mi
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No 117
MAANDAG 2 OCTOBER 1933
jf i
UilHYi: KEIZER - luim I. H. KM - iidactmi I. H. 11111». - 8uml -Saonlscharwnuili.
GROEI
HEDEN EN
VERLEDEN.
De tijden veranderen en wij met hen.
Liefdesdrama te Zuid-Limburg
IIP*
TELEFOON INTERCOMMUNAAL NC. N
i
NIBU W
LANGËDUKER
I.' sell
om .'het Ie-,,
n vermist
drur
I [t. per^
cl. Beurl
6- JO ct, Giezer
ct; Durande
zuur 5—9 ct. Bra?
appelen 7—ltJ ct;
netten 58 ct; blot?
'Goudreinetten 812j
'ninger Kroon I
iqpappelen 8—11 ct;
S#g-
iloemen, marktover
Rozen: Hadley Rose
Ct; Butterfly 1—2 ct;
Kelen 3—4 ct; Kai
t/remurePulling
Edw'arcl Pagë 1020 ct
:ht 29T"3eptember.
dia 2—3 ct; Ophelia 1—2
ld en Ophelia 1—2; Edith
•2 ct per stuk. Chrysan-
Mont Blanc 810 ct;
Rayonantelila 612 ct;
id/m brons 8—12 ct; idem geel 812 ct; idem wit
ct; aller per stuk Diversen Am. anjers 3
per stuk Chabaud anjers 815 ct; Fresia
ct. Dak' >510 ct; Snijgroen-10—15 ct.;
ftij^a 8—12 per stuk.
DEZE COURANT VERSCHIJNT
MAANDAGS DINSDAGS
DONDERDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs
»er 3 maanden f 1.15 per week f 0.10
ADVERTENTIE,
Van 15 regels 75 cent
elke regel meer 15 cent
GROOITE LETTERS NAAR
PLAATSRUIMTE
Het is, zooals de schrijver van onze rubriek
Heden en Verleden" zoo terecht zegt: De tijden
eranderen, en wij met hen. Wel zeer speciaal geldt
lit ten opzichte van het courantenbedrijf. Voor-
agen vroeger, naast enkele groote dagbladen, pro-
Incüal^- of streekblaadjes, die één-, hoogstens
twéémaal per week verschenen, volkomen in de
eestelijke, behoeften, van het platteland, thans 1
'erlangt men ook hier, snelle reportage en vlugge
rerspreiding. De radio heeft er ook aan meegewerkt
dat ..nieuws" zeer spoedig „oud" is, en willen wij
;elooven, wat een Russisch professor verkondigt,
dan zal binnen afzienbaren tijd, de „geschreven"
courant verdwijnen, en vervangen worden door een
gesproken" dito. Wij gelooven het niet, want de
mensch zal toch steeds behoefte blij ven .houden aan
het geschreven woord, om dat te lezen en te her
lezen.
Dat echter het courantenbedrijf steeds meer in
andere, nieuwe banen geleid zal worden, is wel
aan te nemen. Zooals wij reeds zeiden spoed
spoeden waar wij, steeds getracht hebben ons
,aan te passen," meénen wij thans dat het oogen-
blik gekomen is, onze courant vier maal per week
te doen verschijnen. Wij voorzien daarmee in een
bepaalde reeds lang gevoelde behoefte. Immers,
alles wat na Zaterdagmorgen gebeurt, werd „pas"
Dinsdags gepubliceerd, zoodat wij gelooven, dat
onze lezers deze nieuwe uitgave met genoegen zullen
ontvangen, temeer daar de abonnementsprijs niet
verhoogd wordt. Wij merken terloops op, dat de
onkosten en loonen in de typografische bedrijven,
niet verlaagd zijn, zoodat wij met deze uitbreiding
een offer brengen terwille van onze lezers. Meer
dan ooit hebben wij elkaar hier aan den Langendijk
noodig. U ons, om U snel en goed uit onze uitge
breide verslagen en nieuwsrubrieken een oordeel te
kunnen vormen over alles wat U interesseert, en
wij U om ons mogelijk te maken, de krant „goed"
.lezenswaard" te maken. Wij hebben tot ons
genoegen geconstateerd, dat ons aantal abonné's
steeds stijgt, en dat de inhoud van ons blad ge
waardeerd wordt. Noemen we slechts onze rubrieken
Oud Nieuws, De Raedtpraet, Zwerftochten en thans
weer onze serie Heden en Verleden. Toen. door het
ongeval één onzer getroffen, de verzending, van de
posteditie even in de war liep, waren er den vol
genden dag brieven en kaarten „waar de krant
bleef, want anders missen wij het vervolg van het
feuilleton".
Een oud spreekwoord zegt „Samen goed is geen
goed"Onze abonnementsprijs desverkiezend
één dubbeltje per week, dus één vierduit-stuk per
nummer, kan voor niemand een bezwaar zijn, de
courant „alléén" te lezen.
Geeft U opendoet het nu!
Het vergaderseizoen is begonnen. Onze kolommen
staan open voor de vereenigingen. Slechts wijzen
wij er de Besturen op, dat U de redactie (tel. 52)
tijdig van vergaderingen e.'a. in kennis dient te
stellen, wanneer U prijs stelt op een „lang" verslag,
U bespaart ons hiermede in sommige gevallen geld,
en U heeft geen kans „vergeten" te worden.
Het is een tijd, waarin veel „gepraat", en weinig
„gezegd" wordt. Meent U, dat U wat te zeggen heeft,
vraag plaatsruimte voor uw ingezonden stuk. Wat
d' een niet weet, weet d' ander, en door tegenover
elkaar te zetten van meeningen worden soms goede
gedachten geboren
Naast uw eigen advertentieblad, Heeren Nering
doenden, heeft óók een nieuwsblad, dat vier maal
per week verschijnt, en practisch gelezen wordt huis
aan huis van St. Pancras Zuideinde tot Oudkarspel
Noordeinde en in den wijden omtrek verspreid wordt
behoorlijke publiciteitswaarde. Vraagt onze admi
nistratie eens inlichtingen
Resumeerende, hopen en kunnen wij dus met
deze uitbreiding, uw aller belangen nog meer
zullen dienen. Wanneer U dit inziet, zult ook 'J
uw eigen plaatselijk blad uw steun niet onthouden'
DE UITGEVER.
Goede en groote dingen willen tijt
hebben. (Jacob Cats).
PHONOGRAAF GRAMOFOON RADIO
Wij herinneren ons nog, alsof het pas gisteren
gebeurd is, dat, een kleine veertigtal jaren geleden,
de heer J. van Zalinge, te Oudkarspel, op het erf
van het tegenwoordige hulppostkantoor, te Noord-
scharwoude. met de phonograaf aan allen, die er
van wilden profiteeren of laten wij liever zeggen,
die er naar wilden luisteren, de gelegenheid bood de
troonrede te hooren, die door den minister wij
meenen dat het minister Pierson was, werd uitge
sproken.
Het kostte geld, maar men had het er graag
voor over, want het was een wonder, zóó groot,
dat iedereen er zich over verbaasde. Wij hooren
zelf nog zeer duidelijk het geluid. Twee zwarte
staafjes werden in de ooren gestopt, de koorden
aan de staafjes verbonden, voerden naar de pho
nograaf. een staafje werd even verschoven van de
.eene zijde naar de andere, de troonrede klonk
'duidelijk en zeer scherp uit den mond van den
spreker tot ons door.
Velen zullen zich nog herinneren, dat een inwoner
van Oudkarspel later de huizen langs ging met
een orchestrion, een muziekinstrument dat de in
strumenten van een orchest kunstmatig nabootste.
Zoo was hét in het VerledenEn nu
Bij de opening der beide Kamers der Staten Gene
raal heeft H.M. de Koningin de Troonrede uitge
sproken, welke door de AVRO. (Algemeene Vereeni-
ging Radio-Omroep") werd uitgezonden.
In de Radio-Bode" van deze week vinden wij een
afdruk van de onderaardsche gewelven van de Rid
derzaal, waar tijdens de uitzending der Troonrede
de AVRO .-Technische dienst was ingericht.
Wij lezen in dit nummer onder het hoofd „Toen
de Koningin sprak" het volgende:
Zal er wel ooit een uitzending van de AVRO
zijn geweest waarnaar zooveel tienduizenden
hebben geluisterd als naar die van de Troonrede.
Wij droegen een groote verantwoording jegens
dat groote leger belangstellenden daarom waren
voorbereiding en uitvoering met de grootste zorg
en nauwkeurigheid geschied. Onze microfoons
luisterden niet alleen voor de Nederlandsche
luisteraars, maar ook voor die in Oost- en West-
Indië (totaal vier zenders; van Kootwijk 3 van
de Phohi 1) verder voor die van den KRO.
envoor de film.
Vóór dat wij onze versterkers en telefoontoe
stellen mochten opstellen in de gewelven onder
der Ridderzaal waren er vele moeilijkheden over
wonnen.
Een der grootste was het bezwaar van „het
protocol" dwz. van den dienst, die verantwoorde
lijk is voor het vereischte decorum, den luister,
die in zoo groote mate indrukwekkendheid ver
leent aan de plechtige opening der Staten Gene
raal. Dit bezwaar gold de gebruikelijke zicht
baarheid van de microfoon.
De troon in de Ridderzaal is opgericht op een
verhevenheid die wordt overluifd door een troon
hemel. Vóór den troon is een groote ruimte.
Op de estrade, vóór den zetel der Koningin,
kon geen microofoon worden opgesteld, zonder
het decorum te schaden. Wie de situatie in de
Ridderzaal kent, zal inzien, dat de gebruikëlijke
en doeltreffendste plaatsing van het instrument
een storende noot zou hebben gebracht in deze
plechtige vergadering, volgens streng en grijs
ceremonieel bijeengekomen. Voorwaarde voor de
toestemming tot uitzending was dan ook: discrete
opstelling van de luister-apparaten.
Na vele proefnemingen besloten wij de micro
foons te bevestigen aan de armen van den troon.
NL daar, waar de einden van de armleuningen
naar beneden ombuigen in een met houtsnijwerk
versierden kop. Ieder van de beide armen droeg
een microfoon; niet het bekende marmer-blokje
dit keer, maar zacht gebronsde apparaatjes ter i
grootte van een theekopje.
Een derde microfoon werd verstopt in de dra- i
perie van den zijwand van den troon.
Deze zou alleen dienst moeten doen, wanneer
er met de armmicrofoons, of met den versterker
daarvan iets gebeurde. Deze derde microfoon
werkte ook wat de versterkers betreft, geheel
onafhankelijk van het „officieele" paar. Mogen
wij iets verklappen over de „spreekproeven die
Maandags tevoren van den troon af genomen
zijn' Wij zouden dan moeten onthullen dat een
van de dames van de Bureaux op het Binnenhof
eenige uren voor ons koningin is geweest.
Si j'étais Reine" zal zij gedacht hebben, toen i
zij van den troon af voor ons sprak.
In den kelder stonden de versterkers, die met
tijdelijke verbindingen aangesloten waren op de
microfoons boven onze hóófden in de Ridder-
een tafel stonden een heele rij telefoon-
Er kon gesproken worden met de stad, met den
ooggetuige buiten, met Hilversum (Studio) met'.
Kootwijk, bovendien was er met Hilversum een
reserve telefoonlijn, De klanken uit de Ridderzaal
gingen via Haarlem naar Smfgrsurn langs een
speciale lijn; maar er stor.u eepl reserve lijn ge
reed via Utrecht naar Hilversum. Zoo waren wij
redelijkerwijs op allen tegenspoed gewapend.
Allen, die bij de uitzending betrokken waren,
doorleefden evenveel minuten aan spanning als
de Troonrede duurde. Er is zoo weinig noodig
om de zaak mis te laten gaan. Even toeterde
het in de lijnverbinding wij durfden nau
welijks ademhalen van schrikmaar het ging
voorbijgelukkig.
In Hilversum in de Studio van de AVRO. werk-
tede omroepstaf onder hoogen druk. De gebeur-
tenissen buiten de Ridderzaal zoowel als de
Troonrede, zouden op de gramofoonplaat worden
vastgelegd.
En aan het slot wijst het blad erop, dat deze in
drukwekkende plechtigheid door tienduizenden va
derlanders in alle deelen der wereld kon worden
meegeleefd.
Dinsdag a.s. (morgen) zal men H.K.H Prinses
Juliana kunnen hooren spreken, welke uitzending
zal plaats hebben ten bate van het Nationaal Cri
sis-Comité; reeds eerder hebben wij kunnen
luisteren naar redevoeringen van vooraanstaande
mannen en vrouwen, minister-president Colijn heeft
gesproken, daarna minister Oud, naar buitenlnad-
sche ministers, oa. den Engelschen minister-presi
dent MacDonald heeft men kunnen luisteren, de
stem van den Duitschen Rijkskanselier Hitler is ons
niet onbekend, zelfs hebben wij de plechtigheid
van de eeds-aflegging van den Amerikaanschen pre
sident Roosevelt door de radio gehoord.
Wanneer het orkest zwijgt of een oogenblik pau
zeert, dan hooren wij in de pauze gramofoonmuziek
de plaat draait, de muziek gaat door den aether
en'klinkt in onze huiskamer.
Het is alles al gewoonte geworden, niemand ver
baast er zich meer over, het lijkt wel alsof het al
tijd zoo geweest is.
Zoo was het echter niet. En om dit te demonstree-
ren geven wij ons verslag weer van die „phono-
gritf-voorstellingj', door velen, zoowel mannen als
vrouwen bijgewoond.
DE PHONOGRAAF VAN EDISON
We gaan vooruit, o, we gaan vooruit. Zondag j.l.
had de groote Edison zijn intocht gedaan te Noord-
scharwoude. Hij is daar vele uren gebleven om wie
rook van alle kanten in te zuigen. Eigenlijk was
het Edison niet, het was de phonograaf, maar de
phonograaf is Edison's schoonste werk, de pho
nograaf is Edison en Edison is de phonograaf.
Eerst vertrouwden de lui het niet erg, het kistje
met de afhangende geleiddraden zag er zoo vreemd
gevaarlijk uit. Sommigen meenden dat het veel
had van een dynamietbom, allen bleven staan, eerst
op een behoorlijke afstand, later werd men vrijmoe
diger, maar men bleef in afwachting.
De impressario deed geen moeite het pbliek te
lokken, waarin hij gelijk had, want reclame is be
neden Edison's waardigheid.
Maar eindelijk is er een dappere gekomen die
het zaakje meer bij de hand heeft gehad, volgens
eigen verklaring, die stapte driest naar voren, greep
de draden en stopte de knopjes in zjjn ooren
Ontzetting bij alle toeschouwers. Wat zou daar
gebeuren? Een vrouw meende handelend te moe-
t6rL °Vowzichtig man, zei ze, voorzichtig, 't kan
Nee, zei de man, dat doet de "machine, de pho
nograaf!
Weer luisterden ze én ze hadden een pleizier van
belang. I SgsFgrV J
't Is sprekend, mompelden ze, 't is sprekend,
wel, wel Hoe kan 't bestaan.
En als een passage her.$35]zonder frappeerde, ke
ken ze elkander aar., zoo goed en zoo kwaad als
het ging en u grijnsden ze vroolijk. 't Was een
teleurstelling voor hen, dat de rol eindelijk stil
hield.
Twee gingen dadelijk weg, peinzend over de staat
kunde die ze daar hadden opgedaan, de drie an
deren begonnen hunne meening luid uit te zeg
gen.
Een had er niet veel van verstaan. Weet je,
ik ben een beetje doovig, zei ze, en toen zeiden
de anderen, dat het geen wonder was. Maar de
twee overigen waren zeer voldaan.
't Is zoo precies mensch, zeiden- ze, 't is zoo
precies, je zou zweren dat het heuselijk was, wel,
wel.
Nee, je mot het zelf hooren. Eerst hoor je niks
en dan ineens beginnen ze te praten. En zoo dui
delijk, en zulke mooie woorden, wel wel, Zou daar
nou heusch geen bedriegerij bij in 't spel wezen?
Wel nee' schepsel, 't is krek de telefoon. Daar
hoor je toch ook door
Zoo gingen de praatjes door, zij zullen den lezer
echter weinig interesseeren, 't was alleè van het
zelfde laken een pak
Edison was te Noordscharwoude geweest de
impressario ging met een zak met dubbeltjes en vier
duitstukken naar huis, want er waren den gehéelen
dag liefhebbers.
.Toen was er diep ontzag voor Edison's groote
daden.
Heden en verleden
Wat blieft u?
't Kan springen man, wees voorzichtig. Je
kunt er zoo gauw tusschen uit wezen
De man begon te lachen, hij stopte de knopjes
weer in de ooren en zei toen: begin jij maar,
b£De baas schoof een paar knopjes weg en toen op-
eens begon er voor de oogen van de verbaasde
menigte een rol te draaien en dat veroorzaakte
een schuivend gesis, dat zeer vreeswekkend kionk.
De lui verdrongen elkaar om het gezicht van den
moedigen man te zien.
Hij lacht, ik bezweer je, dat-ie lacht, riep er
een.
Da's van benauwdheid, verzekerde een tweede.
Bij het afscheid van dokter Vogelenzang.
Door een verzuim van de fabriek ontvingen wij
het cliché van bovenstaande foto, te laat, om in ons
Zaterdagnummer nog te plaatsen. De foto is echter
te goed, om onzen lezers te onthouden, en zullen
ongetwijfeld velen deze als herinnering willen be
waren.
Jongeman schiet twqe meisjes neer en (loodt
daarna zichzelf.
Uit Sittard wordt bericht, dat een teleurge
steld jongmensch zijn verloofde lieeft neerge
schoten, haar zuster levensgevaarlijk gewond en
zichzelf daarna van het leven beroofd heeft.
De Crt. verneemt omtrent dit gruwelijk drama
de volgende bijzonderheden
De gepensionneerde spoorwegbeambte Salden,
wonende aan de M/üderstraat te Nieuwstad, wan
delde met zijn drie dochters, en had1 een bezoek
- - - riprrip gebracht, aan een boomgaard, welke een eindje
Srw'mvolts-w »»-<% dr
j—Jhoogte van de Milderpoort, ontmoette het ge
zelschap den 21-jarigen H. l'Espoir, die reeds ge-
ruimen tijd omgang heeft gehad met de 21-jarige
Maria Salden.' Zij had echter onlangs de con
necties verbroken. Toen het gezelschap voorbij
kwam. haalde deze jongeman plotseling een re
volver tevoorschijn en loste een schot op Maria.
De kogel drong het meisje in het hoofd, waar
op zij bloedend neerviel en naar later bleek op
slag dood was. Daarna vuurde de jorngeman op
den vader doch doordat deze zich bukte is hij
waarschijnlijk aan den dood ontsnapt.
hoop1 groeide" De moedige legde de draden neer. liet
twee vierduitstukken glijden in de rechterhand van
den baas van het spel en wilde zich toen verwijde
ren. Maar hij werd omsingeld.
Wat is dat voor een ding? vroegen ze hem
VaDatü's Mison's phonograaf, menschen, daar ken
je door hooren, wat de heeren vroeger gezeid of
gezongen hebben, of gespeeld.
Hoe gaat dat dan?
Wel je stopt die dingen in je ooren en dan
luister je maar.
Wat heb je nou gehoord?
De Troonrede
De Troonrede? Van de koningin?
Nee' van den minister
Dadelijk stormden er nu een achttal op het ta
feltje toe Dat motte we hooren! Baas, mijn een
S'vaf «Sfn, twee vrouwen en «ie mannen
hadden nu de knopjes in de ooren en de impressa
rio verzette de schuifkens.
Niet te gauw hoor riep een der juffrouwen
en vervolgens luisterden allen aandachtig.
Drie slalen had de rol gedaan en plots begonnen
alle vijf te lachen. De juffrouw van „niet te gauw
trok de knopjes uit de ooren en keek den kalm
starenden impressario verbaasd aan.
Doe jij dat nou? Ben je buikspreker!
(jok Je zuster slachtoffer.
Vervolgens richtte l'Espoir zijn wapen op de
18-jarige Helena Salden, die hij in den rug trof
waarop ook zij bloedend neerzeeg.
Daarna wierp de jongeman zich op het li
chaam van Maria en schoot zichzelf een kogel
door liet hoofd.
Er ontstond natuurlijk een hevige consternatie
'onder het publiek dat te hoop liep. De in Me
Dij beid wonende veldwachter Lorens, die d*