Nieuwsblad v. Moll
j\r oorderkwartier
Oe Willem de Zwijger
herdenking in den lande.
DINSDAG 25 APRIL 1933
42e Jaargang
Huiduitslag
NO 48 TELEFOON INTERCOMMUNAAL Nr. 58
NIEUWE n a
LiiuEBiJKKK courant
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDAG
o ZATERDAG.
Abonnmentsprijs:
per S maanden 1.18.
Uitgave: firma H. KEIZER - .8edactenr
J. H. KEIZER. Bureel Noordscharwoude.
AD VERTE NT IEN
Van 1a rtgels .o vent;
elke regel meer 15 cent
GROOTE LETTERS
NAAK PLAATSRUIMTE.
Overal in den lande is de geboortedag van Prins
Willem I op feestelijke wijze gevierd.
In Amsterdam zongen 14000 schoolkinderen de
Koninklijke familie toe. Op de Dam waren duizen
den verzameld om hiervan getuige te zijn.
In de herdenkingsbijeenkomst In het Concertge
bouw stelde Dr. H. Colijn de beteekenis van Prins;
Willem van Oranje in het licht. Het toonkunstkoor*,
verleende aan deze herdenking zijn medewerking.
Minister Ruys de Beerenbrouck schetste Willem van*
Oranje als staatsman.
In de Residentie werden kransen ook een van
de Koninginmoeder op het graf gelegd. Ook in an-,
dere plaatsen Groningen, Haarlem o.a. heb
ben feestelijkheden en herdenkingssamenkomsten
plaats gehad. Op wensch van den commandant van
den Helder waaide van het gebouw van den Bond
van minder marinepersoneel de Vaderlandsche drie
kleur. Ook in de kerk te Dillenburg, op historischen
bodem dus, heeft in verband met de herdenking een
bijzondere godsdienst oefening plaats gehad.
In Alkmaar
wordt den grooten Zwijger vandaag herdacht. Van
middag hebben de schoolkinderen feest gehad, en
vanavond wordt een concert in de groote kerk ge
geven.
De (herdenking hier.
Vooral in Broek op Langendijk werd gisteren druk
gevlagd. Velen hadden zich met Oranje getooid, en
de schoolkinderen droegen een fleurige Oranjesjerp.
Het hoogtepunt van den dag hier was wel de sa
menkomst in het L.G.C. gebouw-waarvan wij 'het
verslag hier laten volgen:
Broeit op Langendijk huldigt den „Vader Hes
Vaderlandsch" op treffende wijze.
Wanneer op dezen avond toegang geheven was,
zouden wij willen zeggen: „Een uitverkocht huis".
Het toch niet kleine gebouw van de L.G.C. was
stampvol, want velen, zeer velen hadden aan den
oproep tegenwoordig te zijn gevolg gegeven.
Onder de aanwezigen merkten wij o.a. op den
Edelachtbaren heer Burg. Slot, verschillende heeren
Predikanten, Raadsleden van Broek op Langendijk,
den gemeentesecretaris, den secretaris van de L.G.
C., den heer S. de Boer, en anderen.
Ook de jeugd was sterk vertegenwoordig.
Nadat het chr. Fanfarecorps „Advendo" met een
fiksche marsch, de Wilhelminamarsch een begin aan
dezen avond gemaakt had, hield de Edelachtbare
heer P. Slot, Burgemeester van Broek op Langen
dijk de
Openingrede.
Spreker zeide, dat het hem een genoegen was,
aan de uitnoodiging van de Oranjevereeniging ge
volg te geven. Spreker meende dat de Oranjever
eeniging op een goed pad was, omdat de Minister
reeds in Januari daartoe geadviseerd had. Ds regee
ring heeft hier een aanwijzing gegeven, welke te
waardeeren is. Er is alle reden den Prins van Oranje
te herdenken, en zijn daden te gedenken. Aan hem
is veel te danken. Reeds op school werd het ons
geleerd, en in de laatste maanden is er dan wel
zeer veel geschreven over den Prins. Nader wijdde
spreker uit over de beteekenis van Willem den Zwij
ger voor ons vaderland, waarvoor hij goed en bloed
veil had. Hij was de man van godsdienstvrijheid en
zelfs in zijn sterven heeft hij voor ons land gebeden.
Spreker noemt het verheugend dat zoovelen den
vlag hebben uitgestoken en dankte al diegenen die
tot het welslagen van den avond zich beschikbaar
hebben gesteld. Vervolgens zong men staande twee
coupletten van het Wilhelmus.
Rede van den heer de Graaf.
De heer de Graaf, hoofd van de Openbare School,
dankte den Burgemeester 'vodr zijn vriendelijke
woorden en behandelde in korte trekken den oor
zaak van en de jaren vóór den tachtig jarigen oor
log. Om het ontstaan van den tachtigjarigen oorlog
en de groote rol van den Prins te begrijpen is het
noodig een blik te slaan in de eeuwen daarvoor.
De eerste oorzaak is wel het leenstelsel en het
stelsel van belastingbetaling, dat tot verbrokkeling
van vorstenmacht leidde. Het laatste geschiedde
door de z.g. „beden", een niet-verplichte belasting,
die tot allerlei voorrechten van de steden leidde.
Tegenover deze verbrokkeling beraamde de Bour-
gondische vorsten plannen om weer tot absolute
I macht te geraken. In Spanje gelukte dit, maar nadat
Karei V hier eerst wel succes had, leed het later
I schipbreuk. Philips II regeerde anti-nationaal en
joeg den Nederlandschen adel tegen zich m net
I harnas. Zoo kwamen de drie oorzaken, schending
der privilegiën, achteruitgang der edelen en later
de strijd tegen de harvorming. Philips wachtte
sleahts op een gelegenheid de vrijheid te beknottpr
Onze leiders waren Egmond, Hoorne, °ude Ne-
I derlandsche geslachten en de vreemdeling Wille
van Oranje, die hier rijke goederen bezat en door
I Philips gevreesd werd om zijn macht. Spr.ging
verschillende feiten en gebeurtenissen van den prins
I na, geboorte, jeugdjaren en het feit. dat na
overlijden van zijn neef Rene van Chalons de go
deren van deze o.a. de Baronie van Bacon aan
Willem van Oranje kwamen. Karei V stelde voor
opvolging echter de eischen dat def Loth^sche
Prins Willem Roomsch zou worden eni aan net
Spaansche Hof zijn opvoeding zou ontvangne. DiD
geschiedde en leefde aanvankelijk het gewone leven
van jong edelman.
Tijdens een verblijf aan het Fransche Hof werd
het hem echter duidelijk dat Frankrijk en P J
plannen smeedden het Nederlandsche P Anna
tisme te vernietigen. Door zijn huwelijk m t
van Buren werd de Prins nog rijker.Spreker ging
nu de vier huwelijken van den Prins na, en
geschiedenis van zijn kinderen.
Op aandringen van den Prins gftsi0ten
hekeinde compromis der lagere edelen g
waarna kort daarna consistorién S«vorm
tot verdediging van het nieuwe geloof, hoofdzake
lijk door de weifelende houding van de Landvoog
des, als gevolg van opgehoopte energie kwam de
beeldenstorm. In breede trekken ging spreker nu
de verdere geschiedenis na. Door de Dreigende ge
varen week de Prins uit naar Duitschland om hulp
te krijgen van zijn familie. Alvh komt met strengt
opdrachten, en werd alle macht aan het volk ont
nomen. Egmond en Hoorne vielen. De zelfstandige
macht van de steden moest verdwijnen, maar in
het noorden slaagde Alva niet. Eerst uit eigenbelang.
Als grootgrondbezitter, later uit overtuiging schaar
de Prins zich aan het hoofd der opstandelingen. Hij
werd de grondlegger van de democratie.Daarom
kunnen alle Nederlanders, onverschillig van welke
richting ook, hulde aan dezen vrijheidsheld betui
gen, die goed en bloe'd, vrouw en kind en zelfs
eigen leven voor het vaderland opofferde, toen hij
viel door den kogel van-Baltthasar Gerards.
(Daverend applaus).
Muzikale en vocale afwisseling.
Vervolgens zong lie 'christelijk gemengd koor
Hallelujah" onder leiding van den heer Paul Kok
drie nummers, De morgen, van Fred. J. Roeske;
Lichtgeflikker van Leo Mens en O, gulden Hoofd,
van Jac. Bonset, welke op hoogst verdienstelijke,
wijze vertolkt werden. Het koor beschikt over voor
treffelijk materiaal èn heeft in den directeur een
rustig leider met onmiskenbare talenten.
Het fanfarecorps speelde nu onder leiding van
hun dirigent den heer J. van Kalken eenige vader
landsche liederen welke door de jeugd dapper wer
den meegezongen en gaf daarna een vlotte vertol-»
king van „Paix et Labeur", Ouverture van O. Fils-
fils.
Het besloot zijn optreden weer met een fiksche
marsch, de Caecilden marsch van A. S. van Leest.-
De muziek klinkt in het gevulde gebouw bijzon
der goed
Rede van den heer Ytsma.
Deze spreker merkte op, dat het misschien wat
ironisch is eendrachtig den Vader des Vaderlands
te eeren, terwijl e zooveel tweedracht heerscht. Er
zijn er velen die de nagedachtenis van den Prins
verguizen. Oranje heeft gemaakt ons land tot wat
het nu nog is. Gelukkig zijn er nog velen die heden
de geliefde Oranjekleuren dragen. Oranje en Neder
land komen samen, en buiten God is er geen
macht, die ze kan scheiden. Oranje heeft gestreden
voor alle volken der wereld; voor gewetensvrijheid
en godsdienstvrijheid. Hij was een internationale
figuur. Willem de Zwijger vraagt echter geen hel-
denvereering want alles heeft hij gehad, liefde en
verguizing. Hij vraagt echter alleen „Kent gij mij,"
en „begrijpt gij mij". Kent gij de redenen, waardoor
ik gedaan heb wat ik heb gedaan? En dan ziet spr.
den Zwijger, den man die moest, omdat God het
hem ingaf, en zoo werd hij een met ons.
Oranje stierf, maar zijn gebed was opgestegen
tot God, en God bleef. Als Oranje niet geweest was,
waren wij onze zelfstandigheid kwijt, dan waren
we misschien Duitschers, Fransc'nen of Spanjaarden
Deze dag kan voor ons volk een middel, zijn, zich
de groote daden der vaderen te herinneren, en de
geestkracht weer op wekken. Zoo kunnen we
enthousiast het Wilhelmus van Nassaue, de ver-
trouwenspsalm van het geloof zingen, die krachtiger
is dan de zwaarste kanonnen kunnen zijn.
Spreker toode nu aan hoe de komst van Oranje
was een lichtende ster aan den donkeren hemel,
en schetste het ontzettend moeilijke werk in de
eerste dagen van den strijd; en hoe het onbeperkte
Godsvertrouwen van den Prins een voorbeeld van
beschamende berusting was. Niet tegen den Koning
maar tegen Alva's dwingelandij ging het, het was
een strijd voor de democratie. Oranje werd de held
der geloofs; het zaad uit zijn prille jeugd had wor-
telgeschoten. In het Wilhelmus heeft de Prins ahes
neergelegd, wat hij te zeggen had, en er in uitge
sproken zijn wensch de Kerk Gods en het volk te
dienen. De heer Ytsma las nu het geheele Wilhel
mus voor, waaruit dit duidelijk blijkt. Spreker
hoopte, dat in dezen toestand van chaos en razernij
Oranje en Nederland voor elkaar zullen bidden.
Onze Koningin zei de spreker, moeten wij eeren
als een waardige nazaat van den grooten Willem
volgd werd, verwierf een luid applaus.
Gezongen werd nu psalm 25 vers 10, waarna het
fanfarecorps een tweetal koralen ten gehoore
brHet christelijk mannenkoor ,„De Lofstem" onder
leiding van den heer Paul Kok zong nu achtereen
volgens „Wilt heden nu treden", Domino Salvum
Fac en „Het Geuzenvendel op den thuismarsch.
Het gebodene stond óp zeer goed peil. Vooral het
tweede nummer kreeg een goede vertolking, terwijl
het laatste een waardig en op den avond toepas
selijk slot van dit optreden vormde.
Sluitingswoorden.
Met eenige woorden van dank aan de beide spre
kers de muziek- en zangvereenigingen en de op
merking dat het feest op zeer sobsre en weinig
kostbare wijze gevierd is, sluit de Edelachtbare Heer
Slot deze zeer geslaagden bijeenkomst. Aan den uit
gang werd gecollecteerd ter bestrijding van de
kosten van dezen avond.
C. Euii' welke genegen was het voot 10 procent
miitder te doen dan het vorige jaar.
Ijte huur vain de plukkisten en sorteermachine
zalfeog nader onder de oogen Worden gezien. j
De prijs der pootjesbakken is nog niet bekend j
Deze zal door het Centraal Bureau vastgesteld I
women, opdat overal de prijs hetzelfde is. De
•veiling zal deze weer inkoopen, terwijl het te-
veols noodzakelijk gevonden werd ook oen aan
tal tien ponds bakjes aan te koopen, daar deze
voctral in het begin nogal veel gebruikt worden
De ftomaten zullen echter in de groote pootjes
bak gepresenteerd worden.
'Opgave werd gevraagd van het kwantum steen
kool wat gebruikt is en nog zal worden gebruikt
i'til het seizoen 19321933 tevens welk soort en
waar ze vandaan komen.
(ppgemerut werd dat het kwantum steenkool
hetwelk in Nederland in den tuinbouw wordt ge
bruikt) zeer belangrijk is, hetwelk misschien nog
kan dienen als onderhandelingsobject.
Door de leden werd er nog uitdrukkelijk op
gelezen om toch vooral goed te letten op de
kwaliteit.
Yoorzitter zegt dat de uitvoering in goede
'hadden is, zoodat dit rustig aan hem toever
trouwd kati worden.
Spreker hoopt verder dat de tomaten een loo-
nendem prijs op mogen' brengen, waarna sluiting
vólgde. 1
de vergadering zich voorloopig tot uitstel be
palen.
6e. Ovejlmamo sociale lasten door den Staat
en afschaffen van grond en parsoneele be-
lastilng en deze te heffen naar inkomen en
vermogen.
De heer Bobeldijk wil tot dit idoel met hand
teekeningen requesteeren. Er moet veel sterker
actie komen.
7e. Directe vrijstelling van hen die onmach
tig zijn deze te betalen.
Hiervoor zal met alle kracht geageerd wor
den. I i
Aangehouden punten van de Jaarverga
dering.
a. Voorstel afd. Beemster tot het versprei
den van een vlugschrift aan den geheelen
Nederlamidscben tuinbouw.
De heer Hink vraagt hoe dit gefinancierd zal
worden.
Dte voorzitter zegt, dat het hoofdbestuur dit
luiet mogelijk acht, hoewel het de noodzaak in
ziet. i i
D|e heer Bakker vindt de circulaires vooral in
de steden een propagandamiddel en meent dat
andere organisaties hier aam. zullen medewerken.
Do heer Groet zegt, dat de bedoeling van de
Beemster is de oorzaak vast te leggen, het kapita
lisme enzoovoort.
De voorzitter kan dit niet aannemen.
Plaatselijk
ISieaws
Broek op Langendijk.
Vergadering van tomatenkweekers in het be
taal kantoor der L.G.C. onder leiding van den
heer de Boer, welke in zijn opening memoreert
het beginnen te kweeken, het sorteeren op groot
te en kwaliteit en het veilen van tomaten. Spr.
achtte het een geluk dat dit alles zoo goed is
aangepakt en dat de kweekers collectief hun to-
mateu hebben laten sorteeren en veilen.
Besloten werd op het oude pad, betreffende
sorteeren en veilen voort te gaan, terwijl de uit
voering wederom werd opgedragen aan den heer
Oudkarspel.
Jpe neutrale bond van Boeren, Land- en ;Tuin
bouwers vergaderde Zaterdagavond in net lok ral
van den heer C. Vis te Oudkarspel. Voorzitter
d.e Iheer xiaan. De opkomst was vrij ;goed.
Do voorzitter hoopt lat de bespreki-igen van
aaiïgenamea eu zakelijken aard zullen zijn. Spr.
wijdteen kort woord aan den huid Lgen'toestand.
Hef gaat niet goed en de weinige lichtpunten
do'. r ons nog het hart vastnoudeu. Men (kan niet
te pessimistisch zijn. Een lichtpuntje kan zijn
de geest in Amerika waar een poging gedaan
wordt het vrije ruilverkeer te herstellen. Het
zijn echter visioenen en het duurt altijd beer
lang voor deze verwezenlijkt worden. De voor
stellen van het hoofdbestuur beoigen alle maat
regelen, voor de naaste toekomst, om het hoofd
boven; water te nouden.
De vergadering heeft zich met ernstige kwes
ties bezig te houden. Reclames steunwet 1932
blijven on oe antwoord, en voor 1933 zal het {wel
licht weer zoo gaan. Een en ander (wordt gewe
ten aan de zwakke Tweede Kamer. Men
heeft de leden gewezen op de vele fouten van de
wet 1933. In de Kamer zei men thans algemeen
dat net tekort was. In 1932 is ondanks aetie
weinig, bereikt. Echter is er een góede zaak ge
komen, het organisatiebesef van de tuinders, die
gaan voelen dat aansluiting bij den Neutralen
Bond noodzakelijk is. Spreker hoopt nu op een
betere volksvertegenwoordiging, die drang op
den minister zal uitoefenen. De N. B. moet blij
ven ageeren en de regeering ervan overtuigen dat
de tuinbouw aan het einde is.
WiÈggg
Notulen
worden onder dank aan den samensteller goed
gekeurd.
Bespreking Congres.
Ie. Grantieloon f 18, te verdisconteeren in de
steunwet 1933. (Hoofdbestuursvoorstel.)
Op een vraag van den heer Bakker licht voorz.
toe, hoe het bestuur zich dat voorstelt, hierbij
volgend de berekeningen van het plan Lovink,
met andere cijfers. Het loon is bedoeld voor
arbeiders en ondernemers.
vergadering kan zich hiermede vereenigen,
nadat gewezen is op de wenschelijkheid deze
loonei! dan ook inderdaad uit te betalen aan de
arbeiders) als norm voor den minister.
2e. silaatslrypotlicekbain!k met rentevoet ge
lijk aam de Rijkspostspaarbank.
Dia vergadering "kan zich hiermede vereenigen
maar acht het wenschelijk dat een en ander via
de Boerenleenbank gaat.
3e. wettelijke bescherming tegen gedwon
gen: verkoop.
De f/iergadering is van oordeel dat dit oen der
belangrijkste, zaken is, waarvoor de Neutrale B.
dient te strijden.
'4e. Verlaging van rentetype.
Een adres aan de Boerenleenbank had een nega
tief resultaat. De centrale in Utrecht kon geen
initiatief nemen. Slechts een wettelijke bepa
ling kan hier wat aan doen.
Die vergadering dringt op actie aan.
5e. actie voor moratorium van schulden en
adhaesiebctnigimg aan hem die daarvoor
ageeren.
De vergadering staat sympathiek tegenover een
wettelijk uitstel van betaling van schulden.
Die heer BORST, zegt dat schrapping van
schulden ook een punt van actie moet zijn, en
heeft o.a. het oog op de kerkelanden te Oud-
karspel. Met het oog op practisch resultaat wil
Wasch de aangedane plaatsen met warm water
en 1 urolzeep, droog daarna voorzichtig
af, doe er dan wat l'urol op en strooi
daar overheen nog wat Purolpoeder.
Herhaal dit eiken dag, zoolang het noodig Is.
Die heer Borst voelt meer voor intense pro
vinciale propaganda.
De afgevaardigden krijgen vrij mandaat, met
opdracht het idee van den heer Borst naar voren
te brengen.
b. Voorstel Wijldidnies voor de Ontwaking oen
redacteur te benoemen.
Die vergadering wenscht den huidigen toestand
to handhaven.
c. Voorstel afdeclimg Wijdlemes een goed be
ginselprogram samen te stellen.
Die heer de Boer meent dat een beginselprogram
samenwerking met andere organisaties bemoei
lijken zal.
De heer C. Borst meent, dat de naam Neutrale
Bond, waar plaats is voor iedereen, een bepaalde
politieke richting uitsluit.
Dfe afgevaardigden krijgen opdracht tegen te
stemmen.
D|e heer Bakker zegt dat een aangehouden voor
stel van Oudkarspel niet op de agenda van net
congres staat. Het bestuur had daartoe geen
recht. De afgevaardigde krijgt opdracht hier in
Hoorn over te spreken.
Het betreft hier gelijke werkloozenuitkeering
voor stad en platteland. De heer Kalverdijk merkt
op dat vau arbeiderszijde opgemerkt is, dat de
Neutrale Boud zich met deze kwestie heeft te
bemoeien.
Verkieziinig: van twice afgevaardigden.
Uit het bestuur wordt gekozen de heer C.
Borst en uit de leden de heer A. Bakker. De
heer Borst zal er in Hjoorn den nadruk op leggen
dat! niet de leden van het B. C. oorzaak waren
van de mislukte vergadering in Alkmaar.
Ingekomen stukken
De diaconie deelt mede dat 50 procent reduo-
tie op landhuur zal worden verleend.
Het college van kerkvoogden reduceert 20 pro
cent over 1932 en is» bereid voor 1933 te onder
handelen.
Dlei heer Borst zegt als notabel te hebben te
gengestemd als zijnde te laag.
Heti B. A. reduceert 20 procent.
De heer IJf brengt verslag uit van een gecom
bineerde vergadering met tuinbouworganisaties
en' arbeiders besturen om te komen tot een oollec
tief contract.
Op deze vergadering was men van oordeel dat
deze contracten door de tuinbouworganisaties
oenandeld moeten worden.
Rondvraag.
Be heer Vlug wil actie voeren voor verkleining
va;n de verstrekte credieten van rijkswege.
- De heer P. Wijn meent dat deze last momen
teel niet drukkend is. Landhuur eu kunstmest
e'n de fiscus zijn lastiger.
De afgevaardigden zullen het punt ter sprake
Na nog eenige opmerkingen volgde sluiting.
