Mijn Oranje-Trein
Doofheid en gevoel voor
muziek.
FEUILLETON
Langs Dwaalwegen
mmJOrilWf
INGEZONDEN
S'Tï,n d°fg ik,SteedS
«SU",an "et gewla"
Maar niet alleen van levende dieren moet hier ge
sproken worden, maar er moet ook gedacht wor
den aan de dieren, die in druipsteengrotten in steen
lagen onder den aardbodem versteend zijn en ons
kunnen vertellen van de dierenwereld, die In vroe
gere perioden eens onze planeet heeft bevolkt. Steeds
weer worden op dit gebied nieuwe ontdekkingen
gedaan en het is nauwelijks aan te nemen, dat de
toekomst wat de nieuwe ontdekkingen betreft zal
achterblijven bij vroegere eeuwen.
De vraag of er nog onbekende dieren zijn, moet
bevestigend worden beantwoord.
MERKWAARDIG VOVORBEELD VAN
DOOVE COMPONISTEN.
Voor den competenten musicus is de muziek in
de tweede plaats een aangelegenheid voor het oor,
in de eerste plaats evenwel een zaak van het in
nerlijk hooren, de voorstelling. Hij heeft bv. ter be-
oordeéling van een hem nog onbekend muziekwerk
niet de weergave door een muziekinstrument noodig
doch slechts een blik in het notenschrift. Hij zal
op deze wijze beter fouten kunnen ontdekken dan
wanneer hem de muziek wordt oorgespeeld. Evenmin
heeft een begaafd musicus bij het scheppen van
toonwerken een instrument noodig. Het is van
Beethoven bekend dat hij het liefst in de vrije
natuur componeerde, ook voor hij zijn gehoor ver
loren had. Het voor een componist dubbelzware lot
verhinderde hem niet, voort te gaan met muziek
werken te scheppen. Integendeel, zijn meest diep
zinnige werken, de negende symphonie, de Missa
Sqlenmis en de laatste kwartetten schiep hij, toen
hij stokdoof was en hij er nimmer een toon van
heeft kunnen hooren. In den laatsten tijd hebben
eenige in hun jonge jaren doof geworden personen
medegedeeld, dat de toonkunst geenszins een voor
hen ontoegankelijk gebied is. Zoo deelde een reeds
grijze Zwitser mede. die op zijn vierde jaar zijn
gehoor verloren had, dat hij tegenover een orkest
zittend, opeens de toongolven met al haar accoorden
en klankschakeeringen tot zich voelde komen en
zich als in den hemel verplaatst meende en letter
lijk verrukt was over de muziek.
Sindsdien zijn concerten zijn grootste genoegen
en hij heeft reeds zijn lievelingscomponisten Hij
heeft den indruk, dat hij in een hol metalen vat
zit, waartegen op rhythmische wijze wordt geslagen
en dat naar mate de slagen worden aangebracht
hard en zacht klinkt.
Hoofd en handen voelen hierbij niets. Het is hem
alsof de klanken door den rug dringen en de borst
doorstroomen. Ook de oogen helpen bij den muzi-
kalen indruk mede, omdat ze de bewegingen van
den dirigent en van de spelers, voornamelijk van
den pianist kunnen volgen en daardoor de muziek
begrijpelijker maken. Zoo staat ook een jonge Oos-
tenrijksche beeldhouwer die op zijn zesde jaar doof
werd, tegenover de toonkunst. Bij hem helpen voor
al de oogen, niet door de partituur in te kijkijn,
maar door de bewegingen der uitvoerenden te vol
gen. Door zijn handen op den speler te leggen
poogt hij ook door het gevoelszintuig zijn indrukken
te versterken. De meest wonderlijke verschijning
onder deze doove muziekgenieters is een man uit
Silezië, die ondanks zijn volkomen doofheid in staac
is zelfs lichte muziek te schrijven. '"Deze musicus
is sinds twee jaar doof. Pianospel is hij niet in
staat te hooren, maar wel de klank van de viool,
als hij zijn oor aan het instrument legt. Nooit
heeft hij een muzikaal' werk volkomen kunnen
hooren. Nu en dan even de melodie, de klank van
de begeleiding heelemaal niet. Ondanks alles even
wel heeft hij zich op de viool en piano zoo geoe
fend, dat hij deze instruementen ook in ensemble-
spel met anderen bespeelt, ja hij ziet zelfs de fouten
welke door anderen worden gemaakt. En reeds meer
dan 21 jaar verdient hij zijn brood met muzieklessen
te geven en honderden leerlingen zijn door hem ge
vormd. Eindelijk is zijn muzikaal voorstellingsver
mogen zoo groot, dat hij sinds zijn zestiende jaar
zelfs werk in lichten stijl kan schrijven welk werk
niet slechter is dan de succesvolle werken van com
ponisten die hooren kunnen.
ook. Een weduwnaar mét acht kinderen had
het oog laten vallen op een weduwe met zes
kinderen Beiden voorvoelden echter, dat een
huwelijksbootje, reeds bij den start met een zoo
grooten kinderzegen, het zwaar tegen de stor
men des levens te verantwoorden zou hebben.
c we(1iiwnaar en de A weduwe besloten daarom
alvorens definitief zee te kiezen een proeftocht
van ie enige weken te wagenv zegt de Tel., waar
uit wij dit bericht overnemen. De op den tocht
ondervonden moeilijkheden deden lie toekom
stige echtelieden besluiten, zich tot de politie
te wenden met het verzoek de acht kinderen
van den man onder te brengen bij liefdadig-
heidsinstellingenDe zes kinderen van de vrouw
gébTekef 611 beleteel V°°r 6611 £elukkig huwelijk
De verloofden kregen nul op het request,
waarop de weduwnaar zich uit de voeten maak-
t een m veertien dagen niet boven water ver
scheen, de vrouw de zorg over de 14 kinderen
latende. Inmiddels had de weduwe, reeds den
eersten dag van haar eenzaamheid aangifte ge
■daan bij de politie die zich toen wel moest ont
fermen over de acht kinderen van den man. En
toen alles door de overheid geregeld was, kwam
de man, de Til burger den T., weder bij zijn uit- 1
verborene terug. Op. die terugkomst had de re- 1
cherche nochtans gewacht. Den T. werd on-
middellijk gearresteerd onder verdenking zijn
kinderen verlaten te hebben met het oogmerk
zich van hen te ontdoen. Thans is de weduw-
naar op transport naar Breda gesteld. De we-
duwe heeft haar weduwnaar de boodschap mede
gegeven, dat zij op hem zal wachten.
üieaiwstiJfiSiigen
H u wel ijksbi'lctsclen.
Het komt meer vqor dat voor het huwelijk
gesloten wordt,, verschillende beletselen uit den
weg geruimd moeten worden. Maar zoo kras
als liet in Tilburg dezer dagen gebeurd is,
zal het wel niet voorkomen en dat is gelukkig
,/Buschbeck", zoo ging v. Plösznitz voort, zon
der zich door de stugge houding van den ba
ron te laten terugschrikken, ,,je moogt mij wei
geren dit huis bannen te treden, ik wil daarover
niet boos zijn, otschoon ik zoo aangedaan ben,
dat ik nauwelijks op mijn beenen kan blijven
staan, maar je hebt geen recht aan mijn op.-
rechtheid te twijfelen. Wij hebben elkander in
jaren niet gezien; toen ik het bericht van het
overlijden van je goede en edele vrouw ontving,
vergat ik alles weer; dit treurig bericht dreef
mij met geweld weer naar je toe en ik had slechts
dit eene verlangen den ouden vriend weder die
band te drukken en hem te bewijzen, dat mijn
vriendschap voor hem onverflauwd is gebleven.
Die vriendschap leefde weder meer dan ooit bij
mij op en die heeft mij hierheen gevoerd. Wan
neer je mij niet gelooft goed ik ga weer
heen zonder den drempel van je huis te hebben
overschreden."
„Kom" antwoordde Ruschbeck, en ging terug
naar de tuinkamer.
Over het bleek gelaat van den kapitein gleed
Nu geheel Nederland zich suf prakkizeert om uit
de crisis te komen, is elke nieuwe gedachte een
overdenking waard. In het te Alkmaar verschijnend
blad „Alkmaar aan Zee" vonden we een artikel
onder bovenstaand opschrift. De schrijver hiervan
is een ex-Alkmaarsch gemeenteraadslid, partijloos
(of bezig een nieuwe partij te stichten) en kondigt
zich zelf aan als iemand „die wat te zeggen" heeft
In hoeverre dat juist is, laten wij ook gaarne aan
het oordeel onzer lezers over.
De schrijver zegt dan o.m. 't volgende:
MIJN Oranjetrein staat eiken dag gereed te
Utrecht. Eien onafzienbare rij koelwagens, vee-
wagens, kaaswagens en gewone goederenwagens
wordt eiken dag volgeladen met goederen, die
voor ons waardeloos of vrijwel waardeloos zijn
en rolt naar Rusland, diep in Rusland. In Mos
kou, Sint Petersburg, Novgorod, Kasan, Sara-
tof, enz. Eien bureauwagon herbergt den 'ge
volmachtigde en hij verkoopt tegen elk aanne
melijk bod de goederen, die anders op 'die mest
hoop zouden worden geworpen, het vee, dat met
afslachting wordt bedreigd, onze waardelooze
bessen, pruimen, tomaten, kool ja..... waar is het
artikel, dat niet tot deze treurige lijst behoort.
De Zuiderzee zal verder worden ingepolderd
Reeds zijn duizenden hectaren land bij gewonnen.
Allerwege ontginningen. De zolders kraken van
onzen oogst...... het is bijna met angst, dat de
boer en de akkerman den geweldigen wasdom
van dit gebenedijde land dagelijks meemaakt
de lange en zware arbeidsdagen leveren hem een
productenlawine, die hem dreigt te vernietigen,
en terwijl hij arm, straatarm wordt. Geen stap
kunnen wij in Holland doen of we struikelen
overkostbaar voedsel, dat verrot. We zien langs
velden en wegen menschen zwoegen onder gewei-
dj.ge lasten. Waardeloos. Er worden schapen ge-
schoren. Die wol is waardeloos en de veemenzol
ders buigen door onder de opgetaste voorraden
van de vorige jaren.
Ik ben geen mooi-schrijver en laat het aan an
deren over onder schrijnende woorden te brengen,
hoe afgrijselijk de toestanden ten plattenlande
zijn geworden.
Wij Nederlanders zijn een zonderling men-
schenras. Het is heel moeilijk eikaars vertrou-
wen te winnen, maar, wanneer we eenmaal ons
vertrouwen op iets of op iemand gezet hebben,
zijn we even njoejljjk tot de erkenning te bren-
ggen, dat we ons vergist hebben. Het is alsof
we het als een verraad voelen van onze begin
selen, van onze voormannen, wanneer we zouden
een triompheerend lachje als hij den vroegeren
vriend volgde, nu kon hij verwachten, dat hij
weder denzelfden invloed als vroeger op hem
zou kunnen uitoefenen.
Hugo v. Plösznitz was van Oudsher de booze
geest van den baron geweest. Hij had ten eerste
de hartstochten, die in den baron sluimerden,
in hooge mate opgewekt om zoo mogelijk daar
uit voordeelen te trekken.
Toen hij Adalbert v, Buschbeok voor het eerst
ijl de residentie had leeren kennen, was deze nau
welijks twintig jaren o-ud en had den rijken en
onzelfstandigen jongeling het volle leven inge
voerd; hij had verder door zijn bekendheidl en
gemakkelijkheid zich in gezelsohappen te kun
nen bewegen, een grooten invloed op den jongen
baron uitgeoefend. Dezen invloed had hij steeds
weten te behouden en Busehbêok was zwak ge
noeg zich te laten eliden, waardoor hij .al zijn
zelfstandigheid verloor.
Toen Plösznitz wegens een tot nog toe on
opgehelderd voorval uit den dienst was Ontsla
gen ,had hij jaren lang op het landgoed van den
baron geleefd en had door zijn algemeene kennis
en handigheid hem menigen dienst bewezen, doch
hem ook daarbij nog lichtzinniger en wankelmoe
diger gemaakt.
De gemalin van den baron, die den gevaar- I
lijken invloed van dezen man reeds lang. ha# ont'-
dekt, had tenslotte voor jaren aangedrongen hem
uit het huis te verwijderen. Buschbeck was in
ffn,in nood zit te wachten op
kljk' datjieb jelui verkeerd gedaan. We
zullen andere menschen nemen
het allernoodigste wellicht naar elke post gaat
J™J* verwachte berichten „van hooger hand"
terwijl hij misschien tot zonsondergang non be
zig is zijn land „schoon te makfn-van® zSi
hoMM welllck<; vervloekte oogst, trekken de
„hoofden van takken van dienst", de referenda
rissen, de redacteurs, de hoofd.commiezen en corn
er's .?m V1J °f xZ6S uur van hun dagtaak
raar Scheyemngen of ze gaan met vacatie. En
p het rijtje af, worden de nooden van ons vo'lk
iïSrf i /jde natuur daar°P wacht- Dn
inmiddels levert de aarde eiken dag opnieuw
duizende en duizende tonnen voedsel, bestemd
j voor bederf of voor vernietiging.
I En dat, terwijl er op deze wereld zoo tal van
Geef mij vijf boeren waar de klei nog aan zit
feS die.te stiif ^kt zijn om den rug te
gunnen buigen, boeren, die zoo stug en star
geworden zijn onder hun wrok tegen al die
stomme wereldregeerders, dat ze bijna niet meer
p aten kunnen. Geef mij een stelletje doofstom-
1 w!tSr i80' en g6e{ ons dan volmacht alles
1 r ambtenarij is, wat adviseurs
AI zijn de gevaarlijksten) te passeeren en
wij zetten heel Nederland aan he/prX^ren
en rog eens produoeeren. Opnieuw de*5»!
top-prestatie voorbereid, de haringloggers het
zeegat uit, zooveel mogelijk landVwonnen
werken van den ochtend tot den avond
En dan uitvoeren. Uitvoeren zonder' ons te
storen aan papieren belemmeringen, zonder be-
riirTnf Vragen 7an deze machfcelooze regee-
nng. Alle dagen met treine levensmiddelen en
p ucten naar Rusland. Schepen vol te laden
naar Brazilië, naar China, ongeacht papieren be
we ToToS™611 °iet 7verkooP;en- dan lossen
mn wTT ,Wag°n\We lossen toch onze sche-
Zrr^l TTken met verliezen desnoods, met
®aar'"- dat duurt niet lang
Sak^6 land dat profiteert van onze nood-
zaak ons goed cadeau te doen zal op den duur
delTr,^^ volk gedwongen worden deze vreem-
Jven On?Z6A ^erlanderS den handtel vrij te
geven. Onder den drang van erkentelijkheid van
eIke^ Zal tenslotte die regeering
ETlKE regeering moeten zwichten en we zullen
„do open deur" geforceerd hebben.
no^ +°P t?6, manier kan er van ons land
®og wat terecht komen.
kerels mett0h°nr ^olland met een Paar harde
wSbf t f k°PPien aan het hoofd, geen
wijdsche kantoorlokalen. Een paar telefoons
doorloopend aangesloten met de directie der
/Tf11'met de voornaamste plaatsen in
Rusland, een paar Russen als tolk, menschen
Ènnen on deeT i0Dal€11 W®1 en het buitenland
kennen op de treinen en Nederland gaat weer uit
„parlevmken" zooals de oude Kat^jkers dien
d e met schepen vol Leidsche wollei dekens en
hanng uitvoeren en met tapijten en zuidvruch
ten terug kwamen. Zoo gaan we weer als Bon
tekoe met den koopman Rol aan boord „aan den
vent met ons goed.
i7at rijf1tegeBw°°rdig doet is te „uit
gekookt, TE deskundig, TE veel papier be
schreven met overwegingen en beloften
Geen Oranjetreintjes om eigen volk in de lu
ren te leggen Wat is er te 'bereiken met Na-
derlandsch fabrikaat in Holland bij Hollanders
I om ïf1mCer verdienen weten, en niets meer'
om te koopen hebben. Produceeren moeten we
®7da prodacent loope alle papieren bezwaren en'
alle tergende en belemmerende bepalingen en ver
ordeningen onderst boven. Onze boeren moeten
m?7i °?- ]jes Paudea zooals verouderde po
litieker tjes doen Geen demonstratieflauwiteiten
waarvan niemand zich meer iets aantrekt. Da
den. - Geen opstandige daden tegen regeerinirs-
personen, maar tegen regeeringssysteemen.
De Randel, de zuivere kwestie van vraag en
Zl 1 geforceerd te scheppen, want
cTT 5°°P .dle machine van zelf...... de handel
is net die hier uitkomst moet brengen. En die
handel moet uitgaan van knoestige desperados
dje geen bezwaren ken. en of willen hooren. Van
daar mijn doofstommen. Die gaan in elk geval
niet confereeren. En dan zijn we al een heel eind
op streek,
(Buiten verantwoordelijkheid der Bedactie.)
Het volgende is overgenomen uit S. O. S dus bii
een klein deel der lezers bekend. Ik neem het stukje
in zijn geheel op en draag het allereerbiedigst over
aan mm. Oud, die de gijzeling heeft ingesteld voor
belastingzaken. Weest op Uw hoede
ONZE „AFGRIJSELIJKE" WETTEN.
DE GEGIJZELDE VLAMING.
een plank uit te breken, zoodat het publiek eens een
zjj het dan ook steelsgewijze. blik, kan werpen oo
den chaos die op dit erf te zien ik Dit 7s Zn^
geen bravourstukje, want evenals mjjn administra^
Met alles wat onze rechtspleging betreft is het,
eigenaardig gesteld. Veel menscL kïgen er over
van renntrSnkere^ °V8r maar het is de houdinS
houdW J TlterS die onmiddellijk weer in de
zich als de wreede kaPüein zich
het begin daartegen geweest en had zich zoo af
hankelijk van den man gevoeld, dat hij had ge
meend niet meer buiten hem te kunnen leven
Tenslotte had hij zich niet meer tegen zijn ver
wijdering verzet en toen de kapitein was vertrok
ken, was veel aan het daglicht gekomen, dat
zijn slecht karakter teekende. Het was zelfs zoo
ver gekomen, dat hij' de brieven van den kapitein
waarin steeds om finantieele hulp werd gevraagd
nimmer meer beantwoordde en zijn vroegeren
vriend had hij dan ook totaal vergeten.
Nu was hij op eenmaal weder teruggekeerd en
met tegenzin had de baron hem ontvangen. Hij
wist, dat hij van al de vriendelijke en deelne-»
mende woorden niets kon gelooven, hij wilde er
ook geen geloof aan schenken en zich onttrekken
aan den geringsten invloed, dien de kapitein zou
trachten uit te oefenen, en toch nauwelijks-
zaten zij in .de tuinkamer tegenover elkander,
terwijl de bedienide (een flesch wijn had gebracht
of Plösznitz had reetis weder een deel van zijn
vroegeren invloed verworven.
Er was ook waarlijk niemand, die ,aï de groote
en kleine zwakheden van den bAren zao nauw
keurig kende, als hij, die de juiste tact bezat
hem te beheersehep. ^Dat had zijn .macht ver
sterkt over den .baron, die steeds had moeten
dpen, wat hij .wilde. Maar nimmer had de ka
pitein het zoo .aangelegd, dat de baron zich als
zijn slaaf gevoelde. Integendeel, het was steeds
zoo geschied, dat jde baron zelfs, dep indruk krceg
Een dergelijke houding kan ik niet bewonderen
maar ik gevoel bepaald een afkeer voor de laffe
manier waarop en verslaggevers en op dividend be
luste aandeelhouders de angst en vrees van Ie
eenvoudige domme beklaagde in een of andere
snertzaak uitbuiten om de sensatielust van een deel
ran het publiek te ekplolteereu. o„
te spreken van de getuigen die deze „journalisten"
€en achter zich aan trekken als Jan Klaas-
sen zn Katrijn. Voor menige eenvoudige ziel is de
„Krant een meer vrees aanjagend object dan de
rechter zelf. Er zijn verslaggevers, die zich daarop
beroemen. Deze rubriek kan heusch interessant wor
den en (dit voor de paar menschen die ik tegen
elkaar zie meesmuilen), u zult ook DE zaak behan
deld krijgen dien aar Uw meening mijn mond moest
snoeren. Want: ,,'t is anders" zegt een slogan.
Deze rubriek schrijf ik in vervolg. Ik kan mij ter
wille van de duidelijkheid niet tot uitspinnen of
inkrimpen van de stof zetten. Feiten en nogmaals
feiten zal ik geven, geen intimidatie van betrekkenen
maar ook geen hoera-geroep als een of ander rechter
of advocaat leelijk zou kijken.
Het eerste geval, dat ik „akelig" nuchter wil
vertellen noem ik „afgrijselijk" en er zullen weinig
romans zijn die in wreedheid ons Nederlandsch
„recht" zullen overtroeven.
Ongeveer tien jaar geleden kwam ik in contact
met een Vlaming, een gewezen groot aannemer uit
Gend.
Deze heer W.(alle beginletters zijn juist) was
een activist, een van die Vlamingen, die, profiteerde
van het feit, dat België in den oorlog werd betrok
ken, hebben getracht de afscheiding van Vlaanderen
te bewerkstelligen. Hoewel ik het ten zeerste te
laken vind onder dergelijke omsttandigheden een
actie te beginnen was mjjn verhouding tot W. zui
ver zakelijk. In dien tijd maakte ik persoonlijk
kennis met meer activisten, zooals prof. Fournier,
prof. Dekker, René de Clercq, den gevoeligen dich
ter, maar zonderlingen kunstkenner, onlangs over
leden. Het waren allen zeer knappe menschen. W.
viel een beetje uit den toon maar het bleek mij
later, dat W. eigenlijk in de „kongsi" verzeild was
gëraakt door de manier waarop hij een volks
menigte kon opzweepen door zijn geweldige stem.
De eenige keer waarop hij in mijn woonkamer de
Vlaamsche Leeuw zong, vreesde ik, dat de ruiten in
de Amstellaan zouden belanden.
Toen ik hem leerde kennen had de man al
zaken gedaan in Holland. In mislukte zaken ben
ikzelf speeialiteit en ik interesseerde mij dus voor
iemand, die ook in stroppen handelde. Ejr kon
echter niets meer gered worden, de man raakte ge-
dat hij uit eigen wil handelde.
De kapitein bezat een bijzondere gave van
veinzen. Hij kon .treurig zijn, wanneer hij in-
.nerlijk verheugd wsa, hij kon lachen, wanneer
hij bitter gestemd was en hij verstond op voor
treffelijke wijze de kunst den eerlijken en op
rechten mensch te spelen, terwijl hij een man
was, op wien men zich niet in het geringste kon
verlaten. Twee belangrijke eigenschappen bezat
hij in de laatste jaren niet meer nl. eergevoel
en geweten. Zonder bezwaar was hij in staat tot
het verrichten van elke daad, wanneer er voor
deel uit te halen was en'hij zou zelfs niet zijn
teruggeschrokken met euvelen moed en fijne be
rekening zijn slechtste neigingen bot te vieren,
wanneer hij slechts wist niet ontdekt te zullen
worden. Zijn aangeboren geslepenheid werd be-
heerscht door een mate van voorzichtigheid, die
bewondering afdwong.
Elk terrein der wtetenschap scheen hij te hebben
bewandeld, hij nam de dingen snel in zich op,
hij had een bijzonder sterk geheugen en wist
zich in elk gezelschap op de meest voortreffelij
ke wijze te bewegen en aan te _passen.
De eerste fleseh wijn was spoedig geleegd,
aangezien de baron zeer snel en veel dronk; het
scheen alsof hij elke herinnering, die zich aan
hem opdrong, met gewdld wilde verbannen. De
bediende moest een ïweéde en daarna een deriib
flesch wijn op de tafel brengen.