De ondergang van den Noordhollandschen Land- en Tuinbouw
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
CONCERT
DINSDAG 1 AUGUSTUS 1933
rSSoS courant verschijnt
Jiiw: fimn J. H. KIZH - .ladittwf 1.1..IH7FI
BureeliNoordscharwoude.
Er
is geen storm op til - zooals Grootebroeks Burgemeester zegt, maar de storm is er al lang
Waakt op, Tuindersvronwen
STORM
Srtiaemt II niet 't armoedig schijnen
Wat Burgemeester Scfrrijnder zegt
EXCELSIOR"
De aardappelen uitvoer naar Engeland
Het antwoord v. d. Minister
De actie van de Groothandelaren
-No 90 TELEF00N INTERCOMMUNAAL NC. 62
NIEUWE i
ümdijmr nu in vi
DEZB COURANT VüRHPnr twp II -■ X. A. IM .«hs,
DINSDAG DONDERDAG
en ZATERDAG. -
Abonnmentsprys:
per 3 maanden 1.16.
ADVERTENTTEN:
-6 retela 75 cent;
elke retel meer 15 cent
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE. a
Het deed ons goed, vanmorgen in de
dagbladen verschillende artikelen en
mededeelingen te vinden, waarin den
nood in onze tuinbouwstreken geschetst
wordt. Immers de provinciale pers
kan haar best doen.maar veelal zal
haar stem eens roependen in de woestijn
blijven.
Nu echter de grootere zusters alle aan
dacht aan de goede zaak der tuinders
gaan wijden. achten wij de kansen
van een spoedige kentering belangriik
gestegen.
Dat de stormklok luide, door geheel
Nederland Westfriesland hongert
Westfriesland wordt vermoord!
DE TUINDERSVROUW EN DE CRISIS.
Propaganda naar buiten.
Eenheid naar binnen!
ContrastenEen door de zon overgoten strand
■een mierennest van vroolijke vacantiegangers
modieuse toiletten af- en aanrollende auto's voor
het luxieuse badhoteleen strijkjehet stra-
perlo een wereld. mischien een schijnwereld
van louter genoegen, waarin het leven één genoeg
lijke lange reeks van vermaken is. En dan een
zaaltje in een dorpscafé, waar een groep tuinders
bij elkaar zijn geroepen, om nog eens, nog eens met
elkaar te praten, hun hart eens te luchten, nadat
ze dagen en dagen op den akker, vroeger hun
vreugde, hun trots, hun zorgen hebben moeten op
kroppen en met verbeten gezicht hun producten
naar de vuilnisbelt hebben zien brengen. Dan vallen
er bittere woorden
Laat de oppervlakkige lezer van een vergade-
rmgsverslag lachen als gezegd is: „Wanneer de
erwten niets waard zijn, eten we ze zelf maar op
dan ploffen we meteen" Wie doordenkt voelt dé
tragiek, die er in deze uit het hart gekomen woor
den van moedeloosheid verborgen isEn dan
groeit het besef, dat er iets gebeuren moet, dat er
woorden genoeg geweest zijn, dat er daden moeten
zal van zijn vergadering thuiskomen, verbitterd
maar gesterkt. Hij zal zich voornemen „te doen"
eï §ePraat' gepraat! Belastingbiljet
inoturen? Wie moet dat zien? Klaas? niet doen. want
hij is familie van Jan, en Piet komt het ó-k aan de
weet, en Voor het raadhuis staan? Veel te raar
Moet je niet doen.Wat zal die of die wel ziggen
En weer gaat de tuinder naar zijn akkker de
winkelier schrijft wéér bij op de lange lijst en
het „latsoen heeft weer de overwinning behaald.
Waarom. De tuinder behoeft niet een schreeuwerige
actie te voeren, een kalm en waardig optreden maar
aan van allen, zonder eenige revolutionaire oijoe-
231 hem verheffen in het oog van anderen,
Inplaats var. hem te vernederen. Ook de plaats van
rtLVraiUWv,f *hans,in de voorste rijen der strijden
den Slechts door alle standsverschilletjes hebben
we niet voor een gulden in de week een hoogere
stand? op zij te zetten, slechts door nu trouwe
handen inéén te sluiten, kan er binnen redelijke
gienzen spoedig iets bereikt worden. Schaamt U
niet 't armoedig schijnen propaganda naar bui-
toneenheid naar binnen."
Gr.
Directeur P, PRANGER
op Donderdagavond 3 Augustus a.s. in
den muziektuin
Aanvang 8.30 (nieuwe tijd)
Entree f0.25 (incl. bel.)
Vrouw, zoek je 't nog steeds in 't borgen
Wanneer ben je uit de zorgen?
Waarom wil je het niet weten
Dat jouw kind niet heeft te eten'
Ja, je klaagt wel van de tijden
Maar je blijft in stilte lijden
Jij blijft stil achter je ruiten
Vrouw! Jouw stem moet óók naar buiten"
Denk toch niet aan buur of vrinden
Hoe „die of die" het wel zou vinden
„Die of die" wat kan 't je schelen
Zullen zij jouw wonden heelen?
Toen jij' met je man ging trouwen,
neb je toen van hem gehouwen'
Heeft die heil'ge band voor 't leven
De Regeering moet begrijpen, dat hier een groep
werkers afglijdt naar het pauperisme En er zal
een meeting gehouden worden demonstraties
Het is zoover, dat de godsdienstverschillen vergeten
worden, dat er nog slechts bedrijfsgenooten zijn,
die samen willen gaan. die samen het groote leger
van moedelooze zwoegers willen vormen.
En dan vragen wij ons afIs niet één van de
redenen, dat de regeering niet verder gaat, de val-
sche schaamte van de tuinders zélf, hun nooden
naar buiten uit te dragen? Naar buiten dat zijn
niet de vergaderingen, waar door het enthousiaste
voorbeeld van-achter -de-bestuurstafels de tongen
loskomen.naar buiten dat is de heele roerige
wereld, dat is de groote machine, die voelen moet.
dat er een kamrad totaal kapot is. Maar hoe
gaat het?
Leest de ontzaglijke bedragen, die de neringdoen
den aan „borg" hebben. Ze borgenomdat ze
weten, dat de klanten willen maar niet kunnen. De
zwarte lijst voor „wanbetalers" in het winkeliers
orgaan is stilzwijgend uitgelicht, omdat er anders
voor de adverttenties en het nieuws geen plaats meer'
zou zijn.
Wat is thans de positie van de tuindersvrouw?
Zal zij eerlijk durven zijn, en zeggen als winkelier.
Pakker of melkboer met de rekening komt: „Er is
niet en er komt ook niet?"
'Of zal zij immer wissels op de toekomst geven,
t'j a^s lle' verandert wel een eeuwige loop
tijd zullen hebben? Hier klopt iets niet, en zoo moe-
ton mét de tuinders, ook al diegenen die „van de
tuinders levens" ten onder gaan. Wat is het voor
uitzicht van een klein winkeliertje-zonder-kapitaal,
?net een zaakje, dat hem vijftien gulden per week
inkomen geeft, met een borgtochtenboekje van drie
duizend gulden?
Het zou eenvoudig kunnen zijnDe winkelier
oorgt niet meerde tuinder heeft geen con-
ö£ten'eten moet er zijn.dan is de weg vrij.
«et moet nog erger worden, is er gezegd, en men
het haast denken. Maar zoolang de mensch nog
een egocentisch wezen is eerst ik, dan ik nog eens
rest óók voor mij en de verschillende be-
oikingsgroepen in hun enge kringetje verstoppertje
Pelen, dan zal er geen samenwerking komen.
Maar och, in eigen kring is er nog zooveel, dat
e massale actie der tuinders in den weg staat,
in i gezin zelf is meestal geen eensgezindheid
denken, in aanvoelen van den toestand. De man
1 „(Er is storm op til in Wjestfriesland" schrijft
burgemeester Schrijnder yan Grootebroek aan
de Tol". j
„Die 'zoo dikwijls reeds gesignaleerde noodtoe
stand in tuinbouwend Westfriesland begint naar
conflicten over te slaan.. In lange rijen trokken
de tuinders in ieen zevental streekgemeantea*
naar de burgemeesters op. Het Waren de vele
tuinders, die een winter en lente lang hun hand
hebben moeten .ophouden, voor brood- en ,vet-
bons, de gewezen „aristocraten" van het land,
die met, onmiskenbare gen,e hun plaats in de rij
innamen,. Allen zwoegen ze nog 13—14 uur per
dag en .allen zijn ze op onmiddellijke hulp aan
gewezen. 'Aan .de veilingen liggen 'de producten
van hun .ar'beid op huizenhooge stapels te ver
rotten. Voor 37.5 cent per baal zijn.de 'de re
geer ingssteun 'gelijk ,aan oogstloon, worden
daar dagelijks de kostelijke aardvruchten bij
duizenden balen, peer gestort.
He houding (Ier demonstranten was Waardig
ordelijk, ofschoon een ondertoon, van bitterheid
en opstandigheid piet viel te miskennen
-1»1» .„inbouw ,,,voor.l ,.W8l SLfSA'
vriesland, heelt mijn ernstige aandacht gedure'n- 1 HelP de mannen! Geef je krachten
de de laatste weken. Bieeds is de uitbetaling 1 X°or Je kind ziJ'n brood en rechten
van de vroege aardappelen ter wille van West- Daarvoor, moeder, moet je vechten!
Friesland bespoedigd en het bedrag, hoezeer ook
nog beneden den kostprijs .hooger gesteld dan de
voornemens waren. pij de verdere uitvoering
der steunregeling .zal bijzonder op de belangen
van de ptreek Worden acht geslagen/'
-7—
Van dumping kan geen sprake zijn.
In de Engelsche pers, In het dagblad Daily
Expres" werd een klacht geuit, dat de noodtoestand
der Engelsche aardappelkweekers werd veroorzaakt
door de dumping van de Nederiandsche aardappelen
als gevaarlijke concurrent. Hieraan worden in het
wijd V Grroentenhandel enkele opmerkingen ge-
Er wordt gesproken van een verlies van de En-
gelsche tuinbouw van 12 milüoen pond sterling over
een zekere periode, terwijl tevens van een hoeveel
heid van 40.000 cwts a 50,8 Kg. melding wordt ge
maakt. Als er met die afgeloopen periode het voor
gaande jaar wordt bedoeld, kan er van geen dum
ping sprake zijn geweest, daar er verleden jaar wei
nig aardappelen naar Engeland zijn verzonden. De
Nederiandsche aardappelen waren wel goedkoop en
r," i zouden ook wel zijn verscheept, als niet het invoer-
Hie deputaties eiscbteu onmiddellijke hulp. recht een beletsel was geweest. Zelfs bij een vrijen
Eie gemeentebesturen hebben biets meer te ge
ven. He .demonstranten dreigden met het prijs
geven ber bedrijven een staking zonder strijd-
kas. Eie menschen zijn ten einde raad.
Ffi' 'moet hulp 'komen van de regeering.
Scherp geformuleerd wordt deze hulp 'ge.
vraagd in ,den volgenden vorm:
8*
ie. Directe uitkeering van 'de garantieprijzen
volgens 'de tuinbouwsteuawet 1933 van al de
reeds geveilde producten in dit seizoen met ter
zijdestelling van bet limiet van 5 millioen.
2ei Garantie van de uitbetaling door de re
geering van de binnenlandsche minimumprijzen,
volgens het bloembollensaneeringsplan.
3e. Vertegenwoordigers van „de Streek" m
de adviseerende lichamen.
Deze vragen zijn reeds herhaaldelijk door de
commissie van yijf uit de Westfriegche gemeen
tebesturen aan jde regeering gesteld.
Fr is storm op til in "Westfriegland en het
zou zeer te betreuren zijn als dit nobel, werk
zaam en regeeringsgetrouw volk niet spoedig
de inwilliging verkreeg van, zijn simpele vraag
otji halp. j
DE TOESTAND HEEFT DE VOLLE AANDACHT
De minister van economische zaken heeft aan
den burgemeester van Grootebroek in antwoord
op het telegram van de commissie uit 50 "West-
friesche gemeentebesturen het volgende getele
grafeerd: 1
invoer zou de invoer in Engeland spoedig zijn ge
staakt, doordat er geen loonende zaken zijn te
doen op een land met een overvloedigen oogst De
hoeveelheid van 40.000 cwts is dan ook een belache
lijk getal, want al waren op dag deze 40.000 inge
voerd geworden, zou dit toch nog geen invloed
hebben gehad, verdeeld over alle havens.
Het spreken van „dumping" gaat dan ook te ver.
Het gaat er alleen om, te trachten, een stok te
vinden om den hond te slaan. Zooiets heeft men
wordt vr maar weer een schepje bij op gedaan tot
dat op zeker moment de invoergeheelstopwordt
gezet.
De binnenlandsche kweekers hebben er echter nog
niet veel voordeel bij behaald. Die hebben, be
schermd door de hooge invoerrechten, hunne be
drijven dermate uitgebreid, dat het surplus, wat
voorheen uit het buitenland kwam, op het oogen-
i J fu"1 het binnenland wordt geproduceerd. Zoo is
j het b.v. m Amerika met de uien en in Engeland met
de tomaten. Men maakt op het oogenblik in Enge
land minder voor de tomaten dan in Holland."
Hieraan kunnen wij nog toevoegen, dat het quan
tum van 40.000 cwt. de Invoer niet kan zijn van
1932. Het komt zoo ongeveer overeen met de invoer
in de maand Juni 1933. toen er het buitengewoon
hooge invoerrecht van f 1.90 per baal van 50 kg.
werd geheven. Dat er in Juni dus sprake kan zijn
geweest van dumping door Nederiandsche aardap
pelen is al heel onwaarschijnlijk. De aardappelen
hebben in Juni toch in hoofdzaak boven de f2.00
per 100 kg opgebracht. Een verlies van 12 millioen
pond lijkt ons dan ook sterk overdreven. Met den
prijs, die de Hollandsche aardappelen kosten als ze
in Engeland zijn, met die hooge tolmuren, zouden
de Hollandsche tuinders hun handen dicht knijpen
en kan het genoemde bericht dan ook niet anders
worden opgevat dan als een stemming maken te
genover de hollandsche invoer.
De uitvoeren naar Engeland zijn reusachtig ver
minderd. Er zijn in Juni 1932 8.450.000 kg klei-
aardappelen uitgevoerd, tegen 2.146.00 in 1933, een
vermindering dus van ongeveer 75 pCt. De uitvoer
van veenaardappelen is met 98 pCt. teruggeloopen
van 3.593.000 kg op 54.000 kg„ terwijl er verleden
jaar in Juni 2.416.000 kg zandaardappelen zijn uit-
gevoeord en dit jaar heelemaal niets. Dat zijn dus de
uitwerkingen op onzen uitvoer van de hooge Engel
sche invoerrechten. Van dumping kan dus onmo
gelijk sprake zijn.
ALS DE TUINDERS ZELF MOETEN GAAN VENTEN
De Centrale van Vereeuiringen voor den Aard
appelen-, Groenten,- ,en Fruithandel te Ps-Gra-
venhage in bestuursvergadering bijeen heeft
zich telegrafisch gewend tot den minister van
economische zak'en pm de regeering opmerkzaam
te maken op den nood van den handel in bodem-
producten w elke .even hoog gestegen is als die
van land- .en tuinbouw.
Vooral wat de aardappel handel betreft fs de
toestand onhoudbaar. Het product is vrijwel
waaardeloos, desondanks is export nog niet mo
gelijk en wordt de binnenlandsche groot- en
kleinhandel geruineerd door concurrentie van
plattelandsau'torijd'ers die .dagelijks de steden m.
jswermen en zonder eenige 'belasting of zelfs
ventvergunning voor gen weekwinst werken ge
lijk aan hetgeen éen winkelier per |dag moet ver
dienen om alle onkosten te dekken.'
Het personeel in den groothandel ondervindt
eveneens de nad'eelige gevolgen van deze moor
dende concurrentie, aangezien menschen, die ja-
renlang bij groothandelaars werkzaam waren
moeten worden .ontslagen ook al ïs hun loon
reeds zeer veel verminderd. Vele zaken staan
aan den rand van den afgrond, terwijl de con
sumenten ver beneden kostprijs worden bediend
Beden en waarom den minister met den mees
ten aandrang werd verzocht maatregelen te
willen nemen ten opzichte van minimum in- en
verkoopprijzen en (ie organisatie van den handel
in te .schakelen in samenwerking met den land
bouw waarbij wordt opgemerkt, dat late aard
appelen zich niet leenen voor verkoop via vei
lingen
Binnenkort een groote protestvergade
ring te Noordscharwoude. De Katho
lieken doen ook mee. Belastingrecla
mes via 't Afdeelingsbestuur. Scherpe
critiek op den Burgemeester van Oud
karspel. Naar andere cultures? Regee-
ringscommissaris Valstar speelt zijn rol
van pleibezorger slecht, zegt de verga
dering.
De Neutrale Bond, afdeeling Oudkarspel verga
derde Zaterdagavond in het café van den heer Vis.
De vergadering wasd ruk bezocht.
De Voorzitter, de heer Kaan, opent devvergadering
met een woord van welkom. De organisaties zijn
steeds in de weer en ook dit Bestuur meende eens
een samenkomst te moeten houden. In korte trek
ken schetste spreker den treurigen toestand. Trots
alle redelijke pressie op de overheid uitgeoefend is
de steun zeer klein.
De wereldconferentie is verdaagd, en samenwer
king is niet verkregen. Het stelsel der autharkie is
