Hart en Verstand
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No 12
DONDERDAG 28 JANUARI 1932
41 e Jaargang
Weekagenda
llillin: fim 1.1.KI7B. - Budiciear I. H. UlfEB. - Buntl IggnMrailg.
Hoe reageert het volkP
Uit den Omtrek
TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 62,
NIEUWE
LAEERIJKER COURANT
nF7.ü nnriniMT l/UDor,urn,Tn, is IV T" -■ -» «I.
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDA<
en ZATERDAG.
AbonnmentsprlJ s
per 3 maanden 1.15.
ADVERTENTIEN
Van 1—5 regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent.
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
28 Januari: 7.30 uur café Marktzicht Jaarvergade
ring van de vereeniging voor Ziekenhuisver-
pleging te Broek op Langendijk.
29 Januari: 'savonds half acht propaganda-avond
van den Chr. Besturenbond in het zaaltje der
Herv. Kerk te Proek op Langendijk.
5 Februari: 7.30 uur Jaarvergadering Vereeniging
voor Ziekenhuisverpleging ten lokale van den
heer K. de Hart te Oudkarspel.
15 Februari: 7 uur Spoorcafé Noordscharwoud3 5e
Jaarvergadering Vereen. „Draagt elkanders
Lasten."
Ons Nederlandsche volk heeft als elk ander
volk haar deugden en fouten, we zijn, waar
lijk geen engelen.
Laten we in bescheidenheid erkennen, dat ons
'deugdenbezit van minimalen omvang is. Toege
geven dus! M,aar met gepasten trots willen we
toch ook zien vastgesteld, dat onze beste deugd
eene, die we in niet geringe mate bezitten
onze zin voor óffervaardigheid is. Niet met een
tik, maar met een vuistslag op de borst, mogen
we verzekeren: ons hart is goed! Werd een leel
van hét volk door een rampenlot getroffen, dan
stond het overige deel aanstonds klaar om de
helpende hand» te reiken. Wat noodig was, kwam
vlot binnen. Ook voor buitenlanders hebben we
in tijden van nood altijd beurs en harti geopend
Hei Crisis-Comité doet thans evenmin vergeefs
een beroep op onzen offerzin. Al zijn de' ver
gaarde kapitalen nog niet overweldigend, wat in
verband met de vermindering van de meeste be
zittingen en inkomens te verklaren is, toch zul
len er maar weinige Nederalnders zijn, die hun
penningske niet hebben bijgedragen, als hun dat
mogelijk was.
Tot zoover over onze voornaamste deugd.
Nu iets over onze nationale fout.
Die schuilt, inhet verstiand. Niet dat we
geestelijke botterikken zijn, geenszins. Ons her-
sengewicht kan gerust met elk buitenlandsch vo
lume de vergelijking doorstaan en ook de nuttige
uitbuiting van het verstand is zeer bevredigend.
En toch zit er een kronkeltje in. Schamen' we
er ons alweer niet voor. Een Franschman heeft
twee kronkels onder zijn schedeldak; een Her
stelkronkel en een Bfewapeningskronkel, alle
Amerikanen lijden aan Dollar-kronkels, een
rechtgeaard Spanjaard loopt met een revolutie
kronkel in zijn kersenpit en een D'uitscher is er
nog veel erger aan toe, want zijn hersenen; zit
ten verward in een hakenkruis.
Wij, Nederlanders, laboreeren aan een inuli-
teitskronkel, waardoor we vaak blijk geven van
gemis aan practischen zin.
Het kan een Nederlander bv. gebeuren, dat zijn
goede hart hem er toe drijft om eecj gulden of
een riks te schenken aan het Crisis-Comité, ten
einde den nood te helpe nlenigen van de; bekla
genswaardige slachtoffers der maatschappelijke
ontwrichting. Een blij gevoel, van zijn plicht te
hebben gedaan ven-uit hem en danst,apt-ie
een winkel binnen om er, zonder daar over na
te denken, een of ander artikel te koopen, van
vreemden oorsprong, tegen denzelfden of mis
schien wel hoogeren prijs dan een goed Neder-
landsch fabrikaat verkrijgbaar is. Hij denkt op
zoo'n moment niet na!
En dat is zoo heel jammer. Al hebben we
heel veel waardeering voor het goede hart van
den Nederlander, we zouden het toch graag feil
hebben voor de genezing van inuliteits-hersen-
kronkel.
Immers wie geeft aan het Crisis-Comité, die
doet goed, want hij helpt voor een oogenblikje
crisispijn verdooven. Maar wie consequent aan
Nederlandsch fabrikaat voorkeur geeft, die helpt
de crisis-ziekte genezen, en dat is beter.
Er zijn zooveel van die brave Nederlandsche
huismoedertjes en -vaders, met de bekende „warm
kloppende harten", die zitten uit te rekenen, hoe
ze van d'r eigen schamel inkomen nog wat kun
nen overhouden voor een crisis-offertje. We zou
den ze willen raden: als het erg moeilijk! gaat,
beste menschen, doe het dan maar niet, hoor, ills
je dan maar goed oplet bij het doen van de da- 1
gelijkscha inkoopen, dat je artikelen betrekt, die
dooi Nederlandsche werklieden zijn gemaakt.
D'at is meer waard dan een geldelijk crisisoffertje
Wie hel beide kan doen: èn offeren aan: hel
Crisis-Comité en door voorkeur geven aan liet
Nederlandsch fabrikaat de werkgelegenheid in
eigen land te bevorderen, die is de super-
Nederlander, voor wien we in den geest een
standbeeld oprichten, een ideaal landgenoot, die
alle deugden van het Nederlandsche volk in zich
vereenigt, zonder de gebreken er van te kennen,
de man dus met het warm kloppende hart,
de mensch zonder kronkelen.
CRISIS-MOEILIJKHEDEN
Wij helpen uw losse goederen op andermans
naam beschrijven.
Rechtsgeldig. Geringe kosten.
Strikt geheim. Directe afwerking.
Blrieven, enz.
dan voor nationaal gebruik noodig is. De steun
verlening voor exportartikelen, als kool en
vroege aardappelen is veel lastiger te regelen; da;n
voor tarwe én gerst. Eenzelfde moeilijkheid'doet
zich voor, waar het boter, kaas en melkpoeder
alle uitvoerartikelen, betreft.
Een conti ngenteering van invoer kan slechts
voor zeer enkele tuinbouw-bijproducten baat bren
gen, zoodat het noodzakelijk zal blijken, den
tuinbouw op andere wijze te steunen, terwijl naast
Ons Weekpnaatje
Nood zoekt list. Dat is dus een betrekkelijk
goede zijde van den nood. We leeren ons ver-
sfand scherpen.
De meesten onzer lezers zullen het misschien
al eens gehoord hebben, dat er op het oogenblik
Malaise is, met of zonder hoofdletter geschre- I
ven. Welnu, degenen, die daaronder gebukt gaan
putten hun géést uit in het bedenken van allerlei
bezuinigingen, waarmede ze het euvel hopen te j
verhelpen. Vooral de huisvrouwen toonen zich
wonderlijk vruchtbaar in dat opzicht.
Maar ook anderen, mannen van wetenschap I
bv. en technici. En het meest wonderbaarlijke
is, dat de overheid, anders nogal eens "kwistig
van aard, zich in dezon eritieken tijd alle bezui-
nigings-vindingen onverwijld ten nutte maakt.
We lazen bv. dezer dagen van een nieuwe vin
ding voor het automatisch ontsteken van straat
lampen, een vinding van Siemens en Halske A.
G. te. Berlijn. Het betreft een lichtrelais, dat dof?
lampen inschakelt, juist op het moment, dat de
intredende duisternis zulks noodzakelijk maakt
Tijd of uur kent het lichtrelais niet, alleen licht
en duisternis hebben er invloed op, men kan
het op den gewenschten graad van duisternis
instellen, voor eens en voor goed. „Het toestel
verschaft dus het groote voordeel" hier ei-
teeren we een zin uit een gegeven journalistieke
rechtvaardiging voor een proeve er mee "in een
onzer groote steden ,:,dat de verlichting nooit
te vraeg wordt ontstoken, hetgeen eeiï belangrijk3
besparing met zich mede kan brengen.
Ha, wat oen geld zullen we daar weer» mee
verdienen. Wel gaan nu alle nog bruikbare appa
raten naar het oudroest en wel moeten weer wat
menschen worden ontslagen, die tot heden bezig
heid vonden met het op tijd stellen der automati
sche schakelaars, maar we sparen licht, d. i. dus
stroom. De clectrische centrale kan er misschien
ook nog een paar menschen doo rmissen. En we
hebben een pracht reden om een order in Duitsch-
land te plaatsen, want het is een vinding1 van
Siemens en Halske A. G.
Let nu eens op de groote voordeelen, die deze
'advertentie aan de menschheid biedt.
Ten eerste: de steller ervan eet een eigen ver- j - -j-
diend crisisbroodje van de „geringe kosten" die i lYl Yan overheidswege, ook het bedrijfs-„;
hij berekent. en ze" óe moeilijkheden terdege onder de
Ten tweede: de in crisismoeilijkhedien verkee- 00oen heeft te zien, en ook zelf zich aan de ver-
rende redt zijn goederen uit handen van zijn a e ec°nomische toestanden zal hebben aan
schuldeischers, die zich trouwens op eenzelfde
manier tegen „geringe kosten kunnen helpen, i ,i M bereikbaar moet worden
Ten derde: de bewerking is nog rechtsgeldig' fe 1S mogelijkheden uit te buiten, die
bovendien. de eiëen markt biedt.
En het fatsoen? zoo vraagt u. reeds opgemerkt, gaat het noodgedwongen
De moraliteit? j ,ea kant uit, hoe graag we ook' anders zouden
Zij waren de eerste slachtoffers van crisis en
malaise en de dooden zijn dood.
De bezuinigingswoede betreft echter niet al
leen het kunstlicht, maar ook het kunstwater,
het leidingwater. Lees slechts het volgende be
richt van „de Maasbode" uit den Haag.
Naar men ons meedeelt, is men momenteel be
zig een technische verandering aan te brengen
in het reinigingssysteem der openbare privaten
Terwijl de reiniging door middel van water thans
om de vier minuten geschiedt, zal dit na de
verandering om de vijf minuten geschieden.
Welk bedrag op die manier bezuinigd wordt
kon men ons nog niet opgeven.
Eat heeten we nu bezuinigen met verzienden
blik, wat een goed bestuurder eigen moet zijn.
Op het oogenblik kunnen de bezuinigde water
stralen nog geen vermindering van lasten bren
gen, omdat de technische wijziging der apparaten
moet worden betaald, maar toekomende geslach
ten zullen het ongetwijfeld in haar beurzen be
merken, dat ze nog slechts voor een vijf-minuut-
sche spoeling hebben te dokken, tegenover de
zwaar-bezoehte voorouders, die elke vier minu
ten dat grapje te bekostigen hadden.
Crisisnood maakt niet alleen de bestuurderen
der gemeenschap vindingrijk, maar ook de dood
gewone leden derzelve. Crisisnood voert soms
tot crisismoeilijkheden, men kan meer schuld
krijegn dan men bezit, Dlan dreigt faillissement
met alle narigheden daaraan verbonden. Schuld
eischers pogen zich dan voor een deeltje schade
loos te stellen uit het resteerende bezit van den
gefailleerde. Dat is een gevaar. Maar er zijn lie
den onder ons opgestaan om met een slimmigheid
dat gevaar af te wenden. Dat bleek onsf uit de
volgende advertentie in een nieuwsblad.
Met groote belangstelling neemt het volk in
druk notitie van hetgeen van Overheidswege ge
schiedt tot hulp en steun van het in nood ver-
keerend bedrijfsleven in land- en tuinbouw.
Met genoegdoening zullen de veehouders ge
lezen hebben, dat eindelijk de contingenteerings-
wet is toegepast op de artikelen versch en bevro
ren vleeseh.
Onze tuinbouwers gunnen hun mede-agrariërs-
deze regeeringssteun van harte. Daa rniet van,
wie de toestanden in de Veebedrijven kent, de prijs
noteeringen van vleeseh, kaas en boter nagaat,
is van de noodzakelijkheid der Overheidsbemoei
ing overtuigd.
Nog zal het vraagstuk van de melkprijzen, die
een laagterecord vertoonen, nader worden onder
de oogen gezien. Gedacht wordt aan een ver
plicht gebruik van melk bij 'de broodbereiding,
oi' het daartoe nog zal komen, dient afgewacht.
Voor de graanbouwers is nog in studie het ver
plicht gebruik van inlandsche gerst bij bierbe
reiding.
Een en ander gaat in de richting van een nood
gedwongen nationale huishouding. Andere landen
dwingen ons, dit voor ons volk ongewone pad te
befreden.
Nu gaan vele tuinbouwers vergelijkingen ma
ken. Ze wijzen op den steun van Overheidswege
verleend aan den akkerbouw. Op tarwe- en bieten
steun, wellicht straks uitgebreid door verplicht
gebruik door bierbrouwerijen van inlandsche gerst
Ein nu de steun aan de veehouders.
En wat staat daar tegenover, waar het den
tuinbouw betreft? Directe steun aan deze be
drijven, zooals aan de landbouwers en veehou
ders, kennen we niet. Dat moet onomwonden wor
den toegegeven. Het kamerlid van den Heuvel
ijvert voor regeeringstoeslag op onze stapelpro-
dueten, een gedachte, ook door den Vierliond be
pleit.
Nu de toestanden zich toespitsen, ware een
dergelijke steun een ware uitkomst.
Meer en meer begint het inzicht door te> bre
ken, dat onze bedrijven met crediet alleen niet
geholpen zijn. Er dient meer te gebeuren, zal
een ramp voorkomen wonden.
En nu meenen velen, dat het heel wat voeten
in de aarde zal hebben, eer men de; overheid er
toe kan brengen, den tuinbouw op voet van ge
lijkheid met den landbouw te helpen.
Onder de breede massa leeft de overtuiging,
dat de belangen van het groot-kapitaal veel meer
geinteresseerd zijn bij den landbouw dan bij den
tuinbouw. Eir zijn groote kapitalen in landerijen
bij landbeuwers in gebruik, vastgelegd- E|u uit
dit feit meenen velen te kunnen verklaren, dat
tot op heden de overheidssteun voor den land
bouw, die moer direct werkt eif geen verplichtin
gen van de landbouwers tegenover de overheid
meebrengt, zooveel meer beduidt, dan die aan
den tuinbouw verleend.
Inderdaad moet worden toegegeven, dat er tus-
schen beide steunverleeningen groot verschil ten
nadeele van den tuinbouw bestaat.
Echter diene men niet uit het oog te verliezen
dat de crisis in den landbouw zich eerder vertoon
de. En in de tweede plaats, dat de landbouw-ar-
tikelen, waarvoor steun wordt verleend, op de
binnenlandsche markt kunnen worden geplaatst
Van deze artikelen produceert ons land minder
Interessante gedachten vonden we in 'het
jongste nummer van de Tuinderij, waarin door
een hoogleeraar te Wageningen werd aanbevolen,
uit de mindere kwaliteiten appelen en druiven'
wijn en limonade te bereiden.
Daardoor zou de invoer van Fransche wijnen
op natuurlijke wijze worden tegengegaan.
Dit is een gedachte, 'die stellig overweging ver
dient.
In een volgend artikel willen we nog enkele
opmerkingen over dit zoo urgente onderwerp
maken.
Plaatselijk Wieuws
'TVI Ï)|«C HA R WO IDE.
In de concertzaal van den heer P. Kramer
gaf Jiet plaatselijk fanfarecorps „Kunst na Ar
beid" een concert, De opkomst was zeer groot
wat ook te verwachten was, daar iedere donateur
nog twee personen kon medenemen. Een zeven
tal nummers bevatte het muzikale gedeelte,
waaronder een nummer in vier deelen nl „Une
nuit a Venise" dat een bijzondere waardeering
genoot, evenals nummer twee. Doch niet alleen
deze nummers, maar ook de overige vermoch
ten een dankbaar applaus te verwerven. Ech
ter, een goed concert werd ook verwacht, gezien
de reeks geoogste lauweren. Men is weer ge
slaagd, en dirigent en leden kunnen met genoe
gen op deze uitvoering terugzien. De voorzit
ter zeide in zijn opening, dat wegens de tijds
omstandigheden enkele donateurs hadden be
dankt. Deze uitvoering is een propagandistische
waarom iedere donateur nog twee personen "kon
medenemen en de tooneelvereenignig „Moliere"
van Oude Niedorp was uitgenoodigd. Een avond
van kunstgenot, muziek en tooneel, wenschte de
voorzitter den bezoekers toe. Nu, deze wensch
in alle opzichten vervuld is, dankte hij in. zijn
sluiting allen, maar in het bijzonder de tooneel
vereeniging, die op zoo'n uitstekende wijze de
luimige een-acter „Het erfdeel van Peet Merai"
in boerendialect wist te vertolken. Een tot
weerziens riep de voorzitter hun toe, waarop
het publiek met groot applaus instemde.
In de pauze droeg de heer A. Mijts van Oude
Niedorp voor „Twee van achttien" hetgeen goed
voorgedragen werd en met dankbaarheid werd
beloond.
Zoo is deze goedgeslaagde propaganda-avond
weere voorbij en wij sluiten ons gaarne aan, "bij
den wensch van den voorzitter, dat zich wéér
eenige donateurs mogen aanmelden, ten bate van
„Kunst na Arbeid" welk korps een sieraad van
de gemeente is.
«INT PA NORA S.
Het plaatselijk crisiscomité te Sint Pancras
bericht ons, dat dit comité heden het verblijdend
bericht heeft ontvangen op een aanvrage van
Vrijdag jl. aan het Nationaal Crisis-comité, dat
voorloopig een wagon eierkolen en 500 kilogram
boonen is beschikbaar gesteld.
Degenen, die tegen aansluiting waren op grond
van de 10 procent storting bij het Nationaal
Comité en om dezelfde reden ook niet will ;n
geven, kunnen zien, dat zij het mis hebben. Ge
zien de weinig ingekomen gelden is dit voor ons
comité een buitengewone vervulling.