De befeekenis van de Graanprijzen
voor ontstaan en het voortduren
der Crisis.
GEOPEND op 10 MEI het
FOTOGRAFISCH-ATELIER EN AMATEURS-FOTOHANDEL
KLINKERT
Onschuldig verbannen.
Uit den Omtrek
Door F. G. WALLER.
I.
In een buitengewoon belangwekkend opstel in de
„Ec. St. Berichten" behandelt de nestor van onze
nationale industrie onder den bovenstaanden titel
een onderwerp, dat door zijn nauwen samenhang
met de huidige crisis van de allergrootste betee-
kenis is voor onze gansche samenleving.
In zijn opstel behandelt Dr. Waller achtereen
volgens:
lo. Den loop der productie en der prijzen van de
granen voor en na den oorlog, en de invloeden, die
daarop hebben ingewerkt.
2o. De economische gevolgen van de opbrengst
der graanoogsten en de bete'ekenis daarvan voor de
wereld-crisis.
3o. De vooruitzichten voor den landbouw en de
voorwaarden voor een oplossing der crisis.
Van alle industrieën in de wereld, zegt de des
kundige schrijver, is de landbouw-industrie verre
weg de grootste, en van deze industrie is de graan-
productie, waaronder ook rijst is te rekenen,
weder de eigenlijke kern. Dat inderdaad de graan
oogsten een groote rol in het economische leven
moeten spelen, blijkt o.a. uit de opbrengsten.
Deze waren in de vijf vóór-oorlogsche jaren van
de orde van f 30.milliard per jaar, in de „boom"-
jaren van de orde van f 50 milliard en op heden van
f20 milliard, indi'en men de prijzen in de export
havens der verschillende landen als basis neemt.
Dr. Waller berekent dat het nadeelige verschii tus-
schen de gemiddelde landbouwopbrengsten (tarwe,
mais. gerst, rogge, haver en rijst) van de jaren
1925/29 en die van het jaar 1932 heeft bedragen
f 29.590 millioen, een verbijsterend cijfer, grooter
dan de gezamenlijke jaarlijksche staatsuitgaven van
Engeland, Frankrijk, Duitschland, Italië en de
Vereenigde Sa ten-
In de eerste plaats wijdt dr. Waller een beschou
wing aan de tarwe. Wat de prijzen betreft, („tarwe
is het leidende graan in dien zin, dat de prijzen der
andere granen slechts in zeer Zeldzame gevallen
boven den tarweprijs stijgen, maar in den regel
zeer belangrijk daar beneden blijven"), blijkt, dat
waneer men den gemiddelden Rotterdamschen loco
prijs van 1909/13 gelijk 100 stelt, deze prijs in de
jaren 1919 en 1920 tot 285 is gestegen. Van deze
beide laatst genoemde jaren ontbreken de productie
statistieken. Ter verklaring dezer exorbitante prijzen
kan gewezen worden op den toestand in November
1918, toen in groote deelen van Europa feitelij k
hongersnood heerschte en de graanvoorraden overal
tot een minimum waren gereduceerd. Bovendien
was de productie op de eigenlijke gevechtsterreinen
in het Westen en in het Oosten voorloopig onmo
gelijk, en was de voor den oorlog zoo belangrijke
Russische export tot volkomen stilstand gekomen.
Er kwam echter een sterke prijsval, zoodra in de
eerste dringende behoeften was voorzien en gelijk
tijdig de graanbouw zoowel als het vervoer zich
Weder eenigszins in de vroegere banen ging bewegen.
Toch bleef de prijs te Rotterdam in de periode
1921/24 op 139 pet. van die der basisjaren 1909/13.
Dit is begrijpelijk als men ziet, dat Europa in dat
tijdperk niet minder dan 25 pet. onder de vóór-
oorlogsche productie bleef, waarin voorzien is door
een meerdere productie buiten Europa. Omgekeerd
had deze buiten-Europeesche productie de stimu
lans van hooge prijzen noodig, omdat nieuwe, min
der gunstig gelegen gronden in cultuur moesten
worden genomen, terwijl bovendien de productie
kosten waren gestegen. Het waren zoowel de U.S.A.
als Argentinië, Canada en Australië, die door op
voering van hun tarwe-productie de wereldtarwe
productie op bijna hetzelfde peil hielden als in de
jaren 1909/13. In het volgende tijdvak 1925/29 neemt
de productie in Europa voortdurend toe, en is in
1929 nog slechts 11 pet. beneden 1909/13, terwijl
gelijktijdig in alle exportlanden, uitgezonderd de
U.S.A., de productie blijft stijgen, met het gevolg,
dat de wereldproductie in dat tijdvak gemiddeld
965 min. quintalen bedraagt, tegen 872 min. quin-
talen in het tijdvak 1921/24, dus 10 pet. meer.
Nu is het merkwaardig, vervolgt dr. Waller, dat,
terwijl deze hoogere productie een prijsdaling zou
doen verwachten, juist het omgekeerde plaats vond
De prijzen stegen zeer aanmerkelijk te Rotterdam
van f.12.90 in de vorige periode tot f 14.71, of anders
uitgedrukt, van 139 pet. tot op 159 pet. van het
voor-oorlogsche peil.
De .verklaring van deze anomalie is te zoeken in
het kunstmatig hooghouden der prijzen door de
Wheatpool in Canada, en de Form Board in de
U.S.A., beide instituten, die op reusachtige schaal
tarwe inkochten. Reeds in 1927/29 had een prijs
daling verwacht kunnen worden, omdat de zooge
naamde zichtbare voorraad tarwe in de U.S.A. en
Canada van 21.1 millioen quintalen volgens de of-
ficieele statistiek op 1 Augustus 1927, (1 Aug. is het
tijdstip, dat de nieuwe oogst onmiddelijk voor de
deur stat), was gestegen tot 31 millioen quintalen
op 1 Augustus 1928. Aangezien deze stijging zich in
Langestraat 93
Alkmaar
Tel. 302
Ter gelegenheid van de OPENING van onze nieuwe zaak,
wordt gedurende één week bij bestelling van 6 Fotokaarten
I KAB. CADEAU GEGEVEN s
FEUILLETON
„Dat geloof ik ook," zeide de markies.
„Lord Stratford werd van de misdaad overtuigd.
Niets is duidelijker dan zijne schuld. Lady Wolga
is de eenige die ooit aan de schuld van lord
Stratford twijfelde."
„Je moet haar spoediger weten te krijgen. De
hertog van Clyffebourne, de broeder der lady, zou
dit huwelijk zeer gaarne zi!en. Tracht bij hem te
bewerken dat de-zaak vooruit ga. Wolga zal binnen
eene week Clyffebourne verlaten; voor dien tijd
moet je een bepaald antwoord hebben. Je kunt het,
en indien je wilt, zul je het er ook doordrijven; want
ik weet beter dan wie ook, dat Je bij al je zacht
moedigheid en vriendelijkheid een ijzeren wil bezit,
Roland Ingestre."
De markies kleurde.
„Ik ben de eenige man die je kent, dat wil zeg
gen, die je grondig kent," vervolgde Pierre Renard,
„ofschoon sommigen een klein denkbeeld hebben
van je wilskracht. Daar heb je bijv. Orrin, de rent
meester; hij wordt door alle pachters gehaat om
zijne schijnbare hardvochtigheid en verwenscht om
zijne zoogenaamde tirannie. De menschen komen
bij hem klagen over de zware lasten, welke hij hun
oplegt. Hij perst hen 'echter uit als citroenen en vilt
hen tot op het been. In achttien jaren zijn de
renten verdrievoudigd. De arme oude dwaas houdt
meer van het huis Montheron dan van zich zelf
Hij zweet water en bloed als hij er aan denkt weg
gezonden te worden en een ander de plaats te zien
de volgende jaren heeft voortgezet, op 1 Aug. 1931
het bedrag van 100.1 millioen bereikende, moesten
zoowel de Canadeesche Wheatpool als de USA
Farm Board, om prijsval te voorkomen, groote
voorraden opnemen.
Deze toestand werd natuurlijk op den duur on
houdbaar, en, evenals bij tal van andere artikelen
(koffie, koper, enz.) kwam het tenslotte tot een
uitbarsting. Tot Sept. 1930 heef de Farm Board nog
getracht eenigen steun aan de prijzen te verleenen,
maar toen bleek, dat 1930 een nog veel grooteren
wereldoogst zou brengen dan het gemiddelde der
vorige jaren, heeft men de prijzen hun vrijen loop
moeten laten, zonder dat evenwel de Farm Board
voorraden geheel werden geliquideerd. Er is toen een
prijsdaling ingetreden, waarvan de geschiedenis der
laatste 130 jaren de weerga niet kent. Van f 14.71 in
1925/29 daalde de prijs in 1931 op f 5.55; in 1932 op
f 5.22 en was in Febr. '33 f 4.77.
Het is aan geen twijfel onderhevig, verklaart
ar. Waller, dat deze geweldige prijsval een gevolg
is van een productie grooter dan het gebruik, en het
voorhanden zijn van groote voorraden.
De prijsval moest komen, toen Europa zijn pro
ductie weder tot het vroegere peil opvoerde, en de
buiten Europa gelegen landen hun na den oorlog
reeds sterk uitgezette productie nog verder vergroot
ten, maar het prijsverschil zou veel kleiner zijn
geweest, wanneer niet d'e Wheatpool en Farm Board
hunne omineuze politiek der prijsregeling hadden
toegepast.
Men heeft de prijsdaling ook aan andere oorza
ken willen toeschrijven, zooals daling der productie
kosten door mechanische inrichtingen, verandering
van de waarde van het geld, enz. maar deze invxoe- 1
den zijn, zoo ze al iets tot den prijsval hebben bij
gedragen, in ieder geval van ondergeschikte betee-
kenis.
Voorts wijst dr. Waller er op, dat de prijzen
van mais, rogge en haver in het algemeen den loop
der tarweprijzen op meer of minder verren afstand
gevolgd hebben. Voor gerst trad op een zeker mo
ment -een betrekkelijke schaarschte in, die gedurende
korten tijd den prijs zelfs even boven den tarwe
prijs deed komen.
De productie dier granen is evenals die van de
tarwe, in Europa in de jaren 1921/24 met 20 30
percent afgenomen en dit tekort is door een ver
meerderde buiten-Europeesche productie vrijwel
aangevuld. De opvoering der productie in Europa
ging echter minder snel dan bij de tarwe, en de
totale wereldproductie is slechts in enkele gevallen
iets boven de vóóroorlogsche gestegen.
Aan het slot van het eerste artikel komt dr.
Waller dan tot de volgende conclusie:
„1. dat de graanproducenten over de geheele
wereld in 1932 'een mindere opbrengst hebben gehad
van circa f29 milliard, vergeleken met het gemid
delde der opbrengsten der „boom"-jaren 1925/29.
2. Dat de hooge prijzen in de „boonji"-periode niet
alhier. Die brandweer die met volledig materi
aal uitrukte kon niet verhinderen, dat het ge
bouw geheel uitbrandde. De oorzaak is onbe
kend. Verzekering dekt de schade
Inbraak te Ilterhugowaaid.
In den nacht van Zaterdag op Zondag werd
te Heerhugowaard ingebroken in de Coop. Z,ui
velfabriek „Excelsior" staande nabij de halte Mid
xdenweg, directeur de heer van der Meer.
x Door indrukking van een raam van den kelder
heeft men zich toegang verschaft en door dit
raam een zestal van merken voorziene vaten
boter naar buiten gerold.
De geheele opzet van den inbraak wijst er op
dat de inbrekers zoowel met den mom-enteelen
toestand, alsmede met de aan de fabriek gevolg
de werkwijze en gewoonten op de hoogte moeten
zijn geweest. Al meer vat bij het publiek de
meening post, merkt de Alkm. 'Crt. op, dat de
den laatsten tijd alhier en in de omgeving gepleeg
do inbraken, niet zijn onwillekeurige en los
van elkander staand, doch volgens een vast plan
door een goed organiseerende leiding worden
geregeld.
De plattelandspolitie blijkt tot nog toe niet
in staat hiertegen met voldoend 'succes op te
treden en waar het publiek nog nimmer van
deze inbraken nader licht mocht ontvangen, doen
de dolste geruchten de ronde en worden gaarne
geloofd.
Ook dezen keer zijn de omstandigheden den
inbrekers weder gunstig geweest, want door den
stroomenden regen in den nanacht was niet het
geringste spoor te ontdekken.
Binnenland
Gisting in de S.ülA.P.
Een niet gepubliceerde brochure van Dluijs.
0„ Onder dit hoofd deelt de Crt. medie, dat het
door een normale werking van vraag en aanbod zijn kamerlid mr. J. Duijs een brochure geschreven
tot stand gekomen, maar dat de acties van de heeft, waarin hij de tegenwoordige taktiek der
Wheatpool en de Federal Farm Board de prijzen sociaal democratische nartii fel liatt Tn Kof kk
hebben opgezet en hoog gehouden, zooals o.i. blijkt J_ 31; (P laakf" la het blD
uit het feit, dat de tarwevoorraden reeds van 1927 f- V °P tegen de onwaarachtige po
en 1928 een sterke toeneming vertoonden, welke stij- blicistiek van het dagblad „Het Volk" die bij
ging in de volgende jaren in nog sneller tempo vele bezadigde elementen der S.D'AP scherpe
voortging zonder dat een prijsverlaging intrad afkeuring vindt. Hoewel deze brochure reeds
3. Dat deze hooge opbrengst der granen zeker
een machtige factor is geweest in het totstandkomen
der „boom"-periode in het algemeen.
4. Dat in ieder geval de lage graanprijzen, met
als gevolg lage prijzen van bijna alle andere land
bouwproducten, de oorzaak zijn van den langen
duur der depressie.
5. Dat dus voor een werkelijke opleving, een der
hoofdvoorwaarden zal zijn een verbetering in de
graanprijzen."
(Wordt vervolgd).
oneming tot Lid van de Tweede Kamer aanneemt
T Naar de „Tribune" meldt, heeft de heer Alimin
j Prawiradirdja aan de partijleiders van de C.P.
H. doen weten, dat hij in verband met een
opdracht die hij van de communistische Partij
Indonesië heeft ontvangen voorloopig niet in
j staat zal zijn het kamerlidmaatschap te vervul
len. Door zijn bedanken zou de heer Schauker
Kamerlid worden. Ook deze zal bedanken, waar
na Boestan Effendi die hier te lande vertoeft
aan de beurt is.
Predikant-Kamerlid.
I Nu ds. C. v.d. Ziaal, em. predikant van de
IChr. Ger. Kerk van Deventer is gekozen tot
lid van de Tweede Kamer voor de a.r. partij,
heeft de Chr. Ger. kerk van Hoogeveen op de
jongste vergadering van de classis Zwolle dezer
kerk de vraag aanhangig gemaakt, of in de Chr.
Ger. Kerk het kamerlidmaatschap vereenigbaar
is met het predikambt. Dit is in de Ned. Herv.
kerk niet het geval. Bij de toelichting van haar
j vraag heeft de kerk van Hoogeveen er op gewe.
j zen, dat de bedoeling van haar vraag is, of een
j tot kamerlid gekozen predikant niet overgaat
j tot een anderen staat des levens in welk geval
I hij! natuurlijk niet de bevoegdheid van emeritus
ontvangen zou. D|e classis besloot aan de Part.
Synode van het Noorden w.o. zij ressorteert,
te verzoeken zich terzake te willen uitspreken.
Alkm. Crt.
Vroeg wijs,, vmeg...M.
Naar de N. Bi. Crt. meldt worden sinds Vrij
dag uit de ouderlijke woningen vermist het 16
jarige meisje Wilhelmina Groos en de 17-jarige
jongen N. Pijpers. De jongen, die fietsjongen
van zijn beroep is, heeft waarschijnlijk een trans
portfeits bij zich. De politie verzoekt aanhou
ding van de twee. Het meisje dat in de Catha-
rinastraat woornt is anderhalve meter lang,
heeft een flink postuur, bleek gezicht, donker
blond polkahaar, blauwe oogen en een breeden
neus. Op beide handen heeft zij een litteeken. Zij
draagt een gekleurde blouse, zwarte rok en brui
ne schoenen en kousen, verder is zij waarschijn
lijk blootshoofds. De jongen is klein van postuur
heeft een gezonde gelaatskleur, blauwe oogen
eïi draagt een blauw colbert en zwart ratine
overjas. Inlichtingen worden gaarne ontvangen
aan het bureau van de Meermanstraat te Rot
terdam.
tijdens de verkiezingen is gereed gekomen, heeft
de heer Duijs op het laatste oogenblik besloten
haar niet uit te geven daar het partijbestuur hem
da toezegging heeft gedaan, dat met zijn grie
ven rekening zal worden gehouden. Door deze
toezegging vervallen ook de geruchten, dat mr.
Duijs van plan zou zijn uit de sociaal democra
tische partij te treden.
Felle brand te Alkmaar.
Zondagncaht heeft een utislaande bransd ge
Saridjono aanvaardt zijn kamerzetel.
Het Centraal Stembureau heeft thans een te
legram van den communist Sardjono uit D'igoel
woed in het graanpakhuis van den heer Igesz ontvangen waarin deze meldt, dat hij zijn be-
innemen welke hij zoolang heeft bekleed; en toch
zou hij in waarheid kunnen zeggen, dat hij slechts
een werktuig van uw ijzeren wil is, dat jij de eigen
lijke tiran bent, die de pachters den laatsten cent
uit de beurs klopt. Hij zou wonderlijke geschiedenis
sen van de hebzucht van zijn heer kunnen vertel
len."
.Genoeg daarover. Ik wil het niet hooren."
,De pachters en dorpsbewoners zouden het ale
eene weldaad beschouwen, wanneer lady Wolga
gebiedster op Mont-Heron werd. Zij betreuren het
zeer dat de titels en goederen aan eene andere zijn
overgegaan. Lord Stratford was vroeger hun afgod,
en ofschoon zij aan zijne schuld gelooven, trachten
zij toch zijne misdaad op alle mogelijke manieren
te vergoelijken. In de herbergen en waar de dorps
bewoners ook bijeenkomen, spreekt men nog dage
lijks over het drama; men vertelt van de goedheid
en oprechtheid van Lord Stratford en de genegen
heid voor hem wordt daardoor steeds jong gehouden.
Van jou spreekt men niet op dergelijke wijze. Wan
neer lord Stratford Heron zich in het dorp bekend
maakt, zou niemand het zich eene gewetenszaak
rekenen hem behulpzaam te zijn om te ontvluchten.
Je huwelijk met lady Wolga zal je meer voet geven.
Daarom moet je je haasten en niet langer met je
laten spelen."
,En indien lord Stratford eens naar haar toe
gaat?" vroeg de markies bekommerd.
„Dat zal hij niet durven wagen. Zij is van hem
gescheiden. Maar ik zal spionnen uitzenden en hem
gevangen doen nemen, ik zal het zoo weten aan te
leggen, dat hij vóór je huwelijk niet aan den rech
ter wordt overgeleverd. Dan kun je met je vrouw
naar het buitenland trekken en bent dus buiten het
schandaal."
„En het meisje?"
Renard legde een plan bloot om Alexa uit den
weg te ruimen en de markies hoorde hem in het
begin rustig aan. Hij werd echter voortdurend ang
stiger en riep eindelijk:
„Genoeg, ik wil niets meer hooren. Doe wat je
wilt, Pierre, doch laat mij met rust. O, die gevloekte
misdaad. Een van ons beiden, zij of ik moet
wijken, en ik kan niet! Ik kan mijne titels, goede
ren, eer en aanzien niet prijs geven; de nederigheid
der mannen, de coquetterie der vrouwen, de gemak
ken van den rijkdom zijn mij thans bene behoefte
en ik wil dat alles niet opgeven om een zwak meisje.
Zij heeft haar geheim goed bewaard, zelfs lord
Kingscourt weet niets. Zij moge dan met haar
geheim verdwijnen."
Hij ging naar het venster en keek naar buiten,
waar de storm woedde, maar in zijn binnenste
stormde het nog harder dan in de natuur. Renard
maakte nog eenige opmerkingen en vertrok. De
markies wierp zich weer in zijn stoel.
„Gevloekt zij deze bloedzuiger!" siste hij door de
op elkaar geklemde tanden, terwijl hij aan zijn be
diende dacht. „Indien hij'dood ware, zou ik vrijer
kunnen ademen. Hij heeft mij tot gek wordens toe
gepijnigd en gekweld. Ik gaf een vermogen als ik
van hem af was. Maar eer hij gaat moet hij dit
werk nog verrichten. Dwaas meisje! Zij had beter
gedaan in Griekenland te blijven. Zij heeft de trek
ken van haar geslacht; hoe kan lady Wolga zoo
blind zijn dat zij dit niet bemerkte? Stratford leeft
en is hier? Zal het ongeluk over mijn hoofd los
breken? Welaan! ik zal mijne vijanden vernietigen
of met hen sterven."
-DERTIGSTE HOOFDSTUK.
De volgende morgen brak aan. Er waaide een
frissche wind van de zee, welke zelf in de zonne-
INGEZONDEN
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Oudkarspel, Mei 1933.
M. de Redacteur.
Ondergeteekende verzoekt beleefd een kleine
plaatsruimte in uw veelgelezen blad.
En wel naar aanleiding van de jl. Vrijdag ge
houden vergadering der toen opgerichte Begra
fenisvereeniging, onder den naam van „Helpt
Elkander." In het verslag staat woordelijk: het
hoofddoel der vereeniging is, volgens den secre
taris de hooge dragerskosten, welke bij de an
dere vereeniging 40 gulden bedragen, onder el
kaar te verdienen. Hoe de secretaris aan dat
hooge bedrag komt is mij een raadsel, Als er ge
sproken wordt van onder elkaar te verdienen, be.
grijp ik daar uit, dat dit op de leden slaat'bei
derzijds. Welnu, als bij ons een lid gebruik
maakt van de vereeniging, kost dit aan draagloon
f 20.50, acht dragers ieder f2.—, voorlooper 4.50
Dit wordt door de kas der vereeniging betaald
Dlat is nog een groot verschil bij f40.— wat
in het verslag genoemd wordt.
Ik meende goed te doen hier een uiteenzeitb
ting over te geven. Wij moeten eerlijke cijfers
noemen en zeg anders liever niets.
U, Mijnheer de Redacteur dank zeggende voor
de verleende plaatsruimte, Hoogachtend,
JB. DjB BOER,
stralen schitterde, als ware de onafzienbare water
vlakte met gouden streepen versierd.
Lord Kingscourt was na het ontbijt naar het dorp
gegaan, terwijl mrs. Ingestre en Alexa zich op de
balkonkamer bevonden. Evenals gewoonlijk klaagde
de oude dame weer erg. Hoofd en hart waren ziek
en als hare klachten tot Alexa waarheid bs vat ten,
dan leefde er geen ongelukkiger schepsel dan zij
Deze hoorde haar geduldig aan en gaf nu en dan
haar medelijden te kennen, terwijl haar blik ernstig
op de van goud stralende golven des oceaans rustte.
Lord Montherom trad de kamer binnen. Met
schijnbare belangstelling luisterde hij naar de klach
ten zijner zwagerin en bemerkte den ernstigen oog
opslag van Alexa.
„Lieve Augusta," zeide hij, „ik geloof dat ik je
een middel kan aanraden, dat je betere diensten zal
bewijzen, dan je pillen, poeders en zalfjes."
„Inderdaad?" riep mrs. Ingestre. „Is het homoeö-
pathie of allopathie? Ik heb belde methodes be
proefd alsook electriciteit. Ik dacht niet dat je be
lang zou stellen in mijne gezondheid, Roland. Wat
is dat voor een middel?"
„Je blijft te veel op je kamer. Je moet meer
frissche lucht en beweging hebben. Wanneer je op
dezen fraaien morgen een watertochtje deed, zou je
met goeden eetlust terugkeeren en al je kwalen
zouden als bij tooverslag verdwijnen."
„Ik houd niet veel van watertochtjes,' antwoordde
mrs. Ingestre teleurgesteld. „Toen ik het laatste
deed, beloofde ik mijzelf dat dit voorgoed uit zou
zijn, want ik werd er zeer ziek op."
„Je behoeft het jacht niet te nemen. Wij heb
ben zeilbootjes genoeg die voor een tochtje langs de
kust zeer geschikt zijn. Ik geloof dat miss Strange
gaarne met je zal meegaan."
Alexa knikte.
(Wordt vervolgd).
