Liquidatie van Militair Gezag tegen 1 September ,Her8,;.el van de democratie NIEUWE VORMEN! DE KONINGIN SPREEKT: Het oogenblik is aangebroken waarop vorm gegeven kan worden aan onze toekomst Verklaring van Truman Stettinius treedt af Luzon bevrijd bJ| 1 P I\Ajf DONDERDAG 28 JUNI 1945 MIC V Y 41e JAARGANG - NUMMER 18665 NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD BUREAUX: ALKMAAR Langestraat 42 A Telefoon 4330 DEN HELDER Loudsgracht 69 Buiten God is 't nergens veilig (Vondel) B ^BjË B B B SCHAGEN Molenstraat 52 Abonnementsprijs 1.10 per maand: I 3.30 per kwartaal Bl^^^ A ^QSSK?t"^ BBSdF Telefoon 459 Hersteld en verdiept besef van goed en kwaad De oorlog tegen Japan In zijn radiorede tot het Nederïandsche volk die duurde van ongeveer tien minuten over acht tot half tien. en die wij derhalve voors hands moeten samenvatten, heeft minister president prof. ir. W. Schermerhorn in het eerste gedeelte gesproken over de zware om standigheden, waaronder zijn kabinet op treedt. Hij dankte de geallieerde volkeren voor hun medewerking in den strijd en de geboden hulp, herdacht hen die vielen, hoe dan ook, en huldigde de regeering-Gerbrandy voor haar werk te Èonden. In het bijzonder bracht hij hulde aan de draagster van de Kroon, Koningin Wilhelmina. „die ons in, de bezet tingsjaren zoo volstrekt voorop gegaan is, zich daarbij tegenover ons in de verdrukking vaak uitend met een nauw verholen hartstocht". De minister kwam daarna te spreken over de ka binetsformatie en gaf aan, wat onder herstel en vernieuwing valt te verstaan. „Niet de een voudige leuze: het moet alles anders worden, zal ons moeten leiden, maar wel een hersteld en verdiept besef van goed en kwaad, van het geen voor de samenleving behoort te volgen uit het belijden van ieders diepste levensbe ginselen, hoe verschillend die op zichzelf ook mogen zijn. Het gaat om het scheppen vanj nieuwe vormen, waarin de wezenlijke geeste lijke waarden, die ons volksleven door de eeuwen heen hebben gedragen en behceischt tot nieuwe uitdrukking en als het kan tot nieuwe heerlijkheid zullen komen". De regeering ziet in de allereerste plaats haar taak in de algemeene oorlogvoering tegen, Japan en in'de bevrijding van Indonesië. Dit is de taak voor een nationaal kabinet, maar „de formateurs hebben hieronder nog iets meer willen verstaan dan een Kabinet op breede basis- in den ouden zin van het woord". Daarbij hadden zij met tal van factoren re kening te houden, o.a. met oude en nieuwe scheidingslijnen, wijzigingen in de politieke structuur van ons volk enz. Een volkomen synthese van al deze dingen was niet te be reiken. maar „niettemin mag gezegd worden, dat het kabinet op breede basis tot s-tand ge komen is". De Regeering staat weer geheel op Nederïandsche bodem, Nederland wordt weer uit Nederland geregeerd, aldus de minister. Zijn uitvoerige beschouwingen over het te voeren beleid begon de Minister met te zeg gen, dat de buitenlandsche politiek meer dan ooit de aandacht heeft. Wat onze verhouding met Duitschland betreft, „zullen wij niet- dul den dat aan onze rechten wordt tekort gedaan terwille van den wederopbouw van het Duit- sche bedrijfsleven". De Regeering zal bij de geallieerden krachtig aandringen op teruggave van de gestolen goederen en op vervanging daarvan door andere goederen, indien zij niet meer te achterhalen zijn. De Regeering aan vaardt de gedachte van minister van Kleffens, om de mogelijkheid tot schadevergoeding door middel van annexatie van Duitsche gebied open te houaen. De Regeering zal een open bare discussie daarover bevorderen. Vervol gens- sprak de Minister over het nieuwe leger en de vloot. De opbouw daarvan zal met kracht en in zoo snel mogelijk tempo worden voort gezet. Dit ter wille van de bevrijding van Indië, de deelneming aan de bezetting van Duitschland en dë opbouw van de legerorga- nisatie in aansluiting aan die van dë geallieer de legers. TWEEDE OFFICIEELE BONNENLIJST voor de 3e week van de 7e periode 1945 24 tot en met 30 Juni voor alle dïst.ributiekringen in de districten ALKMAAR en DEN HELDER Reserve 80 600 gram biscuits D 03 (rood) 300 gram biscuits Reserve R 13 250 gr. rijst of rijstebloem 66 125 gram suiker Reserve R 14 125 gram suiker 67 1 tablet chocolade of 55 gram gebr. chocolade 68 1 tablet chocolade of 55 gram gebr. chocolade Alles tot en met 30 Juni. Zelfverzorgers voor graan moeten op door de distributiediensten aan te geven dagen de bonnen Resërve 80 en D 03 (rood) aldaar in leveren. De artikelen biscuits, rijst of rijstebloem zijn vanaf deze week bij alle kruideniers ver krijgbaar. terwijl met het artikel chocolade alle kruideniers en speciaalzaken zullen wor den bevoorraad. Zoodra de winkels zijn be voorraad, kan de verkoop dezer artikelen be ginnen. LANDGENOOTEN, Het nieuwe bewind is thans gevormd, het eerste, dat op vader- landschen bodem is ontstaan na onze bevrijding en waarvan op twee ma alle leden de bezetting hebben meegemaakt. Wij staan nu als volk in zijn geheel klaar om te beginnen aan den opbouw van onze toekomst. Het visioen, dat onze helden en heldinnen voor den geest stond, toen zij hun leven gaven voor recht en voor vrijheid, willen wij thans tot werkelijkheid maken. Nu is het wachten voorbij en tevens de alom gevoelde onzeker heid. Het oogenblik is aangebroken, waarop vorm gegeven kan worden aan onze toekomst. De toekomst eischt een democratisch beleid, met vastberadenheid uitgestippeld, welk beleid U zoo straks in de regeeringsverklaring zal worden uiteengezet. Ik behoef U niet te zeggen, dat er tallooze moeilijkheden en bezwaren, ja soms schier onoverkomenlijke, op onzen weg liggen. Naast de schaduwen kan ik echter Goddank op sterke lichtpunten wijzenhet feit, dat wij in den donkeren tijd, die achter ons ligt, naar elkaar gegroeid zijn, het duidelijk merkbare verlangen naar eendracht, de groeiende gemeenschapszin en het onderling ver trouwen en naastenliefde. Een onzer eerste plichten tegenover God, tegenover onze volks gemeenschap en tegenover onszelf is den bestaanden drang naar saamhoorigheid verder te ontwikkelen en het hoogste en beste wat in ons leeft in dienst te stellen van onze volksgemeenschap. Wij willen ons ertoe zetten onszelf geestelijk op te bouwen en onze kinderen, elkeen naar eigen overtuiging, opdat wij als volk de moeilijkheden, die wij op onzen weg zullen ondervinden, te boven kunnen komen. Immers, wij willen trachten voortrekkers en baan brekers te zijn voor den nieuwen tijd, die voor ons ligt. Een wereldtekort aan grondstoffen, aan afgewerkte goederen en aan sommige soorten van voedsel en hierbij zij niet vergeten de gebrekkige mogelijkheden aan vervoer dringt voorloopig de gedachte, dat wij onze toekomst geheel in eigen hand hebben, naar den achtergrond. Gaarne doe ik een beroep op de vriendschap onzer bondgenoo- ten om ons zooveel in hun vermogen ligt tegemoet ie komen. Wij zijn hun erkentelijk voor hun geschenken en voor hetgeen zij ons leveren in onzen nood. Ook doe ik een beroep op hen cm te berei ken, dat uit Nederland geroofde en als zoodanig te herkennen goe deren, die in Duitschland worden aangetroffen, zoo spoedig als dat kan aan Nederland worden teruggegeven. Wij zullen onzen bond- genooten in geestelijk opzicht hun hulp vergoeden doo- een steun pilaar te zijn in het nieuw ontstaande Europa en wanneer wij ons land weder kunnen opbouwen, zullen wij hun toonen, dat wij sterk zijn. Ik heb mij oveituigd van de verwoestingen en van het gebrek, dat er geleden wordt in de meest geteisterde streken. Ik doe een klemmend beroep op allen die iets bezitten, dat den bitteren nood kan lenigen, dit af te staan ten behoeve van onze zoo zwaar be proefde broeders en zusters. Zij hebben letterlijk aan alles gebrek, aan het meest eenvoudige en allernoodigste. Als wij ons straks mogen verheugen in de bevrijding van grooter Nederland onder de keerkringen, waaraan onze jongeling schap zoo bereid is zijn beste krachten te geven, zal op ons de plicht rusten het vernieuwde koninkriijk op te bouwen. De taak die ons wacht, en de verantwoordelijkheid, zoowel ten opzichte van het vaderland als ten opzichte van ons Koninkrijk zijn ontzaggelijk groot. Op dit historisch oogenblik geldt voorzeker de spreuk: Nu of nooit. Wij aanvaarden met vertrouwen die taak. Ons jongste verle den heeft bewezen wat wij kunnen. Zij t&il blijken niet te groot of te zwaar voor ons te zijn. God zal ons helpen. instelling van noodpariement Algemeene verkiezingen eerst na een jaar In het vervolg van zijn rede sprak minister Schermerhorn over de organisatie van het bestuur en het herstel van normale gezagsverhoudingen. Teneinde de geheele bevolking zoo snel mogelijk tot een regelmatig leven terug te voeren is het noodig, dat er weer overzich telijke en voor iederen burger duidelijke bestuursapparaten bestaan, opdat mede daardoor ook weer gezonde gezagsverhoudingen kunnen groeien. Het is gewenacht, dat iedere burger op gemakkelijke wijze kan weten, welke instantie over een bepaalde zaak heeft te beslissen, en dat hem de zekerheid wordt gegeven, dat er ook inderdaad beslist wordt. ..Dit vereischt in de eerste plaats materieele opheldering van de verhouding tussclien het militair gezag en het burgerlijk bestuur, in dien zin, dat nergens bestuursapparaten van het M.G. worden gehandhaafd op plaatsen, waar de te vervullen taak even goed of beter door het burgerlijk bestuur kan worden vervuld. De Regeering heeft besloten de werkzaamheden van het M.G. in de door haar vast te stellen volgorde te doen beëindigen, waartij als richtsnoer zal gelden, dat dit overal daar moet geschieden, waar zij op goede gronden ver- President Truman heeft Woensdag verklaard dat hij naar de conferentie van de Groote Drie gaat om een vreaestractaat vast te stel len, waardoor de vrede voor lange geslachten zal worden verzekerd; hij zal niet rusten, voordat dit bereikt is. De Amerikaansche Minister van Buitenland sche Zaken treedt af, om de functie te aan vaarden van Amerikaansch vertegenwoordiger in den Veiligheidsraad en voorzitter van de Amerikaansche delegatie in de Algemeene Vergadering der nieuwe wereldorganisatie. Men verwacht, dat James Burns, leider van het bureau voor de oorlogsproductie, zijn op volger zal worden, aangezien president Tru man heeft medegedeeld, dat Burns hem naar de conferentie der Groote Drie zal vergezellen. Warschau juicht nieuwe regeering toe De nieuwe nationale Poolsche regeering, op de conferentie gevormd met medewerking van de drie Poolsche leiders uit Londen, is te Warschau aangekomen en in deze hoofdstad' van Polen enthousiast ontvangen. Ook de vroegere premier van de Poolsche regeering te Londen. Mikolatsjick. voerde het woord bij die gelegenheid. Het grootste eiland der PLüippijnen, Luzon is van Japanners bevrijd. Ruim 113.000 Japan ners zijn gesneuveld, eenige duizenden krijgs gevangen gemaakt. De Amerikanen verloren 4000 man. De Japansche berichten over lan dingen niet alleen op ons eiland Ternate en op Oost-Borneo, maar ook op een eiland bij Okinawa, zijn nog steeds niet door berichten van geallieerde zijde bevestigd. De bombar dementen zijn ook op Balik Papan voortgezet. DEN HAAG ZETEL VAN HET NIEUWE INTERNATIONALE HOF In het statuut van het nieuwe Internationale Hof van Justitie, dat een onderdeel zal vor men van de wereldveiligheidsorganisatie, wordt gemeld, dat de zetel van het Hof gevestigd zal zijn te 's-Gravenhage. wacht dat het civiele bestuur volkomen in staat 'is de bestuurstaak volledig over te ne« nemen. Het M.G. zal uiterlijk op 1 September zijn geliquideerd, uitgezonderd in die functies en op die plaatsen, waarin zulks door de Re geering noodzakelijk wordt geacht of tot in standhouding van de verbinding met de geal lieerde militaire autoriteiten in Nederland ge- wenscht is. HERSTEL VAN DE DEMOCRATIE In de tweede plaats is voor het herstel det gezagsverhoudingen noodzakelijk, dat de de mocratische organen worden hersteld, door middel waarvan het volk controle kan uioefe- nen op en deelnemen aan het bestuur en waar in de overheid verantwoording kan afleggen van bepaalde daden. De openbaarheid is hierbij een der essentieele punten van de democratie. Ket herstel van de vertegenwoordigende colleges zal zoowel voor Staten-Generaal. Pro vinciale Staten als voor de gemeenteraden ge schieden. De methode, die bij dit herstel zal moeten worden gevolgd, zal nooit in overeen stemming kunnen zijn met de wettelijke voor schriften. Bij de thans aanwezige zekerheid, dat men zich niet aan de wet kan houden, zal een oplossing moeten worden gevonden, die de beste vruchten kan afwerpen en de ge ringste politieke spanningen tengevolge heeft» Bij de samenstelling van de colleges, welke het volk tot de eerstkomende verkiezingen zullen vertegenwoordigen zal rekening moeten worden gehouden zoowel met hen, die daarin voor 1940 zitting hadden als met hen, die tij dens de bezetting, hetzij in of buiten de ver zetsbeweging verantwoordelijkheid hebben ge dragen. Ook' voor de eerstgenoemde categorie gelde, dat mag worden verlangd, dat zij het vertrouwen van het volk gedurende de jaren der bezetting niet hebben verloren. Het kabinet meent, dat in dit verband de z.g.' nationale adviescommissie een belangrijke taak kan vervullen, in het bijzonder bij het samenstellen van een noodpariement, dat door ons noodzakelijk geacht wordt. De regeering stelt er prijs op en vertrouwt, dat de regeling op het noodpariement zal wor den aangenomen in de vergadering der in 1940 fungeerenae Staten-Generaal. nadat tot haar bijeenroeping bij afzonderlijk Koninklijk Besluit een machtiging zal zijn verkregen. Dit noodpariement zal in functie blijven tot de eerstkomende verkiezingen, de technische voorbereidingen daarvoor zullen zoo spoedig mogelijk ter hand' worden genomen. Het tijd stip der verkiezingen wordt echter niet alleen bepaald door de technische mogelijkheden al leen. Er dient aan het volk ook gelegenheid te worden gegeven, zich een denkbeeld te vor men omtrent de vraagstukken, die thans- de politieke scheidingslijnen bepalen. Wij meenen, dat zonder bijzondere omstandigheden hier voor zeker met een jaar moet worden gere kend. Intusschen kan de regeering eerder voor beslissingen van zoodanige draagwijdte wor den geplaatst, dat zij daarvoor een uitspraak van het volk noodig acht. Ook een eerder con flict met het noodpariement zou tot verkie zingen moeten voeren. In de derde plaats willen wij in dit verband wijzen op liet vernieuwend element in de ge zagsverhoudingen. indien men bij de organisa tie van het bestuur organen van het volksle ven zelf sterker betrekt dan tot heden toe het geval was, voorkomt men het gevaar van de overheerscliing van het vrije volksleven door het ambtelijk apparaat en verkleint den af stand tussclien burgers en overheid. t

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1945 | | pagina 1