ïJkwidatie van het M.G.
Het Provinciaal Commissariaat
blijft tot 1 October
U/,at vue utet eeni,\\
gAaag, UMitenw-eten U
De Olympische Spelen
in 1948
Uit
land
eigen
Slad en Omtrek
„eZonder aarzelen legen
Over de geleidelijke opheffing van het M.G. deed de Militair Commis-
aris Majoor Prof. Dr. M. Bokhorst in een persconferentie eenige mede-
deelingen. De Prov. Mil. Commissaris. It. kol. Schuurman, die bevorderd
wordt tot kolonel, is benoemd tot sous-chef van de Militaire Missie in
Berlijn. De mil. comm. Maj. Bokhorst zal hem in Amsterdam als Prov.
Mil. Commissaris opvolgen, terwijl Maj. Ir. Dekker met het commissa
riaat Alkmaar wordt belast.
Ingaande 1 September zal ook Alkmaar als commissariaat worden opge
heven (Hoorn en Zaandam werden per 15 Juli reeds opgeheven) en dan
rechtstreeks onder het Proc. commissariaat ressorteeren, dat op zijn
beurt per 1 October zal verdwijnen. Gedurende September zal naar me
thodes gezocht worden, om de bevoegdheden successievelijk op Burger
lijke instanties over te dragen.
Het beheer van de krijgsbuit, die
zeer omvangrijk is, zal worden over
gedragen aa>; het Wederopbouw-Bu
reau-Ringers te Alkmaar. De P.O.D.
zal, ln de hoop. dat de zuivering en
aanvulling' van 'de politie tijdig hun
beslag zullen krijgen, worden toever
trouwd aan de politie zoowel wat
het in bewaring stellen van politieke
verdachten als het opsporingswerk
betreft. De bevoegdheid tot vrijla
ting van het M.G.. na advies van de
Commissie tot vrijlating onder voor
zitterschap van Kol. Riem worden
overgedragen aan den Procureur-
Fiscaal van het Bijzonder Gerechts
hof te Amsterdam, Mr. Sikkel.
De door het M.G. genomen maat
regelen, zooals b.v. huisarrest, het
vorderen van persen van een "druk
kerij e.d. blijven van kracht zoolang
de Bijz. Staat van Beleg voortduurt,
hetgeen zeker tot Lente 1946 het g'e-
val zal zijn.
De rechten van den Bij zonderen
Staat van Beleg worden uitgeoefend
door vijf territoriale bevelhebbers
onder commando van Gen. Kruis.
Territoriaal bevelhebber voor Noord
Holland is Dudok van Heel terwijl
Overste Wastenecker deze functie in
Gelderland gaat uitoefenen. Deze
functionarissen bewegen zich niet op
het zoo uitgebreide terrein van de
Mil. Commissarissen, doch beperken
zich hoofdzakelijk tot maatregelen
van militairen en politioneelen aard,
verband houdepd met de orde en
rust.
Zij. die verwachten, dat zij na de
verdwijning van het M.G. hun ge
vorderde auto's, zullen terugkrijgen,
moeten wij teleurstellen want er is
een nadrukkelijke order van Gen.
Kruis uitgevaardigd, dat alle gevor
derde auto's ter beschikking moeten
blijven.
De Zuiveringscommissies blijven
bestaan, om haar adviezen uit te
brengen, tot 1 September aan Ma
joor Dekker, nadien aan den Prov.
Commissaris en daarna aan het De
partement van den betrokken minis
ter. De Zuivering van ambtenaren
van gemeenten en provincie is zoo
als men weet. overgedragen aan den
Commissaris der Koningin.
Hoe zit dat? Het Militair Gezag is
een Nederlandsche instantie. Dat is
ons in woord en geschrift in alle
toonaarden voorgehouden. In de
door Sectie Voorlichting M.G. uitge
geven brochure .,Hoe zit dat?" wordt
de kwalificatie ..Ned'erlandsch" steeds
toegevoegd aan de woorden Militair
Gezag. En in zijn eerste toespraak
op een openbare bijeenkomst in het
Gulden Vlies te Alkmaar legde de
Militair Commissaris in het district
Alkmaar, Majoor Prof. Dr. M. Bok
horst, er den nadruk op. dat Neder
landers het Militair Gezag uitoefe
nen. Maar wat er van te zeggen, dat
deze Militair Commissaris zelf géén
Nederlander is, maar Zuid-Afri-
kaansche onderdaan? Prof. Bokhorst
is hoogleeraar aan de Universiteit
van Pretoria en om deze functie uit
te oefenen, moest hij zich in Zuid-
Afrika laten naturaliseeren; derhal
ve verloor hij de nationaliteit als
Nederlander'. Art. 4 van het Aanwij
zingsbesluit (E 43) schrijft voor,
dat. om tot Militair Commissaris te
worden benoemd, men minstens den
rang van kapitein bij de Nederland
sche weermacht moet bekleeden;
doch deze bepaling laat toch niet
onverlet, dat men zelfs al vol
doet men aan dezen eisch Ne -
derlander moet zijn, om tot een
landsbediening als de onderhavige
te kunnen worden toegelaten, zooals
art., 5 van de Grondwet voorschrijft.
Slechts bij wettelijke bepalingen- zijn
vreemdelingen tot een landsbedie
ning benoembaar en wel in die ge
vallen. waarin de vervulling van die
bediening bijzondere eigenschappen
vordert, welke niet in eigen land te
vinden- zijn., Wij vragen ons af of
dit uitzonderingsgeval hier aanwe
zig is «n mocht dit ln Mei j.,1. het
geval geweest zijn, is er dan reden,
om dit uitzonderingsgeval zoolang
te bestendigen, als hier geschiedt?
In de verschillende besluiten troffen
wij geen bepaling aan, volgens wel
ke een niet-Mederlander tot Mili
tair Commissaris benoemd kan wor
den. Het1 Interesseert ons daarom te
vernemen, waarop deze benoeming
gefundeerd is. Fr. O.
DE STAATCOMMISS1E INZAKE
HET ANNEXATIEVRAAGSTUK
De dezer dagen benoemde Staats
commissie ter bestudeering van het
annexatievraagstuk zal Zaterdagmid
dag 25 Aug. worden geïnstalleerd'.
Voorzitter van deze commissie is de
heer K. Vorrink te 's-Gravenhage.
Leden ztfr; de heeren mr. J. A. E. H.
J. van der Dussen te Hengelo (O.);
dr. Ph. J. Idenburg te 's-Gravenhage;
C. van den Heuvel te Leiden; prof.
Th. F. K. van Itersom te Heerlen; H.
D. Louwes te Ulrum; Jhr. mr. C. N.
O. van Nispen tot Sevenaer te Vor-
den; prof. mr. F. de Vries te Rot
terdam; prof. G. A. P. Weyer te Am
sterdam en dr. Ir. R. L. Wentholt te
Utrecht.
DE WIERINGERMEER 15 JAAR!
Dinsdag 21 Augustus was het vijf
tien jaar geleden, dat de Wiermger-
meer voor de eerste maal en wel als
eerste Zuiderzeepolder droog kwam.
Op 21 Augustus 1930 had de hoogst
gelegen polderafdeeling het niveau
van 4.60 m. N.A.P. verkregen, ter
wijl in de overige gedeelten van den
polder een niveau van 5 m. N.A.P.
was bereikt.
Gedurende d'e jaren 1930 tot 1942
werd de polder opgebouwd. Er ont
stonden dr ie dorper, en vijf honderd
twaalf boerderijen. De geheele pol
der was zeer modern uitgerust met
telefoon en electriciteit en voorzien
van uitstekende wegen en kanalen.
In enkele jaren ontwikkelde de
polder zich tot het meest vooraan -
staanae Nederlandsche landbouwge
bied. dat om zijn wijze van totstand
koming bekend was en bewonderd
werd over de geheele wereld.
Groot was can ook de ramp, die
den polder trof toen op 17 April j.L
's middags om kwart over twaalf ce
Wieringermeerdijk op twee plaatsen
door de Duitschers werd opgeblazen,
waardoor in vijftig uren tijds de
polder weer aan de baren werd prijs
gegeven en naderhand al het ge
bouwde werd vernield.
De schade wordt ruw ge«*hat op
vijftig zestig millioen gulden. In-
tusschen werkt men hard aan d'e
tweede drooglegging van den Wle-
ringermeer. Op 5 Augustus was het
dertig meter diepe en 400 meter
breece dijkgat weer afgesloten en
op 9 Augustus konden reed's de bei
de gemalen Lely en Leemans in be
drijf worden gesteld. Zij draaien
thans dag en nacht. Dinsdagavond
was het peil reeds 16 cm. gedaald,
wat neerkomt op een waterverplaat-
sing van 32.000.000 m3 water.
Geen deelneming van Rusland?
Sigfrid Edstroem uit Zweden, wnd.
voorzitter van het Internationaal
Olympisch Comité, zal dezer dagen
te Londen een vergadering hebben
met twee andere leden van het uit
voerend comité n.l. Lord Aberdare,
vertegenwoordiger van Engeland er.'
Avery Brundage. vertegenwoordiger
van Amerika, ter bespreking waar
de Olympische Spelen in 1948 zuilen-
worden gehouden. Edstroem achtte
het deelnemen van Rusland aan de
Olympische Spelen niet verkieslijk,
„daar het land' geen lid is van de
Intern. Amateur Athletiek Federatie
en ook geen toenadering heeft ge
zocht".
Duitschland slaat Engeland
op het voetbalveld: een Duitsch
elftal won te Berlijn van een En-
gelsch team met 42!
Te Amsterdam is op 61-Jarigen
leeftijd overleden de beer ir. G. A.
Kessler, president-directeur van de
Hoogovens te Velsen. De Raad v.
Vakcentrales van de drie werkne
mersbonden heeft een telegram van
gelukwensch met *de bevrijding van
Indië gezonden aan de Koningin en
aan de Minister-president. In ver
bad met transportmoeilijkheden kun.
nen in Duitschland overledenen voor-
loopig niet worden opgegraven en
vervoerd. Nabij Colombo is dezer
dagen een Liberator neergestort,
waarbij vier leden van de Neder
landsche bemanning zijn omgekomen.
De Zaanstreek heeft het Brabant-
sche dorp Asten geadopteerd. In
Loon op Zand zijn vier vrachtauto's
met goederen uit Egmond aangeko
men. De Minister van Binnen-
landsche Zaken heeft een A.R.. een
R.K. en een S.D.A.P, benoemd tot
leden van Gedeputeerde Staten van
Zeeland. In verband met de ver
vaardiging van methyl-alcohol zijn
te Apeldoorn en te Lutterade vijf
arrestaties verricht, er zijn eettïge
personen tengevolge van het ge
bruik van dit vergif overleden.
Joodsche vrijwilligers van het Pales-
tijnsche regiment, dat hij het Brit-
sche achtste leger was ingedeeld,
doen thans dienst als bewakers van
Duitsche krijgsgevangenen die op
Walcheren werken. Voor den red
der van de Waalbrug, Jan van Hoof,
wordt een monument opgericht.
De Minister van Binnenlandsche Za
ken heeft rangen voor het brand
weerpersoneel vastgesteld; de voor
naamste rangen bij de beroeps
brandweer zijn officieren, bij de
vrijwillige brandweer bevelvoeren
den.
ALKMAAR
DE NEDERLANDSCHE
VOLKSBEWEGING
De voordracht van
dr. Brongersma.
Het individualisme aldus dr.
^Brongersma in het vervolg van zijn
Dinsdagavond ir; de Harmonie ge
houden inleiding willen wij oprui
men. zoowel wat het persoonlijk, als
wat het groeps- en nationaal indivi
dualisme betreft.
Daarom kwam de N.V.B. met het
personalistisch socialisme, dat de
eigen en onvervreemdbare persoon
lijkheid' erkent en de belangrijkheid
van de ontplooiing daarvan.
De persoonlijkheid wordt bestre
den door het collectivisme, zoowel
het fascis-tisch als het communistisch
collectivisme. De mensch is een so
ciaal wezen, dat in, door en voor de
gemeenschap tot ontplooiing komt
als persoonlijkheid. Het socialisme
erkent de zin voor de gemeenschap
en oe waarde ervan voor den
mensch. Die gemeenschap wordt be
dreigd door het individualisme, ook
door de collectivistische stelsels, die
aan de gemeenschap waarden toe
kent. die zij niet bezit. Daarom is
d'e N.V.B. ook tegen het communis
me, dat de dictatuur is van het pro
letariaat.
De N.V.B. wil dus eendracht, geen
eenheid en het volksbelang boven
het groepsbelang. Zij wil geestelijke
vernieuwing; heeft geen politiek
program of candinaten. doch wil wel
de candidaten van depolitieke par
tijen beinvloeden.
In het kamp der tegenstanders
ontmoet spr. eerstens diegenen, die
terug willen naar den toestand van
voor Mei '40; tot hen zegt spr.: de
kans op vernieuwing, die nu gebo
den wordt, moeten we nu grijpen;
want die komt voorloopig niet terug.
Verder zijn er de communisten en
de gToote inerte massa, die een groot
gemis heeft aan nationaal besef en
die nog op dit punt opgevoed moet
worden.
De politieke partijen zijn helaas
weer verrezen, aldus spr.. doch spr.
hoopt, dat deze komen tot onder
linge samenwerking, waaraan de be
hoefte alreeds bestaat.
De politieke saneering van ons
volk wordt door de terugkeer der
politieke partijen wel bemoeilijkt en
vertraagd'.
Wat de scheidingslijnen betreft,
^ien we links van de N.V.B. het so
cialisme, dat niet personalistisch is
en rechts anderen, die wel persona
listisch zijn, doch niet socialistisch
niet vooruitstrevend.
Het zou van belang' zijn, als op die
scheidingslijnen zich de politieke
partijen zouden formeeren, links de
communisten, rechts de conservatie
ven en daartusschen de groote partij
e'er vooruitstrevenden. Maar de ver
kiezingen zijn nog ver.
Spr. betoogde nog, d'at de N.V.B.
zoo conservatief was, dat zij het
goede uit het verleden wil behou
den; hij hoopte, dat het Ned. volk
dat zijn volksaard en de trouw aan
Oranje heeft weten te bewaren, met
behulp hiervan met succes zal gaan
werken aan den opbouw en het her
stel van ons land.
Discussie
Naar aanl. van enkele vragen be
toogde Dr. Brongersma, dat er een
program moet komen boven de par
tijen uit; daarom is de N.V.B. nood
zakelijk, die door de verschillende
groepen heen haar gedachten lan-
Dezer dagen is te Tilburg in
het bijzijn van mgr. Mutsaerts
en den minister-president ir. Scher-
merhorn, een Feest van den Arbeid
gevierd door de Katholieke Arbei
dersbeweging. Er werd een grootsch
opgezet spel opgevoerd. Een spreker,
die een urgentieprogïam van de Ka
tholieke Partij ontvouwde, nam stel
ling tegen het 'communisme en, mgr.
Mutsaerts, die het slotwoord sprak,
drong er op aan, „zonder aarzelen
stelling te nemen tegen het commu
nisme, met name ook tegen de Een
heidsvakbeweging'". Het is bij ons
weten in ons land den laatsten tijd
nog niet zoo duidelijk gezegd'. Maar
het werd misschien wel tijd', het te
doen, van zoo gezaghebbende en in
vloedrijke zijde! Zulke woorden mo
gen een aansporing zijn voor dwa
lende geesten, om te overwegen en
zich te bezinnen, of zij wel op den
juisten weg z(jn! Er is reden, nog
eens de aandacht te vestigen op de
gevaren van het communisme, om
dat in den laatsten tijd nog weer
eens duidelijk gebleken is, hoe ver
derfelijk de methoden van dit stel
sel zijn
Het moet gezegd worden, hoe dit
ook gebleken is.over de grenzen.
Onmiddellijk na de bevrijding heeft
de communistische pers veel reclame
gemaakt met verhalen van Neder
landsche communistische leiders, die
in Duitsche concentratiekampen 'had
den gezeten. Er werd niet bij ver
teld', hoe vele communisten zich,
blijkbaar als gevolg van een wel
overwogen systeem, ir; die concen
tratiekampen hadden misdragen.
Van meer dan een kant is onze aan
dacht er op gevestigd. Wij hadden
tot nog toe gemeend, te moeten zwij
gen. Maar dat mag niet langer. Op
nieuw bracht men ons een verkla
ring van eenige Buchenwalders on
der het oog en wij willen nu ook
niet langer verzwijgen, wat pater
van Gestel S.J. in het Juli-nummer
van het Katholiek Cultureel Tijd
schrift schreef. Hij publiceerde daar
in een artikel over ,,De Kerk ln de
boeiep van Dachau", en zegt' o.m.
dat in dit door 2500 priesters be
woond kamp de gruwelijkste mis
handelingen en onteeringen plaats
hadden, iedere godsdienstige uiting
was ten strengste verboden, maar
,,we deden langs geheime moderne
catacomben-wegen wat we konden,
onder voortdurend gevaar var; ver
raden te worden door de communis
ten, die op dit punt bereidwillige
instrumenten waren in de handen
»var; de S.S." Communisten speelden
voor spion en voor verrader! Zeven
gevangenen van Buehenwalc', die er
het leven hebben afgebracht, publi-
ceeren in „Christofoor" van 15 Juli
een alarmeerend artikel over „de
roode terreur" in dit kamp en zeg
gen- o.m.:
„Wat communistische dictatuur
beteekenen kar;, weet men in ons
land maar ten 'halve en het gevaar
dat deze een kans zou krijgen is
grooter want zij, die in Buehenwalc
haar beoefend hebben, zijn in ons-
land teruggekeerd en nemen hun
plaats in hun oude. thans omgedoop
te partij weer in.
„De C.P.N. heeft in het coneentra.
tiekamp haar groote kans gehad en
zij heeft daar schromelijk misbruik
van gemaakt. Aanvankelijk zijr; met
deze leiding (de interne kamplei
ding) belast geweest de Duitsche
misdadigers, die in Buchenwald wa
ren opgesloten, doch na feilen strijd
hebber; d'e Duitsche politieke gevan
genen, d.w.z. de communisten, hun
posten kunnen veroveren.
Als de eerste Nederlandsche groep
„Geuzen" (een der eerste nationale,
koningsgezinde weerstandsorganisaties
van ons land) in April 1941 hun in
trede doen in Buchenwald', is de lei
ding var; het kamp nog haast uit
sluitend in handen van de Duitsche
communisten. Doch bij het gestadig
toenemen van het aantal „Auslan-
der" zien zij allengs de noodzaak er-
var; in, ook gevangenen van andere
naties in d'e verdeeling van de sleu
telposities te betrekken. Deze „uit
verkorenen" zijn vrijwel altijd com
munisten geweest. En deze, ook de
Nederlandsche. hebben hun spelletje
met genoegen meegespeeld. Zij wa
ren het moet gezegd worden
niet minder grof dan onze eigenlijke
verdrukkers, de S.S. Er mag dan in
later tijd niet meer geslagen zijr;, er
werd' zeker niet minder terreur uit
geoefend.
Het groote en veel gebruikte
machts- en terreurmiddel van de
Duitsche communistische kamplei
ding en de met her; samenwerkende
buitenlandsche. ook Nederlandsche
communisten, was, op transport ge
steld te worden naar een nieuw
kamp; c4t beteekende voor veler;
binnen zes maanden den dood'.
Iedere niet-communist in Buchen
wald die openlijk protesteerde tegeii
de vele bestaande onrechtvaardighe
aen, moest rekening houden op zoo'n
transport gestuurd te worden, teza
men met andere ongewenschte ele
menten als dieven e.d'., en daardoor
zijn leven te verliezen.
Een oud-lid van de C.P.N. hoefde
echter voor transport niet bang te
zijn het mocht nog zoo'n onbetee-
kenende of onmogelijke figuur zijn:
hem werd een vooraanstaande plaats
op een presenteerblaadje aangebo
den.
„Nog in het midden van 1944. toen
er var; iedere nationaliteit vertrou
wensmannen moesten worden be
noemd. hebben de Nederlandsche
communisten eenzijdig en zonder
medeweten van de anderer;, drie
van hun „kompels" hiervoor aange
wezen. Deze heeren zijn vanaf dit
moment „vertrouwensmannen" van
de Nederlandsche kolonie m Buchen
wald geweest en hebben bij de be
hartiging van haar belangen haar op
alle kritieke momenten in den steek
gelaten."
Zulke dingen openen de oogen aan
hen, die meenen. dat een samenwer
king op breede basis met het com
munisme mogelijk zou zijn. Dat kan
niet. Hier zijn wij „zonder aarzelen
tegen". Ook als het klaarblijkelijke
mantelorganisaties van het commu
nisme betreft, zooals de Eenheids
vakbeweging ondanks alle ontken
nen zonder twijfel Is. Er; nu de
Communistische Partij in ons land
als zoodanig weer den kop opsteekt
en dus de propaganda-agititie van
die zijde duidelijker en. het mag ge
zegd, openhartiger zal worden ge
voerd, komen de stukken al zuiver
der op het schaakbord te staan.
Maar dar; is het ook duidelijk, dat
wij „zonder aarzelen tegen" zijn! En
dat niet alleen negatief, door af te
wijzen, maar ook positief en vooral
positief, door onze eigen katholieke
organisaties eendrachtig sterk te
maken, ten bate ook van het volks
geheel. Hier zijn wij „zonder aarze
len voor".
ceert. Wanneer de N.V.B. zich als
niet-politieke partij tot de verschil
lende partijen wendt, zal zij eerder
resultaat hebben dan wanneer zij
partij zou zfin.
Over de candidaatstelling door de
N.V.B. voor de verkiezing var; voor
lopige gemeenteraden, zei dr. Bron
gersma, dat zulks in overleg met het
H.B. geschiedt, uitgaande van den
gedachtengang," dat de verschillende
stroomingen uit de bevolking in den
Raad vertegenwoordigd moeten zijn.
Het politiek bewustzijn is gegroeid
bij velen, die voor vijf jaar tot geen
partij behoorden en velen sloten
zich daarvan aan bij de N.V.B.
Ook in Heemstede werden leden
van de N.V.B. op de candidatenlijst
geplaatst.
N. a. v. de vraag, hoe spreker de
terug'keer van de politieke partijen
kon betreuren en daarna zei, via de
politieke partijen programpunten
naar voren te willen brengen, be
toogde spr.. dat de politieke partij
en niet noödig zijn voor de princi-
pieele vorming. De samenwerking
der partijen loopt gevaar, bij het
scherp stellen van principieele ver
schillen; politieke partijen zijn altijd
met elkaar concurreerend en de
principieele kloof wordt praktisch
steeds grooter. Van samenwerking
der partijen verwacht spr. dan ook
niet veel wel erkende hij dat de
N. V. B. veel kan doen, om die sa
menwerking' te bevorderen.
De heer G. Bijleveld die den
avond ook geopend had bracht den
spreker dank en sloot hierna.
GEEN B. V. L. MEER
In verschillende deelen van het
land is de vraag gesteld, of de Bij
zondere Vrijwillige Landstorm weer
zou worder; opgericht. In verband
daarmee deelt de Sectie Voorlichting
van het M.G. ons mede. dat het niet
in het voornemen ligt. de hervatting
van den B.V.L. te bevorderer;.
TENTOONSTELLING
„HET PORTRET"
II.
De Bergensche schilders nemen
een belangrijke plaats op deze ten
toonstelling' in. Met Wiegman was
Leo Gestel de grondlegger var; de
Bergensche School, hij was ook een
der grootmeesters ervr zoo niet de
grootste. Men behoeft vir zijn monu
mentaal zelfportret maar voor te be
schouwen en de knap geteekende
portretten van het ouderpaar Klomp,
om tot de erkenning te komen, dat
hij een der grootsten was van de
Bergensche niet alleen, maar ook
var; de Nederlandsche schilders,
wiens heengaan in Nov. '41 een groot
verlies was voor de nationale kunst.
Te vroeg ook stierf een van Neer-
lands grootste grafische kunstenaars,
D. Essers uit Bergen, wiens vrij-ge
componeerde litho's en penseeltee-
keningen een internationale ver
maardheid en waardeering' genoten.
Wij zien hier slechts een zelfportret
van C. B. die hoewel knap getee-
ken, eer; onvolledigen indruk geven
van de beteekenis van Essers. wiens
groote* kracht nu juist niet in het
portret lag'.
Jelle Troelstra, ook verwant aan
de Bergensche school, kenmerkt zich
door een eigen stijl, die men in al
zijn werk terugvindt, ook in zijn
portretten, die voor hem het belang
rijkste zijn en waarin hij de persoon
lijkheid zuiver weet vast te leggen.
U ziet hier de fijne teekening van
zijn moeder, de schrijfster Nienke
van Hichtum. d'at de bekende stijl
van Troelstra's werk volkomen ty-
peert.
Een schilder, die niet alleen de
techniek volkomen beheerscht. doch
tevens een volbloed artist met een
onstuimigen werkdrift is, n.l. Lau,
is ook een der vernieuwers van de
schilderkust na den tijd van het im
pressionisme; hij is een knap uit
beelder van het Hollandsche land
schap en een begaafd fresco-schil
der waarvan de coloristisch frap
pante kruiswegstaties in de St. Wil-
lïbrordusstichting te Heiloo, in 1943
geschilderd, getuigen. Dat hij ook
een begaafd portretschilder is. daar
van geven de beide groote dames-
portretten op deze tentoonstelling
blijk; vooral dat van mevr. v. D.
boeit door de levendige lichtwerking
waarin het vrouwengelaat, tegen d'en
lichten en levenden achtergrond,
gezet werd.
Een der knapste portrettisten van
de Bergensche school is Jaap Wey-
and, van wien wij hier behalve een
klelr; maar fijn jongensportret, een
groot portret zien' van Dr. H., waar-
In de schilder niet alleen de gelijke
nis van d'en mensch, doch ook de
persoonlijk van de figuur van Dr.
H. juist weet te treffen.
De nestor van de Bergensche
schilders J. M. Graaöt van Roggen,
bekend als etser en houtsnijder is
op lateren leeftijd meer gaan schil
deren en maakte in den winter van
'42-'43 zijr; zelfportret dat naast een
portret van zijn vrouw hier ook een
plaats kreeg^P de doeken laten zien,
dat de bejaarde schilder, behalve
een goed etser, ook een vaardig
portrettist is.
Jan Ponstijn is bekend' om zijn
bloemenpastels, maar het geschilderd
vrouwenportret en de twee getee
kende mannenkoppen bewijzen, dat
ook het portret hem goed ligt.
Een zonnig doek is dat van Tjerk
Bottema van de meisjes Van H.
Het schildersechtpaar Koeman uit
Bergen is ook met een paar gPede
portretten vertegenwoordigd. Van
Toor; Kelder hangt er een vlsionnair
aandoend vrouwenportret en twee in
lichte tint gehouden doeken van het
echtpaar B. Van de oudere generatie
zijn vertegenwoordigd W. Mans er;
J. Veth.
Dirk Vis. wiens werk om de kleur
en techniek sterk verwant is aan
dat van Jan van Herwijnen, laat ons
hier twee doeker; zien van gropt
formaat, die boeien door de mooie
kleureffecten.
Gisèle Waterschoot-v. ct. Gracht,
de veelzijdige artiste en als leerlinge
van Joep Nicolas vooral als glaze
nierster bekend, is vertegenwoprdigd
met een speelsch en zonnig kinder
portret.
Een zeer aangename is de kennis
making met de jongeren. Van Hans
Engelman zien we een gedegen ge
schilderd portret van Ir. v. R. du
Ch.; Henk v. d. Idsert. een jong Alk
maarder, die nog nimmer exposeer-
