KREET OM HULP
flNieuwsblad y. Holl. Noorderkwartier .^«1S
No 80 telefoon INTERCOMMUNAAL no. sa. ZATERDAG 16 JULI 1932 41e Jaargang
r°°°ey^.d...-I Hilam: Fim» I. H. IE1ZEB. - iididear 1.1IEIZEH. - lual Msctowmili.
West-Friesche gedachten
in het West-Friesch dialect
Waarschuwende Cijfers
i a nieuwe i u
L4NGERMER COURANT
Er gaat een luide, doordringende kreet om hulp
tot de Regeering des lands op uit Noordhollands
tuinbouwstreek.
In massa-vergadering kwam deze week de L. T. B.
in Haarlem bijeen. Zoo groot, ongedacht groot was
de opkomst, dat de grootste zaal ter stede moest
gehuurd om de massa menschen te bergen. Men
stelle zich voor, het dorp Obdam alleen leverde on
geveer negentig meeting-gangers. Een extra motor
wagen met aanhangwaggon liep voor deze groep.
Uit de Streek kwamen zoovelen op, dat het in
leggen van een extra trein noodig werd geacht.
De Streeker-tuinbouwers, alsook collega's uit liet
Westland, Kennemerland en Roelofarendsveen heb
ben hun hart eens gelucht. Men nam geen blad
voor den mond. De R. K. Kamerleden, ter varga-
dering aanwezig hebben de gelegenheid gehad, de
geestesgesteldheid der N.-H.'sche tuinbouwers te
proeven.
En ook hebben wij kunnen vernemen van den
bitteren nood in vele gezinnen al aanwezig. Alle
onder ons uit den treure bekende argumenten, zijn
daar nog eens met klem en kracht aangevoerd.
Wel nimmer te voren is uit den mond der wor
stelende en zjnkende menschen zelf zoö overtuigend
de onhoudbaarheid van den tegenwoordigen toe
stand geschetst. De kalme, bezadigde nooit of nim
mer in het openbaar sprekende tuinbouwer werd op
eenmaal welsprekend.
Want hij sprak met den gloed der overtuiging, hij
wist daar voor collega's voor kamerleden en door
middels van de aanwezige pers ook voor het publiek
te spreken in het belang van zijn stervend bedrijf,
voor het levensbelang van vrouw en kind.
En met de bijeenkomst in Haarlem is de actie
niet dood.
Gisteren en heden hadden publieke vergaderingen
plaats te Grootebroek, Hoogkarspel, Hem, Wijdenes
en Medemblik.
Nu komen allen ter vergadering, 't zal stampvol
wezen in elke bijeenkomst.
Hoe hoog moet de nood wel geklommen zijn!
En na deze samenkomst zal een algemeene Lan
delijke samenkomst in Den Haag gehouden worden,
indien er niet spoedig helpend wordt opgetreden.
Men schreeuwt om gelijkheid van behandeling.
Akkerbouwers, veehouders, varkenshouders worden
krachtig gesteund. De tuinbouw zal zonder steun en
hulp voor het allergrootste deel te gronde gaan.
En dat weet de massa der tuinders. Zoo lang, zoo
precies is de vorm, zoo bij uitstek geduldig is uiterst
correct verzocht, dringend gevraagd. Doch hulp
bleef uit.
Terwijl de tarwebouwers een zeer ruimen steun
ontvingen, ongeacht hun positie, terwijl de vee
houders reeds f2.25 per koe zich zagen toegedeeld,
ongeacht of de betreffende keuterboer dan kapi
taalkrachtige fokker in-'t-groot was, kreeg alleen
de niet-meer-verder-kunnende-tuinder, die bij nie
mand meer terecht kon, een credlet, na verloop van
tijd terug te geven.
Rijke veehouders haalden even per auto hun
koeien toeslag even aan 't raadhuis. Zij kregen geen
krijgsartikelen te hooren, behoefden géén opgave
te doen omtrent hun financieele positie. Zij kre
gen zonder meer.
En straks zooveel toeslag per kg. melk.
Die toeslag zal straks ook nog de tuinbouwer, in
dien hij althans nog boter van 80 cent per pond
kan koopen, mee hebben te betalen.
Ook hij eet nu inlandsche tarwe van f 12.het
vierde deel van zijn brood bestaat uit op ons eigen
bodem verbouwde grondstof. Zoo mag hij straks,
zoo nog mogelijk, ook duurder vleesch kunne koo
pen.
Doch de rekening van tarwe, boter en varkens-
vleesch kon straks de diverse centrales wel eens
tegenvallen.
Ja, al eten ze straks geen natuurboter meer, dan
nog zal de tuinbouwer zijn penningske aan zijn col-
lega-agrariers, de veehouder betalen. Want ook de
Margarine wordt belast.
Men roept nu om hulp, dringend hier en daar zelfs
reeds dringend. Reeds hoort men uit voorheen zoo
bezadigden mond: toen we beleefd vroegen, in den I
vorm bleven, stuurde men ons met een kluitje in 't
riet.
Men sprak in Den Haag mooie woorden, en zei
te deelen in ons leed en tot hulp bereid te zijn.
Doch deed niets.
't Zal nu anders gaan. Ons geduld is ten einde.
Dat is de toon, die in tal van kringen over-
heerscht.
Zoo en niet anders wordt gedacht en gesproken.
Nou, 'die meneer maakte zen aigen nag puur
kwaad ei, datte der een Woenesdegeivend zoo'n
klain zootje mense wazze, datte wai deer met
de roodbuisies weest benne, en hai vond et hier
een onwais durrep. Eln as je ok gien inboor
ling van Suntebankeris benne, den is et ok on
wais, maar ik pn Meraitje hadde et wel docht.
Maar et was pou iemaalj stelt, en ze konne et
niet meer uitstelle. Aars was et een Dontlerdeg-
eivend wel weest, pieskien was er den wel meer
Vollek kommen. Et spait men allien om de ar-
reme mense, en om de roodbuisies, want die had-
de der puur uitsloufd. En/' die komme vanzelf'
nooit meer in Suntebankeris. Et was voor Me
raitje we] goed datte der ni.et zooveul wazze,
want nou hoefde ge nieti zoo te skreeuwen.
Want ze heb et puur op er geluid opheden en
ze was ok een Woenesdegeivend er al laat van.,
want ze was eerst nag efkes bai peet Ma weest.
Die weet allegaar van die ouwerwisse reidjes.
Wai hewwe al ders teugen mekaar zaid, as wai
Peet Ma en oom Krelis wa«ze deide we de bou-
werai an kant, en den gong peet Ma op de koe
markt staan met kiespainpoeiers en oom Krelis
met de toeter om et volk bai mekaar te skreeu
wen. Nou,, ze heb Meraitj.e wat zenuwegoed ge
ven en een fleske kruien voor de koud. want
zenuwe en de koud, deer komt alles deur vanzelf,
't Is prim, pk heb er ok voor de gel.aikigaid ers
van snoept. Ja, ien lepel rozemerain ien lepel
bitterklaver, wat setroen pn suiker. En dat doet
ze den doormekaar hussele en ien kompie van
drinke. Maar der zit nag wat deur en dat ben
pk vergeten dus ek zou et maar niet perbeere
hs ek jollie was. En: voor main was et ok wel
goed».dat er piet veul vollek was, want men
skoen was stik. Ja, dat komt, ik heb nag van
die petienes zei pk maar zegge, met zok hille-
stiek dertusschen. En pou zag ek een Dingesdag
datte ze puur stik wazze an de bovenkant. Nou
wete jolle wel, datte wai nou ok in Sunteban
keris dat blaadje kraige van de winkeliers en
are neringdoende. Nou deer staat den aldeur in
te lezen, dat je alles an de Langedaik koupe
moete en alles an de Langedaik make leite moete.
Die mense hewwe wel Vat gelaik zaie we teu
gen mekaar, azze ze den ok maar gien vaiftien
cente voor een potje mosterd neme, wat in stad
acht cente kost, .want we benne gien pensioen-
gaste van Bergen. Afain ik zaide teugen Me
raitje, weet je wat zaid ek', leit ek dfe skoen
nou hier ders make 1-eite. Meskied is et nou wel
niet meer zoo verlegen duur as vleden jaar,
want toe hew ek er tabak van kregen. Ein den
zei ik veneivend jou evelasten skoentjes metien
yerhallevezole leite. Nou, das best men knecht,
doen. dat zaide M6raitje, dus ik nam de tred an,
en nei de skoenmaker. Je moste d,ie skoene ef
kes annaaie, as je woue, zaid ek, en toe wou
ek zegge, den zei ek veneivend, nag een paar
brenge, maar dat was gieniensen noodig. Want
hai keek men over zen bril heel bedenkelijk an,
en toe zaid ie, nei, dat doen ek niet, want je
benne nooit'bai men, en gaan nou ok maar nei
een aar, én gendag. Zoodat ek maar zegge wul,
datte ze hier in Suntebankeris nag gien honger
hewwe, want die man moet toch van de bou
wers ete, en die geve em werk, d,us die moete
toch zeker nag een achterdeurtje hewwe. En deer
om docht et crisiscomite ok" zeker, we hewwe
jolle niet noodig. Afain, murregen een paar nuwe
skoene uit Alkmaar en nooit meer nei een skoen
ftiaker hiervandaan vanzelf. Want een are keer
mochte ze me der hillegaar uitgooie. Dat krant
je vind ek aars wel leuk, maar ien ding is er
wat main en Meraitje heel slecht zint. Heel slecht
Dat is die zwarte laist" zei ek maar zegge weer
de wanbetalers" opstane. Want wie is er een
wanbetaler? En hoe wordt een mensch soms een
?wanbetaler:?En weer is de grens tusken een
wanbetaler en gien wanbetaler? Wie maakt dat j
uit? En wie zei zegge, of een winkelier of een
are leverancier, die een hekel an je kregen heb, j
je gien hak zette ken, door je op die zwarte
laist te plakken? En ben der gien winkeliers die
er zoo leuk slag vanj hewwe, om je eerst een 1
groote laist in der boekje an te smeren, en as
de mense den der an vast zitte, en der komt i
teugenspoed, zei den die zwarte laist niet al te
gauw op de prope komme? Voor ien die al van
te voren uitmaakt heb, ik koup maar ik betaal
toch niet, geven gien twuntig zwarte laiste,
en ik vind den de winkelier een stommerd, as ie
meskien om zen concurrent een vlieg of te van
gen zukke lui toch verkoupt. En voor die are,
mense, ik bedoel voor mense, die wel wulle,
maar niet kenne, weet ik wel are reidjes. Wul je
et wete Skraif men den maar, maar niet in
de krant, want ik heb een hekel an ingezonden
stukke. Voor ét grootste deel worre die skre-
ven om zien te leiten, hoe mooi je skraive kenne,
en hoe een groote baas of ,je benne. As ik baas
van de krant was, konne ze van main zooveul
ifisture azzeze woue, maar teugen betaling. Dien
was et gauw over. Ja, ik .ben zoomaar wat pik-
kelig veneivend. D'at komt dpnk ek datte we de
heele dag an et kruisebaien plukken weest hew
we, want we hadde der jerubel veul, maar die
belle pikke zoo, vanzelf. Afain een are keer ben
ik wel weer ders in een zachtzinnige stemming
zei ek maar zegge. Til der maar niet zoo zweer
an hoor. Jasper bedoelt et wel goed, al komt
et er wel ers een beetje pkeef en krom uit. En
liege doet ie nooit, en wat ie zait kan ie be-
waize. j
Nou, wel te rusten.
De groete ok van Meraitje,
JASPER
Suntebankeris.
- Wat de nationale verdediging omvat en kost
Wij lezen in het Handelsblad"
De geheele wereld in den greep van de eco
nomische malaise, snakt naar uitkomst om haar
vleugelen weer te kunnen uitslaan; en gelegen
heid te krijgen de welvaart te doen terugkeeren.
■Een der middelen daartoe is verlichting van
de lasten van de bewapening, zoodat de volken
de hoop kopsterden, dat de Geneve eenige flinke
stappen in die richting zouden worden gedaa n.
In Februari wekten de debatten ter ontwape
ningsconferentie' 3e verwachting, dat werkelijk
iets tot stand zou kunnen komen. Maar al spoe
dig bleek dat men te vroeg gejuicht had. toen
op de theoretische betuigingen van goodwill"
de praktijk moest volgen om het verlangen naar
bewapeningsbeperking in daden om te zetten,
werd het duidelijk, dat het onderlinge wantrou
wen bij de meeste regeeringen nog altijd te groot
en te overheerschend was, om te durven overgaan
tot beperking 'der nationale weermiddelen.
Het resultaat van al die maanden overleg wordt
thans bijeengebracht in een waarschijnlijk! niets
zeggende resolutie zonder eenige bindende
kracht of vaststelling van een grondslag, waar
op kan worden voortgebouwd en daarna gaan de
delgeaties huistoe,om waarschijnlijk niet voor
Januari te Geneve terug te keeren.
Een flnike vacantie dus, die een schoone ge
legenheid-biedt ^.n de leden der delegaties om
zich nog eens te bezinnen op de vitale beteekenis
voor de wereld van de taak, die op bun schou-
drs rust.
Wellicht, dat zij daarbij dan als leiddraad
dc speciale editie ter hand nemen van het ,,An-
nuaire Militaire" onlangs door den Volkenbonds
raad uitgegeven en waarin, toegelicht door uit
voerige staten en tabellen, te lezen staat wat de
belastingbetalende bevolking de nationale ver
dediging kost en hoe diep deze in de meeste
landen (het overzicht geldt 62 mogendheden)
in het economische en sociale leven ingrijpt. In
zonderheid een, in haar soberheid welsprekende
grafiek aan het slot van het boekwerk, welke in
een zestal stijgende lijnen de toenemende uitga
ven in de geheele wereld voor de landsverdedi-,
ging in beeld brengt, is bij uitstek geschikt om
te doen zien hoe snel de thans gevolgde weg naar
den afgrond leidt bedroegen de werelduitgaven
voor miliaire en maritieme doeleinden in 1925
nog 3.497.000.000 dollar zoo is dit bedrag in '30
reeds, gestegen tot 4.128.000.000 dollar
Cijfers om van te duizelen doch nochtans
praat men te Geneve maar verder, doet niets en
saboteert om allerlei politieke overwegingen, en
onder den invloed van intriges van slechts hun
eigen belang in het oog houdende groepen, wat
er nog aan moedige denkbeelden ter tafel wordt
gebracht, waardoor krachtige bezuiniging zou
kunnen worden verkregen.
Het Annuaire beteekent in zijn objectief over
zicht van den huidigen stand van den gewapendpn
vrede nogmaals een ernstige waarschuwing, die
een klemmend argument is voor afdoende maat
regelen te Geneve.
Voorloopig echter is daarvan helaas nog niets
te bemerken.
Niettegenstaande alle schoone redevoeringen
en verzekeringen Van bereidwilligheid tot be
reidwilligheid tot beperking der bewapening gaat
deze rustig voort, zoodat het volgende Annu
aire wel weer een aanmerkelijke stijging in beeld
zal moeten brengen.
Plaatselijk Nieuws
Oud karspel.
Eeju waarschuwing.
Reeds meerdere malen zijn wij in ons blad in
de gelegenheid geweest, te wijzen,- op Je bepa
ling, voorkomende in de algemeene politieverorj
dening, waarbij het aan fietsrijders verboden is
met meer dan twee personen naast elkander te
rijden.
Steeds is de verordening zeer soepel toegepast
en werden overtreders gewaarschuwd in de ver
wcahting, dat men aan een vriendelijk gegeven
wenk gevolg zou geven.
De uitkomst heeft echter anders bewezen.
Het euvel is van dien aard, dat voetgangers
er meerdere malen de last van ondervinden, zoo
dat tenslotte wel strenger moest worden opgetre
den en tegen overtreders in de jongste dagen pro
ces verbaal is opgemaakt.
Dit zijn ook nare gevolgen, maar hieraan kun
nen de wielrijders ontkomen, door met niet meer
dan twee personen zich langs den weg voort
te bewegen.
In hun welbegrepen eigenbelang, meenden wij
deze weggebruikers nog eens op de verbodsbe
paling en de gevolgen van overtreding te moeten
wijzetn, omdat" het ons bekend is -geworden, dat
het met het waarschuwen uit is, en de politie
onverbiddelijk tot het opmaken van proces ver
baal zal overgaan zoo het feit wordt geconsta
teerd. v i i
Men houde d.us terdege rekening met deze
mededeeling.
Uit den Omtrek
Tragisch ongeval.
."Woensdag 11. werd het achtjarig knaapje H.
de P. wonende op het Noord te Schagen vermist
Ongerust georden gingen d,e ouders opw zoek
naar hun zoontje, terwijl ook buren ijverig mee-
zochten. Overal werd geinformeerd maar zonder
resultaat. Op de Laan aangekomen deelde iemand
mede om ongeveer vijf uur een ventje daar ,te
hebben zien visschen en ook' kort daarna even
verder eenig watergeborrel te hebben opgemerkt,
Gedacht werd toen aan onderduikende eenden,
terwijl men er verder .geen aand,acht aan had
geschonken. De moeder kreeg toep doodelijk ont
steld de ontzettende gedachte dat haar kind daar
moest liggen. Politie werd gewaarschuwd en spoe
dig was rijks- an gemeentepolitie aasiwezig. Even
verderop was een hengelstok drijvende gevonden
Het was toen reeds half negen in den avond.
Bij het eerste uitgooien van de dreg even voor
bij de stoomwasscherij d,e Lelie werd het ventje
opgehaald. Pr. Nanninga was onmiddellijk' ter
plaatse doch kon helaas slechts den dood cön-
stateeren. j
Men begrijpt de radeloosheid der ouders. B»
deelneming van het publiek, dat talrijk aanwezig
was, was algemeen.
Het lijkje werd per brancard naar de ouder
lijke woning vervoerd. Nhl. Dagbld.
Ernstige mishandeling te Schagen.
Donderdagmorgen heeft de werkman B., den
landbouwer P. D. de Graaf, wonende aan de
Groeneweg te 'Schagen, alwaar hij als werkmap
in dienst is, ernstig mishandeld.
De knecht was bezig het hooi in de boerderij
op te bergen en na een kleine ruzie verwijderde
dc boer zich van de deel, om* het paard voor
den wagen te spannen. Die knecht sprong toen
plotseling van den hooiberg en viel zijn patroon
van achteren 'met een hooivork aan. Mij wilde
hem hiermede een slag op het hoofd, geven. De
boer wist den slag gedeeltelijk te pareeren, doch
liep niettemin 'een ernstige wonde aan het hoofd
op, benevens aan den arm, waarmede hij den
slag had afgeweerd. De man kwam te vallen
en hierop stak de knecht zijn baas met de hooi
vork door mond. en wangen en nagelde den man
aan den grond. Op het gegil kwamen de vrouw
en vader van den boer toeloopep, en wisten den
knecht de hooivork af te nemen en de boer te
ontzetten. Br. Schmidt te Sint Maartensbrug
was spoedig 'ter plaatse en heeft den getroffene
verbonden. De boer die bij de mishandeling eeni
ge kiezen heeft verloren ligt met een vreeselijk
gezwollen hoofd fen eenrdito arm te bed. De
wonden moeten wegens gevaar voor infectie voor
loopig open blijven. De dader, gehuwd en vader
van drie kinderen heeft zich bij de politie aan-
gemled. Alkm. Crt.
Aanvoer: ...ien: sct^i-cche mr'
jen 1.202.80; schoolmevo^f 8 n"
3.403.90; drielingen 1.70—9
0.601.50; 2700 kg gele i-
Woemkool 150—3.10:
