NIEUW
DE LUCHT- EN ZEEVLOOT
TEISTEREN JAPAN
Oproep van de Bisschoppen
van Nederland
Leopold treedt
niet af
Het H. Mirakel m dankbaarheid
herdacht
MAANDAG 16 JULI 1945
BUREAUX:
Zielig of kwaadaardig
De Litanie van
Potsdam
Van Noord naar Zuid
Italië in oorlog
met jjapan
JDerssiem aan den dag
Prins Bernhard
voor de radio
Groote duinbrand
bij Monster
41e JAARGANG - NUMMER 18680
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is nergens oeilig (Vondel)
Abonnementsprijs I 1.10 per maand; I 5.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 23B3
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
i het
lioen
ver-
de
Mig
heeft
fcdde.
ation
n de
recht
rectie
EN
is in
In een gezamenlijk herderlijk schrijven hebben de Aarts
bisschop en de Bisschoppen van Nederland gisteren in alle
kerken tot de geestelijkheid en de geloovigen een schrijven
gericht over de „vijf zwaun jaren die achter ons liggen". Het
zwaarste was de ondragelijke druk van een wreeden vijand.
De Bisschoppen zijn vervuld van grooten dank. Wat de laat
ste twintig jaar is geschied, is een verschrikkelijke les voor
de geheele wereld. Uitvoerig betoogen de Bisschoppen, dat
het Duitsche volk God verliet en overgeleverd aan het ma-
terialisische nationaal-socialisme zich een führer tot afgod
koos. In ons land hebben de nazi's, waartegen de Bisschop
pen herhaaldelijk gewaarschuwd hebben, op allerlei wijzen
hun onbetrouwbaren aard getoond. Nu moeten wij een goed
gebruik maken van onze vrijheid. Geen wraak, maar het
recht moet zijn loop hebben. Naastenliefde moeten wij too-
nen ten opzichte van het Duitsche volk. Wij moeten alles
doen wat wij kunnen om te voorkomen, dat ons volk in de
macht van den helschen geest raakt en door gewetenlooze
leiders aan den rand van den afgrond wordt gebracht. Dat
is een> zware taak, want al is het Nationaal-socialisme als
regiem vernietigd, zijn geest is in andere vormen nog zeer
levendig in het materialisme en het nieuw-heidendom. Wij
zullendaartegen den strijd móeten aanbinden, wil het chris
tendom in Europa blijven bestaan. De Bisschoppen roepen
allen op om nu reeds in eigen kring te werken: voor het
herstel en de hernieuwing van den christelijken geest in on
ze huisgezinnen; voor de heiliging en de reinheid van leven,
zoowel in als buiten het huwelijk; voor de openbare zedelijk
heid; voor de arbeidzaamheid en de waardeering van den ar
beid als roeping van God; voor het aankweeken van offer
vaardige liefde; voor de heiliging van den dag des Heeren.
(De volledige tekst van der.' brief zullen wU in de komende dagen op
nemen. Red.).
Koning Leopold' treedt niet af. Hij
zal echter ook niet naar België te-
rugkeeren. Dit is een voorloopige
oplossing in de koningskwestie, die
het land verdeeld houdt, mede door
het ondemocratisch optreden van de
minderheid. Het staat w.l. vast, dat
de meerderheid van het volk achter
den koning staat l Intusschen heeft
het kabinet-v. d. Acker zijn ontslag
aangeboden aan den Prins-regent, die
dit geweigerd heeft. De regeering
blijft dus aan, zal heden vergaderen
en zoo spoedig mogelijk het parle
ment bijeenroepen.
Een merkwaardig staaltje
van de Duitsche mentaliteit
wordt door A.N.P.-Aneta ge
meld. Tegenover een 'ver
slaggever, die zei, dat de toe
stand in Nederland nog veel
slechter was geweest dan die
in Duitschland, verklaarde 'n
Duitsche dame: „Dat kan ik
niet gelooven, want onze sol
daten brachten toch tot het
laatst aan toe van alles uit
Holland meeWat moet
je van een dergelijke zielige
onwetendheid nou zeggen
Of is het werkelijk kwaad
aardigheid tegen beter we
ten in?
Itrekt.
Iroctie
Zoolang groote kwalen nog
groote middelen efscher.; moe
ten wtj met belangstelling en span
ning uitzien naar conferenties als
van de Groote Drie, welke volgens
de laatste berichten' heden In Pots
dam bl) Berlijr; begint. President
Truman van Amerika, Maarschalk
Stalin van Rusland en Minister-pre
sident Churchil van Engeland zijn
wederom bij elkander in een histo
rische gebeurtenis van d'en allereer-
sten en allerhoogsten rang, onder
omstandigheden en In een omgeving,
welke aan deze vergadering een zeer
bijzonder relief geven. Een relief, dat
nog verhoogd wordt, door den om
vang en de kwaliteit van het gevolg,
dat da Groote Drie hebben meege
bracht. Het feit, dat dergelijke bij
eenkomsten nog noodig zijr.1, duid't
er Intusschen al op, dat er een vloed
van kwesties bestaat, van zoo alge
meen-Ingrijpenden en universeel,
precairen aard, dat het gezag van de
grootsten onder de mogendheden zich
moet laten gelden, om moeilijkheden
te voorkomen. Na San Francisco im
mers, dat de grondslag legde voor de
■wereldorganisatie van vrede en vei
ligheid, en in het Handvest als zoo
danig geen bijzondere bevoegdheden
aan drie mogendheden afzonderlijk
toekent; zou men principieel mogen
veronderstellen, dat de regeling van
internationale geschillen en het be
teugelen van nationale aspiraties
binnen grenzen van redelijkheid,
overgelaten zou worden aan de lei
ding var.' de nieuwe volkerengemeen
schap. Haar autoriteit is evenwel
nog niet gevestigd, de-kwesties welke
loopen, zijn dringend en de feitelijke
verhoudingen zullen nog wel eenigen
tijd zoo blijven, dat de Groote Drie
het gewicht van hun gezag In de
schaal moeten werpen. Het komt er
nu maar op aan, dat een degelijke
grondslag voor samenwerking kan
worden gelegd en verstevigd. Voor
da naaste toekomst hangt daarvan
alles af. Er zijn zooveel kwesties en
(Zie vervolg in 5e kolom)
Plechtige H. Mis in den Muziek-
tuin Ruim 4000 deelnemers
In den stillen, zoelen zomernacht, waarin het licht niet week voor de
duisternis, trokken honderden mannen naar de Mirakelstad van Hollands
Noorden. In het Oosten hing de morgenster, ais 'n Godslamp. Biddend
pelgrimeerden de mannen van Holland, van Kennemerland en West-
Friesland, van de duinstreek en uit de polders naar de stad van hot H.
Sacrament van Mirakel en ais het sombere grijs van den ochtendsche-
nier overgaat in den gouden glans van den zomerschen morgen, zet zich
de lange rfl in de Choorstraafc in beweging, om langs den weg, welke de
luisterrijke processie in de 16e eeuw volgde, langs Paternosterstraat,
Koningsweg, Houttil en Langestraat, naar de Steenenbrug te trekken,
rond do plaats, waar de grond eens geheiligd werd door het bloed der
Alkmaarsche martelaren, die als helden den dood ingingen voor hun
H. Geloof.
Aan de reliek van het H. Bloed,
op deze traditioneele plek ter veree
ring uitgesteld, werd door de omme-
gangers een stille, eerbiedige hulde
gebracht.
Via Kapelsteeg, Laat, Boterstraat
en Langestraat bereikte de omme
gang weer zijn uitgangspunt.
Kwinkeleerend'e vogels verwelkom
den blij en luidruchtig de pelgrims in
den muziektuin, waar in de blanke
nis, geflankeerd door de vaandels
van Sint Laurentius en van den Stil
len Omgang en bekroond door een
Engelenfiguur, de reliek dragend, het
hoogaltaar was geplaast, temidden'
van het groen van vele palmen.
Begeleid door het koper van St.
Caecilia weerklonk het Christus «vin-
cit, Christus regnat, Christus impe-
rat door den koepel van groen; 'n
ideale plaats van samenkomst voor
de honderden pelgrims, om zich te
vereenigen voor deelname aan het
H. Offer.
De plechtige H. M's werd oogedra-
gend oor den H. E. Deken J. Th. Ja
cobs, daarbij geassisteerd door den
Z. E. Keer W Moll O.P., pastoor der
St. Josephparochie als diaken en den
Z. E. Rector W. Zijlstra. als subdia
ken; als ceremoniarius fungeerde de
Weleerw. Kapelaan W. van Leeuwèn.
Een mannenkoor zong onder leiding
van den heer Joh. Kuiper, met bege
leiding var/ orgel en strijkmuziek de
vierstemmige mis van fr. Bartholo
mews; vol en machtig klonk de zang
van dit voor deze gelegenheid var-
sterkt mannenkoor door den tuin.
De Weleerw. Pater G. Meijer O.P.
hield
de feestpredikatie,
r.'.a.v. d'e tekst; Gij zijt vrijgekocht
door het Kostbaar Bloed van Jezus
Christus. Spr. beschouwde dezen
omgang eerstens als de herdenking
van het H. Wonder, dat Alkmaar
maakte tot mirakelstad; het wonder,
dat de geestelijkheid verborgen wil
de houden, doch bekend gemaakt
werd door eenvoudige visschers.
Maar deze ommegang is er ook een
van dank. die wij, bewoners van een
stuk ongekwetst Nederland, willen
uiten vöor het feit, dat wij dank zij
de H. Reliek door Gods goedheid ge
spaard zijn gebleven- voor den ramp
van den oorlog.
Het H. Sacrament/is ons een sym
bool van eenheid; wij zijn hier ge-
noodigd door denzelfden Gastheer,
hebben hier deel aan hetzelfde gast
maal.
Vooral K itholleken, hebben
deze eenheid in tfeze dagen zoo noo
dig; wij scharen ons achter onze
bisschoppen en den H. Vader en vol
gen geen andere richtlijnen, dan zy
ons aanwijzen. Laten wij, aldus spr.,
na onzen dank aan God voor het H.
Wonder, dat ook voor ons gewrocht
is, na onzen dank ook voor de red
ding uit den oorlogsramp, God vra
gen om eenheid en saamhoorigheid
onder elkander, om aldus te kunnen
bauwen aan één groot en hecht ka
tholiek Nederland.
(Zie vervolg pag. 2)
125.000 evacué's keeren terug.
In c«te provincie* Friesland, Gronin
gen en Drente bevinden zich 125.000
evacué*» uit het Zuiden. Met. hun te
rugkeer wordt thans een begin ge
maakt. Voorloopig gaan er 1000 per
week terug. Dat tempo zal natuur
lijk wel worden opgevoerd, anders
zou er meer dan twee jaar meé ge
moeid zijn....
JOURNALISTEN GESCHORST
De Militaire Commissaris te Alk
maar heeft overeenkomstig de advie
zen van de commissie voor de pers
zuivering gelast, dat de journalisten
A. Jonker, H. Marlnus, H. Schroder,
Fred. Groot en H. P. v. d. Aardweg,
allen leidende redacteuren van het
voormalige Dagblad voor Noordhol
land. voor den duur van den Bij-
zonderen Staat van Beleg alle werk
zaamheden van journalistieke!.- aard
zullen nalaten. De autoriteiten zullen
moeten beslissen over ae maatrege
len ten opzichte van deze journalis
ten na de opheffing van der.' Staat
van Beleg. Ten aanzien van de hou
ding der overige journalisten van
genoemd blad heeft de perscommissie
een afkeurend' oordeel uitgesproken
in een rapport, dat wij morgen zul
len publiceeren.
Italië heeft den oorlog aan Japan
verklaard. Er zal 'n vrijwilligerscorps
worden opgericht er.' ook piloten zul
len aan den strijd deelnemen. De Ita-
liaansche vloot is nog van voldoende
belang om zich bij de geallieerde
vlootstrijdkrachten te scharen.
DEZEN ZOMER. IJS?
Het ligt in de bedoeling om, zoo
dra de suikerpositie het toelaat, en
dat zal hoogstwaarschijnlijk binnen
niet al te langen tijd het geval zijn,
de fabrieken met de noodige grond
stoffen te bevoorraden, zooclat wij
waarschijnlijk dezen zomer nog ijs
zullen kunnen eten.
Uit het vooruitgeschoven hoofdkwartier van de Amerikaansche vloot in
den Stillen Oceaan op Goeam wordt gemeld, dat eenige van de machtig-,
ste en modernste superslagschepen v an de Pacificvloot heden het vuur
geopend hebben op Moeroran in het Zuiden van Hokkaido, aldus het
communiqué van admiraal Nimitz. Onder de aanvallers bevonden zich
de slagschepen Iowa, Missouri en Wisconsin, elk van 45.000 ton. Er werden
staalfabrieken en andere industrieele doelen gebombardeerd. Tegelijkertijd
beuken meer dan 1000 vliegtuigen, die hun bases hebben op vliegdek
schepen, het Noorden van Japan. Zaterdag was aan de bombardemen
ten vanuit zee deelgenomen door de groote oorlogsschepen South Dakota,
Indiana en Massachusetts. Alleen Zondag zijn by Hondoe en Hokadasji
54 Japansche sphepen tot zinken gebracht en beschadigd.
Moeroam is een groote kolenhaven
en belangrijk fabriekscentrum. Groo
te schade is ook aangericht in de
haven van Kamaisji, aan de Oostkust.
440 km noodoostelijk van Tokio. Vol
gens mededeeling van admiraal Ni-
nvlts is verscherpir.'g van de blokka
de en vernietiging van de Japansche
oorlogsindustrie het doel van deze
lucht- en zeevlootaanvallen. Meer
dan honderd Japansche vliegtuigen
zijr.' Zaterdag buiten gevecht gesteld.
Intusschen verzekert Radlo-Tokio,
dat het tijdstip niet ver meer is, dat
de Japansche vloot ter zee en in de
lucht zal ingrijpen. Ook boven China
was de geallieerde luchtmacht actief.
Op Borneo hebber.' de Australiërs het
belangrijke oliecentrum Sambodja
tot op km bereikt.
ARBEIDSCONFLICTEN
Dertig arbeiders van de oprui
mingswerkzaamheden alhier zijn Za
terdag ontslagen, met $de mededee
ling, dat zij zich heden moesten mel
der.' aan het vliegveld te Bergen voor
werkzaamheden onder leiding van de
Heidemaatschappij. Zij hebben dit
geweigerd. Arbeiders bij de oprui
mingswerkzaamheden te Egmond
hebben zich gewend tot den Rijks-
bemiddelaaar, naar aanleiding van
een loonconfUct. Zij verdienen 61 ct.
per uur en vinden dit te laag.
ARBEIDSDIENSTPLICHT is het ac-
•tueele onderwerp, dat door het ka
tholieke orgaan voor Limburg „Veri
tas" aangesneden wordt. Van ver
schillende kanten is er op gewezen,
dat de Regeering een burgerlijken
dienstplicht schijnt te willen invoe
ren. op grond waarvan iemand van
overheidswege voor een bepaald
werk kan worden aangewezen. De
arbeidssehuwheid is een zoo funest
en algemeen ingeworteld' kwaad, dat
de regeering in de gegeven omstan
digheden niet mag terugschrikken
voor maatregelen, waaraan een nor
maal functioneerende maatschappij
behoefte heeft. De arbeidssehuw
heid Is een ontzaglijk vraagstuk,
dat voor de Innerlijke kracht
van ons volk bepalend is, aldus „Ve
ritas". Het heeft een zeer onge-"
wensehten Invloed op de ontwikke
ling van het loonpeil, dat een chao
tisch beeld gaat vertoonen, doordat
werkgevers particuliere bedrijven,
maar ook overheidsinstellingen de
arbeidskrachten „koopen", waar zij
krijien kunnen of in hoogere
loonklassen plaatsen, dan waarin zij
thuis liooren. Van recht op arbeid'
mag men niet spreken, zoolang de
plicht tot arbeid niet algemeen ia
erkend. In het bijbrengen van dezen
plicht ligt mede een taak van de
overheid, waaraan men met een be
roep op d'e individueele vrijheid niet
het recht zal mogen ontzeggen tot
het treffen van bijzondere maatre
gelen, die aan het afschuwelijk euvel
van de arbeidssehuwheid een einde
maken.
AUDIëNTIE
Z. H. Exc. ae Bisschop van Haar
lem zal Dinsdag 17 Juli a.s. géén
audiëntie verleenen.
Z.K.H. Prins' Bérnhard zal heden,
Maandagavond, om acht uur voor de
radio een toespraak houden in ver
band met de demobilisatie van da
B.S. De commandanten worden ver
zocht, de manschappen In de gele
genheid te steller,', naar deze reda
te luisteren.
Tussch&n ter Heide en Monster
heeft gisteren gedurende niet mlnaer
dan zeven uur een groote duinbrand
gewoed' over een gebied var.' drie km
lengte en bijna een km breedte. In
verband met het mijnengevaar werd
het blusschingswerk, waaraan veel
brandweermateriaal deelnam, zeer
bemoeilijkt. Aar.' de duinbeplanting
is groote schade aangericht.
(Vervolg var.' Ie klolom)
problemen van internationalen aard
met geestelijke, politieke, ecor.-omi-
sche, sociale en andere aspecten, dat
men wel van de wereldlitanie van
problemen kan spreken! Er komen
wel dertig grenskwesties aan de or
de; men vraagt zich af, of Polen af
gedaan' is, hoe het staat met Triest
en Tirol, met de vele voetangels en
klemn:*n op den Balkan, met Italië,
met Turkije en den Levant, met Ma
cedonië en Tanger, met Griekenland
en de minderheden, met Cnina en
Japar.', met het groote Duitsche
vraagstuk, met de hulpverleanings-
mogelijkheden aan den wederop
bouw, met de regeling van de voed
selvoorziening voor het bevrijde
Europa enz. En dat alles wordt bë-
heerscht door de vraag, Ir.' hoeverre
het onderling vertrouwen aanwezig
is, tusschen ae leiders van de Groot
machten der aarde; dat is de eerste
voorwaarde voor het welslagen. De
situatie op dit punt wordt verschil
lend beoordeeld. Er zijn pessimisten
en optimisten. Wij willen or.s scha
ren bij de laatsten. Wij willen hopen
en vetirouwen dat Truman, Stalin
en Churchil. uiteen loopende karak
ters van verschillende levensbeschou
wing, die synthese van opvatting
zullen weten te bereiken, waardoor
althans de grondslag gelegd wordt
voor regeling en oplossing van zoo
vele kwesties, die de rust en de orde
in de wereld, buiten den .strijd' tegen
Japan om, nu nog verstoren. Naar
rust en orde, dat isr naar vrede,
snakt de wereld. Onverdroten en met
waarachtigheid' daarnaar streven, ge
doogt' „geen uitstel, geen aarzeling,
geen uitvlucht". Daarom bidden wij,
nu de Groote Drie aan de litanie van
Potsdam beginnen, voor dien waren
vrede in Itefde en gerechtigheid;
Keer, wij bidden u, verhoor ontü