NIEUWE B
2 APRIL
JUBILEUM-UITGAVE
ter herdenking van het 40-jarig bestaan
der „Nieuwe Langedijker Courant"
No 37 ZATERDAG 2 APRIL
1932
41 e Jaargang
1892 2 April 1932
Ons 40-jarig Jubileum.
LAMEDIJKER COERAM
Heden, 2 April 1932, herdenken wij het
veertigsjarig bestaan van ons blad, de „Nieu
we Langedijker Courant." En het zij ons
vergund bij dezen mijlpaal een oogenblik sti'
te staan. Wij laten de indrukken van het
oogenblik, dat ons eerste proefnummer ver*
s> neen, nog eens inwerken op ons gemoed
en dan, als in een caleidoscoop, glijden de
40 jaren aan ons geestesoog voorbij. Wij
staren op de veertig gouden rugtitels dei-
jaargangen van de courant, aan de samenstel*
ling waarvan wij ons geheele leven hebben
gewijd.
Als er één gedachte 's geweest, die ons
heeft beheerscht, toen het eerste nummer
het licht zag, dan was het deze: „Een mensch
heeft recht op zijn medemenschen. Anderen
dus op u!" In die gedachte dus lag het
streven niet alleen voor ons zelve, maar ook
voor de Streek te arbeiden, die haar pjaat*
selijk blad zou krijgen. Maar nog een andere
gedachte bezielde ons, namelijk: „Wie niet
verzorgd wat hij heeft, verliest het. Niet
verzorgde aanleg verbleekt, een niet verzorg--
de akker wordt een wildernis, niet verzorgd
kapitaal brokkelt af, een niet verzorgde ge*
ërfde goede naam wordt een aanklacht."
Een tijd van rusteloozen arbeid maar ook j
van strijd brak aan. De tijden waren zoo ge*
heel anders dan nu. Wanneer wij de eerste
nrs. doorbladeren en die vergelijken met de
bladen, die thans worden uitgegeven, dan is
er niet veel voor noodig in te zien, dat het
maatschappelijk leven zich in die veertig ja*
ren geheel heeft gewijzigd. Door te dringen
in het verschiet is den mensch echter niet
vergund. Maar diezelfde onbekende toekomst
mag nooit ophouden onze gedachten te ver*
vullen. Het waren wel dagen van spanning,
die wij doorleefden, maar wij werden hoopvol
gestemd. Wel was er geen reden om recht
blijmoedig te zijn, want niet zoodra was het
bekend, dat wij ons in October van het jaar j
1891 te Noordscharwoüde zouden vestigen,
of door een Alkmaarsche tirma werd de uit*
gave aangekondigd van de „Langedijker
Courant", die dan ook ongeveer een halt
jaar bestond, toen wij besloten ons blad uit
te geven. In concurrentie dus met de „Lan*
gedijker Courant" verscheen nu de „Nieuwe
Langedijker Courant", met een oplage van
3000 exemplaren, terwijl de oogst na ijverig
colporteeren slechts 260 abonné s bedroeg.
Er moest hard worden gewerkt en ook de
avonden moesten worden benut voor het re*
gelen van het werk voor den volgenden dag.
Met een acht uren werkdag waren wij er niet
gekomen. Wanneer er wel eens een dag kon
worden uitgebroken d.w.z., om die nuttig
te besteden, dan ging het den boer op om
te trachten abonné's te winnen voor de nieuw
opgerichte krant. 's*Avonds werden daartoe
dan reeds de noodige maatregelen getroffen,
de wijk uitgestippeld en berekend, hoeveel
personen dien dag bezocht zouden kunnen
worden. Het succes was zeer afwisselend
en verschillend, maar nimmer hebben wij be*
rouw gehad ons persoonlijk meermalen met
het colportagewerk te hebben belast.
Wanneer des avonds de veldwachter, neen,
dat woord was te deftig toentertijd, wanneer
de diender Pieter Bierman en Hendrik Smit
de twaalf slagen in het nachtelijk uur hadden
afgeroepen: „Twaalf slaat de klok, de klok
slaat twaalf", dan rolden wij onze matten op,
inspecteerden onze portefeuille, opdat wij
voor den colportagedag, zoo wij hem noem*
den, niets zouden vergeten. De diligence van
Bakker, die wegreed van Hotel „de Burg"
bracht ons naar den Broekerhoek, terwijl de
bel luidde van het raadhuis, die aankondigde
dat de school aanging.- Daar stapten wij uit
en langs de spoorlijn van den Heer Swager,
langs welke de groenten werden vervoerd
naar het station Heer*Hugowaard en verder
langs den Basseweg kwamen wij te H. Hugo*
waard. Onze arbeid begon. Het was schemer*
avond geworden, toen wij het einde van den
Middelweg hadden bereikt, eenige abonné's
rijker, maar ook veel ervaing. Bij een der
laatste huizen, die wij bezochten, was de
ontvangst wel vriendelijk: „Niet noodig
man!" heette het daar terwijl ons aan het
volgende, (nog eens, het was schemeravond)
een cent in de handen werd gedrukt. „Dank
u vriendelijk" was ons antwoord. (Wij heb*
ben dien cent lang bewaard, en wij beschouw*
den dit muntstuk als een gezegend geschenk.
Onze herinneringen dwalen de jaren door
en bepalen zich tot zoo menig belangrijk
feit, dat voor de toekomst van ons blad,
maar ook, cn in de allereerste plaats voor
de Langedijker streek, van zoo groote ge*
volgen voor haar welvaart en opkomst was.
Het is niet ons plan geschiedenis te schrij*
ven, maar wij moeten wel veel belangrijke j
gebeurtenissen ophalen om aan te toonen,
dat ons blad toch waarlijk veel heeft mogen j
bijdragen tot de ontwikkeling en den vooruit*
gang van den Langendijk. Ons werkzaam
aandeel aan de tot*stand*koming van nuttige
instellingen en vereenigingen is niet onbe*
langrijk geweest.
In de eerste plaats noemen wij de „Naam*
looze Landbouw* en Handelsvereeniging".
De heer S. Wagenaar, te Broek op Langen*
dijk, vertelde ons, toen wij eens naar de eer*
ste pogingen tot het stichten van die ver*
eeniging informeerden, het volgende:
Óp 28 April 1896 werd de eerste landbouw*
vereeniging in dezen omtrek opgericht. Maar
er is heel wat voorbereiding voor noodig
geweest. Ruim anderhalf jaar moet het ge*
duurd hebben, voordat deze zaak haar beslag
kreeg. In den nazomer van het jaar 1894
werd het eerste woord daarover gesproken.
In 1887 was de veiling begonnen en ingezet
voor den verkoop der Langedijker producten
en het zou dus nog negen jaar duren voordat
deze op georganiseerden grondslag zou plaats
hebben.
De heer S. Wagenaar, zooals hij ons ver*
telde, sprak met zijn zwager, den Heer P.
Slot, thans Burgemeester der gemeente Broek
op Langendijk, over het stichten eener ver*
eeniging, die de belangen der tuinders zou
kunnen voorstaan en bevorderen, om ook te*
vens meer lijn te brengen in het veilen der
producten. Maar beide jonge mannen waren
nog te jong om leiding te geven aan een zaak,
die zoo zeer de belangen van eene geheele
gemeente, later eener geheele streek zou ra*
ken. Zij overlegden met de heeren P. Slot
Az. en J. Bouwens, trachten ook hen te vin*
den voor hun streven en het gevolg was,
dat zij met hun vieren enkele oudere, invloed*
rijke ingezetenen raadplegen en trachtten
te winnen voor hun zaak, nl„ het oprichten
van eene Landbouwvereeniging. De eerste
gang was natuurlijk naar den Burgemeester,
den Heer A. Slot, bij het neerschrijven van
zijn naam ons nog een gevoel van groote
achting en diep respect voor hem bezielt.
Verder werden geraadpleegd de H. H. C.
Wagenaar J.Gz., D. Wagenaar, A. Dirkmaat,
D. Slot Pz„ K. Wagenaar Gz„ Jn. de Groot,
Jn. Wagenaar Klz„ en Jb. Kostelijk, welke
heeren tot een vergadering op het raadhuis
werden uitgenoodigd, welke onder leiding
-van den Burgemeester plaats vond. In deze
vergadering werd in beginsel tot de oprich*
ting besloten, waarna de jonge mannen, die
het initiatief hadden genomen, zich terug
trokken.
Het was toen nog niet te voorzien, dat
een dier jonge en werkzame mannen, die het
iniatief hadden genomen, eens het hoofd der
gemeente zou worden en aan de spits zou
staan van verschillende organisaties, die zich
op tuinbouw* zoowel als op elk ander maat*
schappelijk en economisch gebied zouden
ontwikkelen.
Het werk begon. Wij moeten met zeven*
mijlslaarzen langs den langen weg heenstap*
pen, die tot verbetering in den handel en
het tuinbouwbedrijf zou leiden. De Naam*
looze Landbouw* en Handelsvereeniging
kwam tot stand en het doel was overal in
den omtrek afdeelingen te stichten waardoor
haar invloed ter verkrijging van betere toe*
standen «ou toenemen.
Welk een beeld staat ons thans voor oo*
gen. Als gast van het bestuur zaten wij naast
hem op het podium. Later werd in meer mo*
dernen geest een tafel voor de pers gereser*
veerd. De Heer C. Wagenaar J. Gz. was
voorzitter, de Heer A. Dirkmaat, secretaris,
de Heer D. Wagenaar, Penningmeester. De
andere heeren leden van het bestuur. De
zaal was gevuld met de afgevaardigden der
verschillende afdeelingen, die zich bij de
groote vereeniging hadden aangesloten. Maar
voordat het zoo ver was, waren vele gevaar*
lijke tochten gemaakt naar de omliggende
plaatsen om afdeelingen te vestigen. In storm
en regen soms werd de weg afgelegd naar
Warmenhuizen, Dirkshorn, Heer Hugo*
waard, Sint Pancras, Koedijk, Hensbroek.
En altijd waren wij in gezelschap van de
voormannen, die hun apostolischen gang naar
die plaatsen volbrachten. Toen kwamen de
algemeene vergaderingen, gevolgd door zoo*
vele. Welke indrukken bevangen ons bij het
lezen van zulk een verslag. Alle vergaderin*
gen woonden wij bij, gaven van de besprekin*
gen verslag en wij leefden mee in de sfeer
van verzet, protesten, beschuldigingen, onte*
vredenheid, maar ook van eensgezindheid en
goeden wil. En de voorz., die steeds weer op*
nieuw met zijn kalme stem, zijn woorden
kleefden als het ware aan elkaar, de rust, de
belangen, de gemeenschapszin verdedigde,
gesteund door een welwillend maar uit één
stuk bestaand bestuur, vond in den regel een
goed gehoor, ook al kwamen de woorden
langzaam sleepend uit den mond.
Het terrein was zeer vruchtbaar. De over*
tallen moesten weg, de aardappelen verkocht
per 17'/» K.G., geen 112 stuks kool meer voor
100, geen 104 bos wortelen meer voor 100,
en het verkoopen op contract.
Wat ons zoo te binnen schiet, herinneren
en vluchtig doorleven, schrijven wij neer, wij
zien ons verplaatst naar de vergaderingen,
waarin zoo gezegd, alle belangen ter sprake
kwamen. Welke groote veranderingen zouden
echter nog plaats vinden. De afdeelingen
werden zelfstandige vereenigingen, de groote
Naamlooze Landbouw* en Handelsvereeni*
ging splitste zich, de „Tuinbouwvereeniging
„de Groente*Centrale"" werd geboren. „De
Noordermarktbond" voegde zich naast haar,
„De Centrale Veilingsver eeniging" te War*
menhuizen volgde.
Als wij ons niet vergissen is van de destijds
bestaande afdeeling Broek op Langendijk
nog het voorstel uitgegaan, om in federatief
verband met elkaar samen te werken, voor
welk doel reeds de statuten werden samen*
gesteld en wellicht nog bestaan, maar dit
plan is toch nimmer tot uitvoering gekomen.
Het spreekt wel vanzelf, dat ons blad zich
steeds meer en meer uitbreidde, geen verga*
dering werd gemist, en als er mag gesproken
worden van een medeleven, dan moeten wij
getuigen, dat onze komst op al die bijeen*
komsten ten zeerste werd op prijs
gesteld en gewaardeerd. Vertellen moeten
wij ook nog, dat wij gaarne de uitnoodiging
aanvaardden, toen ons destijds als redac'teur
de reis werd aangeboden naar het Westland,
waar men zich met de teelt der gewassen
aldaar op de hoogte wilde stellen.
I Een ander beeld staat ons voor oogen. In
1887 had de eerste veiling te Broek op Lan*
gendijk plaats, in 1912 werd het vijf*en*twin*
tig*jarig bestaan feestelijk herdacht, bij welke
gelegenheid een gedenkschrift werd uitgege*
ven, dat met eerbied en hooachting werd
opgedragen aan de Commissie van Beheer
der Broeker Veiling.
Den 20sten Juli zal het weder twintig jaar
geleden zijn, dat deze feestelijke herdenking
heeft plaats gevonden.
Persoonlijk mochten wij het feest bijwonen,
van hetwelk een breedvoerig verslag in ons
blad werd geplaatst, wederom door den re*
dacteur en uitgever van het plaatselijk blad
samengesteld.
Wat er al niet in ons omgaat bij het lezen
van dit breedvoerig relaas. Maar blijven stil*
staan op deze plaats mogen wij niet. Ook „De
Noordermarktbond" kreeg zijn veiling, zijn
spoor. Doch eerst moet melding gemaakt
worden van de opening van de Toevoerlijn
te Broek op Langendijk, waarlangs ook later
het personenvervoer plaats vond.
Het was een dag van groote vreugde, maar
voor ons was het een dag van harden arbeid.
De vele redevoeringen moesten worden ge*
noteerd en later uitgewerkt, ondergetee*
kende moest er een nachtuurtje aan wijden.
Zoo was het ook bij gelegenheid van de
opening der veiling te Noordscharwoüde en
de opening van de toevoerlijn aldaar. Naast
het vermaak hadden wij de drukte, „des drij*
vers geweldige roede joeg rusteloos ons voort
op ons pad." Zoo is het ook thans nog.
Dan zien wij ons weder verplaatst op de
groote vergadering, waar de acte werd ge*
passeerd der Spoorlijn Station Dorp*Noord*
scharwoude N.V. Alle aandeelhouders moes*
ten aanwezig zijn, en waren er. Wij denken
daarbij aan de vele en niet genoeg te waar*
deeren werkzaamheden van den heer P. Ver*
burg, reeds van ons heengegaan.
In een oogwenk zijn wij weer elders met
onze gedachten en bewonderen de electri*
sche afmijntoestellen, in de veilingen te Broek
op Langendijk en Noordscharwoüde aange*
bracht. Uitgebreide verslagen der redevoe*
ringen, bij die gelegenheid gehouden, nemen
kolommen druks in beslag.
Dan zien wij de betaalkantoren in onzen
geest verrijzen. In het zwart gekleede heeren.
De officieele opening heeft plaats en in war*
