NIEUW
Internationaal front tegenSpanje
Voeden wij de Duitschers?
DONDERDAG 21 JUNI 1945
BUREAU,
Hoe Polen den
Noordoostpolder redden!
Kans op terugkeer der monarchie?
„Landmijnen" - Doodsgevaar
Nederlanders in den
strijd tegen Japan
Volksstemming over de
Belgische Konings
kwestie?
De laatste schoten
op Okinawa
Er gebeuren meer gekke dingen
Zware straffen geeischt in
Poolsch proces
41e JAARGANG - NUMMER 18660
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs f 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
Langestraat 42A
Alkmaar
Telefoon 4330
SctyÜtóEeuCtl
„Vernieuwing en beveiliging van het
gezinsleven" is een der programpunten
van de Nederlandsche Volksbeweging. Met
groote belangstelling zien wij de nadere uit
werking juist van dit punt tegemoet. De nieu
we gemeenschap immers zal op het-gezin ge
bouwd zijn of ze zal niet zijn. Sterke, groote
gezinnen zijn het merg van de natie. Die ge
dachte moet weer meer gemeengoed worden
onder ons volk. Ook internationaal wordt dat
meer en meer ingezien. Frankrijk verloor aan
vankelijk den oorlog, omdat de zeden verslapt
waren door een gedegenereerd gezinsleven. Het
was de Paus, die dezer dagen het Fransche
volk opgeroepen heeft, de heiligheid van het
huwelijk pijler van het gezinsleven te
herstellen en het gezinsleven te beveiligen
door maatregelen van afweer, tegen de krach
ten. die het christelijk gezin bedreigen. Maar
ook positieve maatregelen van geestelijken -en
stoffelijken aard moeten worden genomen. Dit
Was, blijkens een van zijn laatste verkiezings
redevoeringen, ook de meening van Winston
Churchill: radicale maatregelen moeten wor
den genomen, om tot grootere gezinnen te ko
men. Zoo staat de zaak bij ons niet heelemaal,
maar wel blijft zorg geboden voor het groote
gezin, dat de beste bron is voor een gezond
gezinsleven en voor een gezonde maatschappij.
Actieve gezinspolitiek is een actueel probleem,
waarbij het geestelijke voorop sta. Stelselma
tig zal moeten worden aangekweekt het
plichtsgevoel tegenover staat en maatschappij
bij de zorg voor een voldoend groot nageslacht.
Dat plichtsgevoel schiet het best wortel in een
krachtig ontwikkeld godsdienstig leven. Er
moet op nog grooter schaal weer een
einde komen aan de materialistische levens
houding, die de primaire levensplichten schuwt.
Daarnaast zullen, ook door wettelijke maatre
gelen van de Overheid, de materieele voor-
waarden moetgn wordén geschapen voor de
gezonde ontplooiing van het gezinsleven. Waar
schijnlijk zal met de zeer goede maatregelen
als de ruime kinderaftrek in de belastingen en
de kinderbij slagregeling niet kunnen worden
volstaan. Het gaat er nu niet meer om. de
sociale draagkracht „naar behoeften te distri-
bueeren" alleen. Het doel zal moeten zijn
een zoodanige regeling, dat een toenemend
aantal kinderen financieele voordeelen inplaats
van kosten meebrengt. Wij leven in een tijd,
dat „radicaal" een van de modewoorden is.
Hier zullen wij zeker radicaal moeten zijn en
wij gelooven ook, dat in heel wat kringen een
radicale omwenteling in de houding ten op
zichte van het groote-gezinnen-probleem het
eerst-noodige is.
„CANADAPLEIN"
Burgemeester en Wethouders van Alkmaai
hebben besloten aan het voormalig Zieken
huisterrein, begrensd door de Paternoster-
straat en de Molenbuurt, den naam te gever
van „Canadaplein", als herinnering aan hel
verblijf van de Canadeezen alhier.
Aan de directie van den Noordoostpolder Is,
naar het Leeuwarder Paroo] meldt, een rapport
aangeboden, waarin wordt uiteengezet, hoe de
Noordoostpolder gered werd.
Volgens dit rapport, dat is samengesteld door
Ir. J. Laan en H, de Lang van den dienst der
Zuiderzeewerken te Lemmer, arriveerden in
Januari met een nieuwe Duitsche bezetting
vijf Polen, die ,tot militairen dienst waren ge
dwongen. Vier van hen traden direct in con
tact met de samenstellers van het rapport en
met enkele marechaussees, teneinde de voor
genomen vernietiging van de dijken te voor
komen. Toen de Duitschers in den nacht v&n
16 op 17 April de aangebrachte lading wilden
ontsteken, waren drie der Polen op hun post,
n.l. Lipowski, Brillowski en Sloma; hun beide
kamerrden waren door de Duitschers meege
nomen. Gebruik makende van de verwarring,
die de eerste schoten der Canadeezen brach
ten, nam Lipowski de lont weg. De twee ande
re Polen hadden int-usschen de wacht betrok
ken achter een machinegeweer en daardoor
waren de Duitschers niet meer in staat hun
plan te volvoeren.
PRESIDENT RECHTBANK ALKMAAR
Wegens zijn benoeming tot procureur-fiscaal
van den Bijzonderen Raad van Cassatie te
's-Gravenhage, zal Mr. A. M. Baron Tuyl van
Serooskerken zijn functie van president van
de rechtbank neerleggen, evenals die van
Hoofd van den Polïtieken Opsporingsdienst;
deze laatste functie zal hij, op verzoek van
den M.C. echter nog eenigen tijd blijven waar
nemen. tot een geschikt opvolger is benoemd.
Directeur E. J. M. Stumpel; hoofdredacteur
H. N. Smits; gewestel. redacteur Frans Otten;
verantw. voor de advertenties mej. C. W. J.
Smit; druk; drukkerij Noordholland.
De Internationale Conferentie te San Francisco heeft een merkwaardig besluit genomen:
Spanje wordt niet tot de wereldorganisatie der Vereenigde Naties toegelaten. Zoo is het
natuurlijk niet gezegd, maar toch beoogd. Het besluit komt hierop neer, dat niet toegelaten
worden „landen die regeeringen hebben, welke met militairen steun van de vijanden der ge
allieerden aan het. bewind gekomen zijn". Dat is dus Spanje. Enkele vragen rijzen, ondanks
het applaus, dat op dit besluit te Frisco volgde. Is deze beslissing juridisch juistToen in
het voorjaar van 1939 de burgeroorlog eindigde en het Franco-bewind bevestigd werd, waren
Duitschland en Italië nog niet de vijanden der geallieerden! Is het besluit sportief? De
burgeroorlog toegegeven dat ze een krachtmeting was tusschen internationale dictatoriale
machten is geëindigd, de democratie zou haar verlies moeten nemen! Ten derde: is de
beslissing van Frisco democratisch? Democratie erkent toch ook de vrijheid, van anderen, om
den. regeeringsvorm te hebben, die uit 'de omstandigheden voortvloeit! Intusschen ontgaat
de ontwikkeling van de internationale politieke strooming Spanje niet. Franco heeft een
staatsraad benoemd, die de mogelijkheden van de troonopvolging en de positie van den wet
tigen troonopvolger Don Juan onderzoekeft zal. Franco heeft uitlatingen gedaan, die er op
duiden, dat hij herstel der monarchie als ^een actueele mogelijkheid ziet.
Het Provinciaal Militair Commissaraat in
Noord-Holland vestigt nogmaals de èandachl
op het groote gevaarwaaraan' men zich
blootstelt door het betreden van gebieden,
waar zich landipijnen bevinden, door het spe
len met oorlogsmateriaal en het weghalen
van dit materiaal. Verschillende ernstige
ongevaHen hebben plaats gevonden; in één
gemeente reeds een vijftal met doodelijk ge
volg. Het ernstig advies is: Raakt niets aan
wat u onbekend is maar maakt onmiddellijk
melding van uw vondst, ook als ge twijfelt,
aan de naasbijzijnde militaire of politioncele
instantie. Het is voorgekomen, dat de afba
keningen van mijnenvelden gesloopt waren;
het is duidelijk, dat men hierdoor anderen in
groot levensgevaar brengt en dus een ernstig
misdrijf begaat, waartegen uiterst gestreng
zal worden opgetreden.
Ook is er sprake van verkiezingen, maar het
is inderdaad niet precies duidelijk, hoever de
gezonde vrijheid op dit punt in Spanje eigen
lijk gaat. Overigens heeft Spanje nogal eens
directe moeilijkheden met Frankrijk, dat veel
linksche Spanjaarden huisvest, die tegen het
Franco-regiem ageeren. De Fransche aanval op
den trein met Spanjaarden te CLambery was
er het laatste symptoom van. In een redevoe
ring te Madrid heeft Franco zich beklaagd
over de systematische wijze, waarop Spanje
uit het buitenland wordt aangevallen. Hij zag
daarin een strijd tegen de beginselen van het
Evangelie, „de werkelijke vleugels van de vrij
heid", die hij tot de zijne maakt „op een voor
uitgeschoven post wat de moeilijke taak be
treft. welke de wereld thans wacht". De
eenige waarheid, aldus Franco, „welke den
weg kan vinden in deze verstoorde wereld, is
die der Katholieke Kerk". De wereld vergeet
gauw, ook dat zij sommige dingen inderdaad
moet zien in het licht van hun tijd. Van 1936
tot 1939 streed Spanje een heldenstrijd om den
sprong van het bolsjewisme over de Middel-
landsche Zee af te weren en heel de wereld
zag met spanning toe. hoe het slóagde!
Volgens een hedenmorgen uit Sydney ont
vangen bericht, zijn aldaar 60 vrouwen en
meisjes van het Nederlandsche Hulpkorps aan
gekomen, die zullen deelnemen aan den strijd
tegen Japan. Zij zullen'hun opleiding in Austra
lië voltooien. Het betreft hier vrouwen en
meisjes, die een rol hebben gespeeld in de Ne
derlandsche Verzetsbeweging. Ook zijn te Syd
ney 400 leden van het Nederlandsche leger en
de Nederlandsche luchtmacht aangekomen, die
na verdere opleiding tegen Japan ten strijde
zullen trekken.
TRIBUNALEN INGESTELD
Bij Koninklijk Besluit zijn tribunalen inge
steld voor de verschillende arrondissementen,
o.a. Alkmaar en Haarlem.
MIJNEN ONDER STAATSBEHEER
De minister van Sociale Zaken heeft inge
volge het Buitengewoon Mijnbesluit de mijnen
Oranje-Nassau, Laura en Vereeniging, Willem
en Sophia, en de Dominiale Mijn onder Staats
beheer gesteld. Beheerder is Dr. Ir. C. Th.
Groothoff, directeur der Staatsmijnen, die zijn
functie reeds heeft aanvaard1 en reeds in con
tact is getreden met de leiders der vakver-
eenigingen.
MR. ZONDERVAN. de voormalige leider van
de W.A., is in de Duitsche stad Leer gearres
teerd en naar Winschoten overgebracht. Hij
was uit Nederland, zich voordoende als krijgs
gevangene en met valsche papieren door de
controle te Beerta gekomen, doch door «en
van zijn vroegere kameraden verraden!
OVER HITLER zijn nieuwe berichten. Ter
wijl uit Russische bron was gemeld, dat Hitier
als vrouw verkleed in Ierland zou verblijven,
heeft Woensdag de Berlijnsche politie-beambte
Kamnan omstandig verklaard. Hitler's lijk in
den kelder van de brandende Rijkskanselarij te
hebben gezien. Een SS-man zou uit het bran
dende gebouw zijn gevlucht met den uitroep:
De Fuhrer is dood en verbrandt nu!
Uit Brussel wordt gemeld, dat zoowei de
Katholieken als de Commurfisten het denk->
beeld hebben geopperd, de kwestie van den
terugkeer van Konng Leopold aan een volks
stemming te onderwerpen.
In* een Woensdag namens koning Leopold III
afgelegde officieele verklaring wordt gezegd:
„Er is geen kwestie van, dat Zijne Majesteié
afstand van den troon zal doen."
In geval van staking is he*, geallieerde trans
port verzekerd.
De Belgische socialist de Brouckère heeft in
een interview verklaard, <?at wanneer koning
Leopold het bewijs levert, dut de monarchie in
België een reden tot onrust geworden is, de
Belgen 'zullen terugkeeren tot hun politieke
overtuiging van 1830, die republikeinsch was.
Dr. Dumarteau, communistisch lid van Van
Ackers kabinet, heeft over den terugkeer van
Koning Leopold gezegd, dat deze zenuwoorlog
moet ophouden. „Ernstige ordeverstoringen en
verwoede stakingen zullen uitbreken, zoodra
de koning voet op Belgischen bodem zet".
De rechtervleugel van het Belgische parle
ment heeft een resolutie aangenomen, waarin
Koning Leopold de verzekering van loyaliteit
wordt gegeven.
K'oning Leopold heeft besloten te - trachten
een nieuwe regeering te vormen, vóór hij uit
Salzburg terugkeert.
Mijnen in de Japansche Zee
Volgens Radio Londen heeft de geallieerde
vloot de blokkade tegen Japan verscherpt. In
de Japansche wateren zijn 11 Japansche sche
pen tot zinken gebracht. Door het leggen van
mijnen in de Japansche Zee zijn belangrijke
verbindingen van de Jappen 'in gevaar ge
bracht. Op Okinawa zullen weldra de laatste
schoten vallen. Op N.W.-Borneo maken de
Australische troepen vorderingen. Een niéuwe
landing is uitgevoerd 16 km ten Oosten van de
hoofdstad Broenei. De olie-installaties yan Ba-
lik Papan zijn herhaaldelijk door de geallieerde
luchtmacht gebombardeerd. De geallieerden
maken vorderingen op Bougainville van de Sa-
lonions-eilandengroep.
EEN NATIONALE ADVIESCOMMISSIE
Uit oude partijen en illegaliteit.
In verband met uitlatingen in eenige bla
den over de stichting van een noodparlement,
verdient aandacht een bericht, dat dezer da
gen aan de Regeering een lijst met 51 namen
van personen, die gezamenlijk een Nationale
Adviescommissie zullen vormen, is overhan-
digd.^Van deze 51 zijn er 34 gekozen door het
Vaderlandsch Comité, dat de oude politieke
partijen, de oude vakvereenigingen en enkele
andere sociaal-economische groepeeringen van
belang vertegenwoordigt: de 17 andere leden
zijn gekozen door de Groote Adviescommssie,
vertegenwoordigend de gebeele illegaliteit.
Deze Nationale Adviescommissie is gé'n nood
parlement en komt niet in de plaats van de
Volksvertegenwoordiging. Zij treedt als ad
viescollege voor de Regeering op in dezen
overgangstijd, nu nog geen normale volksver
tegenwoordiging „bij de hand Is'.
In grooten opmaak meldt „Parool", dat er via Delfzijl de laatste weken regelmatige
voedseltransporten uit ons land naar Duitschland plaats vinden. Ook zou er belangrijke
export vantextiel plaats hebben! In doozen, waarin azijn heet te zitten, blijktslaolie
verpakt te wezen De Canadeesché Iegerautoriteiten achten een en ander noodig, om hon
gersnood in Duitschland te voorkomen. Men vraagt zich echter af, of daar onze slaolie voor
noodig is en.textiel van vooroorlogsche kwaliteit.. Terecht wordt gezegd, dat ophelde
ring van bevoegde instanties hier gewenscht is. Er gebeuren trouwens meer gekke dingen,
In Twente staat de textielindustrie stop wegens kolengebrek, maar even over de grens in
Duitschland werken textielfabrieken op volle kracht! In Twente heeft men geen electrisch
licht, maar aan de Duitsche grens kan: men verderop Ooswaarts de lichten volop *ien
branden. Ons gestolen goed kunnen wij maar niet terug krijgen. De moffen spelen er mooi
weer van. Het is natuurlijk zoo, dat wij verschikkelijk nuehter zijn, maar men moet daar
op den duur niet teveel op vertrouwen en ons geduld in verschllende zaken niet al te lang
op de proef stellen
I3idi en werki
SINT ALOYS1US
De heilige Aloysius van Gonzaga
(21 Juniis in een bedorven wereld
uitgeroepen tot patroon der jeugd,
omdat hij een toonbeeld was van
kuischheid. Dat is een actueele over
weging in den wereldchaosvan thans,
die ook alle zedelijke waarden aan
tast. Welk een afstand tusschen Aloy
sius en de hedendaagsche jeugd! Zijn
godsvrucht, zijn zuiverheid, zijn ge
hoorzaamheid, zijn boetedoening, zijn
naastenliefde mogen tenminste rich
tingwijzers zijn, om de jeugd vooi
God te bewaren.
In het proces tegen de zestien gearresteerde
Poolsche leiders, zijn tegen de vier hoofdbe-
Schuldigden zware gevangenisstraffen geëischt.
Tegen acht van hen lichtere straffen, de, overi
gen vrijspraak. De openbare aanklager beschul
digde hen van ernstige misdaden tegen het
Roode Leger. De meeste beschuldigden hebben
toegegeven, dat zij fouten hebben gemaakt. Zij
ontkennen echter, zich aan daden van sabotage
en terreur schuldig gemaakt te hebben. Ook
de Poolsche regeering te Londen heeft in een
verklaring deze beschuldigingen ontkend.
BENOEMINGEN IN HET BISDOM HAARLEM
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot pastoor te Den Helder (H.H.
Petrus en Paulus) den Weleerw. Heer A. H.
Harst, thans Rector te Den Haag (St. Maria-
gesticlit)tot Kapelaan te Zwaag: den Wel
eerw. Hëer B. G. Stammeyer. thans assistent
te Lisse (H. Agatha).
OP HET TRAJECT HAARLEM—ALKMAAR
rijdt thans dagelijks één goederentrein, welke
vooral voor de groentevoorziening van de stad
Haarlem en omgeving van groote beteekenis is.
DE ARTSEN van het illegale Medisch Con
tact hebben, onder voorzitterschap van dr.
Barnhoorn uit Hejloo. een Centrum gevormd
als overgang naar herstel van de Maatschappij
tot bevordering van de Geneeskunde.
NOG STEEDS DE VILDER! De Amsterdam-
sche aannemer A. de Vilder zit nog vast; zijn
broer F. de Vilder, ook gearresteerd, is weer
vrij gelaten!
Reserve R 9
48
50
Reserve 60
Reserve 77
Reserve 78
Qibtki&idimiemvJ)
TWEEDE OFFICIEELE BONNENLTJST
voor de 2e week van de 7e periode 1945
17 tot en met 23 Juni voor alle
distributiekring en in de districten
Den Helder Alkmaar
Elk der volgende bonnen geeft recht op het
koopen van:
250 gram rijst of rijstebloem
1- tablet chocolade of 55 gram
gebroken chocolade (gratis)
50 gram Engelsche zeep
40 gram koffie
300 gram biscuits
600 gram biscuits
A 12 (Inlegvel) 1 doosje lucifers
B 12 (inlegvel) 1 doosje lucifers
Alle bonnen geldig t.m. 23 Juni 1945
De levering van rijst of rijstebloem is af
hankelijk van den voorraad bij de winkeliers;
de keuze berust dus niet bij het publiek.
Zelfverzorgers graan moeten op d«or de dis
tributiediensten aan te geven dagen aldaar in
leveren: Reserve 77 en Reserve 78.
H'et artikel koffie is eerst verkrijgbaar als
de winkeliers zijn bevoorraad. Denkt om het
verschil tusschen „Reserve" en „Reserve R
bonnen.
BON 51 MG. AARDAPPELEN
tie Directeur-Generaal van de Voedselvoor
ziening maakt bekend, dat op bon 51 der M.G.-
kaart met ingang van Woensdag 20 Juni 1945
2 kg aardappelen verkrijgbaar is. Deze bon
behoeft niet bij de Centrale Keuken te wor
den ingeleverd. Zeifverzorgen voor aardappe
len moeten deze inleveren.