„DIT IS DE DAG DER
DEMOCRATIE
de
De tektst van
Japansche beslissing
VEERTIEN ZAK KOLEN
II
TRUMAN EN ATTLEE:
„De Vrede is weergekeerd
op aarde"
Socialisten en
Communisten
Het volk weende
Rus sluit verdrag
met China
Nanking regeering
neemt de beenen
Oorlogsschade
zuivering en
belastingen
geld
Keizer spreekt tot
het Japansche volk
Kruiser met atoombom
materiaal vergaan
Ter dood
veroordeeld
Weer een millioenen-
heertje te pakken
Ministers voor de
Radio
Raalsle nieuws
zullen aan 2.300.000 gezinnen
worden toegewezen
Vuurpijl in kist
met munitie
,WlacM U een q,eu-aav ifé wapen"
lUat uue w-et eend.
gAaag w-Ctten weten
In den nacht van Dinsdag op Woensdag Js de inhoud van het antwoord
van Japan aan de Vier Mogendheden, waarhij de capitulatievoorwaarden
zijn aanvaard, tegelijkertijd in Washington, Londen, Moskou en Tsjoeng-
king bekend gemaakt. President Truman en Minister Attlee legden ver
klaringen af. Na zijn verklaring heeft Truman de menigte voor het Witte
Huis toegesroken. Hij zeide: De groote dag is daar. Dit is de dag, waarop
wij allen gewacht hebben sedert 7 December 1941. Dit is de dag, die het
einde beteekent van het fascisme en het politiestelsel in de wereld. Dit is
de dag van de democratie. Thans moeten wij de taak opvatten van omme
keer en van de verwerkelijking van vrije regeeringen in de wereld. Ik
weet, dat wij tegen deze taak zijn opgewassen."
ATTLEE'S TOESPRAAK
De Britsche premier heeft voor de radio verklaard: „De Japansche tegen
stand is thans overal gebroken." Hij bracht hulde en dank aan de strijders
van het land, de dominions, Indië en de koloniën en zei tot slot: „Laat
voor het oogenblik allen die daartoe in staat zijn, rusten en zich verheu
gen in het bewustzijn, dat zij goed gewerkt hebben. De vrede is weerge
keerd op aarde. Laat ons God danken voor deze groote bevrijding en voor
Zijn barmhartigheid. Leve de Koning."
In Engeland zijn de verloven met
48 uur verlengd. Woer.sdag en Don
derdag waren feestcagen in Engeland.
Mac Arthur heeft het bevel gege
ven cat de Japansche regeering en
de keizerlijke generale staf een zen
der tot zijn voortdurende beschikking
moetep stellen, opdat zijn bevelen
aan het Japansche volk kenbaar ge
maakt kunnen worden.
President Truman heeft in zijn ver
klaring gezegd, dat hij van oordeel
is, dat het Japansche antwoord „een
volledige aanvaarding is van de Ver
klaring van Potsdam, die de onvoor
waardelijke overgave van Japan spe
cificeert".
Generaal Mac Arthur is benoemd
tot geallieerd opperbevelhebber voor
het in ontvangst nemen van de capi
tulatie. Regelingen zijn getroffen voor
een formeele, zoo spoedig mogelijke,
onderteekening der bepalingen van
de overgave. Intusschen is aan de
geallieerde strijdkrachten bevel ge
geven de offensieve actie op te schor
ten.
Het Nationale Congres van de
Fransehe Socialistische Partij
heeft practisch unaniem besloten,
om tot eenheid te komen met de
Communistische Partij, op ver
schillende voorwaarden. De Com
munistische Partij in België heeft
aan de Belgische Socialisten het
voorstel gedaan, de a.s. verkiezin
gen gezamenlijk in te gaan op de
basis van een gemeenschappelijk
program.
De Japansche eerste minister, Kan-
taro Soezoeki, heeft het Japansche
volk meegedeeld dat de oorlog' ver
loren is, ,,door de tegenstanders van
het gebruik van een nieuw type bom
men". Het gebruik van den atoom
bom had' het aangezicht van den oor
log totaal veranderd! Volgens het Ja
pansche persbureau, geciteerd door
de afdeeling voorlichting' van het mi
nisterie van oorlog, heeft Soezoeki
verder gezegd', dat Japan een moei
lijke toekomst tegemoet gaat, maar
„wij willen den toestand onder de
oogen zien. Onze plicht is thans, de
nationale politiek te verdedigen."
In de kabinetszitting deelde hij
mede, dat keizer Hirohito te kennen
had g'egeven, dat Hij het land niet
veranderd wenschte te zien in een
verschroeide aarde. „Wij, het Japan
sche volk, weenen en bieden den
keizèr onze allernederigste veront
schuldigingen aan". Ondanks het feit,
dat het volk heeft gefaald, zoo be
sloot Soezoeki. had ce keizer het volk
niet berispt.
Een Amerikaansch draadloos bericht
uit Moskou meldt, volgens Reuter uit
Londen dat m de Russische hoofd
stad een verdrag van vriendschap en
bondgenootschap is onderteekend tus-
schen c'e Sovjet-Unie en China.
De zgn. „nationale" Chineesche re
geering te Nanking, die onder Japan
stond, heeft volgens een bericht van
Domei „besloten uiteen te gaan".
Op het ministerie van Financiën
wordt met grooten, spoed gewerkt
aan 'n regeling van de oorlogsschade
en aan de stichting van 'n nationale
herstelfinancieringsmaaftschappij.
Tevens zijn in een vergevorderd
stadium van voorbereiding de verde
re geldzuivering en de registratie
van effecten en andere vermogens-
bestanddeelen.
Op het terrein van de belastingen:
kan een navorderingsbesluit worden
tegemoet gezien, Wat in de afgeloo-
pen jaren op het gebied' van belas
tingen door oorzaken van allerlei
aard te weinig is geheven zal worden
nagevorderd.
Verder wordt er een urgentiepro
gram uitgewerkt voor een herzien
belastingstelsel, dat de lasten welke
op d'e ondenemingen drukken ver
licht, waarvoor uiteraard op andere
punten compensatie zal moeten wor
den gevonden.
Ook kan een vermogensaanwasbe-
lasting worden verwacht.
Keizer Hirohito heeft, voor de
eerste maal in de geschiedenis der
natie voor de radio tot het Japan
sche volk sprekende, den Japan-
neezen medegedeeld, dat het ul
timatum van Potsdam was aan
vaard.
In zijn rede verklaarde hij de
oorzaken van de nederlaag en
spoorde het volk tot eenheid aan.
De Japansche keizer sprak in
zijn rede niet als een verslagen
man, maar als een uitdagend
man, zegt men in officieele com
mentaren in Australië. Uit som
mige mededeelingen over den
gang van zaken in Japan krijgt
men den indruk, dat Australië
wel een gelijk kon hebben.
Oom van Hirohito kabinets
formateur!
Inplaats van Soezoeki, die als
premier is afgetreden, heeft Hi
rohito zijn oom, Maroehikoe Hi-
gasjinkoeni, tot kabinetsformateur
benoemd. Het Japansche volk, zoo
meldt Reuter uit Londen, gaat
weliswaar gebukt onder smart,
maar toont geen gevoelens van
ontevredenheid.
Volgens Londensche kringen is
de benoeming van den Prins tot
kabinetsformateur geschiedt, om
het Japansche volk er gemakke
lijker toe te brengen, de strenge
maatregelen te aanvaarden, die
genomen zullen worden.
Leden van de Keizerlijke fami
lie zullen naar de fronten gezon
den worden, om de uitvoering van
de bevelen tot staking van den
strijd te controleeren.
De tekst van het Japansche antwoord op de geallieerde, voorwaarden
voor de overgave luidt als volgt: „Verwijzende naar de mededeeling van
10 Augustus, betreffende de aanvaarding van de bepalingen der Verkla
ring van Potsdam, en het antwoord der regeeringen van de Ver. Staten,
Groot-Brittannië, de Sovjet-Unie en China, verzonden door staatssecreta
ris Byrnes op 11 Augustus, heeft de Japansche regeering de eer het vol
gende mede te deelen aan de regeeringen der vier mogendheden:
1. Zijne Majesteit de Keizer heeft een keizerlijk rescript uitgegeven be
treffende de aanvaarding door Japan van de bepalingen der Verklaring
van Potsdam. 2. De Keizer is bereid machtiging te geven tot en de on
derteekening door zijn regeering en het keizerlijk hoofdkwartier te ver
zekeren van de noodzakelijke maatregelen voor de uitvoering der bepalin
gen van de Verklaring van Potsdam. 3. Zijne Majesteit is ook. bereid
hevel te geven aam alle militaire marine- en luchtautoriteiten, teneinde
te worden uitgegeven aan alle onder hun hevel staande strijdkrachten,
waar deze zich ook mogen bevinden, om den actieven weerstand te staken
en de wapens over te geven en te gehoorzamen aan de hevelen van
den geallieerden opperbevelhebber,.in overeenstemming met de hoven-
staande voorwaarden."
Naar „Agence France Presse" meldt,
is de laatste dag van den oorlog
tegen Japan voor de Amerikaansche
marine een rampdag geworden. De
kruiser „Indianopolis" is n.l. in de
lucht gevlogen, waarhij van de be
manning 875 opvarenden worden ver
mist, terwijl 5 dooden en 316 gewon
den werden geteld. Deze 9900 ton
metende kruiser, welke in 1938 in
dienst werd gesteld, had onlangs Sar*
Francisco verlaten met een speciale
spoedelschende opdracht. De kruiser
vervoerde materiaal naar de bases
van de vliegende supervestingen voor
het uitvoeren van aanvallen mei
atoombommen. Aangenomen wordt,
dat het schip hij het vertrek uit
Goeam in de lucht gevlogen is als
gevolg van een vijandelijken aanval
Maarschalk Pétain is ter dood ver
oordeeld
Het gerechtshof heeft den wensch
uitgesproken, dat het vonnis, g'ezien
den hoogen leeftijd van den veroor
deelde, niet zal worden voltrokken.
Pétain is schuldig bevonden aan
wijziging van den regeeringsvorm
met voorbedachten rade en aan ver
standhouding met den vijand.
Behalve dat Pétain ter dood is
veroordeeld, is hij veroordeeld tot
„nationale onwaardigheid" en tot
verbeurdverklaring' van al zijn be
zittingen.
Nadat de verdedigers hun plei
dooien hadden voortgezet, las de
maarschalk een verklaring voor,
waarin hij o.a. zeide, geen- ander ver
langen te hebben gehad dan Frank
rijk te redden.
DE CACAOFABRIEKEN
Op een persconferentie is mede
gedeeld, dat de cacao-fabrieken, die
wel chocolade hebben, maar geen
brandstof, steenkolen zullen krijgen
en dus aan het. werk kunnen. De
consumptiebedrijven zuilen behoor
lijke toewijzingen krijgen.
In Bussum is gearresteerd een ze
kere Langeveld uit België, die daar
groote zaken heeft gedreven met de
Duitsche weermacht, lid was van de
organisatie Todt veel bezoek ont
ving van vooraanstaande N.S.B.'ers
en Duitsche officieren. Naar schat
ting heeft de man f 25.000.000 ver
diend, waarvan hij f 10.000.000 heeft
verbruikt en de rest belegd in ef
fecten.
Minister Schermerhorn spreekt
vanavond over de gevangenkam
pen, Minister Drees morgenavond
over de staking in de Rotterdam-
sche haven.
NATIONALE FEESTDAG
In verband met de capitulatie van
Japan werd de dag van gisteren,
Donderdag 16 Augustus, blijkens een
mededeeling van de Reg.eering', als
Nationale Feestdag beschouwd, ter
wijl Zondag a.s. een Dankdag zal
worden gehouden. Gisteren werd in
heel het land druk gevlagd. Officiee
le kantoren en de meeste particuliere
inrichtingen en bureaux waren gis
teren geheel of gedeeltelijk gesloten.
In vele plaatsen was muziek en werd
gedanst. Op den Dam in Amsterdam
werden enkele toespraken gehouden.
De dagbladen verschenen niet. Hoe
wel het ons, omcat wij op Woensdag,
den Maria-feestdag, ook niet ver
schenen, moeilijk viel, hebben wij ter
wille van het alg-emeene karakter van
den Nationalen Feestdag gemeend,
ook gisteren onze krant niet te moe
ten aoen uitkomen.
In de Rotterdamsche haven ib thans
een algemeene staking uitgebroken.
Churchill heeft in het Lagerhuis
onthuld, dat een geallieerde invasie
in N. O. Indië was voorbereid. Mi
nister Schermerhorn heeft onthuld,
dat van officieele Nederlandsche zij
de midden 1941 het voorstel was ge
daan, de vloot van Japan met onze
onderzeeërs aan te vallen! Te Rot
terdam is de vlootweek geopend;
Prins Bernhard opende daarbij een
Engelsch maritieme tentoonstelling.
Pétain is thans opgesloten in het
fort Portalet. De Russische „Praw-
da" beschuldigt eenige Turksche ffia-
den van provocatie.. President
Truman gaat een conferentie beleg
gen van vertegenwoordigers van ar
beid en kapitaal. De Regeering
gaat een vliegdenst instellen van Den
Haag uit resp. op "Leeuwarden-Gro-
ningen. Arnhem-Enschedé en Eind
hoven-Maastricht.
Zooals de omstandigheden momenteel zijn en wanneer geen onvoorziene
remmende factoren optreden (b.v. strenge vorst) zal het mogelijk zijn,
plm. 7 bonnen voor vaste brandstofaan te wijzen. De vaststelling van
7 bonnen is gebaseerd op de productie en den aanvoer, zooals die volgens
redelijke verwachtingen zal zijn. Om de bevolking 1 bon toe te wijzen, is
noodig plm. 240.000 ton vaste brandstof. Ook de rijksbureaux enz., die
buiten de distributie vallen, zijn sterk gerantsoeneerd. Zij krijgen
plm. 50 pet. van hun normale verbruik toegewezen., Voor de geheel'e
industrie rekening houdende met het feit, dat die nog lang niet voor
100 pet. draait is voor Augustus 100.000 ton aangewezen, zoodat voor
huisbrand bijna 2'/t maal zooveel wordt aangewezen als voor de industrie.
Met de gezinsgrootte kan men geen rekening houden. Eer men van 7 tot
8 eenheden per gezin kan overgaan, zal eerst overwogen moeten worden,
wat men kan doen voor hen, die in niet-tochtvrije woningen zitten door-
vernielde ruiten. Er zullen ook bruinkoolbriketten verstrekt worden.
Aldus mededeelingen van den heer
H. H. Wemmers Jr.. directeur van
het Rijkskolenbureauj in een pers
conferentie. Behalve de 100.000 ton
voor de industrie is voor Augustus
aant. de spoor- en tramwegen en bin
nenscheepvaart plm. 75000 ton steen
kolen toegewezen-. Om de bevolking
lVi uur gas per dag te kunnen ver
schaffen, zijn plm. 70.000 ton vaste
brandstoffen noodig'. Het huidige ver
bruik der electrische centrales be
draagt 60.000 ton vaste brandstoffen
per maand.
Verwacht wordt, dat in den loop
van September alle gasfabrieken in
het land weer gas zullen producee-
re». Als er meer kolen komen, zal
men moeten kiezen tusschen verhoo
ging van het gasrantsoen en van het
electriciteitsrantsoen. Op de perscon
ferentie sprak de meerderheid d'er
De nationale feestdag te Rotterdam
is geëindigd met een ontzettend on
geluk, dat de levens heeft gekost van
Nederlandsche burg-ers en Er.gelsche
matrozen en waarbij meer dan hon
derd personen ernstig werden ge
wond. Juist was het afsteken van- het
vuurwerk op een der oorlogsschepen
begonnen, toen eer. vuurpijl mislukte
en in plaats van zijn weg in de lucht
te nemen, brandend terecht kwam
op eer; langs den wal gemeerd schip,
ongelukkigerwijze juist in een kist
met munitie., De gevolgen waren ver
schrikkelijk. De opgepakte menigte
werd' door de explosie uit elkaar ge
slingerd en er ontstond een geweldi
ge paniek., Volgens voorloopige be
richten zijn er vijf dooden te betreu
ren, terwijl minstens 72 personen
ernstig gewond werden. Bovendien
zijn er nog al van licht gewonden in
d'e verschillende ziekenhuizen ver-
bonnen moeten worden.
Op 15 Augustus is te Goirle geen begrip voor de absolute
een officieele plechtigheid ge- waarden, die God in deze wereld
houdenv om hulde te brengen stelde, tegenover staat. Duizen-
aan de eerste vijf gijzelaars, die den excessen van een ontaarde
daar, dien dag drie jaar geleden, samenleving hebben veel offers
aanwezigen zich uit voor gas. Toen
de heer Groothof, de beheerder der
mijnen, aan 25 willekeurige menschen
deze vraag' stelde, spraken allen zich
uit vóór verhooging van het gasrant
soen. Er wordt thans hard gewerkt
voor het brengen van electrischen
stroom uit Duitschland.
Er zal 100 kg cokes worden ver
strekt. als er cokes op de bonnen
worat geleverd, ter vervanging van
70 kg' steenkolen of briketten. De co
kes der gasfabrieken- zal ter plaatse
worden gedistribueerd en niet. zooals
vroeger, ook naar andere gemeenten
worden vervoerd, daar de transport
middelen beter voor andere doelein
den kunnen worden aangewend.
door de Duitschers gefusilleerd
zijn. Er zijn verscheidene kran-
gevraagd. Zijn wij, wat hun po
sitieve beteekenis voor ons
sen gelegd, o.a. namens H.M. de volksleven betreft, een illusie
Koningin. Minister Schermer- armer geworden? Velen hadden
hern heeft een indrukwekkende zich den loop van zaken in ons
rede gehouden, niet als minis- land anders voorgesteld. Er is
ter-president, zooals hij zeide, o.a. machtswellust en willekeur
doch als kampleider van de gij
zelaars te Haren. Prof. Scher-
hier en daar, inplaats van Ne
derlandsche rechtszekerheid in
merhorn vroeg zich o.a. af, of kwade gevallen Gestapo-imita-
het juist is, dat aan het Duitsche tie. Zoo is er veel teleurstelling
volk geopenbaard wordt, dat bij hen, die teveel op de kracht
macht voert tot bederf. Maar van menschen hebben gebouwd
cck voor bepaalde verschijnse- en die vergeten hebben, dat
len in ons land was hij geneigd, wanneer de mensch de hand
te erkennen, dat macht een ge- aan Gods Schepping slaat, er
vaarlijk wapen is, dat macht ruimte komt voer die vele haat,
van menschen over menschen voor de verwildering en ver
een geestelijke kracht, en een warring, die thans den aardbo-
zedelijk gehalte vergt, die helaas dem en dit menschdom vervul-
door te weinigen wordt opge- len. Wij, die het leven hebben
bracht. Organisatie is macht en behouden, moeten dat gebruiken
macht is bederf, tenminste daar als een instrument Gods, in den
waar geen geestelijke kracht,
geen besef van goed en kwaad,
strijd om ons volksbestaan!
Hoe denkt het Pinda-mannetje
over den vrede? De lucht heeft ge
daverd van de Indonesische jubel
klanken. En temidden daarvan vin
gen we plots een stem uit China op,
het land, van d'e vechtende gene
raals, dat almaar verdeeld was. en
nu al veertien jaar. onder druk en
dreiging van den Japanschen over
weldiger stond. China is bevrijd. De
vraag is of het werkelijk vrij zal
zijn. Maar het heeft de kans. En nu
denken wij aan het Pinda-mannetje.
Wij hebben ze jaren gezien op de
hoeken van de straten, de mystieke
geelgezichten, in den winter bibbe
rend van kou en meelijwekkend'.
Maar het waren en bleven de zonen
van Wang' Lung e.a. Hoe denkt het
Pmda -mannetje over de bevrijding?
Wij vonden hem altijd interessant
en keken als regel medelijdend naar
de gestrande zonen van Tsjoengking.
Of was het Nanking? Was het een
Binnen- of een Buiten-mongool?
(Vandaar zeker in de Amsterdamsche
Chineezenbuurt Binnen- en Buiten-
bantammerstraat!) Was hij misschien
een communist van Jenan of een
volgteling van den Christen-generaal
Tsjang Kai Tsjek? Maar wat kon ons
dat toen schelen? Hij was het Pinda
mannetje, een gestrande een inter
nationaal geëvacueerde, een ver
schoppeling, in zekeren zin een pa
ria. Maar hij kondigde met zijn Pin
da pinda, lekka, lekka, een paradijs
van snoepzucht voor menigeen aan.
Pinda, Pmda, het was het eenige,
wat de doorsnee-Nederlander van
China en het Chineesch begreep. En
voor hem is het internationale vre
desvraagstuk pas voor goed opgelost
als de Pinda-mannetjes weer op de
hoeken van de straten staan, en al
dan niet vernederlandscht, met een
stille heimwee naar het verre vader
land in het hart, die smakelijke com
binatie van suiker en sausjes weer
aan den man brengen: want dat zal
beteekenen. dat de verre en onmete
lijke landen van suiker, en pinda's
weer in het vrije economische ver
keer zijn opgenomen, en dat zal pas
het teeken zijn dat het werkelijk
vrede is!
