In Duitsche krijgsgevangenschap politieke roepeering Ons Ofeld cE)e Hgelsclte cIDemocralie Nu andere groote vooroorlogsche beginsel- partijen als S.D.A.P.. Christelijken en Com munisten zij het onder andere benaming weer acte de presence beginnen te ge ven, is ook een eigen politieke groepeering van de katholieken te verwachten. Leidende figuren uit de vzoegere R.K.S.P. kwamen te Amsterdam bijeen, met het doel, om het katholieke verband In het Staatkundig leven weer energiek aan te vatten. Wij juichen dit van harte toe. Als wij echter pleiten voor een eigen politieke groepeering van katholieken, dan is dat nog geen pleidooi voor terugkeer van de vooroorlogsche R.K.S.P. en nog minder van onze vroegere staatsinrichting. Het behoud van politieke zelfstandigheid laat ruimte genoeg over voor allerlei ver nieuwing. Over principieele vraagstukken heeft het kaholicisme zijn eigen normen en het zijn deze normen, die den grondslag vormen van, een gezond sociaal leven. In zijn encycliek Q.A. vordert Paus Pius XI dan ook voor ons het recht op, te oor- deelen over Sociaal-economische problemen, welke onder Staatszorg vallen en dus deel uitmaken van het politieke leven. 'n Zelfstandige politieke groepeering is 'n eisch van katholieke levensbeschouwing. In den strijd om een wereldbeschouwing, die uiteindelijk zal gaan tusschen Christendom en heidendom is onze plaats in de voorste gelederen. Als wij dus de ons toekomende plaats in het Staatsleven opeischen. doen wij dat, om onze levensbeschouwing die de eenig juiste is, omdat zij de natuurlijke zedeleer tot norm heeft te handhaven en te verdedigen. Het gaat om de hoogste waarden, ook voor ons geheele volk. Niet individueel, doch massaal moet de getuigenis zijn van onze levensbeschouwing in het politieke leven daarin ligt psycho logische kracht. Laten wij na ons staatkundig in eigen groep te vereenigen, dan zal een deel van onze menschen afglijden naar het socialis me, het andere deel in de liberale richting gedreven worden, terwijl zij juist door hun gemeenschappelijke levensbeschouwing in een eigen politieke groepeering vereenigd blijven. Wij wenschen niet één partij voor heel het volkwaarheen dat leidt, hebben we In Duitschland gezien; dat leidt tot een ramp voor het volk, voor heel de inter nationale samenleving; wij wenschen ook geen bekrompen partijpolitiek van vijftig of meer partijtjes. Wat wij willen, is samenwerking van alle groote beginselpartijen tot algemeen welzijn van land en volk. En mocht onze eigen groepeering op poli tiek terrein voor andersdenkende landige- nooten een beletsel zijn met ons hiertoe sa men te werken, dan getuigt dit van- een menaliteit. welke ons waarschuwt op onze hoede te zijn en welke onze zelfstandigheid nog meer noodig maakt. FR. OTTEN ONZE VOLKSHUISHOUDING In het Zuiden des lands werd door den chef van den staf Militair Gezag bij verordening van 15 November 1944 ingesteld een College van Algemeene commissarissen voor Land bouw. Handel en Nijverheid. Aan dit col lege, 'onder voorzitterschap van prof. dr. J. E. de Quay, werd de zorg voor de eigen volkshuishouding opgedragen, in afwachting van een weder normaal functioneeren van het Departement van Economische Zaken en zijn diensten. Het college heeft uitgebrei de bevoegdheden gekregen Voor het op gang brengen van het economisch leven. Beslissingen van principieelen aard of in de toekomst reikende beteekenis worden over gelaten aan den minister. Als officieel voorlichtingsorgaan van het college wordt uitgegeven de „Gids voor het bedrijfsleven''. Uit de mededeelingen in het ons toegezonden eerste nummer van dit blad dat ook boven de rivieren gaat ver schijnen, blijkt, dat de bevoegdheden van het College eveneens over de laatst bevrijde provincies zullen worden uitgestrekt. Dit College, met zijn klaarblijkelijk tijdelijk karakter, staat geheel naast en los van de publiekrechtelijke zelfstandige organisatie van het bedrijfsleven, welke werd gesticht door de commissie Wol tersom. Wel treffen wij in de opsomming der afdeelingen van de twee door het College gevormde commis sariaten namen aan van functionarissen uit de Woltersom-organisatie. TWEE INPLAATS VAN 1 LITER MELK De Directeur-Generaal van de Voedselvoor ziening maakt bekend, dat het in het voor nemen ligt, met ingang van 3 Juni 1945 we derom een bon van het A-inlegvel aan te wijzen voor het betrekken van melk gedu rende de week van 3 Juni tot en met 9 Juni. In verband hiermede wordt de geldigheids duur va'i de bon A 03 (inlegvel) terugge bracht van 9 Juni tot 2 Juni 1945. Het publiek dient derhalve de aangegeven hoeveelheid melk (2 liter per bon) geheel in de week van 27 Mei tot en ir^et 2 Juni 1945 af te nemen. DE NIEUWE MELKBON De Directeur-Generaal van de Voedsel voorziening maakt bekend, dat in het Wes ten des lands de bon A 04 van het inlegvel CA 501 voor het tijdvak van 3 t.m. 9 Juni 1945 wordt aangewezen voor het koopen van twee en een halve liter melk. SIGARETTEN OP R 13 In het Westen des lands wordt voor het tijdvak van 1 tot en met 9 Juni op de bon R 13 van de nieuwe tabakskaart één pakje import-cigaretten (van 20 st.) verkrijgbaar gesteld in de Roode Kruis- winkels. De prijs van deze cigaretten be draagt f 1.20 per pakje. Belevenissen van de Nederlandsche officieren in Neurenberg, Stanislau en Neu-Brandenburg Honderden officieren van het Nederland sche leger zijn uit Duitsche krijgsgevangen, schap teruggekeerd. Een onzer verslagge vers was reeds in de gelegenheid te spre ken met den tweeden luitanten H. Freae- riks, afkomstig uit Nijmeg.en en thans woonachtig te Hoorn, die 15 Mei '42 naar Duitschland werd gevoerd, een maand na zijn huwelijk met mej Droog. Aanvankelijk ging de reis, met 2000 officieren in totaai, naar Neurenberg, waar voedsel en verple ging in een oud SA.-kamp zeer slecht wa ren Er was een aalmoezenier voor de gees telijke verzorging, die eenmaal per week een stille mis mocht lezen maar geen per soonlijk contact met de gevangenen mocht hebben, zoodat er ook geen gels^eiineid was tot biechten e.d. In Augustus 1942 vertrok men naar Stanislau in Polen; de legering was hier iets beter, de voeding slecht. Men leefde op de pakketten van thuis, die soms met opzettelijke vertraging werden uitge deeld, zoodat er veel bedierf, en op de pak ketten van het Roode Kruis die nog on regelmatiger werden doorgegeven. Er werd veel gestudeerd en aan sport gedaan en aan ontvluchtingspogingen. Sommigen luk ten. anderen niet. De heer Frederiks weet te vertellen van den marine-officier Honoré Naber. zoon van den vroegeren leeraar aan de H.B.S. te Hoorn, die vluchtte, zich lang wist te vermommen als Roemeen, veel mee maakte. eindelijk ontdekt werd en toen gelijk alle vluchtelingen, die gegrepen wer den met de nondige straf weer in het kamp terugkwam: hij maakt het nu goed en wordt bij zijn familie verwacht. In Januari 1944. toen de Russen aan het Oostelijk front oprukten, werd het kamp verplaatst naar Neu-Brandenburg. Don dag te voren zijn er nog verschillen len ont vlucht, o.a. schout-bij-nacht Doorman, het transport geschiedde in drie deelen. eik van 700 man. Ondanks de zeer zware bewa king zijn 165 man ontvlucht. Enkelen zijn er in de concentratiekampen terecht gekomen eenigen in Hongarije en weer uitgeleverd, ee.vgen in Engeland, maar net gros is ge pakt en met straf weer opgesloten. In Neu-Brandenburg kwam men in een kamp zonder meubilair, zonder licht zonder wa ter! Maar veel ongedierte Na enkele maanden kwam er eenige ver betering. Driehonderd hoofdofficieren wer den in Juni 1944 naar een kamp in Zuid- Duischland overgebracht, als kampcomman dant fungeerde generaal N. Carstens, (die eenige maanden later aan een beroerte overleed. Bezoeken van en klachten bij den Zweedschen gezant over de slechte toestan den in het kamp richtten niet veel uit. Wel was de geestelijke verzorging beter, even als trouwens al in het kamp Stanislau. Er mocht bieehtgehoord worden en we hadden, vertelt de heer Frederiks, zelf een kerkin richting en altaar gemaakt met zelf ge- schiïderae paramenten. Ook In Neubranden. burg werden de noodige ontvluchtingspo gingen gedaan. Er was een heele onder- grondsche organisatie werkzaam, met val- sche papieren, valsche stempels, en we hadden ook een eigen berichtendienst. Eerst één radiotoestel, zelf gemaakt van Bayer-buisjes en gesmokkelde lampen, la ter beschikten we over zeven toestellen. We gaven een geheim krantje uit soms drie maal per dag, vooral toen later de toestand zoo gespannen werd. Toen de Russen het offensief aan den Oder begonnen, wilden de Duitschers het kamp in Westelijke rich ting verplaatsen, maar onder leiding van onzen nieuwen commandant, kolonel van Aller, weigerde het kamp en bloc. Op 26 April kregen we weer bevel te vertrekken we moesten in 5 cïagmarschen naar de El- te! Er vielen harde woorden, er werd weer eenstemmig geweigerd en met sabotage ge dreigd. Toen vertrokken de Duitschers zelf, op een kleine bewaking na. Het kamp werd voor alle eventualiteiten in staat van ver dediging gebracht, en 28 April naderden de Russen. De tanks kwamen op 7 km. afstand, de moffen gaven zich aan ons over, een an der deel ging er vandoor. Nederlandschë of_ ficieren namen de bewaking op zich. Des avonds om half twaalf kregen we na de melding van een Servischen uitkijkpost, out de Russen in aantocht waren, contact met de Russen. Maar eerst moesten we ons dekken voor het vuren van de groote T 34 Zilveren Priesterjubilea Van pastoor v. d. Lugt van Warmenhuizen en pastoor v. d. Kolk van Tuitjehorn. Dinsdag vierde de Zeergel. Heer Dr. J. v. d. Lugt, pastoor van Warmenhuizen, zijn zilveren priesterfeest. Na een feestelijken intocht op Maandagavond werd een plechtig lof gecelebreerd. Nadat Dinsdag alle paro chianen tot intentie van den jubilaris had den gecommuniceerd, droeg deze met assis tentie van den Zeereerw. Heer Th. v. d. Lugt als diaken en den Weleerw. Heer J. Schoonebeek als subdiaken, een plechtige H. Mis op, terwijl het zangkoor de Missa Cho- ralis van Refice uitvoerde De Zeereerw. heer v. d. Lugt, broeder van den jubilaris, hield de feestpredicatie. In de des middags'' gehouden receptie, die opgeluisterd werd door de zangvereeniging en studenten van het Seminarie, waarvan de pastoor 21 jaar leeraar was. bood burgemeester H. Nolet het parochiaal cadeau aan, een gouden cibo rie, er op wijzende, dat d«* jubilaris in het verleden een steun en trooster was en in de toekomst de geestelijke leider en goede herdei zal zijn. Velen kwamen den jubilaris die des avonds een plechtig lof celebreerde, gelukwenschen. Ook Pastoor F. J. v. d. K'olk van Tuitjen. horn vierde zijn zilveren jubileum. Een feestelijke intocht en plechtig Lof aan den vooravond ging ook hier vooraf. waarbij burgemeester H. Nolet. de heer P. Blom en de kapelaan welkomstwoorden spraken. Na een algemeene H. Communie door de paro chianen, droeg de jubilaris met assistentie van Pastoor van Houten van Burgerbrug als presbyter assistens en Kap. Bakker uit Am sterdam en Pater van Berkel, resp. als dia ken en subdiaken, een plechtige H. Mis op. De Hoogeerw. Deken G. Kuys uit Schagen hield de feestpredicatie. Tijdens de drukbe zochte receptie in het Vereenigingsgebouw werd het parochiaal cadeau, een levensgroot H. Hartbeeld, ter plaatsing voor de kerk, aangeboden; dit beeld werd Vrijdag geintro- niseerd. De LTB bood een bloemenmand aan en het onderwij zeiad personeel een schilderij. Nadat nog verschillende cadeaux waren aangeboden, werd de cantate Pries- terglorie ten gehoor e gebracht. Onder het danklof sprak de jubilaris een welgemeend dankwoord. Het koor sloot met de onder leiding van den heer Smit schitterend uit gevoerde cantate van Jos Vrancken. tanks! De eerste Russische patrouilles trof fen ons in dekking in de schuilloopgraven aan. Wij konden hun toeroepen, dat we Hol. landsche officieren waren we hadden een tolk bij ons in krijgsgevangenschap in een kamp hier, toenkwamen ze naar ons toe en omhelsden ons. Het was een zeer hèrtelijke begroeting, temeer daar de Rus sen spoedig te weten kwamen, hoe de Ne derlandsche officieren door clandestiene voeding en andere verzorging zeer veel hadden gedaan voor de zieke Russen (in het soldatenkamp met veel nationaliteiten, dat ook bij ons was) en welke Russen door de Duitschers volkomen verwaarloosd wa ren. De Russische troepen moesten met zwaar geschut de laatste Duitsche weer stand breken, hetgeen tot gevolg had, dat de stad plat geschoten werd. De verple ging werd onder patronage van de Russen berer. Er werd vleesch meel en ander goed eten voor ons gevorderd, zoodat we er al len in een paar weken weer bovenop wa ren. We hadden intusschen contact gekregen met 300 Nederlandsche arbeiders en namen ook 14 Nederlandsche vrouwen uit het kamp van Ravenbruch op. Er werden ver schillende sportwedstrijden gespeeld, waarbij de Nederlandsche kleuren werden hoogge houden. Op Donderdag 24 Mei des avonds om 7 uur kregen we bericht, dat om acht uur ons halve kamp zou vertrekken, de andere helft den volgenden dag. In eenige dagmar- schen ging het per auto en per trein naar de Nederlandsche grens, via Glanerburg naar Enschedé, en dan naar Weert. De tocht door het eigen vaderland was wer kelijk onvergetelijk. Overal werden we har telijk ontvangen, overal zagen we vlaggen en oranje, dat was allemaal onvergetelijk voor ons, die drie jaar lang niets van dat alles hadden mQgen zien, zoo eindigde lui tenant Frederiks zijn verhaal van een be wogen periode in zijn militaire loopbaan. In Memoriam Dokter Samuel Wytema >,Hij was de spil van het artsen- verzet in West-Friesland" Op de tweede Juni 1944 viel Dr. S. Wytema. te Westwoud door de hand van .een laag hartige*» sluipmoordenaar. Wel zelden zal een bericht de gemoederen der West-Friezen zoo geschokt hebben .als dat van deze laffe moord. Immers. Dr. Wy tema was een geziene figuur in West-Fries land; gezien bij zijn patiënten, die in hem den „geneesheer uit roeping" hebben ver loren; gezien bij 'velen in .wijde .omtrek, die op een of andere wijze met hem in aan raking kwamen; gezien vooral bij zijn col lega's. die in hem zagen de verpersoonlij king van hun ethische beginselen. Sam Wytema was een figuur. Waar c?e ethische principes van zijn offi cium nofcile'' in gevaar kwamen, stond Dr. Wytema op de bres. Was het dan wonder, dat hij een belangrijke rol kreeg toebedeeld in het verzet der Ne derlandsche artsen tegen de ideologie van het Nazi-regiem? Wytema heeft die taak volbracht met een ijver, die steeds ons aller bewondering zal blijven afdwingen. Zijn enthousiasme zijn geest van verzet werkten aanstekelijk op zijn ambtsbroeders. Hij was dan ook de spil van het artsenverzet in West-Friesland. Door verraad viel hij op 21 April 1942 in handen van de Gestapo. Maar de scherpste verhooren van den gluiperigen Gestapo- rechercheur Zernikow konden de Nazi's niet de zwakste draad in handen geven van het uitgebreide net, dat de artsen over geheel Nederland hadden gespannen om de ideëele belangen van hun beroep to- beschermen. Men heeft Dr. Wytema dan ook maar weer spoedig naar huis gestuurd. Zijn arrestatie had hem niet afgeschrikt. Wel werden voorzorgsmaatregelen genomen, maar het werk werd voortgezet. Behalve voor de artsen werkte Dr. Wytema "voor ieder, die in zijn omgeving was onder gedoken Spionnen, in dienst der Geallieer den, wisten zijn woning te vinden, wanneer zij in moeilijkheden zaten. Bij zijn patiënten hield hij den geest van verzet wakker. Was het wonder, dat zóó'n strijder de haat opwekte van het NSB-gebroed in West- Friesland, dat hij zoo krachtig bestreed? Had men hem te lijf gegaan met open vi zier, we hadden het kunnen begrijpen. Maar kan men zich iets lagers, iets gemeeners, iets gluiperigers indenken dan het naar bui ten lokken van een geneesheer in de uit oefening van zijn beroep, met het doel hem een kogel door het hart te jagen? Oh, laaghartige moordenaars, wat moet uw straf zijn? Wij zijn er zeker van, dat deze onmenschen zullen worden opgespoord en hun gerechte straf niet zullen ontloopen. 6 Juni 1944 hebben wij hem begraven. Het medeleven was indrukwekkend. Dr. Wytema, gij waart de steun voor uw vrouw, een voorbeeld vooi uw kindeken, maar vooral een schitteren 3 voorbeeld voor den Nederlandschen arts. die in u de ver persoonlijking zal blijven zien van alles wal goed is in het wezen van een goeden dokter. BAESJOU VOOR DE ZIELERUST VAN ONZE HELDEN. Als openlijk dankbetoon jegens degenen die voor onze vrijheid hun leven hebben gegeven, zal op bisschoppelijk voorschrift in alle kerken en kapellen van het bisdom Haarlem voor zooverdit nog niet is ge schied een plechtige Mis van Requiem worden opgedragen voor de zielerust van al degenen, die in den strijd voor ons va derland en onze koloniën het offer van hun leven hebben gebracht. Op Dinsdag 29 Mei is in de Kathedraal te Haarlem de pon tificale Requiem-Mis gezongen. D.W. PAARDEN! Er gingen Woensdag heel wat boeren met blijde gezichten en een paard aan den teu gel van de markt te Alkmaar huiswaarts Er waren 'n kleine 200 paarden aangevoerd, afkomsig van het depot Den Helder vande D.W. Op advies van de tien PBH's in het distric Alkmaar werden de paarden toege wezen aan de boeren- en andere bedrijven, die "er dringend behoefte aan hadden. De gemeentereiniging en de Amsterdamsche politie kregen ook enkele dieren. De prij zen varieerden van f250.tot f900,vast gesteld door 'n taxatiecommissie. Een paard dat alleen nog voor het abattoir goed was, ging voor f 150,weg. De opbrengst ver valt aan het Rijk. Over het algemeen waren de paarden in goede conditie. Er was veel publieke belangstel*'"" De geldcirculatie zal te zijner tijd door de Regeering worden gesaneerd. Ze zal daarbij geen onderscheid maken tusschen de oude, door de bezetting uitgegeven biljetten en de door Je Regeering zelf uitgegeven nieuwe biljetten. Evenmin zal verschil gemaakt morr den tusschen groote en kleine cour pures. Echter blijven de bankbiljetten van f 1000.en f 500.ooorloopig ongeldig. Ze mogen niet tegen andere biljetten worden ingewisseld. Help de Regeering door niet meer geld in uw zak, uw kas of thuis te bewaren dan U voor Uw persoonlijke of zakelijke uitgaven noodig hebt. Breng het overige evenals vroeger naar de Bank of Spaarbank. Des te eerder is de landshuishouding meer vlot. Over de theoretische en prac- tische beteekenis van het be grip democratie kan men van mee ning verschillen, maar de kracht van de Britsche democratie trekt toch wel sterk de aandaeht. Midden in de felste oorlogsjaren, die ook Engeland zelf niet hebben gespaard, leverden pers en parlement critiek op de Regeering en haar oorlogsbe- leid. Nauwelijks had Churchill den oorlog gewonnen, of, als gevolg van politieke verwikkeling werking van het democratisch staatsbestel! trad Churchill af! Zijn kabinet was de laatste vijf jaren inderdaad een coalitie-kabinet, waarin de drie groote partijen zaten, tot welke het partijwezen in Engeland zich prac tise!) bepaalt. Nu is er een over gangskabinet, dat alleen uit Conser vatieven bestaat; Churchill blijft premier, Eden minister van buiten- landsche zaken, de groote lijn gaat, natuurlijk, door tot na de verkiezin gen van 5 Juli. Dan rekent Labour op winst onder den invloed van de hernieuwde betrekkingen met Rus land, dat zoo zeer tot de catastrofale nederlaag van het nazi-regiem heeft bijgedragen. Daarnaast staat, dat Engeland onnoemelijk veel te dan ken heeft aan de talentvolle energie van den conservatieven Churchill. Al met al is het een bewijs voor de kracht van de Britsche democratie, dat het land, na vijf ernstige oor logsjaren en nog in zwaren strijd gewikkeld met Japan, de kracht proef van algemeene verkiezingen voor zijn volksvertegenwoordiging kan doorstaan! Distributie extra voedsel Er besaan nog veel misverstanden over de toekenning van extra-voedsel gedurende de laatste maanden der Duitsche bezetting. Dat is te betreuren, omdat de verkeerde in_ druk gevestigd zou kunnen worden, dat hier niet gToote dankbaarheid heerseht je gens de internationale Roode Kruisorganisa ties, die het Nederlandsche volk gedurende het dieptepunt van zijn voedselnood belan geloos en doortastend hebben geholpen met levensmiddelenverstrekkingen. Telkens hoort men de vraag: waarom heeft niet ook het platteland indertijd genoten van deze goede gaven? Het antwoord is eenvoudig: de le vensmiddelen waren beschikbaar gesteld en slechts toereikend voor die bevolkingscen tra. waar naar verhouding het grootste aan. tal der inwoners gebrek leed. Ook ten plat- telande, vooral daar, waar zich velen be vonden, door evacuatie of inundatie getrof fen, zou een extra-voorziening hoogst wel kom zijn geweest, doch de aanvoermoge- lijkheden waren beperkt. De vliegtuigen werden ook boven de dorpen gezien en dit wekte verwachtingen. Het was voor ons allen een teleurstelling, dat op het vlieg veld Bergen voor den kop van Noordholland naar verhouding beduidend minder werd afgeworpen dan bij de groote steden het géval was. De distributie van bet aldus ver kregen voedsel vond plaats te Alkmaar en Den Helder en voorts in enkele landelijke gemeenten. Het spreext vanzelf, dat deze regeling vooral hen niet bevredigde, die in de plaatsen woonden, grenzende aan die, waar uitdeelingen plaats vonden. Doch nu sinds enkele weken ook in deze streken re gelmatige verstrekkingen plaats vinden, waarbij de thans nog beschikbare Roode Kruisvoorraden in alle gemeenten wor den gedistribueerd, is er alle aanleiding on. der deze geheele zaak in gedachten een streep te zetten. Want tenslotte kunnen, nu de bevrijding telkens opnieuw en in andere verschijningsvormen 'wordt doorleefd nog slechts gevoelens van dankbaarheid heer- schen jegens hen, die de meest benarde Ne. derlanders in een donkeren tijd met den daad wisten te hplpen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1945 | | pagina 2