NIEUWE i&i
HetRijksdagprocesinLeipzig
Nieuwsblad v. Huil. Noorderkwartier
No 115
DONDERT) 28 SEPTEMBER 1933
42e Jaargang
Dr. Colijn in Londen
- TELEFOON intercommunaal Nr. SS
LAIIGEIUKII CIIIJftAUT
DEZE COURANT VERSCHIJNT
DINSDAG DONDERDAG
en ZATERDAG.
Abonnmentsprlj a
per S maanden 1.15.
Uitgave: firma H. KEIZER .Rsdactear 1. H. KEIZER. Bureel HoprdscharwoudB.
Van 1S regels 75 cent;
elke regel meer 15 cent
GROOTE LETTERS
NAAR PLAATSRUIMTE.
MEDEDEELING
WIE ZICH THANS PER 1 OCTOBER
ABONNEERT ONTVANGT DE NOG IN
SEPTEMBER VERSCHIJNENDE NUM
MERS GRATIS. VANAF 1 OCTOBER
BESTAAT GELEGENHEID DE COU
RANT PER WEEK DESGEWENSCHT
TE BETALEN a EEN DUBBELTJE. VOOR
LOOPENDE EN NIEUWE ABONNEMEN
TEN KAN DIT WORDEN OPGEGEVEN
AAN ONZEN AGENT-BEZORGER VOOR
DE LANGENDUKEN, DEN HEER SJ.
MAAKAL OF AAN DEN HEER KAN
TOORHOUDER TE ZUIDSCHARWOUDE
EN ST. PANCRAS. MEN KAN ECHTER
NATUURLIJK OOK DE COURANT PER
DRIE MAANDEN (f 1.15) BLIJVEN VOL
DOEN.
DE ADMINISTRATIE.
behoeft onder deze omstandigheden geen verwon
dering tet baren, da de Amerikaansche autoritei
ten eindelijk besloten hebben, troepen aan wal te
zetten. Men mag nog zoo'n tegenstander zijn van
de Monroeleer, de Amerikaansche regeering kan
men er moeilijk een verwijt van maken, dat zij
maatregelen neemt tot bescherming van haar on
derdanen, die moeten leven in een land, waar de
Wild West-films werkelijkheid dreigen te worden.
In het Verre Oosten schijnt het nog altijd niet
zeer te boteren. De Russische regeering heeft een
scherpe waarschuwing naar Tokio gezonden, waarin
zij Japan verantwoordelijk maakt voor het plan
der Mandsjoerijsche regeering om verandering te
brengen in het beheer der Chineeschen Oosterspoor
weg. De regeering te Tokio heeft doodleuk geant
woord, dat zij zich niet mengde in de binnenland-
sche aangelegenheden van Mandsjoekwo en dat de
Sovjets dus aan het verkeerde adres waren. Japan
moge dan in vele opzichten gemoderniseerd zijn,
uit dit antwoord blijkt zonneklaar, dat de oude
schijnheilige diplomatie in het land van den Mikado
nog niet heeft afgedaan. Want men hoeft geen
genie te zijn om in te zien, dat Mandsjoekwo inder
daad van uit Tokio wordt geregeerd en dat ook
eventueele maatregelen tegen de Sovjets inzake de
spoorwegkwestie door Tokio zijn ingegeven.
Buitenlandsch
Overzicht
Het proces te Leipzig. Ontwapening
met hindernissen. Een bewapening op
Cuba. Conflicten in het Verre Oosten. -
Te Leipzig vindt op het oogenblik een rechtzaak
plaats van een waarlijk „Dreyfuss-achtig" karakter,
het Van der Lubbe-proces, het sensationeele poli
tieke proces. Het gaat hier in hoofdzaak om de
vraag, of het Rijksdaggebouw inderdaad is aai ge
stoken door of op bevel van de nationaal-socialis-
tische beweging, zooals in de wereldpers vaak is
gezegd en zooals de Internationale Commissie van
Juristen, die de vorige week haar conclusies heeft
bekend gemaakt, aangeeft, zij het in ietwat vage
bewoordingen. Te Londen in het nevenproces is
uitgemaakt, dat de brandstichting niet het werk
van een communistische partij kan zijn en dat er
ernstige gronden bestaan om aan te nemen, dat de
vooraanstaande nazi's er de hand in hebben ge
had. Nadat Londen zijn oordeel had uitgesproken,
richtte zich de aandacht van de geheele wereld
op Leipzig.
Het spreekt van zelf. dat de Duitsche regeering
er naar haakt, zoo mogelijk aan te toonen, dat zij
in het geheel niets met de brandstichting te maken
hSeft en het valt niet te onkennen, dat men haar
ernstige beschuldigingen heeft gemaakt. Uit het
verhoor van beklaagden en getuigen, voor zoover
dat thans gevorderd is, is wel gebleken, dat Van
der Lubbe geen relaties met de nat.-soc. beweging
in Duitschland heeft gehad, terwijl hij ook de com
munisten niet schijnt te kennen. Daartegenover
staat het feit, dat Van der Lubbe den brand moeilijk
alleen, zonder hulp, kan hebben gesticht. En zoo
staan wij voor een moeilijk probleem, dat nog lang
niet opgehelderd schijnt. Het is overigens een pro
ces met zeer verschillende typen, de eigenaardig
apathische Van der Lubbe, die schuchter en ver
ward antwoordt en verklaart, dat het „maar zoo'n
idee" van hem was, toen hij den brand stichtte;
de opstandige Dimitroff, die brutaal voortdurend
den president en den getuigen in de rede valt en
er rond vooruit komt, dat hij communist is en het
heil der wereld slechts ziet in een dictatuur van
de arbeidersklasse en de Duitsche communist Torg-
ler, die fier en verontwaardigd de beschuldiging
afwijst, volgens welke hij en zijn partij bij den
brand betrokken zouden zijn. Met spanning wordt
het verdere verloop van de behandeling afgewacht.
Inzake de ontwapeningskwestie heeft de Duitsche
minister van buitenlandsche zaken nog eens dui
delijk het Duitsche standpunt uiteengezet. Het
blijkt, dat de Duitschers vooral worden verontrust
door hun weerloosheid tegen luchtaanvallen. Het
verdrag van Versailles aldus de Duitsche minister
verbiedt ons een luchtmacht te hebben, terwijl
de nabuurlanden zich in te lucht steeds sterker
bewapenen. En wat betreft de Fransche eisch tot 4
eenzijdige cotntrole van de Duitsche weermacht,
„nooit", verklaarde Von Neurath, zal Duitschland
toestemmen in een eenzijdige bewapeningscontrole.
Na de besprekingen, die zijn gevoerd te Parijs,
te Rome en te Geneve, is een bericht gepubliceerd
over een Fransch-Italiaansche overeenkomst inzake
de baïsx, voor de onderhandelingen te Geneve. Be
ginselen volgens dit Fransch-Italiaansche accoord
zouden zijn: controle op de bewapening, na vier
jaar proeftijd progressieve vermindering van de
bewapening der vroeger Geallieerde staten en
het belangrijkste reeds de concessie aan Duitsch
land, dat het zijn weermacht in zekere mate zou
mogen versterken. Maar dit bericht lijkt ons iet of
wat te optimistisch door die laatste toevoeging.
Wij kunnen niet zoo plotseling gelooven, dat Frank
rijk zou toestemmen in een uitbreiding van de
Duitsche bewapening.
Als schrille tegenstelling tot de te voeren be
sprekingen over ontwapening tte Geneve komt het
bericht uit Havanna, dat ieder op Cuba zich in
koortsachtigen haast aan het wapenen is. Machi
negeweren zijn voor 100 gulden te krijgen en de
gewone geweren gaan weg voor een appel en een
ei. Als men dat zoo leest, krijgt men geen groot-
schen indruk van de orde op het eiland en het
Een lichttoren in Parijs.
Men heeft het plan opgevat in Parijs een reuzen
grootte lichttoren te plaatsen, die een hoogte van
700 Meter zal krijgen, dus tweemaal zoo hoog als
de Eifeltoren. Op onze foto ziet men een paar
ingenieurs die de teekeningen van den toren heb
ben gemaakt, het project bestudeeren.
Plaatselijk
Nieuws
ZUIDSCHARWOUDE.
Vergadering op Woensdag 27 Sept. van de Afd.
Langendijk der Noordhollandsche Vereeniging „Het
Witte Kruis", in caf' „De Roode Leeuw". i
In zijn opening wijst de voorzitter, de heer Jb.
Rutsen, op de belangrijke agendapunten en verwei-
komt allen.
De heer F. Moeijes Fz„ leest nu de notulen welke
zonder aanmerking werden goedgekeurd. j
De voorzitter verheugt zich er over dat de bode-
magazijnmeester weer tegenwoordig kan zijn, onder
betuiging van leedwezen door het hem geleden ver-
Hierna volgt de behandeling van den beschrij-
vingsbrief. Betreffende de daarin vervatte bedoe- 1
ling tot oprichting van een kleuterhuis, ontstond
eene gedachtewisseling betreffende de financiën,
voornamelijk de belegging der reserves der baten
van genoemd kleuterhuis. Het bestuur stelde voor
om de te benoemen afgevaardigden geheel vrij
mandaat te geven en te stemmen naar bevinding.
Opgemerkt werd nog dat men zich niet zoo zeer
moest vasthouden aan de wijze van geldbelegging,
maar toch meer in hoofdzaak het doel dat beoogd
wordt. Ten slote werd het bestuursvoorstel aange
nomen.
Punt 9 is een voorstel van de Afd. Enkhuizen
betreffende den rechtstoestand van het personeel
in dien zin het artikel zoodanig te wijzigen dat drie
maanden salaris wordt uitgekeerd, indien de ge
zinsomstandigheden der nabestaanden dit noodig
maken.
De heer J. v. d. Abeele verdedigde dit voorstel
en wilde er sympathie aan betuigen.
De heër J. Kliffen meende dat de rechtstoestan
den wel goed overwogen zijn en dat het reglement
pas herzien was.
Het voorstel der sympathiebetuiging werd niet
ondersteund en besloten de afgevaardigden ook
hierin vrij mandaat te geven.
De overige agenda-punten van den beschrijvings
brief ondervonden geene bespreking.
Als afgevaardigden naar de Algemeene Vergade
ring werden gekozen de heeren Jb. Ruttsen en C.
de Boer Wz„ nadat op voorstel van den heer S.
Wagenaar besloten was om 2 leden uit het bestuur
af te vaardigen. Eventueele reserve wordt eveneens
door het bestuur voorzien.
Alle outl'jiafisnien
en vrienden van
Dr. VOGELENZANG,
warden uitgersccdigd
Vrijdagavond 29 Sept.,
zooveel mogelijk om 8 uur
(N ■T.), voor hef afscheid
van Or. Vogelenzang aan
wezig fe zijn in het café
van den heer C. Vis kolfbaan
Het Comité
Punt 3 bevatte wijziging van ar,t. 4 aangaande de
verkiesbaarstelling van het bestuur. Deze wijziging
wilde het bestuur zoo stellen, dat de aftredende
bestuursleden, indien zij dat willen, weer herkies
baar zijn
De heer J. v. d. Abeele onderschrijft hetgeen wat
het bestuur wil, doch zou het alleen willen be
paald zien bij het dagelijksch bestuur. In de toe
komst acht hij het beter dat de ledenvergadering
het dagelijksch bestuur kiest in functie.
De heer J. Kliffen meent, dat zij die 6 jaar zitting
in het bestuur hebben, wel in staat zijn de juiste
menschen te stemmen.
De voorzitter verdedigde het bestuursvoorstel aan
de hand van vele uiteenloopende omstandigheden.
Men bleef nog wat over dit punt napraten, met
als resultaat dat de wijziging zoo als voorgesteld
is. werd aangenomen.
Daar een nieuw voorstel aangaande dit punt nu
niet toe te laten is, hoopt de heer v. d. Abeele een
j^onde gelegenheid af te wachten Sn zal dan met
een nieuw voorstel komen.
De aftredende bestuursleden J. Kliffen, F. Moeijes
en C. de Boer Wz„ werden met nagenoeg algemeene
stemmen herkozen, en namen de herbenoeming
wederom aan.
Uitgeloot werden de obligatie-nummers 4 en 34,
deze zijn inwisselbaar bij de penningmeesteresse.
Medegedeeld werd dat de familie de B. te Broek
op Langendijk een invalidewagen en de familie de
W. te Noordscharwdude een stoomketel aan de
vereeniging had geschonken, wat in dank werd
aanvaard.
De beheerder van het bouwfonds deelde mede dat
tthans een kapitaal gevormd is van f 132.81.
Aangaande de bestemming van het niet meer in
gebruik zijnde badhuis, zal een onderzoek ingesteld
worden.
De vraag of er dit seizoen wederom een moeder
cursus en een cursus Eerste Hulp zal gehouden
worden, werd mede met het oog op de financiën,
gesteld in handen van het bestuur.
De heer F. Moeijes stelde ten slotte voor om bij
de afscheids-receptie ter gelegenheid van het a.s.
vertrek van Dr. Vogelenzang, ook door het bestuur
te doen vertegenwoordigen.
De voorzitter onderschreef dit en de vergadering
hechtte aan deze wenschelijkheid hare goedkeuring.
Hierna sluiting.
Dr. Galijn herinnerde er in de eerste plaats aan
dat de Economische Wereldconferentie bij het
verdagen der bijeenkomst den president MacDo-
nald en het bureau der conferentie heeft ge
machtigd ,de ontwikkeling van den toestand te
blijven gade te slaan met het oog op een even
tueele per vatting der besprekingen. Dr. Colijn
vervolgde: „het is thans tijd om na te gaan, of
zich feeds een dergelijke gunstige gelegenheid
voor ,de hervatting der besprekingen heeft voor
gedaan. De vooruitzichten voor een hervatting
der conferentie wanen in Juli reeds wat gunsti
ger geworden. De mogelijkheid van een hervat
ting der besprekingen dient ernstig nagegaan en
in .dc hand gewerkt te worden, ook wanneer er
nog verschillende hinderpalen, die de verwezen
lijking van het einddoel in den weg staan, eerst
nog uit den weg moeten worden geruimd.
Dr. Colijn -verklaarde nog altijd vol vertrou
wen te zijn, dat de wereld vroeg of laat weer tot
bezinning zal komen en dat zij dan belemmerende
handelt;grenzen zal afschaffen.' Wantneer dit ge
schiedt, zal het goederenverkeer weer in vrijere
banen worden geleid. De gansche wereld zou
van een dusdanige opruiming der handelsgrefnzen
slechts voordeel trekken.
Op de vraag of hij eenige voorstellen voor een
stabilisatie ,der valuta zal doen, verklaarde dr.
Ooüjn zéér energiek ,,ja, laat de wereld naar den
gouden standaard terugkeerën.'
-.„r-- .at - v,
Het oerdeel van dr» Colijn over Ne
derland.
Wervolgens bracht de interviewer de in en-
kelfe finantieele kringen herhaaldelijk opgedo
ken geruchten ter sprake, waarin steeds maar
weer werd beweerd, dat Nederlanld tenslotte ge
noodzaakt pou worden den gouden stantdiaard prijs
te geven. Op de vraag aan dr. Colijn, of 'hij meen
de ,dat het hiertoe zou komen, -antwoordde deze
„waarom zouden wij van den gouden standaard
afgaan, terwijl' onze bankbiljetten bijna voor 100
procent zijn gedekt? In de Troonrede die verle
den week Dinsdag ter gelegenheid van de herope
ning van de Staten Generaal werd gehouden,
werd op ondubbelzinnige wijze 'verklaard, dat
Nederland geen monetaire experimenten zal oin-
Idiernemen. ,Het is voor ons, aldus dr. Colijn,
njet noodig den gouden standaard vrij te geven.
Met. betrekking tot den economischen toe
stand van Nederland verklaarde ide premier, dat
zijn land evenzeer van de crisis heeft geleden als
de andere landen. Hij wees er echter terstond op
dat de begrooting van Nederland voor 1934 in
evenwicht is. Het economische herstel in Ne
derland hangt in hooge mate van den algemeehen
wereldtoestand af en in eenige mate van de poli-
tek van Engeland.
„pot voor kort," aldus dr. Colijn, „hebben wij
geen stappen ondernomen om ons te verdedigen-
|Wij stonden het langste op de bres ter verdedi
ging van het beginsel van den vrijha'udel, maar
wij zijn uit onze loopgraven gedreven en waren
genoopt tot actie over te gaan, om ons nationaal
/bedrijfsleven te beschermen. Maar stellig zullen
wij ten spoedigste een politiek van vrijhandel
gaan voeren-
.Vervolgens vroeg de persman of Nederland
veel schade ondervond van de Japansche concur
rentie. Dr. Colijn verklaarde dat Nederland niet
in groote mate werd benadeeld door idle Japansche
concurrentie doch dat Ned. Indie ten zeerste haJdi
te lijden van die concurrentie. De Eng. Indische
invoerrechten zullen den Nederlandschen textiel
handel .zeer treffen en het invoerrecht van 75
procent maakt het welhaast onmogelijk, goede
ren, in Eng. Indie in te voeren. Tenslotte wees
dr. Coljjn op de hooge suikertarieven die de Ja-
vaansche suikerindustrie veel nadeel berokkenen.
Prinses Charlotte van Monaco.
die, naar wordt vernomen dooor haar Vader, Vorst
Louis van Monaco, als erfgename van len troon
van het Vorstendom Monaco zal worden aangewe
zen. De aanleiding hiertoe is dat Vorst Louis den
Graaf Aymard de Chabraeham wil verhinderen, zijn
rechten te laten gelden.
Dr. Colijn heeft aan een vertegenwoordiger van
„Financial Times" een interview toegestaan,
waaromtrent wij in het „Handelsblad' het vol
gende lezen: i
(Van onzen eigen correspondent).
Bij Van der Lubbe op bezoek.
Lange kolommen druks wijden heden de Duitsche
bladen over een bezoek, dat de Zweedsche Profes
sor Dr. Södermann, in gezelschap van den Neder
landschen journalist Johan Luger aan beklaagde
Van der Lubbe gebracht heeft. Doel van dit bezoek
was, zeker beweringen 'in een deel der buitenland
sche bladen, die van meening waren, dat deze be
klaagde opzettelijk in een versufte toestand werd
gebracht te ontzenuwen. Te oordeelen naar de
verklaringen die deze Prof. Södermann voor het
Hof heeft afgelegd, kan hiervan geen sprake zijn,
en heeft ook de heer Luger niet den indruk gekre
gen, dat Van der Lubbe op eenige wijze mishandeld
zou worden.
