De Schermeer
1633 j_ 1933
Een voorproefje van de komende
Feesten
Buitenland
Zelfkennis is wel de lastigste en moeilijkste en
diepzinnigste van alle studiën, want de bibliotheek,
waaruit wij te putten hebben, is, hoe portatief ook,
zeer samengesteld en rijk, en wordt gedurig met
zeldzame bijdragen aangevuld en uitgebreid.
En zij is jJ. Maandag weder een nieuwe bijdrage
rijker geworden.
Wij tastten eens in eigen boezem en gingen ons
zeiven eens bestudeeren in anderen, want, wij
leeren eerst de menschen een weinig kennen, daarna
den mensch en ten allerlaatste onszei ven.
Dat zat zoo.
Wij hadden een uitnoodiging ontvangen om eer.e
persconferentie bij te wonen. Dat is eigenlijk een
heel deftig woord, in verband met het feit, wat de
samenkomst der pers in dezen beteekende en be
doelde
Geachte lezers, leest het opschrift boven dit
artikel. Dan zult ge begrijpen, dat het doel, dat met
die samenkomst werd beoogd, tweeleedig was, n.l.:
De aandacht te vestigen op de komende feesten,
die ter gelegenheid van het driehonderd-jarig be
staan van den polder „Schermeer" zullen worden
gehouden en de vertegenwoordigers der Pers een
voorproefje te geven van de wijze waarop dit arie
honderdjarig jubileum zal worden herdacht.
En nu komen wij op onze zelfkennis neer ert te-
schamend erkennen wij, dat wij van anderen neer
iets hebben geleerd, tot iets zijn opgewekt, dat wij
misschien als overdreven zouden hebben beschouwd,
nu zelfs gaan aanbevelen.
Want al die jubilea en herdenkingsdagen van
het zooveel en zooveel jarig bestaan van steden
vereenigingen stichtingen wij erkennen het
eerlijk vonden wij overdreven en eigenlijk ongeoor
loofd in een tijd, waarin alles roept om hulp en
steun
Wij mogen al niet heelemaal bekeerd zijn toch
zien wij de dingen nu eenigszins anders, beter, zake
lijker ook en bovendien in de lijst van den tijd,
waarin wij leven. Er zijn ook dankbare menschen.
Samenkomst station Alkmaar. Daar stonden
dan de auto's, die ons naar de Schermeer zouden
brengen, gevuld met persmuskieten het land van
melk en honing, dat ons in al zijn grootheid, vrucht
baarheid en gastvrijheid zou worden getoond.
Ja, wij zijn het vlakke polderland wel gewend en
kennen het, maar de Schermeer biedt ons toch Ver
rassende vergezichten. Het is zoo moeilijk te be
schrijven, wat eigenlijk het meest bekoort, de schit
terende boomenrijen langs vaarten en dijken, de
groene weilanden, doorgraven met slooten, die als
zilver in het zonlicht schitterden, of de zwaarbelaste
bouwakkers met het pas geoogste graan. Links en
rechts, voor en achter, rondom wordt de blik nog
geboeid door het Hollands Molen-schoon. De wel
varende boerderijen, de rondom den polder liggende
dorpen, wier kerktorens achter de dijken van het
aan de baren ontwoekerde polderland uitspitsen,
nogeens, die molenrijen, o zeker, vervangen door
stoomgemalen, goed. maar de molens, die nog langs
de dijken wieken, een kostelijk panorama van echt
ouden oorsprong.
't Hoort bij Hollandsch blonde dreven,
't Hoort bij Hollandsch groene wei,
,t Geeft „karakter", „kleur" en „leven",
't Is van Holland 't hoort erbij!
Molens tusschen 't groen verscholen
Molens in het wijd verschiet
't Kan niet Holland zonder molen,
't Was ons eigen Holland niet!
Wij zijn door den polder gereden, wij hebben hier
en daar gepleisterd, 't allereerst bij den Zuiderdijk,
waar een boerenplaats staat, genaamd „De Drie
Koningshoofden", staande in den tuin van de ge
lijknamige boerderij nabij Stompetoren, vermoe
delijk afkomstig uit den gevel van een vroeger hier
gestaan hebbend huis. Op den achtermuur van dit
zelfde huis staan twee gevelsteenen, „David en
Goliath" voorstellende. De hoofden, bestaande uit
hardsteen, zijn heel goed geboetseerd. Zoo ging het
verder en wij werden op de boerderij ontvangen
van den heer Ms. Groot, waar wij niet alleen de boe
renplaats in al zijn oudheid mochten aanschouwen,
maar waar ons een heel vriendelijke en gastvrije
ontvangst ten deel viel. Wij dankten den wethouder
en toen weer instappen.
Ons werden getoond de nieuwe R. K. Kerk, het
daar tegenover staande zwarte kerkje, zooals het
genoemd wordt, wij werden gewezen op verschillende
bijzonderheden, en niet zoo lang duurde het toen ons
in het Noorder Polderhuis de lunch werd aange
boden, geserveerd door jongedames in oud-Holland-
sche kleederdracht. Daar vergadert het polderbe
stuur, daar staat in een kast, goed verzorgd, het
glaswerk, van het fijnste kristal, dat wordt ge
bruikt wanneer een nieuw gekozen Hoofdingeland
zijn feestelijke entreé maakt. Daar hangt het wapen
van de Schermeer, in tegeltjes aangebracht. Scher
mers Beschermer staat er op en men ziet den
molen, de beschermvrouwe met zwaard begrij
pelijk!
Hier nam de Dijkgraaf, de heer C. Kramer Glynis
het woord. Een hartelijk welkom sprak hij uit,
het doel van deze samenkomst zette hij uiteen,
hij wees verder op de medewerking van de Pers,
de onmisbare hulp in dezen. Met den wensch, dat
deze dag de voorbode mocht zijn van een driedaagsch
feest, waarop met vreugde mocht worden neerge
zien, eindigde spr. De lunch begon goed.
Hierop werd aan de vertegenwoordigers van de Pers
het Gedenkboek uitgereikt, een cadeau, een stan
daardwerk, dat ons archief op uitstekende wijze
zal verrijken. Het is samengesteld in opdracht van
Hoofdingelanden Van het Waterschap door den
secretaris Mr. J. Belonje. Het is verlucht met ver
schillende interessante foto's van vroegere bestuur
ders, landschappen, boerderijen enz., veertien in ge
tal.
Wij mogen niet verder gaan voordat wij even een
parenthése hebben gezegd, dat het comité ons alleen
reeds door dit geschenk ten volle heeft gewonnen.
Toen nam de heer D. A. Klomp het woord, aller
geestigst op verschillende dingen wijzende, waarbij
de Pers in dezen wel even werd gevleid. De heer
Klomp, medewerker aan de „Alkm. Crt." is tevens
comité-lid.
De heer Ridderikhof, die een belangrijke régisseur-
rol vervult bij 't vertoonen van de „Boerenbruiloft"
op de herinneringsdagen, den 6, 7, 8 September, las
daarop het in het West-Friesch geschreven brui
loftsstukje voor. Hij oogstte hiermede een hartelijk
applaus.
Wij willen er nog even aan herinneren, dat ook
nog andere persvertegenwoordigers het woord voer
den, waarbij dank werd gebracht aan het comité,
dat op zoo'n schitterende, eigenlijk geheel onge
kende, wijze de journalisten had ontvangen waarbij
de goede toon, de echter eenvoudige vertrouwelijk
heid deze dag maakte tot een onvergetelijken dag.
De Oud-Hollandsche jongedochters volgden ons
op onzen tocht en wij verlieten het Polderhuis, na
dat, nadat wij nog even den molen hadden gezien,
waarin de oude molenaar en zijn vrouw woonden.
Die kennen de „Schermer", dachten wij.
Toen naar het stoomgemaal, drie machines, op
een wijze onderhouden, zoo schitterend, dat wij niet
kunnen nalaten hierop de aandacht te vestigen.
De drie pompen worden genoemd „Emma," „Wilhei-
mina", „Juliana", en het is een vorstelijke aan
blik, wanneer men het gebouw binnentreedt.
In het Gedenkboek lezen wij hieromtrent:
„De oude tijd is met de molens aan 't verdwijnen
en sierlijk landschapschoon van een typisch Hol
landsch karakter is verloren gegaan. Strijders, waar
onder vereenigingen, zijn opgestaan om de Scher
mer kunstwerken van LEEGHWATER voor ons land
te bewaren, maar het pleit moest door hun worden
verloren. De molens waren dezelfde als uit de jaren
van den Rijper, ingenieur reeds lang niet meer."
En toen hebben wij de grootsche en groote zui
velfabriek gezien, waarbij een paar honderd boeren
zijn betrokken. Directeur is de heer H. Davelaar,
die zeker geen geringe taak heeft die zaak te be
hartigen. De zaak van een paar honderd boeren,
de zaak van de zuivelfabriek zelf, die bij zoo'n groo-
ten omzet moet voldoen (ook wat de exploitatie be
treft) aan de hoogste eischen, die aan de bereiding
van kaas, melkpoeder, enz. enz. en vooral van de
hygiëne, worden gesteld, 't Is geen gemakkelijke taak
een taak, waarbij kennis en inzicht een eerste ver-
eischte zijn.
Wij hebben nog een blik kunnen slaan in de
microscoop, waar wij staafjesbacteriën hebben kun
nen aanschouwen bij het bereiden van yoghurt, een
licht verteerbaar zuur melkgerecht, ontstaan door
gisting en na toevoeging van de giststof maya, die
de kaasstof in reeds halfverteerden toestand brengt.
Hoogst interessant is dit bezoek geweest, waarbij
de directeur alle inlichtingen verstrekte.
Toen nog een bezoek aan het heerenhuis van den
Dijkgraaf, waar in den vriendelijken tuin door de
beminnelijke gastvrouw met behulp van onze oud-
Hollandsche meisjes, de thee werd geserveerd.
Onder gezelligen kout bleef men daar nog eenigen
tijd toeven, tot ja, tot het uur van scheiden
was aangebroken. Weer stonden de auto's gereed
ons naar Alkmaar te brengen, maar vooraf werd
door den oudsten persvertegenwoordiger een woord
van dank gebracht aan den Dijkgraaf, de comité
leden en aan allen, die, zooals wij, allen overtuigd
waren, een bij zonderen, buitengewonen dag, als nim
mer genoten, hadden doorgebracht. Ook de jonge
dames werden gehuldigd, die zeker niet in geringe
mate deze „persconferentie" met haar gratie had
den opgeluisterd.
Wij verwijzen nu verder naar de beschrijving der
historie van den polder „Schermeer", en het daarop
volgende feestprogramma.
De samenwerking onder de burgerij van de „Scher
meer" is uitstekend, allen verlangen naar de jubi-
leumdagen, en werken er eenigszins toe mee. deze,
wanneer het weder wil medewerken, te doen sla
gen. En waar wij ons wel eens minder gunstig over
de verschillende jubilea, zooals in het begin reeds
gemeld, hebben uitgelaten, als men het enthousiasme
ziet dergenen, belast met de ontplooiing van de
plannen, die voor de feesten worden ontwikkeld, die
gegroeid zijn, uit den drang, dat een dankbaar na
geslacht de stichters en voormannen heeft willen
eeren, ja, dan zien wij in, als men den welvaren
den polder overziet, in zijn hoogste groei en ontwik
keling, dat wij ons vergissen, dat wij de feesten met
vreugde tegemoet zien en met het ijverige comité
en de burgerij wenschen, dat dit feest niet alleen
mag slagen, maar dat ook het nageslacht in de
oude oorkonden van dit herdenkingsfeest de be
schrijving mag lezen van een schitterende herden
king.
Het was voor ons faire le lundi, in de goede
beteekenis dan.
Aan alle comitéleden, de H.H. P. Spaan, voorz.;
J. Posch, secretaris; M. C. v. d. Laan, penningmees
ter; J. Groot en D. A. Klomp, een woord van dank
voor de uitnemende wijze waarop zij ons hebben
rondgeleid.
Vooraf iets over de geschiedenis.
De Schermeer ontstond in de 13e eeuw en be
hoorde tot de vele meren die in Noordholland om
Alkmaar waren gelegen. Ondanks onze vaderen den
geweldigen strijd tegen de Spaansche overheersching
voerden, waren zij toch zoo energiek, dat door hen
in de 17de eeuw verschillende mreen werden droog
gelegd. Meren als de Wormer, de Beemster, de Pur-
mer en de Heerhugowaard waren de Schermer voor
afgegaan.
Aangezien het water van de Schermeer de gron
den van Alkmaar bedriegden. op sommige plaatsen
was de Schermeer zeer diep, werden reeds in de
Middeleeuwen plannen beraamd, om dit groote meer
door bedijking droog te maken. Pas in 1631 gelukte
het aan een door Alkmaarsche patriciërs gevormde
combinatie van de Staten van Holland octrooi te
verkrijgen voor de bedijking. De Amsterdamsche ge
slachten bekend uit Amsterdam's bloeitijd, de fami
lie Pauw, Cromhout en Oetgens, hebben met hun
kapitalen op krachtige wijze het werk van de droog
making gesteund en het is de bekende ingenieur
Leeghwater, die ook het mooie raadhuis in de Rijp
bouwde en de leiding heeft gehad van de droogma
king van den Beemster, geweest, die ook de Scher
meer heeft drooggelegd.
Wanneer men bedenkt, dat onze voorouders, der
gelijke groote werken (door het droogleggen van de
Schermeer werden 44000 ha. vruchtbaren grond aan
de baren ontwoekerd) met den kruiwagen en de
schop moesten uitvoeren, dan wordt men onwille
keurig met eerbiedige bewondering bezield voor de
toen verrichten arbeid.
Na de bedijking werd het water uitgemalen met
behulp van een 36-tal molens, die van scheprade
ren werden voorzien en later bleek het noodig op
de diepere gedeelten voor de onderbemaling nog een
14-tal molens te plaatsen. Kwam het bij de droog
legging van andere meren vaak voor, dat door dijk
breuken de polders opnieuw onder water liepen, met
de Schermeer is dit nimmer het geval geweest, zoo
dat in 1633 de verkaveling van het land, ten over
staan van het gerecht in het stadhuis te Alkmaar
kon plaats hebben.
De geschiedenis van de droogmaking van de Scher
meer leert, dat heel wat moeilijkheden overwonnen
moesten worden, alvorens men het werk heeft kun
nen aanvangen. Hoewel de stad Alkmaar groote be
langen bij de droogmaking had, legde de vroedschap
van die stad aan de octrooianten toch allerlei be
zwarende verplichtingen op en eischten zij o.m. voor
de stad en ook voor zich persoonlijk verscheidene
hectaren grond van den droog te maken polder op.
Bovendien werd bepaald, dat de stad steeds 2 heem
raden in het polderbestuur kon aanwijzen en dat
de vergaderingen van het bestuur in Alkmaar moes
ten worden gehouden.
De stad Hoorn volgde dit voorbeeld van Alkmaar
en eischte ten eeuwigen dage 1 zetel in het dage
lij ksch bestuur en bovendien verscheidene hectaren
grond in den polder.
Ook de heer van Heiloo en Ter Coulster, die een
octrooiaanvrage had ingediend voor de bedijking
van de Zuid-Schermer eischte voor de intrekking
van die aanvrage eveneens belangrijke persoonlijke
voordeelen.
De aangrenzende dorpen volgden het voorbeeld
van de steden en voor de octrooianten was het dan
ook een verademing toen de Staten van Holland een
commissie instelden, met de bevoegdheid om alle
geschillen over de bedijking te berechten.
Tevens werd de bevoegdheid' verleend om alle
voor het werk benoodigde gronden tegen een door
neutrale personen vast te stellen prijs te onteigenen.
Door deze bepaling werden tal van moeilijkheden
opgeruimd en menig hooge eisch van aangrenzende
naburen tot juister verhoudingen teruggebracht.
Dat de droogmaking tot stand werd gebracht is
niet alleen het gevolg van het feit, dat de onderne
mers behoorden tot de meest kapitaalkrachtige
mannen van Holland, maar vooral ook een gevolg
hiervan, dat het ferme voor hun taak 'berekende
personen waren, met kracht en vertrouwen bezield.
Dat duizenden polderjongens bij dit vaderlandsche
werk een flink stuk brood hebben verdiend men
dacht er in die dagen niet aan om dergelijke werken
in werkverschaffing uit te voeren leert de ge
schiedenis eveneens. Niet onaardig is het te lezen
dat er in den polder niet minder dan 44 keeten
stonden, waar aan de polderjongens gelegenheid
werd gegeven om hun dorstige kelen te laven. Het
is ook bekend, dat velen, die bij de droogmaking
van den polder als voorman van een troep polder
jongens optraden, bij de droogmaking den grondslag
hebben gelegd voor het kapitaal, dat later welva
rende geslachten bracht.
Na de verkaveling men kan dit thans ook in
den Wieringermeerpolder waarnemen, doch de daar
thans verrichte arbeid geschiedt geheel voor reke
ning van den Nederlandschen Staat werd door
de ondernemende boeren voor eigen rekening in
toekomstvertrouwen geploegd, gezaaid en gebouwd
en dit ondanks een spoedig resultaat van al dat
werken uitbleef.
Ook over de uitwatering rezen later talrijke rechts
kwesties met het bestuur van de Uitwaterende Slui
zen dat als voorwaarde voor de octrooiverleening
de bepaling had gesteld, dat er bij Nauerna een
behoorlijke afwatering tot stand kwam en ten Noor
den bij de Zijpe een dito werd gemaakt. De octrooi
anten waren ten aanzien van het laatste in gebreke
gebleven met als gevolg, dat bij droge zomers de
boerenbevolking ten Noorden van Alkmaar klaagde
over onttrekking van water en de geschillen liepen
zelfs zoo hoog. dat op 4 Juni 1648 twee Alkmaarsche
burgemeesters in gezelschap van de stadsmajoor en
eenige arbeiders zonder toestemming van dijkgraaf
en heemraden de sluis bij Nauerna openden om het
zeewater naar binnen te laten stroomen. De ge
schiedenis leert zelfs, dat het college van de uitwa
terende sluizen aan Alkmaar dat in naam het oc
trooi had verkregen, sommeerde om binnen 24 uur
er voor zorg te dragen, dat de Groote Sloot in de
Zijpe behoorlijk werd uitgediept en dit onder bedrei
ging met gijzeling. Het is wel grappig, als men leest
dat dit geschil pas 150 jaar later tot een oplossing
werd gebracht.
De Fransche omwenteling die ook in ons land in
vele bestuurscolleges verandering bracht, maakte in.
1857 ook een einde aan de privelegiën van Alkmaar
en Hoorn. De ingelanden kregen meer wat men
noemt zelfbestuur. Al spoedig kwam toen aan de
orde de wenschelijkheid om de bemaling te verbete
ren met het gevolg, dat de schepraderen in de
molens door vijzels werden vervangen. Dat men
hiermede nog niet ten volle tevreden was, blijkt uit
het feit, dat in 1873 een commissie werd ingesteld,
om een betere bemalingswij ze te bestudeeren. Deze
commissie adviseerde tot stoombemaling over te
gaan doch dit avoorstel werd bij meerderheid van
stemmen verworpen en het duurde tot 1925 eer met
de grootst mogelijke meerderheid besloten werd tot
electrische bemaling over te gaan.
Vele vrienden van de Hollandsche molen in het
landschap namen met droefenis van dit besluit ken
nis en stelden zelf bij Ged. Staten van Noordholland
pogingen in het werk om dit besluit vernietigd te
krijgen. Ged. Staten begrepen echter, dat de molens
in den polder in de eerste plaats uit utiliteitsoverwe
gingen zijn geplaatst en dat aan de ingelanden de
middelen niet mochten worden onthouden, nu de
veranderde conjunctuur dit noodzakelijk vorderde,
om ten allen tijde de bemaling van den polder in
de hand te hebben.
Het besluit van het polderbestuur werd dan ook
door Ged, Staten goedgekeurd en thans beschikt
de Schermeer over een drietal gemalen, waarvan de
laatste twee in 1930 in gebruik werden gesteld,
waardoor de Schermeer in het bezit is van de
sterkste bemaling, die wij thans kennen ;deze ge
verzetting per minuut per 1000 H.A., een capaciteit
malen bezitten een capaciteit van 100 kub. M. water
waartoe zelfs de bemaling van den nieuwen Wierin-
germeer niet in staat is.
Helaas zullen de 52 molens in de toekomst hier
door tot het verleden gaan behooren. De wereld
markt eischte echter, vooral doordat de laatste
jaren de cultuur in de Schermeer zich heeft ge
wijzigd. ook het bouwbedrijf neemt in de Scher
meer toe dat een andere bemaling werd ingei-
voerd. Ook de Noord-Hollandsche boer krijgt voor
zijn product in normalen tijd daarvoor den prijs
die de wereldmarkt aangeeft. Over den huidigen
prijs van de land- en tuinbouwproducten, voor een
groot deel een gevolg van het feit, dat de omrin
gende landen ons door tolmuren inmetselen, zullen
wij niet uitweiden. Wij wenschen slechts aan te
stippen, dat zoowel voor de landbouwproducten, als
voor de zuivelproducten de thans te maken prijzen
allerminst een loonend bedrijf toelaten.
Dit heeft begrijpelijkerwijze een gedrukte stem
ming onder de plattelandsbevolking tengevolge en
deed het bestuur van den polder bésluiten van een
feestelijke herdenking ter gelegenheid vaA het 300-
jarig bestaan van den polder, af te zien.
De feestelijkheden.
Eenige ingelanden waren echter van oordeel, dat
men in dankbaarheid voor het werk der vaderen
tekort zou schieten, wanneer men het derde eeuw
feest onopgemerkt voorbij zou laten gaan. Zij schre
ven een vergadering van de polderbewoners uit en
daar bleek al spoedig, dat men algemeen van oordeel
was, waar men nog dagelijks in toekomstvertrouwep
met de grootste nauwgezetheid, het land bewerkt,
dat men niet bij de pakken mocht neer gaan zitten
en ook aan de jeugd verplicht was, om het derde
eeuwfeest te vieren.
Een comité werd gevormd, dat zich aanstonds in
de medewerking van alle in de Schermeer gevestigde
vereenigingen mocht verheugen.
Ondanks de tijdsomstandigheden werd er door een
gehouden inzameling f 1500 bijeen gebracht, terwijl
de gemeente Alkmaar, welks stadsbestuur steeds
goede betrekkingen met het bestuur van de Scher
meer heeft onderhouden, unaniem besloot voor
f 1000 in het te vormen gerantiefonds deel te nemen;
ook de gemeente Akersloot, Groot-Schermer en
Graft teekenden voor kleinere bedragen in dit fonds
Het enthousiasme in de Schermeer werd zoo groot,
dat dit niet zonder invloed bleef op de stemming
van het polderbestuur. In zijn Woensdag 23 Augustus
gehouden vergadering besloot dit bestuur dan ook
eveneens voor f 1000 in het garantiefonds te teeke
nen.
Hare Majesteit de Koningin toonde hare belang
stelling door Voor de te houden Veetentoonstelling
een groote zilveren medaille beschikbaar te stellen.
.De Commissaris der Koningin in de Provincie
Noord Holland deed insgelijks en ook de burger
meesters van Alkmaar, Oterleek, Ursem, Akersloot
volgden dit voorbeeld.
In een schrijven, dat het comité tot den Commis
saris der Koningin richtte werd een uiteenzetting
gegeven van de plannen en Jhr. Roëll betuigde
daarmede zijn instemming, verklaarde zich oogen-
blikkelijk bereid het eerevoorzitterschap te aanvaar
den en op 6 September des morgens 11 uur de Ten
toonstelling officieel te openen. Hij schreef, dat ook
naar zijn oordeel de tijdsomstandigheden voor den
land- en tuinbouw moeilijk waren doch dat ook hij
van meening was, dat die tijden niet rechtvaardigen,
om het derde eeuwfeest onopgemerkt voorbij te
laten gaan.
De afdeeling Stompetoren van de Holl. Mij. van
Landbouw nam de leiding voor de te houden vee
tentoonstelling en op grond van de ingekomen in
schrijvingen kan men reeds thans verzekerd zij,
dat men op die tentoonstelling het beste zal vinden,
wat Schemeer's bodem biedt.
De tuinbouwtentoonstelling, waarvoor een speciale
commissie werd ingesteld, onder leiding van den
heer Burmann, zal eveneens zeer belangrijk worden.
Deze zal worden ondergebracht in een tent van
20 bij 30 meter, terwijl de producten geëtaleerd zul
len worden door den heer Velders te Den Haag, die
ook de Tuinbouwtentoonstelling te Keulen verzorgde.
Een opsomming van hetgeen u daar te zien zult
krijgen zullen wij U besparen. Slechts willen wij op
merken. dat honderden kilogrammen producten en
honderden hectoliters zaden daar een plaatsje zul
len vinden. Dit alles is slechts mogelijk doordat de
bouwers daarvoor hun producten belangeloos af
staan.
De zoon van den Dijkgraaf, de heer D. Kramer
Glynis, stond belangeloos het voor zijn huis gelegen
land als feestterrein af. De heer de Boer uit Hens
broek, exploitant van feestterreinen, zal op het
terrein met een feesttent aanwezig zijn, plaats bie
dende aan 1200 personen; hier zal men des avonds
onder de tonen van een uitnemend orkest een dansje
kunnen maken en van cabaret-voordrachtkunst kun
nen genieten, verzorgd door Jan van Riemsdijk,
Tholen en van Lier en Gebr. Kroon, terwijl een ar-
tisten-danspaar voor afwisseling zorgt.
De vereenigingen voor Floralia en Huisvlijt is op
de tentoonstelling met een bijzondere expositie aan
wezig. Onder leiding van mr. Belonje uit Alkmaar,
zal een historische afdeeling te zien geven, wat er
in den polder in het verleden heeft bestaan en aan
zeden en gewoonten is verloren gegaan.
Het comité heeft ook de kinderen niet vergeten.
Deri'1 tweeden dag zullen er onder leidnig van het
onderwijzend personeel, geassisteerd door verschil
lende commissieleden, verschillende kinderfeesten
plaats hebben, terwijl de luchtvaarder van Pottum
met zijn ballon zal opstijgen.
Het comité heeft gemeend, dat aan alle school
kinderen een blijvende herinnering aan het derde
eeuwfeest moet worden uitgereikt en vond den
kunstschilder A. Colnot bereid, daarvoor een fraaie
gedenkplaat te vervaardigen, die voor de overige
inwonnden en belangstellenden tegen matigen prijs
beschikbaar zal worden gesteld.
De minister van justitie verleende zijn steun door
toestemming te geven voor een te houden loterij
met als hoofdprijs een auto en als tweede prijs twee
vette koeien.
Den derden dag wordt er een groote nationale
prijzendraverij gehoudejn met prijzen van f 390',
f 150. f 50 en f 25.
De clou van de herdenkingsfeesten zal echter
zijn de oud-Hollandsche boerenbruiloft, onder lei
ding van den heer Ridderikhof uit Hoorn, waaraan
door 50 paren uit de Schermeer zal worden deel
genomen. Deze paren komen in Oud-Hollandsche
sjeezen en boerenkarren op en het belangrijkste is,
dat de kleeding van de dames in hoofdzaak uit fa
miliebezit bijeen is gebracht. De bij de radio-luiste
raars bekende West Friesch voordrachtkunstenares
Ma Bierman, met haar partner uit de Hoornsche
revues, treden bij de bruiloft als Peet Maart je en
ceremoniemeester op. Het was een aardige gedachte
van het comité, omdeze boerenbruiloft !te doen
voorafgaan van de vertooning van het 17de eeuwsche
operette-blijspel „De Vrijstermarkt in 1699, of Tetje-
roen te Schermerhorn".
Voor de vertooning van dit stuk wordt in speciale
décors een plankier gebouwd met een amphithe-
atersgewijze gebouwde tribune, plaats biedende aan
1500 personen. De Boerenbruiloft en het operette
blijspel worden den eersten dag 's middags om 3
uur en 's avonds om 9 uur gegeven, terwijl 7 en 8
September ze alleen des avonds om 9 uur gespeeld
zullen worden.
Tetjeroen is een blijspel dat op historische gege
vens berust. In het aan de Schermer grenzende vroe
gere visschersdorp Schermerhorn, was het n.l. ge
woonte, wanneer een jonge man lust tot trouwen
gevoelde, dat hij de plaatselijke omroeper verzocht
de vrijsters uit te noodigen voor de gemeentelijke
herberg te komen.
De andere trouwlustige jongemannen deden dan
insgelijks en spoedig daarop vermaakte men zich
dan in de herberg, waarvan de kastelein tevens de
schout van de gemeente was, met drank en dans.
Daarna plaatsen de vrijsters zich aan den eenen
en de vrijers zich aan den anderen kant van de loca-
liteit; een makelaar werd dan door den jongeling
in het oor gefluisterd, welke vrijster hem het meest
behaagde, waarna de makelaar zich tot de schoone
wendde om de deugden van den a.s. echtgenoot te
prijzen. Wanneer dan een verbintenis tot stand
kwam, dan was de jongeman verplicht het gelag
voor het geheele gezelschap te betalen, doch dan
was ook vanaf dit oogenblik de bruid zijn vrouw.
De historie vermeldt, dat een zekere Tetjeroen,
een Amsterdamsche guit, die met zijn streken Czaar
Peter de Groote dermate behaagde, dat deze hem
uitnoodigde om zich in Rusland te vestigen, hetgeen
door Tetjeroen werd afgewezen, deze vrijstermarkt
te Schermerhorn heeft bezocht en daar op een aller -
komische manier een gierige oude vrijer en een
broodmagere oude vrijster heeft tusschen genomen.
Deze geschiedenis is met spel en zang in het op te
voeren stuk verwerkt en aangezien het door een
40-tal spelers in de costumes uit die dagen gespeeld
zal worden, mag daarvoor terecht de belangstelling
van velen verwacht worden en dit te meer, omdat
door daarbij de oude boerendansen zullen worden
uitgevoerd.
Het comité voor de verlichting mocht de mede
werking verkrijgen van het Prov. Elect. Net, waar
door den zekerheid wordt verkrijgen, dat het feest
terrein, waarop tal van vermakelijkheden een
plaatsje zullen vinden, in een zee van licht zal
baden.
Het P. E. N. zal bovendien op d etentoonstelhng
demonstreeren, welk nut men ten plattelande van
de electriciteit zal kunnen trekken
Zij doet dit in samenwerking met de directrice van
de Alkmaarsche boerinnenschool, die den eersten
dag met haar leerlingen in Hollandsch costume een
Oud-Hollandsche koffietafel voor 200 genoodigden
zal verzorgen.
Het is niet onaardig hierbij te vermelden dat het
brood en de tulband dat hierbij zal worden versterft
belangeloos wordt gebakken door vrouwen uit de
Schermeer en wel van graan in den polder geteeld.
De melkfabriek Neerlandia verschaft gratis de
boter en de kaas, terwijl de slagers ervoor zullen
zorg dragen, dat de ham en de rollade prima is. Aan
dezen disch zal de koffie geschonken worden uit de
oud-vaderlandsche koffiekan met de kraan; na den
maaltijd zullen de heeren een trekje doen uit de
lange goudsche, terwijl de dames een oud-Holland-
sche versnapering zal worden geboden.
Vermelding dient nog, dat op den avond van den
derdendag, dep 8sten September, de feestelijkheden
besloten en dat de bruiloft van Tetjeroen in de
openlucht zullen worden gespeeld, doch dat bij slecht
weer dit spel ook voorgang kan hebben, omdat de
mogelijkheid bestaat het feestterrein en de tribune
tegen de ruwheden van het weer te beschutten.
United Press bericht aan de Tel. dat nabij Dal-
hart in Texas als gevolg van de overstroomingen
weder een ernstig spoorwegongeluk is gebeurd, waar
bij voor zoover bekend zes personen werden gedood
en 45 reizigers gewond. De machinist wordt nog ver
mist.
OVER HET KANAAL GEZWOMMEN.
Een 22-jarig Engelsch meisje, miss Sunny Lowry
is de eerste, die er dit jaar in geslaagd is het Kanaal
over te zwemmen. Zij ging des avonds te half zeven
bij Kaap Gris Nez te water en des morgens te 10,10
uur bereikte zij de Engelsche kust te South Foreland
ten oosten van Dover. Over den geheelen tocht heeft
zij 15 uur en 45 minuten gedaan. N.R.Ct
MERKWAARDIG TOEVAL
Een mijnwerker in Suabury (Ontario) die ten
gevolge eener ontploffing eenige jaren geleden blind
geworden was, zat met eenige vrienden op een bal
kom dat plotseling bezweek en op straat viel. Tot
zijn groote vreugde constateerde hij zijn gezichts
vermogen terug te hebben gekregen. Een groot
geluk bij een ongeluk dus.
