuin aanwezig is.
Daarmede kunnen proeven worden genomen m den
vollen grond en in de bakken maar niet in het
Warenhuis.
Tevens is door hem aan de verzoekers een schrij
ven gericht, waarin wordt gevraagd of zij proeven
wenschen te zien genomen ook met andere soorten.
Door hem zelf kunnen er ook eenige aan worden toe
gevoegd.
Het cultuurplan wordt hierna zonder verdere be
sprekingen goedgekeurd.
Door den secretaris, den heer A. van Reenen, wordt
hierna de begrooting voorgelezen, waarin verschil
lende bezuinigingen, door het bestuur aangebracht
Teveifs wordtddor het bestuur voorgesteld het druk
ken van het jaarverslag voor dit jaar achterwege
te later, hetgeen een bezuiniging geeft van ongeveer
goedkeuring gehecht.
Tevens wordt door het bestuur een verlaging van
het arbeidsloon van den tuinbaas noodig geoordeeld,
ten opzichte waarvan nader overleg met den betrok
kene zal worden gepleegd. - j
Ock ou de brandstoffenrekening san schijnbaar j
worden tezuiningd door de verlaging van de kolen-
laan de gemeente is rot verzoek gericht om de huur j
van het land te \tilagen waarop echter nog geen
antwoord is ontvangen.
De uitgaven worden in totaal begroot op een be- j
drag van f8536.10. j
De opbrengst van den tuin wordt geraamci o„
f5700. tgeen f300 lager is dan het vorig jaar
en f IJOt: lager dan f 1929.
De totaal ontvangsten worden met inbegrip van j
contributes en subsidies begroot cl f 8370,— het-
geen een nadeelig saldo beteekent van f166.10.
Rijksuliiibouconsulcnt Hazeloop wij'"'- sr nog op, j
dat gerekend is op üea vollen fasurp.-as.Waar een-
rer overal de huurwaarde is gedaaid kan ook hier I
de huur w el verlaagd worden.
Ce secretaris verwacht echter dat de toestand hjv
slechter zal worden, en een mindere opbrengst van
de vroege producten.
De heer Hazeloop wijst er nog op, dat wanneer
men op de bemesting gaat bezuinigen, dat er dan
alle kans is op een mindere opbrengst ook.
Dat is het laatste waar men aan moet beginnen.
De begrooting wordt hierna met algemeene stem
men goedgekeurd.
Aan de orde wordt thans gesteld de bestuursver
kiezing en zijn aftredend de heeren G. Barten, R.
W. A. Muyen en A. van Reenen.
Bij eerst stemming worden de aftredenden her
kozen met resp. 7, 8, en 7 stemmen.
De heeren Barten en van Reenen ter vergadering
aanwezig, verklaren hun benoeming weder te aan
vaarden terwijl aan den heer Muyen bericht van,
zijn herbenoeming zal worden gedaan.
Voorstel van het bestuur tot verhooging van het
erediet bij de boerenleenbank.
De voorzitter zegt, dat het bestuur zich genood
zaakt heeft gezien dit voorstel te moeten doen en
de omstandigheden hieraan debet zijn.
De bedoeling is het erediet te verhoogen tot
f 5De Rijksutinbouwconsulent wijst er op dat het niet
alleen de omstandigheden zijn die een verhoogmg
noodzakelijk maken, maar ook de meerdere noodige
kasmiddelen tot betaling van de meerdere verwar
ming. Er is meer kasgeld noodig voor de exploitatie
van den proeftuin.
Ook hieraan kan de vergadering haar goedkeuring
Gevraagd wordt nog naar het percentage dat men
moet betalen.
Geantwoord wordt van 4.75 procent.
De rondvraag levert verder niets op verband hou
dende met de belangen van den proeftuin, en sluit
de voorzitter de vergadering met een woord van
dank aan leden en pers.
toevallig deze twee stempels zoo onduidelijk waren
geweest, zou die grove fout er wel al te gauw een
eind aan hebben gemaakt. ^„in.
In den loop van Juni grimeerde ik me met behulp
van chignons en andere dingen vijf maal huurde
vijf maal onder valschen naam een kamer en ver
telde steeds weer hetzelfde verhaal van mijn ver
loofde en zijn huis aan de Havel. Al het andere is
u bekend. Ons sterven was er voornamelijk op ge
richt de sporen slechts zoover uit te wisschen, dao
men Hartwig tenslotte zou kunnen arresteeren,
en dat is ons dan ook gelukt. Waarom Hartwig
niet dadelijk op den eersten dag van het proces
de zaak heeft opgehelderd, weet ik niet, daar ik
natuurlijk, sedert ik in voorarest zat. geen voelmg
meer met hem had.
Mejuffrouw Fröhlich trok den handschoen van
haar fijne, slanke handen, beëedigde haar verkla
ringen en het publiek zwom in zaligheid en geluk,
De rijkskanselier suitste de lippen en barstte toen
weer in een schaterlach uit, en streek zich, schijn
baar in de beste stemming door zijn dik grijs haar.
Wanneer ik al moet toegeven, dat juffrouw
Fröhlich niet direct uit onedele motieven heeft ge
handeld, mag ik toch niet nalaten, er op te wij^ri
dat hier niet alleen van een groote onbetamelijkheid
maar bovendien van een vijfvoudige valsche aangif
te sprake is, zoodat ik me toch genoodzaakt zal zien
in dezen zin een eisch bij de vompetente afdeelmg in
t8Lotteescheen zich dat dreigende lot niet bijster aan
te trekken, en toen uit de achterste fij en een diepe
basstem riep „de boete betaal ik" klonk opniuw
een daverend gelach dopr de zaal. De president deed
geen moeite meer het publiek tot de orde te roepen
omdat hij tenslotte den rijkskanselier toch geen
terechtwijzing kon toedienen.
De vijf vrouwen, de portier Zimmerman en de
uitdrager Gottlust, hadden de identiteit der getuige
met de dames Muller, Moller, Jensen, Pfeiffer en
Cohen spoedig vastgesteld. De hospita van de gezet
te Selma Cohen, sloeg daarbij van verwondering de
handen ineen en riep onder het luid gelach van.
VALKKOOG. (SINT MAARTEN)
Zaterdagavond hield de vereeniging' „Het Nut"
züu eerste gezellig avondje iit het 'café van'ideirhr.
Kttiper. alhier.
Toen de voorzitter te 8 uur de bijeenkomst open
de was dit voor een talrijk publiek, daar het zaaltje
tjokvol was. Deze opening geschiedde op een wijze,
waardoor de stemming er al direct in werd gebracht.
Hierna een keurig verslag van den secretaris, der
hiervoor gehouden bijeenkomst, welk verslag zoo was
gesteld, dat deze avond weer aan het geestesoog
voorbij trok.
Daarna werd een lezing gehouden door den heer
F S van der Velde, bestaande uit een gedeelte
van het boek van A. M. de Jong en getiteld „de
roemruchte jaren van Frank van Wezel" welke le
zing ook de algeheele goedkeuring kon wegdragen.
Hierna was het de zang, onder leiding van den
heer S. Schut, voordracht en tooneelstukjes welke
ombeurten de aandacht vroegen, en den aanwezi
gen ten volle bezig hielden en deden genieten.
De vereeniging „Het Nut" kan dan ook öp een
goedgeslaagden avond terug zien, en vol vertrouwen
den komende tegemoet gaan daar er voldoende
krachten en animo voor zoo'n avondje aanwezig
zij.n
SINT MAARTEN.
In het verslag van Zaterdag jl. betreffende den
feestavond der vereeniging „W.I.K." heb ik verge
ten te vermelden, dat de heer T. Koordes, als pia
nist die in deze hoedanigheid de vereeniging steeds
terzijde heeft gestaan, door voorzitter hiervoor
dank en hulde werd gebracht en hem als blijk van
waardeering een mooi horloge werd aangeboden.
(De verslaggever.)
Plaatselijk Wieuws
Z III LftStCiH AKW O UDK.
Hét gezelschap „Nut en Genoegen" 'aeeft zijn
eerste algemeene Nutsavond in de kolfbaan van
P. Kramer gehouden. Het seizoen omvat twee
van deze NutsavondenZang, lezingen, voor
drachten, tooneel en muziek vormen dan een
zeer afwisselend programma. Gezien de tijds
omstandigheden en de tamelijk vele ziektegeval
len, was de opkomst buiten verwachting flink.
.Redenen, waarom de voorzitter, de heer JRe-
r.aud, met opgewektheid de vergadering inleid
de en daarna een lezing hield „In de koninklijke
Vlaai." Hierna volgde de heer G. Wagenaar met
„Broertje" en de heer 3. de Boer Kz. met „De
reis naar de maan." De jeugdige Jb. van Ex ter
gaf een paar pianonummers ten beste, waarop een
baar applaus volgde. De drie eerstgenoemde hee
ren mochten eveneens een applaus in ontvangst
nemen.
„Het bedrogen drietal" is een één-bedrijf blijspel
dat wel de avond-attractie gebleken js. Wij noemen
maar geen namen, wantalles was in orde,
dilettanten!
De heer K. Dijkhuizen betrad nu de katheder met
een naamlooze voordracht, waarbij zijn meester
schap in stemwendingen een niet onbelangrijke rol
speelde.
Jb. Rutsen las een ernstig stukje, n.l. „Moeder"
en het gelukte hem „ontvoering" te vertolken. Wan
neer deze lezer dit stuk gedeclameerd had, dan had
hij stellig een mooier en betere vertolking verkre
genRutsen kan dat wel. De heerf C. Wagenaar
deed ook nog twee lezingen, waarvan „Arie" ons
het meest bekoorde. Ten slotte nog twee één-acters,
n.l. „op het politiebureau" en „De opening van het
Testament". Dit waren twee geestige tooneelstukjes,
waar «eer om gelachen werd. Het geheele program
ma werd afgewisseld door gemeenschappelijke zang.
Te ruim 12 uur sloot de voorzitter deze prettige sa
menkomst met dank aan de medewerkers, in het
bijzonder aan de twee jeugdige dilettanten, K. de
Boer Sz. en C. Kostelijk Cz„ die de voorzitter een
nieuwe aanwinst voor het gezelschap noemden. Ook
de muzikale medewerking van den jeugdigen Jb.
exter werd zeer gewaardeerd. Volledigheidshalve
noemen wij ook nog mevr. W. de Geus-Twisker, die
haar rol in „Het bedrogen drietal" accuraat vervul
de. Het was werkelijk een mooie en gezellige samen
komst.
behandeling van het steunontwerp in de Tweede
Kamer de Minister, toen meerdere leden op hoogere
Bedragen als renteloos voorschot aandrongen, na
drukkelijk het woord vóórloopig bezigde, waaruit
mag worden afgeleid, dat niet anngsttfallig aart'
ifHOD.OOO zal worden vastgehouden, doch als straks
fjö,.ontoereikendheid van deze som blijkt, meer zal
warden toegestaan.
Waar we echter sterk den nadruk op' zouden
willen leggen is de noodzakelijkheid van spoedige
hulpverleeninig. De bijzonderheden die ons de
laatste dagen ter oore zijn gekomen, hebben ons
overtuigd van het feit, dat bij velen het water tot
aan de lippen is gekomen.
Uit correct bijgehouden boekhoudingen van en
kele bedrijven over drie jaren is ons gebleken, hoe
zwaar onze tuinbouwers door de crisis zijn ge
troffen.
't Gaat niet aan, ont toevertrouwde cijfers zon
der toestemming af te doen drukken. Dat zou in
discreet zijn, maar ttoch komt de gedachte bij ons
boven of het geen aanbeveling verdient, goede
boekhoudingen als bewijsstukken de autoriteiten
voor te leggen.
Want uit die boekhoudingen blijkt zonneklaar,
dat tal van tuinbouwers practisch in drie jaren
geen inkomen hebben gehad. Flinke jonge mannen,
hoofden van voor enkele jaren gestichte gezinnen
worden niet alleen in hun bestaan bedreigd, maar
zullen, als niet ingegrepen wordt, tot proletaren
in den volsten zin van het woord vervallen.
Vraag niet, welke gevaren hier dreigen.
En 't is met het oog hierop, dat we niet kunnen
nalaten op de sombere ernst van deze werkelijk
heid te wijzen.
Men betrachte spoed met de hulpverleening
Er staat veel op het spel.
A. T.
Als we den toestand in ons tuinbouwbedrijfs
leven, aan alle zijden belaagd, goed zien, dan is
het thans een allereerste zorg: de intandhouding
van het bedrijf.
Wat er ook worde weggevaagd in deze onzinnige
economische internationale oorlog, waarin ons land
mee lijdt al heeft het dien strijd niet ontketend,
ons bedrijfsleven blijve en daar moet alle nadruk
op vallen en moeten alle krachten op worden ge
concentreerd intact.
Is het in normalen tijd al ondoenlijk, weten
schappelijk vast te leggen, hoeveel er moet worden
voortgebracht om in bestaande behoeften te voor-
ziien, en blijkt eerst na den oogst of er een surplus
dan wel een tekort dreigt, (hierover alleen waren
eenige artikelen te schrijven) thans is schier elke
berekening onmogelijk geworden.
Uit een algemeen economisch standpunt gezien,
is het blijven bestaan van den tuinbouw een eisch
van eerste orde voor het Nederlandsche Volk.
Dat dit ook door de regeering wordt ingezien,
bewijst wel de steun, die zij bereid bleek te geven.
En vooral mag wel worden gereleveerd, dat by de
Het verlossende woord is gesproken. Of beter,
geschreven. Geadnte. lezers, ge hebt toch hoop
hoop ik in ons Zaterdagnummer de Land- en
Tuinbouwrubriek gespeld? In u opgenomen, ver
werkt, de eenvoudige wijsheid, daarin ten toon
gespreid.
Er schïjTit 'een moderne Jan Pieterszoon Coen
in het stedeke Hoorn te zijn opgestaan, die ziele
zelf aandient als de geestelijke vader van den
nieuw opgérichten Neutralen Bond van Land
en tuinbouwers.
Hij vertélt nu hoe 'net moet, hoe we ui ij de
moeilijkheden van den dag, uit de misere van
het tuinbouwbedrijf moeten komen.
W at 'zijn onze eigen tuinbouwmenschen todn
sukkels. Dat. ze niet eens op dat zoo voor1 de
hand liggende denkbeeld van een productie naar
behoefte zijn gekomen.
Le geestelijke vader van den Neutrtlen Bond
maakt nu op eenmaal alle vergaderingen van tuin
bouworganisaties overbodig. Alle zorgen en
moeiten kunnen op eenmaal terzijde worden ge-
steW- "We gaan nu optellen en aftrekken en
vermenigvuldigen. Zooveel is nooldig daar,, ginds
ook ii g wat, we brengen de risicofactor in re
kening on klaar is kees.
Bij die geproduceerde hoeveellneid kunnen we
rekenen op dien prijs. Is die hoog genoeg? Zoo
neen, dan een beetje minder geplant, gepoot en
gezaaid. Dan is het evenwicht hersteld, de reke
ning klopt precies, het kan niet misloopen.
.Wij £aan „Planwirtschaften", alles maken we
pasklaar. Em we dwingen de omstandigheden
zich te voegen naar onze uitgewerkte plannen
op papier.
Aan deze spiksplinternieuwe economische
idee, is; reeds de eer bewezen, te mogen worden
uiteengezet in de groote pers.
Uit dat feit alleen kan al de waarde van de
idee worden afgeleid. Want wat daarin verschijnt
staat zoo hoog, is zoo boven alle verdenking
en critiek verheven, dat men wel een sukkel in
het kwadraat, een achteraan komend onbedui
dendheidje moet wezen, zoo men nu nog niet
overtuigd mocht zijn van de bruikbaarheid dezer
redding brengende gedachte.
Tuinbouwers, ziet naar Hoorn, of ook het
staat zoo ongeveer gelijk werpt een briefje in
zekere Langedijker brievenbus.
Ei wordt wat gezwamd in deze tijden. Naast
den dokter stond nog altijd de kwakzalver. E,n
den dokter stond nog altijd de kwakzalver. Etn
let maar eens op, "als ge beiden, den dokter en
rten kwakzalver bezig ziet.
De eerste onderzoekt, overweegt en is ge
reserveerd voorzichtig. De tweede is dadelijk
klaar met zijn oordeel, h ijweet.
Gaan' we'-nu even nader in op deze „Planwirt
schaft' een woord, dat in den laatstan tijd min
of meer burgerrecht verkreeg, sinds bij de laatst
gehouden begrootingsdebatten in de Tweede Ka
mer de,8. D. A. P. leider ir. Albarda dit ger
manisme heeft ingevoerd. Natuurlijk ligt ook
dit plan, ondanks de man, wien ik meer recht
op het vaderschap der gedachte toeken, dan dén
geestelijken vader van den Neutralen Bond te
het publiek uit: „Nou, maar de juffrouw is toch
wel mager geworden. Toen ze bij mij woonde, had
ze toch minstens zoo'n omvang. En bij deze woorden
maakte ze een beweging met haar handen, die aan
duidelijkheid niets te wenschen overliet.
Ook de uitdrager Gottlust herkende in Lotte oo-
genblikkelijk de dame, die bij hem in den winkel
was geweest, en nu werd onder algemeene spanning
Thomas Hartwig nogmaals voorgeroepen.
Verlegen lachend, bolzend als een schooljongen
bevestigde hij de verklaringen van von Dengern
en zijn verloofde.
De zaak had niet zoo'n eenvoudig verloop als ik
me aanvankelijk had voorgesteld. Ik nam nl. des
tijds aan, dat alleen de persoonsbeschrijvingen welke
de hospita's van mij zouden geven, voldoende zou
den zijn om mij te vinden, maar daarin werd ik
teleurgesteld. Reeds dacht ik er over door een
anoniemen brief de aandacht op mezelf te vestigen,
toen mijn verloofde de door de politie in de General
Anzeiger geplaatste advertentie ontdekte. Ik was
er direct van overtuigd, dat hier een val voor mij
wer odpengezet, doch ik liep er natuurlijk maar al
te graag in. Ook toen de commissaris der recherche
in de rol van bewonderaar met mij kennis maakte
kreeg ik argwaan. De heer von Dengern echter speel
de deze rol zoo voortreffelijk, dat ik me weer op
een dwaalspoor liet brengen. De vijf brieven had ik
natuurlijk opzettelijk in de lade bij vele andere
gelegd, opdat er spoedig genoeg bewijzen tegen
mij zouden worden gevonden.
Nu zou ik echter mijn vergrijp ook moreel willen
rechtvaardigen. Ik ben me er volkomen van bewust
een buitengewone frivoliteit te hebben begaan, ja,
zelfs een vrij lage streek, omdat ik het publiek
wekenlang in spanning hield en de justitie dien
voornamen factor van eiken staat, onnoodig werk
heb veroorzaakt. Maar meneer von Dengern heeft
zeer juist beweerd, dat ik de waarde van mijn
persoonlijkheid of beter gezegd, van mijn prestaties
hoog genoeg aansla om over veel heen te kunnen
komen. Het groteske fantastische denkbeeld, mijne
heeren, dat mijn verloofde an ik hebben opgevat,
Per. Telefoon
AMSTERDAM, 22 December 1931. V. D.
Uit DEN HAAG.
DE KERSTGROET VAN H. M. DE KONINGIN.
Om aan de bezwaren, die van verschillende zeden
zijn geopperd, tegemoet te komen, heeft H. M. de
Koningin besloten de uitzending van den Kerstgroet
op den len Kerstdag niet van 45, maar van 1—2
uur te doen plaats hebben.
Uit GRONINGEN.
DE DADER VAN EEN MOORDAANSLAG PLEEGT
ZELFMOORD.
De dader van den moordaanslag te Opende bij
Grootegast, de 26-jarige E. Posthumus, heeft zelf-
inoofd gepleegd. Zijn lijk is in de nabijheid van de
woning van het meisje, waarop hij den moordaan
slag pleegde, de 17-jarige Van Dekken, gevonden.
Hoorn, in de neutrale zone.
Een neutrale bond is immers altijd neutraal
Die menschen, die er anjders over denken, odn,
die tellen niet mee.
Ik vraag allereerst: heeft eenig mensdn ook
maar eenige waarborg, dat een bepaalde opper
vlakte grond een bij benadering geraamde oogst
zal opleveren?
Hier staan we al voor de eerste moeilijkheid.
De natuur laat zich nu eenmaal niet dwingen.
Negentien honderd een en dertig levert daarvoor
het onomstootbaar bewijs.
Eén enkele nacht, met dauw en een voor de
aardappelenziekte gunstige atmosfeer kan elke
berekening onderstboven gooien.
Wie is in staat vooruit te bepalen, welken
oogst een koolakker oplevert? IHk beweer op
g-rom dvan de praktijk, dat geen mensch daartoe
in staat is. Is het al niet mogelijk1 van te voren
de oogsthoeveeltieden te taxeeren, wat toch.eerste
xvoorwaarde voor een Planwirtschap is, we staan
voor schier nog grootere moeilijkheden, als we
ons zetten, de behoefte aan zeker product, spe-
eiiial waar het bodemproducten betreft, te be
palen.
't Is een overbekend feit, dat met name voor
het. koolproduct vraag komt, als de weersge
steldheid koud is. Dan vraagt het publiek om
kool en kan de vraag groote afmetingen aanne
men. Wie onzer is in staat hierop invloed uit
te oefenen?
Raadpleeg de ervaring en zie naar de hoeveel
heden stapelproducten en de gemaakte prijzen
en men is o. i. voor goed genezen. Zoo men be
vangen mocht zijn van „planwirtschaftskborts."
Neem bv. het seizoen 1922—1923 met geringe
hoeveelheden en hoe was het resultaat? Zóó,
dat toen de Provincie steun moest verleunen
door verleening vzan credieten.
Wie zou dat jaar in staat zijn geweest' een plan
te ontwerpen, dat eenig resultaat bood? Het
Duitsche betaalmiddel was waardeloos gewor
den en dat was de oorzaak van de slechte be-
drijfsuitkomsten in dat jaar.
Een jaar later zijn de rollen omgekeerd. Wie
zou in staat zijn geweest ,dat voorjaar een teelt
plan voor Nederland op te stellen? Ieder was
pessimist en ziedaar, het Djuitsche betaalmid
del werd gestabiliseerd, en groote vraag trad
op voor het Noord-Hollandsdne tuinbouwproduct.
Alle nood scheen voorbij, voor pessimisme trad
optimisme in de plaats, de teelt breidde zich
uit, recordcijfers gaven in latere jaren de inven
tarisatie te zien.
Weer verandert het aspect. Duitschland schijnt
zich economisch te herstellen, leent miliarden
en een schijnwelvaartperiode breekt aan.
Na enkele jaren blijkt de ware toestand niet
te verbergen en 't gaat oergafwaarts. Interna
tionaal wordt een economische oorlog gevoerd,
de wapens heeten invoerrechten, contigenteering,
invoerverboden
Precies als In den militairen oorlog werkt men
met het verrassings- wil men overrompel] ngs-
edement. De eene invoerbelemmering volgt op
de andere en niemand is in deze periode in staat
te voorzien wat een volgende dag brengen zal.
(keen enkele rekening blijkt te kloppen, alles
komt als het ware in de lucht te hangen. En ter
wijl thans de wereld hopeloos verward ien ver
strikt is, als gevolg van de economische oorlogs
maatregelen, komt men thans met het panacee,
de situatie nationaal door planwirtschaft te red
den .terwijl slechts door internationale over
eenkomst hoop op aanvankelijke verbetering mo
gelijk is. De afwijzing van de voorgestelde „plan-
wrtschaft", behoeft daardoor nog niet te leiden
tot planloosheid.
[Misschien schrijven w ijhierover later eens.
moest mij de mogelijkheid bieden, mijn werk de
waardeering te geven, die het toekwam, om dan met
nieuwe kracht verder te kunnen arbeiden. Zouden
onze nakomelingen het een van de grootste Duit
sche denkers en dichters ten kwade duiden, wanneer
hij op eenzelfde wijze als ik zijn doel bereikt had?
Zeer zeker niet. Ik, die vertrouwen had in me zelf,
zag den weg voor mij gebarricadeerd met hindernis
sen, die ik niet uit den weg kon ruimen. Het is ge
makkelijk te beweren, dat het genie zich baan breekt
Men kent nu eenmaal alleen het genie, dat zich
baan gebroken heeft, maar niet de velen, die onder
weg gestruikeld zijn en achtergeblevenen als even
zoovele slachtoffers van het onbramhartige leven.
Had ik geduldig voortgewerkt, dan zou mijn roman
ten laatste waarschijnlijk nog slechts als pakpapier
zijn gebruikt en mijn drama had bij directeur Hohl-
baum zoo lang^ in de kast gelegen, tot de muizen het
hadden opgeknaagd. Ik wilde en zou echter niet
wachten en lieevr liet ik me door een frivole schel
menstreek aan het daglicht sleuren, dan in alle
bescheidenheid in het donker onder te gaan.
Een diepe stilte volgde op deze woorden, Eerst
na eanige oogenblikken werd hier en daar „bravo"
geroepen. De rijkskanselier knikte bedachtzaam en
wierp een langen blik vol medelijden op Thomas
Hartwig.
De president stelde een vraag: Vertelt u mij nu
eens, meneer Hartwig, waarom i, aan deze niet ge
heel onberispelijke geschiedenis niet gisteren reeds
een einde heeft gemaakt?
Hartwig glimlachte.
Meneer de President, dat kwam voort uit een
zeer menschelijk gevoel. Ik was eenvoudig bang
voor de critiek. Ware gisteren de obm gebrast en,
dan had dat het lot van mijn drama belangrijk kun
nen beinvloeden. Niet dat ik aan den gorden wil
en de eerlijkheid der critici twijfel, maar het is
nu eenmaal heel wat anders te oordeelen over het
stuk van iemand, die de opvoering daarvan slechts
door een wanhoopsdaad weet te bewerkstelligen
en morgen reeds weer midden in het Berlijnsche
leven kan opduiken dan over dat van iemand, die
om zoo te zeggen niet meer tot de levenden behoort.
Ik gaf er de voorkeur aan te wachten, tot de critici
hun oordeel geveld zouden hebben en daarom heb
ik ook besloten eerst vandaag te spreken.
De president wierp een vragenden blik op den
officier, waarop deze zich van zijn zetel verhief:
j Edelachtbare heeren president en rechters,
mijne heeren gezworenen. Daar aan het feit, dat
hier, volgens de in deze zitting geleverde bewijzen,
van een misdaad geen sprake is, niet meer behoeft
te worden getwijfeld, neem ik hiermede de tegen
Thomas Hartwig ingediende aanklacht terug, en heb
ik de eer te requireeren tot ontslag van rechtsver
volging en onmiddellijke invrijheidsstelling van be
klaagde. Overigens behoud ik me voor ook tegen
hem een aanklacht in te dienen wegens misleiding
en het aansporen tot het doen van een valsche
aanklacht.
Daarmede was de groote Berlijnsche sensatie be
ëindigd, en toen een kwartier later Thomas Hart
wig aan de zijde van Lotte Fröhlich het gerechts
gebouw verliet, werd hij door luide toejuichingen
vermengd met spottende uitroepen, uit een dichte
menschenmenigte ontvangen. Slechts met moeite
konden zij zich een weg banen door de honderden
nieuwsgierigen om in de reeds bestelde taxi te
vluchten. Het was echter Joachim von Dengern
die het portier opende en hen de hand schudde
om dan kort en droog op te merken:
Op gevaar af, dat u mij verraden zult, en mij
daordoor ernstig in mijn carrière zou benadeelen,
wil ik u toch wel verzekeren, dat ik reeds destijds
toen ik u van het postkantoor op den voet volgde,
argwaan ben gaan koesteren ten opzichte van uw
eerlijke bedoelingen als massomoordenaar. U heb ik
nooit voor een misdadiger, uw verloofde daarente
gen steeds voor een zeer slim persoontje gehouden.
En dat spelletje beviel me zoo goed, dat ik het ook
tot het eind toe gespeeld wilde zien.
EINDE.
