NIEUW
Belgische Koningskwestie leidt
tot Regeeringscrisis
DINSDAG 19 JUNI 1945
Paus over heiligheid van het
huwelijk
Groote vloot op weg naar
Borneo's oliecentrum?
Ingrijpend besluit inzake
belastingheffing
J
C. O.
raid
41e JAARGANG - NUMMER 18659
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig Vondel
Abonnementsprijs t 1.10 per maand: I 3.30 per kwartaal
BUREAU:
Langestraat 42A
Alkmaar
Telefoon 4550
„Eiyen po-iitie& u-eJikatid
onmU&uaA"
„Voor de taak van staatkundige vorming
blijft in ons land met zijn gemengde
geestelijke bevolking in het algemeen belang
een eigen politiek verband der katholieke Ne
derlanders onmisbaar in den huidigen tijd
van geestelijke spanning meer dan ooit"
ziedaar de uitspraak, waartoe de leiding van
de Katholieke Staatspartij eindelijk is geko
men. Zij bevreemdt ons niet. Wy hadden haar
verwacht en mogen zeggen, dat wij de lezers
er de laatste weken op hebben voorbereid en
geestelijk bereid gemaakt, voor zoover dat
noodig was. Eet interessante manifest behelst
verder de mededeeling, dat de partijfunctio
narissen hun mandaten ter beschikking moeten
stellen, het dagelijksch bestuur van de Partij
verklaart Zichzelf daarmede eveneens demis
sionair. Het doet natuurlijk de loopende zaken
af wat de gewestelijke en plaatselijke instan
ties eveneens zullen doen. die vandaag of mor
gen dus hun menschen bijeen zullen roepen,
om het manifest van de leiding te bespreken.
Wat de verkiezingstaak van dè Partij zal zijn
wordt afgewacht, maar wat de vorming be
treft, is bereids een Katholiek Staatkundig
Centrum gesticht, dat aan de discussie over
beleid en organisatie leiding zal geven. Dit
centrum zal. naar wij vermoeden ook geweste
lijk en plaatselijk een breede „vertrouwens
basis" vormen, onmisbaar voor het staatkun
dig leven der Katholieken. Het moge onnoo-
dig zijn, na de jongste publicaties in dit blad,
nog op te wekken tot eendrachtige samenwer»
king voor den geestelijken en materieelen we
deropbouw van ons vaderland. In het jongste
verleden wat zijn tien jaren! heeft de
Katholieke Partij voor dien wederopbouw
bruikbare bouwstoffen aangedragen en belang
rijke richtlijnen zijn in de bezettingsjaren ge
reed gemaakt. Zoowel met de herordening
van het sociaal-economisch leven, als met de
herziening van ons staatsbestel was de Partij
haar tijd Ver vooruit. Dat zes jaar geleden de
mogelijkheid van verwezenlijking van deze
richtlijnen door de internationale gebeurtenis
sen gewelddadig verhinderd werd, is haar
schuld niet. De Partij wilde toen reeds, en nu
niet minder, een radicale vernieuwing van den
opbouw van maatschappij en staat, door herstel
van de organische gedachte. In dit opzicht
ging de opzet zeer ver en was het Katholieke
volksdeel den tijd vèr vooruit. Ook wat de
staatkundige hervormingen betreft. Een rap
port voor de herziening van ons staatsbestel
bevatte plannen, welke ook thans zeer bruik
baar zijn voor een grondige verandering. Heeft
men wijders ooit krasser standpunt gehoord
en gezien tegenover het kapitalisme, dan van
onze zijde? Niet alleen negatief, maar ook
positief! Niet alleen, zoo was het standpunt
van de Katholieke leiding, moesten de uitwas
sen van het kapitalistische stelsel worden uit
gesneden, maar ook moesten wettelijke maat-^
regelen genomen wordentegen verkeerde
machtsvorming van diverse kapitalistische ver
schijningsvormen. Stellig zal in de naaste toe
komst zeer ver moeten worden gegaan, zooaat
de sociale rechtvaardigheid verwezenlijkt kan
worden en....,de sociale liefde niet meer
wordt miskend. Vergissen wij ons niet, dan zal
bijv. nog meer dan in het verleden de riadruk
vallen op het sociale' element in de orde
ning. Wanneer er personen en groepeeringen
zijn, die in dit opzicht vérgaande veranderin
gen willen, dan kunnen wij met St. Paulus ge
tuigen: Wij ook! En dat niet nu pas. maar dat
reeds lang, op grond van overtuiging en stu
die. In eigen verband stellen wij niet alleen
geestdrift en voortvarendheid, maar ook erva
ring en verantwoordelijkheid in dienst van het
Vaderland, „in eendrachtige samenwerking van
allen", maar in het licht van eigen beginse
len, welker onschatbare waarde voor het ge
meenschapsleven zooals het Manifest te
recht doe* opmerken „andermaal gebleken
is in den strijd egen den bezetter en den aan
rander van onze nationale eer en ons natio
naal cultuurbezit'
RIJ WIELEN DISTRIBUTIE
Volgens de laatste berichten zal de verdee
ling van de rijwielen uit de krijghviit a's
volgt plaats vindenAlle fietsen, welke van
de Canadeezen zijn overgenomen, gaan naar
de „Simplex" fabriek te Amsterdam om in
rijdbaren staat te worden gebracht. Daarna
wordt beoogd de rijwielen geheel in handen
te stellen van Rijksmetallum (Rijksbureau
voor Verwerkende Industrieën, Sectie Metaal
verwerkende Industrie), die t.z.t. nadere me-
dedeelingen zal doen over de wijze van distri
butie.
NA EEN SCHISMA van 77 jaren heeft de
orthodoxe kerk van Bulgarije zich wederom
vereenigd met de Grieksch-Orthodoxe kerk te
Constantinopel. 1
Een creigende en gespannen toestand is in België ontstaan ten gevolge van de bekende
koningskwestie. Koning Leopold heeft n.l. besloten, naar zijn land terug te keeren, waarop
de Socialistische Partij heeft besloten, de algemeene staking af te kondigen, indien dat ge
schiedt! Men begrijpt wel, dat er meer achter zit, als dergelijke paardemiddelen in dezen
tijd worden toegepast! Het kan eenvoudig niet waar zijn, dat de Socialisten, die toch ook in
België wel weten, wat er in de wereld op het oogenblik te koop is, een dergelijk gewelddadig
dwangmiddel gaan toepassen, alleen omdat zy meenen, dat de Koning ten onrechte in het
land gebleven is in 194Ó en omdat hij eventueel een telegram gezouden zou hebben, toen
Hitler in 1941 jarig was. Er zit hier meer groote politiek achter. Vergeet niet. dat Engeland en
Frankrijk hoogst gebelgd waren, toen Leopold in 1940 capituleerde. Vergeet ook niet, dat
België in de eerste maanden na de bevryding ontzettende binnenlandsche moeilijkheden heeft
doorgemaakt, waarin ook de communisten een actieve rol speelden, die nu nog wel niet zal
uitgespeeld zijn. Vergeet verder niet, dat de tegenstanders van den Koning diens jeugdigen
zoon prins Boudewijn op den troon willen hebben, die natuurlijk met een regentschapsraad
zou moeten regeeren, op de samenstelling waarvan de dan aan het bewind zynde regeering
natuurlijk allen mogelijken invloed heeft.
Voeg daabij de vrees van de tegenstanders,
dat de Koning een bewind van te persoonlijk
karakter zou willen voeren, en men heeft
eénige verklaringen voor het feit. waarom deze
zaak tot zulk een dreigende hoogte wordt op
gevoerd. Vooral aan Katholieke zijcle vindt
men de voorstanders van den Koning, die mee
nen. dat aan Leopold niets te verwijten viel,
dat hij als Opperbevelhebber van het leger
het land niet kon verlaten en dat hij niets ge
daan heeft, dat tegen de rechten van de con
stitutie en de belangen van het land mdruischt;
de kwestie van het telegram acht men een ver-
Valsching. Volgens de laatste berichten zou
Koning Leopold heden, Dinsdagmorgen, een
verklaring afleggen voor de pers. Hij schijnt
nog niet van plan te zijn, reeds direct naar
Brussel terug te keeren. Zijn raadgevers zullen
nogmaals in overleg treden met den minister
president van den Acker, die op" zijn beurt al
had verklaard, dat hij nog hoop had, aan het
bewind te kunnen blijven. Hij zou: echter met
zijn regeering aftreden op hetzelfde oogenblik,
dat de Koning den. Belgischen bodem betrad.
Bij voorbaat zou de Komng dus een nieuw
kabinet by de hand moeten hebben! Minister
v. d. Acker heeft de bevolking verder tot
kalmte aangemaand, „totdat het aftreden van
zijn regeering eventueel een feit zou zijn".
Daarna is kalmte z.i. blijkbaar niet meer noo
dig! Met stomme verbazing vraagt men zich
af, of het onvermijdelijk moet zijn. het ook
zwaarbeproefde Belgische land op 'dergelijke
wijze in avonturen te storten.
In smetteloos Fransch heeft Z. H. de Paus
Zondagmiddag een radiotoespraak gehouden
tot de Fransche katholieken, die ter gelegen
heid van het honderd-jarig bestaan van het
„Apostolaat des Getaeds" vereenigd waren in
de „Sacré Coeur" op Montmartre te Parijs.
De Paus behandelde hierbij in het bijzonder
de heiligheid van het huwelijk, die in gevaar
wordt gebracht door echtscheiding, een losban
dig leven, onwelvoegelijke vertooningen en de
onchristelijke pers. Hij wees op het belang
voor Frankrijk, van gezonde en degelijke groote
gezinnen, waarmede de toekomst van het land
nauw verbonden is.
DE KABINETSFORMATIE
Dat in het komende kabinet geen Katholieken
zouden worden opgenomen, noemt „Parool"
een boosaardige bewering, die van eiken grond
ontbloot is. Verwacht werd, dat het kabinet
„begin deze week" gereed zou zijn. „Trouw"
daarentegen meldt, dat de zaak nog lang niet
in kannen en kruiken is.
EEN VERLOREN SCHAT? In een diepe
rots ten Zuidoosten van Mexico-stad meent
men de verloren schat gevonden te hebben
van Fernando Cortez, den veroveraar van
Mexico. Men vond 15 kisten gevuld met goud
en zeldzame edelsteenen.
EEN ECONOMISCHE COMMISSIE onder
leiding van oud-minister Weiter heeft in Zuid-
Amerika een onderzoek ingesteld naar afzet
mogelijkheden voor Nederlandsche producten
en naar de mogelijkheid van emigratie naar
dat land.
f3idl en tverbi
ONWRIKBAAR VERTROUWEN
op God leerde ons de liturgie van
den vierden Zondag na Pinksteren.
„De Heer is mijn licht èn mijn heil,
wien zal ik vreezen? De Heer is de
Beschermer van mijn leven, voor
wien zal ik benauwd zijn? Mijn vij
anden, die mij kwellen, zijn mach
teloos geworden" (intr.) En wij blij
ven bidden met de Collecta: „Vergun
ons, Heer, dat èn de loop der wereld
door Uw Voorzienigheid rustig, voor
ons geleid worde èn Uw Kerk zich
over een ongestoorde godsvrucht
moge verblijden."
Volgens Amerikaansche berichten is een
groote geallieerde vloot op weg naar Balik
Papan, het groote oliecentrum aan de oostkust
van Borneo. Heden, Dinsdagmorgen, waren deze
berichten van officieele zijde niet bevestigd.
Vier middelgroote Japansche steden zijn
Maandag voor liet aanrbeken van den dag ge
bombardeerd met 3000 ton brandbommen
Omoeta en Kajosjima op Kioesjoe en Haraa-
matsoe en Yokkaitsji op Housjoe.
Op Borneo zijn de Australiërs van Broenei
uit 6 mijl gevorderd in de richting van Sara
wak. Gealieerde vliegtuigen, waaronder Neder
landsche, hebben Japansche geschutopstellin-
gen n Balik-Pa'pan gebombardeerd.
Op drie belangrijke heuveltoppen vechten de
Amerikanen tegen de overblijfselen van het
Japansche garnizoen in het Zuiden van Oki
nawa. In he centrum van de Yoejoehelling zijn
de Japanners samengedreven op een gebied
van nog slechts 8 vierkante mijl.
Eenheden der Britsche Pacificvloot hebben
op 14 en 15 Juni j.l. Truk, Japan's sterkste ves
ting in het middenvan de Pacific hevig aange
vallen. Geen enkel Japansch vliegtuig werd in
de lucht waargenomen.
Vierduizend Nederlanders
in Noorwegen ontdekt!
Naar uit Stockholm wordt gemeld, heeft de
Nederlandsche regeerings-repatrieeringscommis-
sie aldaar verklaard, dat in NooiAvegen 4000
Ned?rJnnders werden ontdekt. Zij worden goed
verzorgd en zullen zoo spoedig mogelijk naar
huis v:orden gezonden.
De enorme schade aan onze
cultuurgrond
230.0<KI H.A. cultuurgrond is in totaal in Ne
derland door den oorlog en hoofdzakelijk door
Duitsch wangedrag beschadigd. Door inundaties
namelijk 180.000 H.A., waarvan 80.000 door zout
water; het overige door aanleg van vliegvel
den en versterkingen.
EERSTE HARINGLOGGER NAAR ZEE!
De eerste haringvisscher, de logger KW 37,
schipper H. Plug. van de Reederij H. Parlevliet
uit Katwijk, is Maandag uit IJmuiden ter ha-
ringvisscherij vertrokken. Uit Schotland ont
vangen berichten melden goede Vangsten op de
Noordzee, gemiddeld van 150 cran (1 cranj^
anderhalf ton). c
DE M.C. VAN NOORD-HOLLAND
BIJ DEN BISSCHOP
De Provinciale Militaire Commissaris voor
Noord-Holland bracht een bezoek aan Z. Exc.
den Bisschop van Haarlem, met wien hij in
een langdurig onderhoud allerlei gebeurtenis
sen uit den bezettingstijd en problemen van
het heden besprak.
PATER H. DE GROOT C.S.S.R.
Zaterdagmiddag if^na een kortstondige ziek
te op 71-jarigen leeftijd in de St. Josephsticn-
ting te Bergen overleden de bekende retraiie-
propagandist pater* Kenricus de Groot C.s.s.R.
Na een verblijf van 21 jaren als vice-provin-
ciaal der paters Redemptoristen in de missie
op Suriname, begon pater de Groot zijn re-
traitewerk te Amersfoort. Sedert ong. 10 jaren
kent geheel katholiek Noordholland dezen
sympatheken, hartelijken, eenvoudigen onder
directeur van het St. Petrus Canisius Retraite
huis te Bergen, die onvermoeid steden, dorpen
en gehuchten afsjouwde op zijn propaganda-
tochten voor het retraite- en bezinningswerk.
Direct na de capitulatie van het Duitsche le
ger toog pater de Groot vol goeden moed naar
Bergen, om het totaal ontredderde Retraite
huis voot de ontvangst van retraifcanten in ge
reedheid te brengen. Helaas zal hij dezen dag
niet beleven. Laat Katholiek Noordholland de
zen pionier van het retraitewerk eeren, door
zijn werk voort te zetten en zijn verlangen
„iederen Katholiek periodiek een retraite te
doen meemaken", te volvoeren. Pater de Groot
wordt Woensdag a s. op het Zusterkerkhof van
de St. Jozefstichting te Bergen begraven. De
plechtige Uitvaartdienst is om half 10, de
plechtige Metten Dinsdagavond 7 uur. Voor
belangstellenden bestaat gelegenheid deze
plechtigheden in de kapel van de St. JV>zef-
stichting bij te wonen.
Jlante£&mmq£ri
Op de Internationale Voedselconferentie te
Londen heeft minister drs. Gispen verklaard,
dat de voedselkwestie zoo ernstig is, dat, in
dien wij er niet in slagen haar op te lossen,
er. groot gevaar voor onlusten dreigt. De mi
nister riep op tot internationale samenwerking,
welke ook op dit punt zeker noodzakelijk is.
Nu viel ons in dit verband een ander bericht
uit Londen op, waarin staat, dat verleden jaar
in Engeland duizenden tonnen voedsel verloren
zijn gegaan door gebrek aan geschoolde werk
krachten bij het oogsten, en daarom hebben
de Britsche Landbouworganisaties gewaar
schuwd, dat er weer schrale oogsten zullen ko
men in den a.s. winter, wanneer de oogst in
Engeland niet volledig wordt binnengehaald.
Vandaar vroegen zij landbouwverlof voor boe
renzoons en arbeiders. Wij mogen er natuurlijk
niet aan twijfelen, dat in ons land bij de re-
cruteering en dienstneming met dit punt
ernstig rekening zal worden gehouden. Van
hoogerhand heert men dit ten aanzien van de
toelaatbaarheid van vrijwillige dienstneming
al verzekerd: wie niet gemist kan worden, mag.
niet gaan. Maar ook tèn aanzien van de op
komst van dienstplichtigen heeft de landbouw
onafwijsbare belangen, die de belangen van de
volksgemeenschap en zelfs van de veiligheid
van den Staat zijn; daarom kan er op ver
trouwd worden, dat naast de noodzaak om vol
doende te moh'iliseeren tegen den bui er'and-
schen vijand, in casu Japan, ook de mobilisatie
tegen den binnenlandschen vijand, het gevaar
van weerkeerend voedselgebrek, afdoende zal
zijn.
De Minister van Financiën, dr. Huijsmans,
heeft een en ander gezegd over den financiee-
len toestand van ons land. Het zijn bekende
klanken uit een iets verder dan het allerjongste
verleden' „Wij kunnen in Nederland geen af
zonderlijke monetare politiek voeren", „ons
staatscrediet en ons prestige in het buitenland
moeten worden gehandhaafd en versterkt", „de
handhaving van den gunstigen naam van ons
staatscrediet in het buitenlnd kan slechts be
stendigd worden door een constructieve, maar
tevens voorzichtige financieele politiek", „wij
moeten hard werken, met gepaste soberheid",
en dergelijke meer. In den grond van de zaak
is dat alles juist, maar het is erg algemeen.
Zoo op het eerste gezicht kon het gezegd zijn
in de slechtste jaren van onze financieele po
litiek, die de waarde van den arbeid en de
afdoende hulp aan de werkloosheid opofferde
aan het staatscreiet. Al is het onaangename
woord uit dat verleden („wij moeten aanpas
sen") niet gebruikt, het is natuurlijk wel be
doeld. Wij zullen ook zeker moeten aanpassen,
maar dan redelijk en niet in die vroegere neer
drukkende mate, die geen perspectief bood.
„Hard werken en soberheid" zijn twee kardi
nale deugden in dezen tijd, die ook om andere
dan zuiver financieele motieven aller inspan
ning verdienen, juist omdat ze zoo in discre-
diet zijn geraakt!
GULDEN EN POND
De Minister van Financiën heeft medege
deeld, dat de gulden aan het Pond Sterling is
gebonden. Wij kunnen, zei hij in een perscon
ferentie, als klein land geen afzonderlijke mo
netaire politiek gaan voeren. De koers van het
Pond is bepaald op f 10.69.
De Staat wenscht niet achter het
net te visschen.
Er is tot stand gekomen een koninklijk be
sluit van slechts twee artikelen, dat den mi
nister van financiën machtigt, „ter bevorde
ring van de regelmatige heffing, zoowel van
bestaande als van mogelijk nieuw in te voeren
belastingèn, algemeen verbindende voor
schriften uit te vaardigen met betrekking tot
het verplicht of vrijwillig stellen van zeker
heid, in geld of anderszins voor bestaande of
toekomstige belastingschulden.
Het behoeft wel geen betoog, dat de staat
dringend geld noodig heeft. De belastingen,
die daartoe thans noodig zijn, zouden reeds
lang zijn ggïnd, als er door de verwarring van
het laatste jaar niet een groote achterstand
was ontstaan. Het nieuwe K.B. maakt het mo
gelijk, die gelden reeds van de belastingbeta
lers te vorderen, voordat hun voor elke belas
ting afzonderlijke aanslagen worden opgelegd.
Onze volksgemeenschap heeft voordeel van
deze regeling, o.m. omdat de fiscus de hand
op het geld kan- leggen, zoolang dat nog bij
de belastingbetalers aanwezig is. Er is veel
minder gevaar dan anders, dat aanslagen on
inbaar worden, omdat zjj zoo laat zijn opge
legd. Niet alleen voor bestaande, maar ook
voor toekomstige belastingschulden kan de
minister een regeling maken, volgens welke
de belastingadministratie iemand kan ver
plichten tot het stellen van zekerheid. Hierbij
wordit in de eerstee plaats gedacht aan één of
meer heffingen, waardoor in het bijzonder ook
diegenen worden getroffen, die,, zich geduren
de de bezetting hebben verrijkt op onmaat
schappelijke wijze. Over den rechtgrond van
zulke belastingmaatregelen zullen de meeste
Nederlanders het eens zijn. zij zullen-ook be
grijpen, dat de bijzonderheden van deze ko
mende belastingmaatregelen nu nog niet kun
nen worden tegengegaan.
Het Ministerie van Financiën is uit alle
macht bezig de belastingheffing zoo spoedig
mogelijk weer in ordelijke banen te leiden.
Daartoe zijn maatregelen noodig, die forscher
zijn dan men in normale tijden goed zou ach
ten. Het Koninklijk Besluit, waarover hierbo
ven werd bericht, is een voorlooper van één
van deze maatregelen.
Directeur E. J. M. Stumpel; hoofdredacteur
H. N. Smits; gewestel. redacteur Frans Otten;
ventfitw. voor de advertenties raej. C. W. J.
Smit; druk: drukkerij NoordhollandL
