NIEUW
Beperkte distributie van
rijwielbanden
Historische bijeenkomst
op het Binnenhof
Geschoolde krachten
noodig voor den oogst
In afwachting
ZATERDAG 21 JULI 1945
BUREAUX:
,OOGSTPROBLEMEN 1945'
/Qaiiieekeningen
Rotterdam weer
wereldhaven
Nationale Adviescommissie geïnstalleerd
t2cicilsle
nieuws
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG - NUMMER 18685
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs 1.10 per maand; t 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
Radio-praatje van Minister Mansholt
Het Radio-praatje van de Regeering is gisterenavond gehouden door
minister Manshojft over Oogstproblemen 1945. Er is te kort aan handen
voor het binnenhalen van den oogst, hier en daar zelfs een te groot te
kort. Daar zijn vele oorzaken voor. Ook is liet niet mogelijk, die oor
zaken op korten termijn uit den weg te ruimen. Het koren verkleurt
reeds en binnen enkele maanden moet het veld geruimd worden. Daarom
alle hens aan dek. De minister deed een ernstig beroep op ieder, die
kan meewerken, en vooral op ieder, wiens plaats in den landbouw be
hoort te zijn, zich van zijn verantwoordelijkheid bewust te zijn, de
handen uit de mouwen te steken, opdat het ons gelukken zal, den oogst,
dien wij zoo bitter noodig hebben, te bergen. In de eerste plaats moet
ieder, die het landbouwwerk kent, zich beschikbaar stellen. Er zijn
onredelijke loonverschillen op het platteland. Dat kan niet op korten
termijn weggewerkt worden. Ook moet er een redelijke verhouding ko
men tusschen de loonen op het platteland en die in de stad.
Als voorbeeld van moeilijkheid
noemde de minister dan de kleine
zandbedrijven. De Regeering gaat
hier weer met een toeslagregeling'
beginnen, die 100 millioen zal ver
gen. Dit is een noodmaatregel, het is
niet de bedoeling weer in de steufi-
politiek te vervallen. De Minister
wees er nog eens op, d'at 600 millioen
per jaar noodig is om de consumen
tenprijzen te overbruggen.
jeugdorganisaties, o.a. de padvinders,
kan niet doorgaan, door d'e moeilijk
heden van transport e.d. De minis
ter deed verder een beroep op de
boeren, die nog wat hebben, om hun
collega's in het ontredcerc'e Zuiden
te helpen. Daar staat de boer vrij
wel machteloos. Er is behoefte aan
vee en inventaris. Er zijn duizenden
paarden te kort. De paarden- en de
koeien, door de moffen gestolen, zijn
Intusscher; hebben tienduizenden j nog niet terug. Getracht wordt, op
stedelingen blijk gegeven met een
daad' te willen medewerken aan de
oogstmobilisatie. Onze vrijwilligers
zijn echter niet alle geschikt en het
is moeilijk, ze allen te vervoeren.
De groepsgewijze aanmelding van
VI (slot).
De inhoud var.- de partij moet
werden vernieuwd. Willen wij
ons houden aan de meening van on
ze leiders, zoover die hebben ge
sproken door het Manifest van 16
Jur.-i j.l., dan weten wij, dat vast
staat, dat er moet zijn een katholiek
vormingsinstituut op staatkundig
terrein. Dit betreft de politiek voor
zoover zij is te voorzien als de leer
van het staatsbestuur en alles wat
„daaromheen en daaraan hangt".
Maar politiek is ook de kunst var.'
het bereikbare. In dit opzicht mag
onderscheid gemaakt worden tus
schen idealisme en werkelijkheid'.
Idealisme is prachtig. Met waarlijk
mooie idealen voor oogen kunnen
wij gaan zeggen: geen partijstrijd
meer e.d. maar ook ,als het over de
toepassing van de staatkundige be
ginselen gaat, zal er strijd zijn. On
vermijdelijk. Laten wij dien strijd
zuiver houden, wars van persoonlij
ke overwegingen en laag bij de
grohdsche motieven. Het zal niet al
tijd gemakkelijk zijn. In dat opzicht
is politiek een gevaarlijk ding, waar
de menschelijke hebbelijkheden or.-s
gauw parten spelen. Maar het moet
eenigszins uitgebreide schaal politie
ke gevangenen bij het landwerk in
te schakelen. De Minister deelde me
de, dat het de bedoeling is, oud-
illegale werkers in te schakelen bij
d'e controle op den zwarten handel.
De Minister eindigde met den op
roep: daar waar het hapert, sta nie
mand aan den kant en steke leder
de handen uit de mouwen. Eerst als
het gehikt, onzen eigen oogst te
bergen, hebben wij recht een rede
lijk rantsoen- te eischen.
Gemeld wordt thans ook het over
lijden in het gruwelkamp van Ber
ger.-- Belsen van mr. T. J. Verschuur,
oud-minister en voorzitter van de
R.K. Staatspartij. Hij was in 1943 ge
arresteerd en 59 jaar oud geworden.
Met hem verliest de Katholieke
Staatkunde een tweede leider van
meer dan gewoon formaat. Misschien
zouden sommige critici eenigszins
tot bezinning kunnen komen, indien
zij overwogen, wat het zeggen wil
voor Katholiek Nederland, in moei
lijke tijden van zulke leiders te zijn
beroofd. Na Goseling, die zeker nog
veel voor Katholiek Neaerland be
loofde. en dien wij in April 1941, di
rect ha zijn dood in Buchenwalde
hebben herdacht, verliezen wij thans
Verschuur. Hij heeft het land en de
Katholieke Gemeenschap belangrij
ke diensten bewezen. Eerst in/ de
journalistiek, daarna o.a. als voor
zitter van den Raad van Arbeid in
Breda, toen als minister van Econo
mische Zaken. Als zoodanig legde
hij gedurende vijf jaren niet alleen
den grondslag voor de crisispolitiek
van ons land in de moeilijke jaren
1929 tot 1934, maar ook voor de con
crete stappen op de uitvoering van
de ordeningsdenkbeelden. Aan de
wet op ne Bedrijfsraden blijft zijn
naam verbonden. Als voorzitter van-
de Staatspartij gekozen, na het af
treden van mr. Goseling, heeft hij
zich daar een invloedrijke er; gezag
hebbende positie verworven. Zijn
woord in de Partijbijeenkomsten en
zijn geschriften in de Partij getuig
den van groote eruditie er; weten
schap er. wa'ren niettemin helder en
begrijpelijk voor een ieder. <Hij hield
het beginsel hoog, ook zoolang het
mogelijk was, tijdens de bezettings
jaren-, toen het orgaan van de Partij
zijn verschijnen nog eenigen tijd kon
volhouden. Hij deed mee aan het
illegaal politiek contact, dat hem zijn
vrijheid en zijr; leven kostte. Hij is
niet de eenige, die om zijn politieke
overtuiging is gevallen. Ook dat
stemt tot bezinning. Laten wij ir;
ons gebed gedenken hem, die het po
litieke werk op hooger plan voerde
ter eere Gods.
Met ingang van 20 Juli kan het publiek in de provincies Noord-Hol
land, Zuid-Holland en Utrecht opnieuw aanvragen ter verkrijging van
rijwielbanden bij den distributiedienst indienen. Aangezien het aantal be
schikbare banden uiterst beperkt is, dient men slechts in werkelijk zeer
dringende gevallen aanvragen in te dienen. Uitsluitend zij. die een rijwiel
noodig hebben voor de uitoefening van hun beroep, dan wel zij, die
dagelijks groote afstanden moeten afleggen om op hun werk te komen,
zullen eventueel in aanmerking komen voor rijwielbanden. Zij, die het
kleinste aantal banden aanvragen, worden spoediger geholpen dan de
genen die grootere aantallen aanvragen.
Het is namelijk de bedoeling om
zooveel mogelijk menschen weer in
staat te s-tellen hun rijwiel te gebrui
ken. Mer; zal ook begrijpen, dat vi
tale diensten, die het leven in Ne
derland weer zooveel mogelijk moe
ten trachten te normaliseeren, een
zekeren voorrang moeten genieten.
Geleidelijk zullen de mogelijkhe
den van verstrekking ruimer wor
den. Men late vooral het brengen
van bezoeken en het schrijven
van brieven aan het rijksbureau voor
rubber, het centraal distributiekan
toor. Militair Gezag enz. r;a, daar zij
in het werk, dat moet leiden tot
geprobeerd worden. De zaak is het meer banden en meer productie en
grootere distributie in het algemeen,
waard. Evenwel, ook zin voor rea
liteit. De taak van den katholiek in
de politiek blijf ook, op te komen
voor katholieke rechten en katho
lieke belangen.
Waar de neiging nog al eens, ook
nu nog', bestaat, om ten aanzien van
die rechten en die belangen aan de
rechtmatigheid te kort te doen, zal
eveneens strijd moeten worden ge
voerd. Wij zien het al weer om ons
heen. Wat de politiek als de kunst
van het bereikbare betreft, komt
ook de kwestie van de partij als
verkiezingsapparaat aan de orde. De
Partij-leiding adviseert op dit punt
af te wachten. De „Volkskrant" (mr.
Romme) is van oordeel, dat in de
vroegere politieke organisatie deug
delijk moet worden besproken de
vraag, hoe de grenzen van het poli
tieke verkiezingsinstituut moeten
worden getrokken. Ook hier dus af
wachten. Afwachten ook, wat hier
bedoeld is met het „trekken van
grenzen van het politieke verkie
zingsinstituut". Het lijdt eerlijk ge
zegd voor ons geen twijfel, dat d'e
Katholieken t. z. t. als partij weer
(Vervolg in 5e kolom) i
niet anders dan
zaken.
stagnatie veroor-
Met ingang van 23 Juli 1945 verlie
zen de tot op heden uitgegeven bon
nen hur; geldigheid. Na bovenge-
noemden datum kunnen slechts op
rijwielbandenbonnen, voorzien van
een distributiezegel en stempel van
den distributiedienst rijwielbanden
worden gekocht.
HET VLEESCHRANTSOEN
Met ingang van 22 Juli worden
bonnen van de bonkaarten aangewe
zen voor 100 gram versch vleesch
z. been (niet meer 125 gr.) of 112 gr.
vleesch of visch in blik. In verband
hiermede geven ook rantsoenbonnen
voor vleesch behalve op 100 gram
versch vleesch, recht op 4 oz. (112
gram) vleesch of visch in blik of
8 oz. (224 gram) meat and vegeta
bles.
Ex-politieke gevangenen
voor zoover deze reed's een extra
MG-kaart hebben ontvangen, kun
nen bij d'en plaatselijken distributie
dienst een extra noodkaart 5e serie
ir; ontvangst nemen.
MINISTER BEVIN in Engeland
heeft een handvest voor de econo
mische en sociale bestaansvoorwaar
den voor de Britsche arbeiders op
gesteld.
DE GEHEIME PATENTEN, betrek
king hebbend op de verdediging var;
Duitschland, zijn vernietigd.
In de laatste jarer;, voor het begin
van den oorlog, werden in de Rotter,
damscbe haven dagelijks gemiddeld'
80.000 ton goederen ingevoerd. Thans
zijn er reeds weer dagen, dat 35.000
ton aankomen en Rotterdam is in
staat belangrijk grootere hoeveelhe
den te verwerken.
Zonder twijfel zijn de zinlooze ver
nielingen, door ae Duitschers aange
richt, omvangrijk. Bovendien is door
hen een deel van de haveninstallaties
geroofd'.
Er is nog ongeveer 14 K.M. kade
volledig in tact. Van de vroegere
vloeroppervlakte voor opslagruimte
is nog ongeveer 3/5 deel bruikbaar.
Ondanks de vele laadbruggen, welke
vernield zijn of weggevoerd, is oe
aanwezige drijvende outillage vol
doende om 2 a 3 maal zooveel goede
ren te verwerken als thans worden
aangevoera. De blokkade bij Maas
sluis is in zooverre opgeheven, dat
er nu weer een opening is van plm.
150 meter, waardoor schepen met e'en
diepgang van 35 voet kunnen bin
nenvaren.
Wat graan betreft, kan de haven
zelfs volledig op de vroegere capaci
teit werken, zoowel wat overslag als
opslag betreft. Hoewel afsluiting van
de Maashaven door een door de
Duitschers tot zinken gebracht drij
vend dok nog een hindernis vormt
voor de zeeschepen om bij de silo's
te komen, is toch door het gebruik
van lichters dit bezwaar in belang
rijke mate ondervangen.
Ei' is dan ook geen sprake van, dat
Rotterdam niet in staat zou zijn den
aanvoer te verwerken, integendeel,
belangrijk meer kan worden ver
werkt dan tot nu toe dagelijks is
aangevoerd'.
Stichting van den Arbeid
Het bestuur van de Stichting van
der; arbeid, heeft op 5 Juli j.l. een
onderhoud gehad met den minister
van sociale zaken. Naar aanleiding
daarvan deelde de minister aan het
bestuur mede, dat de regeering met
bijzondere waardeering kennis heeft
genomen van de samenwerking tus
schen werkgevers en arbeiders, die
gedurende de bezettingsjaren is ont
staan en vorm heeft gekregen ln
een stichting van den arbeid.
De totstandkoming van een cen
traal orgaan van samenwerking tus
schen werkgevers en arbeiders acht
de minister ook voor de bemoeiin
gen van de overheid op sociaal ter
rein van. groot belang, r wijl daar
door een vlotter en meer geregeld
contact met het georganiseerde be
drijfsleven mogelijk wordt gemaakt.
De minister voegde hieraan toe,
dat in afwachting van een nader
door de regeering gewer.scht over
leg omtrent den inhoud der stich-
tingsacte en de regeling van een
permanente samenwerking tusschen
overheid, werkgevers en arbeiders,
de regeering bereid is de stichting
reeds aanstonds als adviseerend li
chaam te erkennen. Dit houdt in,
dat de stichting door de regeering
zal worden g'eraadpleegd over op
sociaal gebied te treffen voorzienin
gen, alsmede dat de stichting ook
eigener beweging over al dergelijke
aangelegenheden var; advies zal kun
nen dienen.
Het oude Binnenhof .was vandaag de plaats van een bijeenkomst, welke
weder een apart moment was in de Nederlandsche historie. De Natio
nale Advies Commissie, samengesteld door het Vaderlandsch Comité en
de Groote Adviescomissie der Illegaliteit is 't eerste voorloopige lichaam,
dat de regeering in staat zal stellen, de stem van het Nederlandsche
volk te vernemen, hield in de middaguren in de rolzaal haar installatie
vergadering. Een betere plaats ware niet te vinden geweest dan deze
zevenhonderdjarige zaal, waar het hof van Holland en Zeeland verga
derde. waar eeuwen lang recht en vrijheid verdedigd werden en waar
Oldenbarneveldt heeft terecht gestaan.
Minister Drees
opende de bijeenkomst als voorzitter
van het Vaderlandsch Comité Bij de
samenstelling nu var; de N.A C.
liet men zich leiden door de ge
dachte, dat bij het algemeen regee-
rlngsbeieid niet alleen het verzet
moest adviseeren. Aan den anderen
kant zouden toch ook een bijzonder
woord hebben mee te spreken zij,
die tijdens ae bezetting alles op het
spel hebben gezet. Men kwam zoo
doende op de gedachte dat er een
algemeene adviescommissie moest
wezen, waarin niet alleen het verzet
vertegenwoordigd! moest zijn. Voor
de samenstelling is dan ook een
moeizame weg gevolgd.
Rantsoenbonnen melk
De wisselbonn er; voor 1/7 rantsoen
melk en 1/7 rants, taptemelk zijn i Nooit is het de bedoeling geweest,
niet meer geldig. dat de N.A.C. zou treden in de
plaats van een parlement, noch de
totstandkoming daarvan zou ver
tragen. Zij zal echter een belangrijke
stem hebben bij de aanvulling van
de volksvertegenwoordiging met
nieuwe leden. Verheugend is de
veelzijdigheid dezer commissie.
Er zijn ir; samengebracht verte
genwoordigers der gedachten, die in
het volk leven. Allerlei tegenstellin
gen zijn hieir-bverkoepeld, zoodat al
le hoop bestaat op een vruchtbaren
arbeid. De werkzaamheid' der N.A.C.
zal niet lang duren. Spr. hoopte, dat
de commissie in het Nederlandse ne
volk een spoor zal achterlaten var;
den brandenden wil om het Neder
landsche volk in volle onbaatzuch
tigheid te dienen.
(Vervolg op pag. 2)
De toegang tot de Rotterdam-
sche Maashaven is vrij ge
maakt. De amerikaansche
vlag is geheschen hoven Ber
lijn Een korps gezagstroe-
pen wordt opgericht, als voor-
looper van het nieuwe leger,
om bewakings- en ordedien
sten te verrichten. In de
Rotterdamsche haven is over
eenstemming bereikt. Vijf
vliegvelden bij Okinaiva zijn
aangevallen door 200 bom
menwerpers. In Spanje is
'n nieuw kabinet geformeerd.
Er is geen bijzonder nieuws
uit het Oosten, noch van Pots
dam.
Vervol? Ie kolom.-
aan de verkiezingen zullen moeten
deelnemen, wanneer deze straks ge
houden zullen worden. Hoe dan, dat
is een kwestie var; niet zoo heel
veel later, ook al omdat er stem
men opgaan, om belangrijke veran
deringen in te voeren in de verkie-
zingsmethoder;. Als derde punt gaf
de „Volkskrant" het advies, voor
leven, minstens vijf lichtingen van
alsnog geen lid te worden van een
andere organisatie op politiek ter
rein. Dit gezaghebbende advies komt
te laat, om de velen, die zich bijv.
al bij de Volksbeweging hebben aan
gesloten, nog richtinggevend te hel
pen. Zij hebben zich zelf al gehol
pen. Maar het komt vroeg genoeg,
om overwogen te worden door de
zeer velen, die nog niet weten, waar
aar; zij zich te houden hebben. Men
kent het standpunt, dat wij sinds ge.
ruimen tijd héfeben ingenomen: m
elk geval Staatspartij. Daarnaast
misschien ook Volksbeweging, maar
in elk geval ook dan eerst de eigen
Partij. Dit is in het bijzonder van
belang voor de jongeren. Van ver
schillende kanten is er reeds op ge
wezen, dat er na vijf jaar partijloos
nieuwe, jonge kiezers zijn, allen die
tuschen 1940 en 1945 kiesgerechtigd
zijn geworden, die Staatkundig zon
der dak zouden zijn.
Naast de richtlijnen van de eigen
leiding der Partij hebben wij hier
het woord' der Bisschoppen. In het
artikel ir; de „Volkskrant" van
Woensdag wordt er de aandacht op
gevestigd, dat de Bisschoppen reeds
onmiddellijk in het bevrijde Zuiden
als richtlijnen, hebben gegeven, dat
de vroegere organisaties op sociaal en
cultureel gebied haar onderbroken
werk onmiddellijk moeten voortzet
ten. Wat de voorstellen en denkbeel
den der nieuwe richting betreft,
moesten deze volgens de Bisschop
pen slechts in overweging genomen
worden onder twee voorwaarden: ten
eerste, dat de Katholieken voorals
nog geen lid zullen worden van de
op te richten algemeene Nederland
sche organisaties op sociaal en cul
tureel gebied, dat zij lid zullen blij
ven of zullen worden van de eigen
Katholieke vormingsinstituten. Dit
betreft de sociale en cultureele or
ganisaties. Op politiek gebied zijn de
Katholieken vrij. Dat dit zoo blijft,
hangt af van de geestesgesteldheid
in niet-Katholieken kring en van da
vraag, of de katholieken hun vrij
heid op dit punt verantwoord zullen
gebruiken. Intusschen lijkt het den
schrijver in de „Volkskrant" verstan
dig, dat de Katholieken op politiek
gebied overwegen dezelfde gedrags
lijn te volger;, die door.de Bisschop
pen voor het sociale leven is voor
geschreven. Dat is niet een kwestie
van gehoorzaamheid, maar van het
besef van de innerlijke redelijkheid
van die gedragslijn. De jongeren
vooral doen goed, geen onberaden
stap te doen, waar alles nog zoo vaag
is en hun inzichten nog niet gerijpt
zijr;. In een laatste artikel zullen wij
zien, dat het ook weer niet de be
doeling is, af te wachten ln werke
loos toezien.
