NIEUW
JAPAN'S LOT IN RUSSISCHE HAND
40.000
Wat deed Lord Mountbatten
in Potsdam?
Nog
Nederlanders
Duivelsch noodlot hechtte
zich aan zijn schreden"
„Het Duitsche volk wist het"
DONDERDAG 26 JULI 1945
Uil
eigen
land
De verbinding met
het Zuiden
„Radio Nederland
in overgangstijd
I0erelditi
teviws
&ti£üfrutCetiiemu4
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG - NUMMER 18689
Buiten God ia 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs 1 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
BUREAUX:
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Lood.sgra.cht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
Admir&al Lord Louis Mountbatten, de opperbevelhebber in Zuidoost-
Azië, is per vliegtuig in Londen aangekomen. Naar te Londen bekend is
gemaakt, heeft ook Lord Mountbatten de conferentie te Potsdam bijge
woond! Dit duidt er wel op. dat de strijd tegen Japan in Potsdam be
sproken is. -Hoe lang het nog zal duren, voordat Japan zich overgeeft),
hangt voor het grootste gedeelte af van Ruslands bereidheid om aan den
oorlog deel te nemen, aldus bericht. Reuters militaire correspondent te
Londen. Dit steunt op de verzekeringen, welke Stalki van president Tru
man heeft ontvangen. Zijn die verzekeringen tevredenstellend, dan ver
wacht men, dat de Russen de geallieerde „voorwaarden van overgave"
aan de Japansche regeering zullen aanbieden, onder verzekering, dat af
wijzing van haar kant de Sovjet-Unie met Japan in oorlog zal brengen.
Het laatste bericht omtrent een te
verwachten Russische interventie in
den oorlog tegen Japan was afkom
stig van den diplomatieken corres
pondent van de „Daily Tel.". Deze
verklaart, dat het thans mogelijk
wordt geacht, dat Rusland' zonder
rechtstreeks aan den oorlog deel te
nemen het aan Engeland en de
Ver. Staten zal toestaan gebruik te
maken van bases in het gebied van
Wladlwostock voor de operaties te
gen Japan. „Particuliere berichten",
welke Londen hebben bereikt, ver
sterken- de meening, dat „de confe
rentie van Potsdam tot gevolg zal
hebben, dat Rusland definitieve stap-
pen onderneemt, wat den oorlog te
gen Japan betreft."
Churchill is Woensdagmiddag per
vliegtuig uit Potsdam in Londen aan
gekomen. Hij reed terstond per auto
naar Downingstreet 10. Reuter wijst
er nogmaals op. dat de onderbreking
van de besprekingen te Potsdam uit
sluitend moet worden toegeschreven
aan het verlangen van Churchill,
Eden en Attlee, om in de Britsche
hoofdstad aanwezig te zijn bij de be
kendmaking van óe verkiezingsuitsla
gen. Ook Eden en Attlee zijn in Lon
den aangekomen.
Truman brengt heden. Donderdag,
een bezoek aan Frankfort, waar hij
besprekingen zal voeren met gene
raal Eisenhower.
Het s.s. Edam van de HollandAme-
rika-lijn is uit Baltimore vertrokken
met 23 passagiers voor Engeland.
Minister Schermerhorn heeft den eer
sten steen gelegd van 200 noodwonin
gen in Breskens.. De aandacht
wordt er op gevestigd, dat men den
N.O.-polder alleen mag bereiken via
de officieele toegangswegen, daar de
bewakers van de gevangenenkampen
op ieder vuren, die onbevoegd buiten
deze wegen vertoeft! Er wrordt nog
eens op aangedrongen, zich stipt te
houden aan de vastgestelde electrici-
teitsrantsoenen. De hees Meuten,
directeur van Volksherstel, vertoeft
in Amerika, om den steun aan Ne
derland te coördirteeren. Vanwege
Help Holland Council zijn tien am
bulancewagens voor het Roode Kruis
aangekomen, ten dienste van het bin-
nenlandsche ziekenvervoer. Het zal
nog maanden duren, voordat de Ne-
derlandsche industrie weer serviezen
e.d. leveren kan. In tegenstelling
tot andere berichten, Wordt gemeld,
dat er geen rantsoeneering van gedis
tilleerd te verwachten is.
HET GEVAARLIJKE GOEDJE!
Munitie aan het broeien
in 's-Gravesande.
In de naHjheid van- 's-Gravesande
bevindt zich een opslagplaats van
Duitsche munitie, waar ongeveer 1500
ton aan projectielen en andere ont
plofbare stoffen in een veilinglooö's
zijn oncérgebracht. Door de groote
warmte var.' de laatste dagen zijn en
kele partijen hiervan gaan broeien,
zoodat zij een gevaar voor de omge
ving opleveren. Als de geheele voor
raad in Ge lucht zou vliegen, zou de
schade niet te overzien zijn. De be
wakingsmanschappen hebben echter
alle maatregelen1 genomen om een
dergelijke ramp te voorkomen. Als
voorzorg' is men er toe overgegaan,
2000 personen uit de gemeente 's-Gra
vesande uit de onmiddellijke omge
ving van u'e opslagplaats te evacuee-
ten. De vorige week is in hetzelfde
munitiedepot door zelfontbranding
een kist met fosfor in vlammen op
gegaan. De inwoner van 's-Gravesan
de H. de Glopper heeft bij die gele
genheid zeer veel persoonlijken moed
getoond bij het verwijderen van dit
zoo gevaarlijke object.
Mijnwerkers krijgen
extra distributiekaart
Met medewerking van g'g regeering
zal bij de Limburgsche mijnen een
regeling worden ingevoerd, waarvan
verwacht wordt, dat zij een gunstige
uitwerking zal hebben op de kolen-
productie en daardoor op het ge
heele industrieele apparaat in Neder
land. Er bestaat een vicieuze cirkel,
welke doorbroken moet worden. In
het kort komt de regeling dan hier
op neer. dat de mijnwerker in den
vorm van punten een middel krijgt,
dat aan de zwaarverdiende mijnwer
kersguldens ook koopkracht geeft.
Een deel van zijn loon, dat wordt ge-
süeld op 80 pCt., gebruikt de mijn
werker voor zijn- dagelijksche be
hoeften. Voor het resteerende deel
van het loon zal den arbeider naast
de normale betaling in geld ook een
aantal punten verstrekt worden, dat
mede afhankelijk is van de presta-
t|ies van den mijnwerker.
Binnenkort zullen allen, die werk
zaam zijn in het Limburgsche mijn
bedrijf, een speciale distributiekaart
ontvangen, waarvan bepaalde bonnen
zullen worden geldig verklaard voor
artikelen, waaraan in de mijnstreek
behoefte bestaat (textiel, schoeisel,
huisraad, e.a.)
INDISCH REGEERINGSCOMMIS-
SARIS IN NEDERLAND
Oud-minister Kerstens benoemd
De heer P. A. Kerstens, oud-minis
ter van Handel enz. (en oudvoorzitter
van Ge Indische Katholieke Partij)
was met 1 September 1944 benoemd
tot tijdelijk regeeringscommissaris
voor de behartiging van Nederlandsch
Indische aangelegenheden in Neder
land. Hij heeft zijn functie bij de
Ned.-Indische regeering' in Australië
uitgeoefenc'. Thans heeft hij zijn ar
beid hier te lande aanvaard. Na de
noodige voorbesprekingen met den
nieuwen minister van overzeesche
gebiedsdeelen, prof. dr. J. H. A. Loge-
mann. Hij zal zijn ambt uitoefenen
onder den titel van „Indisch regee
ringscommissaris ter beschikking van
den minister van overzeesche ge
biedsdeelen". In dezen titel komt aan
den eenen kant tot uitdrukking, dat
de nieuwe functionaris een orgaan is
van de Indische regeering, maar aan
den anderen kant, dat hij werkt on
der de verantwoordelijkheid van den
betrokken minister. Hij moet derhal
ve gezien worden als een liaison tus-
schen den lt. gouverneur-generaal
van Ned. Indië en den minister van
overzeesche gebiedsdeelen. Zonder
vooruit te loopen op de nad'er te con-
strueeren verhouding der rijks.deelen,
gebaseerd op de algemeene beginse
len als geformuleerd in de rede van
H. M. d'e Koningin van 6 December
1942. £bmt de nieuw geschapen fi
guur toch tegemoet aan de eischen
van goed wederzijdsch begrip en in
nig contact tusschen de twee voor
naamste deelen van het koninkrijk:
eischen, die door d'e lange scheiding'
der oorlogsjaren met al de gevolgen
van gebrek aan voeling en informatie
over en weer nog dringender gewor
den zijn dan zij voor den oorlog al
waren.
Maandag schakelde de minister
van verkeer en energie de 150.000
volt hoogspar/ningskoppellijn in, die
het complex van Zuidholland'sche
Centralen verbindt met het Zuiden
des lands.
Hierdoor werd- een begin gemaakt
met de levering van energie, welke
bij de Limburgsche mijnen beschik
baar is en langs electrïschen weg,
o.a via de netten der Limburgsche
enBrabantsche electriciteitsbedrij -
ven, naar het Westen van ons land
wordt getransporteerd. Het is mede
aan deze verbinding te danken, dat
met d'e stroomlevering aan de bevol
king kon worden begonnen.
ten Noorden van Berlijn
De perschef van den dienst der
repatrieering, kapitein R. J. Vogels,
heeft een reis door Duitschland en
Denemarken gemaakt. Uit gesprek
ken met -hooge Russische repatriee-
ringsofficieren, alsmede uit verkla
ringen van landgenooten is op te
maken, dat er zich in d'en Russi-
schen sector ook nog een niet onbe
langrijk aantal Nederlanders ophou
den. Van bevoegde Russische zijde
werd de verzekering gegeven, dat
onze landgenooten spoedig naar het
Westen zullen worden vervoerd.
Ten Noorden van Berlijn zouden
zich nog 35 a 40.000 Nederlanders be-
vinGen.' Aangezien de spoorwegen in
dat gebied, aldus een Russisch offi
cier, volkomen intact zijn en er met
iedere frequentie en snelheid gere
den kan worden is te verwachten,
dat ook de laatste groepen Nederlan
ders, die door de Duitschers van huis
en haard zijn weggesleept, spoedig
naar het vaderland' zullen worden
teruggebracht. Te Luebeck worden
dezer dagen reeds 2400 Nederlanders
verwacht.
WIELRIJDERS!
Rijdt niet in het midden van Hen
rijweg. Rijdt niet naast elkaar. Kijkt
rechts en links en achterom, alvorehs
U een weg oversteekt.
WEEST VOORZICHTIG!
Proces Pétain!
11
Naar A.N.P.-Aneta verneemt, is de
ministerraad tot overeenstemming
gekomen met betrekking tot het
vraagstuk, hoe de radio-omroep ge
organiseerd moet worden.
Er zal worden opgericht een stich
ting, genaamd „stichting racio Ne
derland in den overgangstijd". Voor
zitter der stichting wordt) Mr. L. A.
Kesper, griffier van ae Tweede Ka
mer. thans waarnemend secretaris
generaal van het departement van
binnenlandsche zaken. Het stichtings
bestuur zal breed zijn samengesteld,
zoodat alle stroomingen in de Neder
landsche radio wereld zullen zijn ver
tegenwoordigd.
Koos Vorrink
Naar wij 'vernemen, wordt de heer
K. Vorrink (tot 1940 voorzitter van
Ge S.D.A.P.) verbonden aan het ka
binet van den minister-president en
zal hij voor speciale diensten ter
beschikking zijn var; alle ministers.
Het radiopraatje
In het wekelijksche radiokwartier
van de regeering zal a.s. Vrijdagavond
9 uur de minister-president, prof. ir.
W. Schermerhorn een nadere toe
lichting geven op het besluit met
betrekking to-t de organisatie van
den Nederlandschen radio-omroep.
Bij tienduizenden vertrekken de
Amerikaansclie soldaten uit Marseille
naar het Verre Oosten. De beruch
te commissaris-generaal van Tsjechië,
Frank, zal aan de Tsjecho-Slowaak-
sche autoriteiten uitgeleverd worden.
De befaamde Sovjetgezante in
Zweden, mevrouw Kollontal, is afge
treden. Ook de Australische minis
ter-president Chifley heeft verklaard,
dat de eisch van onvoorwaardelijke
overgave voor Japan gewijzigd wordt.
De afgetreden minister van Finan
ciën in Amerika zal zijn plan, om
Duitschland terug te brengen tot een
landbouwstaat, in boekvorm nader
publiceeren. In den Amerikaan-
schen Senaat openbaarde zich de eer
ste oppositie tegen het Handvest van
San Francisco. Volgens de U. N.
R. A. zijn van de acht millioen men-
schen. die uit hun land waren weg
gevoerd, er tot heden zes millioen
gerepatrieerd. De Noorsche socia
listische en communistische partij
hebben een eenheidspartij gevormd.
De oudste zoon van Mussolini is
krijgsgevangene hij de geallieerden.
In de Londensche haven wordt ge-
DE HEILIGE LANDSTICHTING 1e staakt, militairen gaan voedsel los-
Nfeegen .wederom voor het pu- sen. - Britsche vrachtauto's met dui.
bliek toegankelijk. Weliswaar zijr..'
verschillende monumenten en de we
gen min of meer beschadigd', maar
aan het herstel wordt druk gewerkt.
yy
Na Reynaud en Daladier getuigt Lebrun
Het proces tegen maarschalk Pétain
heeft sensationeele wendingen geno
men door de verklaringen van de
vroegere premiers Reynaud en Dala
dier. Zware beschuldigingen werden
tegen den maarschalk ingebracht om
zijn politieke houding, ondanks waar
schuwende telegrammen van wijlen
Roosevelt. Koning Leopold kwam ook
nog even ter sprake; zijn houding in
verhand met de capitulatie werd ver
raad genoemd. Reynaud gaf toe, in
1940 de deelneming van Italië te heb
ben willen afkoopen door concessies
inzake Afrika, waar Churchill zich
tegen verzette. Reeds vóór den oorlog
zou Pétain een defaitistische rol ge
speeld hebben.. De besprekingen
dwaalden zoover af, dat de jury
voorstelde, weer tot het proces terug
te keeren! Ook Daladier beschuldig
de Pétain van buitenlandsche sym
pathieën. De maarschalk was al in
September 1939 voorstander van het
opnemen van Laval in de regeering.
Daladier bracht hulde aan de
rechters van Riom, die geweigerd'
hadden te verklaren, dat Dalacler,
Reynaud e.a. schuldig' waren aan den
oorlog.
De president las een telegram voor,
ond'erteekend „Pétain" en gericht
aan Hitler, waarin wordt verzocht,
dat Frankrijk zou gemachtigd wor
den. om na de Britsche landing te
Dieppe, zelf zijn eigen verdediging tie
verzorgen. Pétain weigerde te ant-
woorGen, waarop een jurylid zeide:
„De eer van den maarschalk staat op
het Spel, hij moet antwoorden". Pé
tain zegt dan: „Ik ben doof. ik heb
niets verstaan, ik heb reeds gezegd,
dat} ik niet zal antwoorden. Ik zeg
geen woord".
Vervolgens vertelde Albert Lebrun,
oud-president van de republiek, hoe
generaal Weygand op 12 Juni voor
stelde. om wapenstilstand te verzoe
ken. Pétain steunde dit voorstel; na
het aftreden van Reynaud werd Pé
tain formateur, die terstond met een
kant-en-klaar kabinet voor den dag'
kwam. (Pétain ontkende Git.) De re
geering van Vichy, zoo vervolgde Le
brun. draagt een zware verantwoor
delijkheid en niet alleen de maar
schalk. De maarschalk geloofde m
een Duitsche overwinning; hij meen
de, dat het prestige van zijn maar
schalksterren er toe zou bijdragen,
het bezette land te behoeden en te
gen den bezetter te beschermen. Met
name laakt Lebrun den stilzwijgen-
den afstand van den Elzas, het af
wezig' blijven van protesten tegen de
toepassing van den wapenstilstand en
van protesten tegen de deportaties,
de voedselvoorziening, de vervolging
van de maquisards enz.
Lebrun legde zijn verklaringen zeer
bewogen af. „Zoo hoog gestegen en
zoo g'iep gezonken welk somber
en duivelsch noodlot hechtte zich aan
zijn schreden?"
Door juryleden en verdedigers ver
der ondervraagd, verklaarde Lebrun,
Laval meer dan Bétain de oorsprong
van 'het politieke spel van 1940 te
achten. Lebrun achtte de wapenstil
stand niet In overeenstemming met
de eer van Frankrijk.
De zitting is hierop verdaagd tot
Donderdag*.
zenden tonnen voedsel zijn onderweg
naar Berlijn. Ook in Beieren zijn
vakvereenigingen toegestaan.
BON VOOR VETTE KAAS
De Girecteur-generaal van de voed
selvoorziening maakt bekenc, dat,
aangezien niet alle soorten vette kaas
even lang' houdbaar zijn, reeds thans
in de provincies Noordholland, Zuid
holland en Utrecht een bon voor 100
gFam vette kaas beschikbaar wordt
gesteld. Daar het niet mogelijk is
geweest, de detaillisten tijdig te be
voorraden, moet men ter verkrijging
van deze kaas bon 167 der M.G.-
kaart uiterlijk Zaterdag 28 Jqli a.s.
bij den kaasleverancier inleveren. De
Getaillist. die een ontvangsbewijs af
geeft, zal de kaas zoo spoedig' moge
lijk afleveren. Er wordt géén afzon
derlijke koopbon aangewezen. Men
kan de kaas dus uitsluitend verkrij
gen bij den detaillist, bij wien bon
167 is ingeleverd, tegen afgifte van
het ontvangstbewijs.
Meening van Beiersche Bisschoppen
Onderwijsproblemen en millioenen
schemering
In een herderlijk schrijven van het Beiersche episcopaat, dat te Reich-
stadt onder leiding van Kardinaal Faulhaber bijeen is geweest, wordt
een wereldvrede afgesmeekt, welke gebaseerd zal zijn op rechtvaardig
heid. De bisschoppen verklaren in hun herderlijk schrijven, dat voor
het verkrijgen van een waren vrede in Duitschland aan de volgende
voorwaarden zal moeten worden voldaan: Terugkeer naar een zuiver
leven, de onontbindbaarheid van het huwelijk, een waar Christelijk ge
loof, een Christelijke opvoeding van de jeugd en de eerbiediging van het
gezin. In dit herderlijk schrijven verklaren de bisschoppen, dat het on
waarschijnlijk moet worden geacht, dat het Duitsche volk voor het mee-
rendeel niets zou hebben afgeweten van het bestaan van concentratie
kampen. De bisschoppen spreken ten slotte hun vertrouwen uit in den
steun van den Paus voor het geestelijk herstel van het Duitsche volk en
verklaren, dat de Katholieke Kerk een belangrijke bijdrage zal kunnen
leveren tot den terugkeer van Duitschland tot gezonde begrippen.
Een correspondent van Reuter in
Westfalen schrijft, dat, voor de
Duitsche scholen heropend kunnen
worcen, er eerst een selectie onder
het onderwijzend personeel moet
plaats vinden en dat daarmede de
militaire autoriteiten voor een moei
lijk probleem zijn geplaatst Profes
sor Mohl van de Universiteit van
Goetïmgen heeft verklaard, Gat op
het platteland tachtig percent van de
onderwijzers volledig genazificeerd is.
Van de Universiteit in Goettingen
behoeven enkel drie of vier vroegere
professoren verwijderd te worden
vanwege hun politieke overtuiging.
Hij stelde voor momenteel op de
scholen in Duitschland geen aard
rijkskunde en geschiedenis te onder
wijzen
De burgemeester van Cuxhaven
zeide, dat bijna alle onderwijzers on
der de dertig onbruikbaar zijn, daar
deze volledig doortrokken zijn met
de nazileer. Katholieke priesters in
de omgeving van Stade hebben een
beroep gedaan op de militaire auto
riteiten d'e bijzondere scholen, die
door de nazi's onderdrukt zijn, weer
te openen, en eischten, dat ook de
onderwijzers boven d'e dertig „gezui
verd" zoudpn worden.
De Duitsche bezittingen jfi
het buitenland.
In een radiopraatje door drie leden
van den Amerlkaanschen Senaat is
aangedrongen op confiscatie van
Duitsche bezittingen in het buiten
land met name in de neutrale land'em
ten einde het Duitsche kartelsysteem
te fnuiken. Volgens senator Kiloore
bezitten de Duitschers een som van
driehonderd millioen dollar fn' Spanje
en eenzelfde som in Argentinië, als
mede meer dan tweehonderd millioen
aan activa resp. in Luxemburg en
het vorstendom Liehtenstein. VolgenS
Senator Mitchell bezitten zij verder
tientallen millioenen in Zweden, Por
tugal, Turkije en Engeland. „En ver
geet niet: in de Vereenigde Staten",
werd hieraan toegevoegd door sena
tor Ferguson, die zeide, dat de Duit
schers ook nog meer d'an vijfhonderd
millioen dollar hadden staan op hun
mysterieuze Zwitsersche rekeningenl
