NIEUW
GEVAARLIJKE KLIP TE
FRISCO OMZEILD
ZATERDAG 9 JUNI 1945
BUREAU:
Hei SWe t
Rusland geeft toe in veto-kwestie
f3idl en werkt
Strijd op Okinawa in
laatste stadium
Een „dropping"-demonstratie
te Spanbroek
De Kabinets-formatie.
Het gewestelijk arbeidsbureau
te Alkmaar
Aattteeéening^n
41e JAARGANG - NUMMER 18655
NOCRDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs f 1.10 per maand: f 3.30 per kwartaal
Langestraat 42A
Alkmaar
Telefoon 4330
Met de onderteekening van de gezamen-
lijke verklaring der vier mogendheden,
die de voogdij over Duitschland op zich heb
ben genomen, is het lot van het Derde Rijk
bezegeld. Het is de logische consequentie van
de „onvoorwaardelijke" capitulatie, die weer
veroorzaakt werd door de volkomen en totale
nederlaag. Van eigenlijke voorwaarden der
overgave is dan ook geen sprake, hoogstens
van enkele algemeene grondslagen; onderhan
delingen daarover waren niet aan de orde.
Thans is het hoogste gezag in Duitschland in
- handen van de opperbevelhebbers van Ame
rika, Engeland, Rusland en Frankrijk, elk in
hun gebied, overeenkomstig instructies van
hun regeeringen. In kwesties, die geheel
Duitschland betreffen, handelen zij gemeen
schappelijk en gezamenlijk vormen zij den
controle-raad. Daarmede hebben de Groote
Vier de volledige en absolute controle over
eiken tak van leven en activiteit in Duitsch
land op zich genomen. De verklaring beteekent
de totale onderwerping echter niet de an
nexatie van Duitschland aan de geallieer
den, het ophouden van het bestaan van hot
Derde Rijk als souverélnen staat en het be
zegelen van het feit, dat eenig centraal Duitsch
gezag niet langer bestaat.
Het is van groot belang, dat de publieke
opinie thans eens eenigen tijd afwacht, wat de
gevolgen van een en ander voor het Duitsche
volk zullen zijn. Het lijdt geen twijfel, of de
vergelding komt in volle zwaarte op dat volk
neer, in overeenstemming met de verbijsteren,
de verantwoordelijkheid, welkeV dit volk als
geheel heeft te dragen. Hoe feroot die schuld
is. kan niet zoo-maar voor het wereldtribunaal
der publieke opinie worden vastgesteld. Te
genover uitersten van wraakzucht en chauvi
nistische haat denken wij aan de woorden van
den objectleven kampioen voor de internatio
nale rechtsorde van het Vaticaan, dat het
Duitsche volk, zelf veelzins slachtoffer van
terreur en verdrukking, „haar eigen redding
mag verdienen". En de martelaar van het
Nazi-verzet, de bekende dominee Niemöller,
hoopt eens naar Duitschland terug te keeren,
„om aan zijn volk het evangelie van dén le
venden Christus te brengen". Voor deze idea
len werkelijkheid zijn. zal het Duitsche volk
echter den zwaren kruisweg, een langen boete
gang hebben te gaan, als een voltrekking van
de gerechtigheid. In het belang van een wer
kelijke internationale rechtsorde, zal stellig
door de bezettende mogendheden een zoodanig
beleid worden gevoerd, dat eenerzij ds een her
opstanding van een Duitschland als onruststo
ker in Europa onmogelijk wordt. Anderzijds
zal op het program staan een gezonde en af
doende her-opvoeding van dat volk van ruim.
50 millioen mensehen. om te voorkomen, dat
in Europa's centrum een ordelooze massa van
'hopeloozen en onterfden gevormd wordt, als
welkome voedingsbodem voor nieuwe revolutie
en toekomstige anarchie!
De conferentie van San Francisco, die de wereldorganisatie van den vrede voorbereidt,
was op het doode punt gekomen door een meeuingsverschil, dat vérstrekkende gevolgen
dreigde te hebben. Het ging over de veto-kwestie. Rusland nam een verdergaand stand
punt in dan Amerika en Engeland, maar thans heeft Rusland toegegeven en kan de confe
rentie op dit belangrijke punt voortgang hebben. De regeeringen van Amerika en Engeland
hadden zich terzake rechtstreeks met de Russische regeering verstaan.
Het verschil liep hierover: In de overeenkomst van San Francisco zou worden bepaald,
dat de groote mogendheden het recht van veto zouden hebben, indien bij internationale
moeilijkheden, die tot een conflict dreigden te. leiden, een uitspraak na arbitrage zou worden
gedaan. De toepassing van dit veto-recht (veto, ik verbied) zou dus tot gevolg hebben, dat
de uitspraak practisch ongedaan werd gemaakt Rusland nu wilde, dat dit veto-recht niet
alleen toepassing moest vinden ten aanzien van de arbitrage-uitspraak, maar ook ten aan
zien van de twee daaraan voorafgaande fasen van de procedure, n.l. de vraag of een aan
klacht gewettigd is, en de vraag van het onderzoek. Dit zou de mogelijkheid van de geheele
procedure van den Veiligheidsraad op losse schroeven zetten. Geruimen tijd heeft dit
meeningsversch.il als een schaduw over de conferentie gehangen, thans komt, volgens radio-
Londen, uit San Francisco het verheugende bericht, dat Rusland in deze veto-kwestie toege
geven heeft, zoodat een gevaarlijke klip voor de belangrijke conferentie omzeild is. De slot
zitting kan over tien dagen tegemoet worden gezien.
H. HART-OCTAAF
Het H. Hartfeest is het groote feest
van liefde van den God-mensch,
waarheen de Kerk in de Junimaand
bijzonder in het octaaf sterk onze
gedachten richt. In het doorwonde
hart van den Zaligmaker, waar de
Kerk als Bruid van Christus gebo
ren is, ligt de toegang tot de Ark,
tot redding van de menschheid. Wat
ligt er niet een brandende actuali
teit in dit woord: Komt allen tot Mij,
die vermoeid en overladen zijt, en
Ik zal u rust geven!
ST. BONIFACIUS MISSIEHUIS, HOORN
Bijna vier jaren hadden we vastberaden, met
veel behelpen en tobben ons werk in ae bal
lingschap voortgezet, toen wij op den tweeden
Pinksterdag de bevrijdende boodschap ontvin
gen: „Morgen kunt U het Missiehuis weer be-'
trekken!" We konden het onszelf bijna niet
indenken, weer terug te gaan naar het Missie
huis, maar een week later woonden we er al
en waren de studenten van heinde en ver ook
reeds aangekomen. We voelen ons rijk met de
mooie kapel, de flinke lokalen, de ruime speel
plaats! Hadden we alleen nog maar wat ge
bruikte tennisballen dan kon er gespeeld wor
den ook. Wie geeft' ons dat laatste zetje? Dan
zouden we in de wolken zijn!
De strijd op Okinawa, waar reeds 66000 Ja
panners sneuvelden, is in zijn laatste stadium
gekomen. De Chineezen zijn op verschillende
fronten het offensief begonnen. Kioetsjan in
Zuid-China is bevrijd. Hier zijn 200.000 Japan
ners van de hoofdmacht afgesneden. In Hopel
bij Mandsjoerije is een 50 km strook aan de
kust bij Tientsin door de Chineezen bezet.
Het Japansche kabinet schijnt het parlement
buiten werking te willen stellen, om vertraging
m beslissingen te voorkomen.
EEN AANTAL. NEDERL. DUIKBOOTEN, die
o]R den Ailar.tischen oceaan en in de Mrddel-
landsche Zee tegen de Duitschers gestreden
hebben, is verplaatst naar den Pacific ter vét-
sterking van de Nederlandsche marinestrijd
krachten in den strijd tegen Japan.
DE VOEDSELPOSITIE IN BEIEREN, Wurt-
temberg en het Noorden van Baden is ernstig,
aldus Reuters correspondent te Munchen. In
sommige deelen zal de voorraad over enkele
weken uitgeput zijn, in de rest van het gebied
over vijf tot zes weken.
ROST VAN TONNINGEN, de landverrader en
bankroover, is uit het raam van de vierde
etage van zijn gevangenis gesprongen en ge
dood.
HET KABINET BODONI in Italië is afgetre
den. Het blijf< de loopende zaken waarnemen.
Als formateur schijnt verwacht te worden een
socialist of een Christen-democraat.
HET VATICAAN hlfeft den Duitschen am
bassadeur laten weten, dat het djens taak bij
het Vaticaan als geëindigd beschouwt.
MEER DAN 2 MILLIOEN dwangarbeiders en
krijgsgevangenen zijn thans uit het Engelscli-
en Amerikaansch bezette gebied van Duitsch
land gerepatrieerd.
Aanstaanden Maandagmiddag zal op de Groo
te Zomerdijk een demonstratie worden gege
ven van de droppings, het afwerpen van wape
nen door vliegtuigen, zooals deze tijdens de
bezetting aldaar, evenals op verschillende an
dere plaatsen in Noordholland, in nachtelijke
uren hebben plaats gehad. Van te voren zullen,
te twee uur, op het gemeentehuis te Spanbroek
de belangstellende autoriteiten worden ont
vangen. De prachtige voorraad gekleurde para
chutes zal eveneens worden tentoongesteld.
In het gebouw van 'de Eerste Kamer heeft
Donderdag een vergadering plaats gehad van
de voorzitters met de senioren conventen der
beide kamers en de heeren Drees en Scher-
merhorn, welke laatsten, zooals bekend, met
de kabinetsformatie zijn belast.
DE KUNSTENAARS, die niet bij de Cultuur
kamer aansloten, hebben te Amsterdam. in
aanwezgheid van Prins Bernhard. een opvoe
ring gegeven van «enige nieuwe Nederlandsche
stukken, waarvan o.a. het vierdeelige historie
spel „Vrij Volk" groot succes had. Een tournee
staat op het program:
HET NOORDZEEKANAAL wordt zoodanig
verbreed, dat ook de zgn. Liberty-schepen van
ruim 9000 ton, de haven van Amsterdam zullen
kunnen bereiken.
DE BELGISCHE PREMIER keerde Donder
dag terug in Brussel van zijn bezoek aan Ko
ning Leopold. Het Chrijrtelijk-democratische
orgaan „Cité Nouvelle" ziet aanwijzingen, dat
de koning besloten heeft terug te komen.
Oud-minister De Geer, die kort na zijn ver
trek als minister-president naar Londen, af
trad en naar Nederland terugkwam, om," vol
gens zijn zeggen, als ambteloos burger verder
te leven, zal zich binnenkort moeten verant
woorden; A.N.P.-Aneta meldt, dat bevorderd
wordt, dat tegen hem een instructie zal wor
den geopend.
Het artikel in „De Vrije Pers" over lande
lijke organisatie, waarop wij in ons nummer
van Donderdag reeds reageerden, was aanlei
ding voor het M.G. een persconferentie te Alk
maar te beleggen over het arbeidsvraagstuk.
Lt. Kennis begon met erop te wijzen, dat be
doeld artikel blijk gaf, dat men de juiste ver
houdingen niet kende. Spr. hield een pleidooi
voor het Gew. Arbeidsbureau, dat in de- oor
logsjaren werd misbruikt. Meer dan de helft
van het personeel is thans echter naar huis
gestuurd; de overblijvende zijn volkomen be
trouwbaar, de meesten hebben zichzelf zeer
verdienstelijk gemaakt. De volgende week
hoopt het bureau weer op normale wijze te
kunnen werken. De taak van dit bureau wordt
nog uitgebreid. Als tegemoetkoming aan de de
mocratische gevoelens van het Nederl. volk
wordt er een commissie van advies gevofmd
uit vertegenwoordigers van representatieve
vereenigingen van werkgevers en werknemers.
Arbeidsbemiddeling is uitsluitend de taak van
het arbeidsbureau. Het is onwettig en strafbaar
dat anderen zich daarmee inlaten.
Er zal worden gezorgd voor scholing, her
scholing en omscholing van de vakopleiding,
aanpassend aan de nieuwe eischen van het be
drijfsleven; er zijn voorschriften voor het bin
den van de werkgevers aan de werknemers.
Ieder, die zonder werk is, is verplicht zich te
doen inschijven. Ook is men verplicht, op aan
wijzing van den directeur van het A.B.bur.
werk te aanvaarden, doch het spreekt, dat de
dir. daartoe slechts in het uiterste geval over
gaat. De dir. bevordert heropname van arbei
ders in hun vroegeren werkkring, waaruit zij
door den bezetter zijn gehaald. Het ontslagver
bod blijft gehandhaafd; ontslag is mogelijk als
beide partijen het eens zijn of als de werkge
ver toestemming heeft van het A.B. Ook werk
nemers, aangesloten bij N.S.B. of verwante
vereenigingen, worden ontslagen. Bij redelijke
positieverbetering mag het A.B. het ontslag
niet tegenhouden. Geen personeel mag aange
steld worden zonder ontslagbewijs van den vo-
rigen werkgever of een ontslagvergunning van
het A.B. Voor elk bedrijf is een wachtgeld
regeling mogelijk. De werkverschaffing, later
werkverruiming, is vervangen door den Rijks
dienst Uitvoering Werken (D.U.W.). De loonen
bij de D.U.W. zijn gelijk aan die in het parti
culiere bedrijf, terwijl zoo mogelijk voor een
warmen maaltijd en voor# vervoer wordt ge
zorgd. Ook voor de D.U.W. kan de dir. van het
A.B. arbeiders aanwijzen. De D.U.W. heeft be
halve deoude objecten ook nieuwe objecten
i.v.b. met den wederopbouw op zijn program.
De gemachtigden voor den arbeid zijn weer
vervangen door de Rijksbemiddelaars met be
slissende bevoegdheid. Wat het personeel van
het A.B. betreft, wordt gestreefd naar tech
nisch geschoold personeel, waarbij zeker men-,
schen uit de illegaliteit en onderduikerskrin
gen de voorkeur zullen genieten. Wij komen op
hr-t arbeidsvraagstuk nog nader terug.
Deze oorlog was. wisten we, een oorlog om
de olie (en de benzine)! Dit is niet alleen in
den Pacific nog zoo. Er is een olie-oorlog in
zakformaat, die de huisvrouwen voeren. Een
zenuwen-oorlog om de mogelijkheden van de
brandstof. Er is geen steenkool, het hout raakt
finaal op, gas komt er nog niet, enz. Niet om
te mopperen, maar om feiten vast te stellen
zeggen we dat. Nu lezen wij, dat de geallieer
den tot 1 Juni niet alleen 79.000 ton levens
middelen naar het Westen van het land heb
ben gebracht, maar tot dienzelfden datum ook
47.000 ton brandstoffen, hoofdzakelijk vloei
bare. 47.000 ton olie en benzine, dat is nog al
wat. Door de geallieerden ter beschikking ge
steld. staat er in het bericht. Voor wie, waar
voor? vragen de huismoeders. Is die oliestroom
al heelemaal binnengeloopen ook? Bestaat er
geen kans, dat de naar brandstof snakkende
huismoeders daar een paar keer een litertje
van krijgen? Wat zou dat een uikomst zijn!
Niet sympathiek is de manier waarop ver
schillende, vooral vroegere illegale, bladen de
figuur van prof. de Quay bespreken. Hij was
vroeger een van de mannen van het Unie-
driemanschap. Nu heeft de Unie in eenige
gestes ten. opzichte van de Duitsche bezetting
fouten gemaakt. In hoeverre de Quay zelf aan
die fouten debet is, weten wij niet en weten
de meeste schrijvers van de critiek ook niet.
Maar de Quay is een man van formaat en die
hebben we in Nederland niet te veel. dus op
zulke menschen moeten we zuinig zijn.
Vreemd is het ook, dat men in kringen, die
spuwen op de methoden van de oude politieke
partijen, nu zelf meedoet aan een ouderwet-
sche hetze tegen een verdienstelijk vaderlan
der van volstrekt zuivere allures, die onlangs
door de Kroon tot minister van het nu de
missionaire kabinet geroepen werd. De ma
nier, waarop dat gebeurt, is eenvoudig klem.
En dat in een grooten tijd!
Prof. dr. ir. J. GOUDRIAAN, afgetreden als
president-directeur van de Nederl. Spoorwegen,
is benoemd tot regeeringsadviseur voor het ge
heele energievraagstuk, dus de voorziening,van
brandstoffen, gas. electriciteit enz., het zoo ge.
wichtige probleem voor bedrijfsleven en gezin!
NIEUWE BONNEN
Aardappelen
Tot en met 16 Juni a.s. geeft bon 12 van de
MG-kaart recht op het koopen van 2 kg aard
appelen. Deze bon behoeft niet bij de Centrale
Keuken te worden ingeleverd.
Boter en kaas
Bon 13 van de MG-kaart als bestelbon inle
veren bij den gewonen leverancier voor 125 gr.
boter, ai' te leveren tusschen h) en 13 Juni,
door denzelfden winkelier.
Bon 14 idem voor 100 gram kaas.
Deze bonnen uiterlijk Zaterdag 9 Juni inle
veren tegen ontvangbewijs, dat met de in de
week van 1016 Juni aan te wijzen koopbon
recht geeft op de aangewezen artikelen.
Zelfverzorgers mogen de boterbon 13 M.G.
ook inleveren.
Biscuits
Op bon reserve 18 M.G.-kaart is tot en met
9 Juni 300 gram biscuits verkrijgbaar.
DE DISTRIBUTIEKRINGEN
Nogmaals wordt het publiek erop attent ge
maakt. dat tot het district Alkmaar behooren
de distributiekringenAlkmaar. Helloo, Ber
gen, Oudorp, Langen dijk. Harenkarspel, Heer-
hugowaard. Spanbroek, Wognum. Zwaag, Ven
huizen, Hoorn, Enkhuizen en Medemblik. Tot
het district Den Helder behoorèn: Zijpe, Bar-
slngerhorn en Wieringermeer.
Directeur E. J. M. Stumpel; hoofdredacteur
H. N. Smits; gewestel. redacteur Frans Otten;
verantw. voor de advertenties mej. C. W. J.
Smit; druk: drukkerij Noordholland,
