NIEUW
Franco murw door Tanger
Probleem der vrijlating van
politieke gevangenen
WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1945
BUREAUX--
Spaansche troepen moeten worden
teruggetrokken
Doodstraf tegen
Jodenverrader
Meer zware straffen
geëischt
SPANNING IN
ROEMENIE
Gevangenen op Java
Nederlandsch zee
officier werd Koning!
Nieuwe vliegtuig
industrie in opkomst
Groote misrekening
Singapore weer
Engelsch
HET WEERBERICHT
lOereldnieuws
Moskou viert V-J-dag
41e JAARGANG NUMMER 18722
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs I 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
De diplomatieke vertegenwoordigers van Groot-Brittannic en
Frankrijk te Madrid hebben de Spaansche regeering in kennis
gesteld van de beslising, welke by de besprekingen over Tanger
is genomen en hebben haar uitgenoodigd maatregelen te tref
fen voor het terugtrekken van de Spaansche troepen uit de
zone van Tanger!
De conferentie der deskundi
gen over Tanger heeft drie we
ken geduurd. Deelnemers waren
Amerika, Frankrijk, Engeland
en Rusland.
De delegaties kwamen tot vol
ledige overeenstemming De
Spaansche regeering zal Tanger
moeten doen ontruimen, zoover
het Spaansche troepen enz. be
treft. Tanger zal weer interna
tionaal bestuurd worden volgens
de conventie van 1923; de Ver-
eenigde Staten en de Sovjet-Unie
worden uitgenoodigd aan het
bestuur deel te nemen.
Volgens een bericht van Reu
ter uit Londen "kan mem wel aan
nemen, dat in de controle-com
missie voor Tanger geen plaats
zal zijn voor een vertegenwoor
diger vara Franco. Uit gezagheb
bende bron heeft Reuter mede
gedeeld, dat Spanje niet zal wor
den uitgenoodigd tot de confe
rentie van gevolmachtigden (wel
ke over zes maandera zal worden
gehouden, ten einde een nieuw
en definitief statuut voor Tan
ger op te stellen), tenzij Spanje
dan een democratisch bewind
heeft. Dit zou als een overwin
ning van Rusland moeten wor
den beschouwd
Hoe Franco op deze beslissin
gen zal reageeren, wordt in Lon
den druk besproken; de algemee-
ne opinie is, dat indien hij aar
zelt gevolg te geven aan de
eischen der vier mogendheden,
deze niet zullen aarzelen, hem
daartoe te dwingen.
Zoo wordt Franco murw ge
maakt door Tanger.
Het Bijzonc'er Gerechtshof te Den
Haag heeft iiv haar zitting van 4
September flinke straffen uitgespro
ken; een verdachte werd zelfs ter
dood' veroordeeld. Deze verdachte J.
Breeveld' te Delft, had Joden verra-
en. welke niet meer zijn teruggeko
men. Hij verloor tevens het actief en
passief kiesrecht,
D. van Wijk te Pijnacker had een
onderduiker neergeschoten en F. A.
van Vliet uit Delft, was opgetreden
als S.S. ronselaar, terwijl hij een jon
gen aan.' de Duitschers had verraden.
De eerste kreeg 20 jaar. d'e tweede
5 jaar en beiden verloren het actief
en passief kiesrecht voor hun leven.
De drie verdachten kunnen jammer
genoeg nog in cassatie gaan.
Een ander heer vond het noodig
zijn buurman, die naar d'e Engelsche
radio had' geluisterd, aan te brengen,
het Hof veroordeelde deze Kunz ui£
Delft ,tot 5 jaar gevangenisstraf en
ontnam hem het actief en passief
kiesrecht voorgoed'.
P. Groéneweg uit Berkel had vrij
willig voor de Duitschers1 gewerkt,
ondanks, dat er geprobeerd werd
hem vrij' te krijgen. Hij werd veroor
deeld tot 2 jaar, terwijl ook hem voor
het leven het actief en passief kies
recht werd ontnomen.
De verdachte J. van 't Hof uit
Delft werd' vrijgesproken, omdat er
in zijn geval niet van kwade bedoe
lingen sprake was en van een andere
verdachte, J. C. v. d. Ende uit Delft
■werd de zaak teruggewezen naar de
raad van commissarissen.
POOLSCHE SOLDATEN zijn
in de omgeving van Tarente
siaags geraakt met Italiaansche
communisten. Er vielen slacht
offers. Een onderzoek wordt in
gesteld.
Nederlandsche krijgs
gevangenen naar Manilla
Een groep van ongeveer
4.000 (vierduizend) bevrijde
Nederlandsche krijgsgevan
genenafkomstig uit kam
pen in JapanMandsjoerije
en China, zal in den loop
van deze week in Manilla
arriveeren. Door de Ameri-
kaansche autoriteiten is voor
hen een speciale verblijf
plaats ter beschikking ge
steld. Deze krijgsgevange
nen behooren voor het mee-
rendeel tot de Koninklijke
Nederlandsche Marine en
het Koninklijke Neder-
landsch-Oost-Indische leger.
SCHAAKTOURNOOI PER
RADIO
De eerste ronde van het schaak-
tournooi tüsscheni de Sovjet-unie
en de Vereenigde Staten, waar
bij de zetten per radio worden
overgebracht, eindigde met 82
in het voordeel der Sovjet-unie.
Koning Michael van Roeme
nië heeft een brief gezonden
aan de voornaamste geallieerden
met het verzoek hem bij te staan
bij het vormen van een represen
tatieve regeering. Volgens een
Reuter-bericht uit Londen zou
hierover spanning heerschen in
de Roemeensche hoofdstad.
De koning heeft den Russi-
schen vertegenwoordiger, die
hoofd is van de geallieerde mis
sie, in gehoor ontvangen.
Thans wordt bericht, dat de
Roemeensche minister-president
Grozea in Moskou aangekomen
is! Hij is vergezeld van den Roe-
meenschen minister van Buiten-
landsche Zaken Tatarescoe
Vermoedelijk is Grozea uitge
noodigd tijdens de bespreking
met den Koning. Men spreekt in
verband met het Roemeensche
bezoek aan Moskou van een ver
rassenden zet. Grozea heeft tot
nu toe geweigerd, eenigerlei ver
andering in de regeering aan te
brengen.
RUDOLF HESS
Rudolf Hess, eens rechterhand
van den Fuehrer, zal Dinsdag
morgen uit Engeland naar
Duitschland worden gebracht.
Vermoedelijk gaat hij per vlieg
tuig regelrecht naar Neurenberg,
waar hij als oorlogsmisdadiger
terecht zal staan.
De Algem. Kath. Kunstenaarsver
eniging zal binnenkort richtlijnen
geven, die de houding van de Katho
lieke kunstenaars zullen helpen be
palen.
Op een landelijke vergadering k*"1
van den P.O.D. te Den Haag
heeft een commissie, belast met
het onderzoek onder leiding van
Kol. Snijders, een rapport uitge
bracht, volgens hetwelk er alleen
reeds in de kampen met een ca-
peciteit van boven 1000 man per
kamp, plaats is voor 93000 per
sonen (zooals bekend nam men
aan dat er in alle kampen teza
men slechts plaats was voor
40.000 man). Er is, aldus het
rapport, reden aara te nemen, dat
alle N.S.B.-ers en collaborateurs,
die nog gedetineerd moeten wor
den, ondergebracht kunnen wor
den.
De Nationale Adviescommissie
heeft aan de Regeering het ad
vies uitgebracht geen N.S.B.-ers
vrij te laten. Men zal thans bij
het loslatera van andere gevan
genen de oude richtlijnen, opge
steld door generaal H, J. Kruis
d.d. 27 Januari 1945 willen toe
passen. Dit zou dan als gevolg
hebben, dat er bijvoorbeeld aan
het kamp van de Levantkade te
Amsterdam ongeveer 1 procent
van de gedetineerden (40 man)
voor vrijlating in aanmerking
komt, aangezien er volgens bo
vengenoemde richtlijnen geen
aanleiding bestaat hen vast te
houden.
Naar aanleiding van deze publica
ties wordt im een med'edeeling van
den Regeering'svoorlichtingsaienst o.
m. vasgesteld, dat de daarin ver
melde feiten, voorzoover betrekking
hebben op den P.O.D,, juist zijn. Ten
aanzien echter van wat gezegd
wordt over de nationale adviescom
missie en over het percentage der
gedetineerden, die voor vrijlating in
aanmerking komen, d'ient nadrukke
lijk te worden vastgesteld, dat deze
mededeelingen de feiten
onjuist weergeven.
Een snelle berechting is reed's da
delijk In uitzicht gesteld' door den
minister-president irj zijn groote
port van het Militair Gezag aangaan
de d'e beschikbare plaatsruimte in de
kampen en de behanaeling der gede
tineerden bracht de zaak in een acu
ter stadium.
Als gevolg hiervan' besprak d'e mi
nister-president de aangelegenheid
in zijn praatje „Op de brug" van 17
Augustus. Naar aanleiding van 's mi
nisters rede is veel verontrusting
losgekomen, terwijl van allerlei kan
ten cijfers, en zelfs zeer hooge cij
fers werden genoemd. Deze laatste
vonden min of meer steun in een
uitlating van prof. van Bemmelen,
overste bij den staf van het Militair
Gezag. Deze uitlating moet echter
volkmen voor rekening van den be
trokkene blijven én vond geen enke
len steun in eenigerlei officieele c.an
wel officieuze publicatie of bedoe
ling van de regeering.
Sindsdien heeft d'e Nationale Ad
viescommissie zich met de zaak be
zig gehouden en een advies aan de
regeering gezonden. Dit advies
strookt in groote trekken zeer wel
met d'e bedoelingen der regeering'.
Inmiddels werd1 zoo zegt deze
R. V. D.-mededeeling tot slot, door
het Militair Gezag onder leiding van
kolonel Snijders een „vliegende bri
gade" gevormd, welke bij alle kam
pen de 'beschikbare plaatsruimte zal
opnemen en eveneens het hare ertoe
zal bijdragen dat d'e berechting vol
gens de bestaande richtlijnen zoo
spoedig mogelijk plaats vindt.
Hoeveel personen, na berechting,
in vrijheid kunnen' worden gesteld',
is thans nog niet bij benadering te
zeggen.
Volgens een radiobericht uit
Batavia bedraagt het totaal
aantal geallieerde krijgsgevange
nen op Java 3.297. waaronder 1449
Nederlanders. Het aantal op Java
geïnterneerden bedraagt 623.532,
waaronder 59.098 Nederlanders;
7,6 procent der gevangenen is
ziek.
Amsterdam geeft 11. 12 en 13 Sep
tember a.s. openbare filmvoorstel
lingen op de Dam, waarbij gebruik
zal worden gemaakt van een projec
tiedoek van 108 M2. Wanneer de
weersomstandigheden medewerken
zullen er ook proeven genomen wor
den, om het wolkendek als projectie
scherm te gebruiken.
Lt. ter zee le klasse Dobinga, com
mandant van den mijnenveger
„Abraham Crijnssen" heeft de eer
mogen genieten tot koning gekroond
te worden van de Damar-eilanden
N.O. van Timor.
Toen hij daar n.l. in het begin van
den Pacific-oorlog zijn toevlucht
zocht, na met zijn schip op avontuur
lijke wijze uit Soerabaja te zijn ont
snapt, werd* hij door de inlanders
enthousiast ingehaald, waarna hij
plechtig tot het koningschap over 't
eilanden-rijk werd verheven, gevolgd
door een algemeene bloemenhulde.
Toen hij zijn onderdanen had doen
inzien, dat hij als soldaat daar niet
kon blijven, boden alle strijdbare
mannen, aan bij hem dienst te nemen
Reecs eenige jaren zijn de heeren
van Kuijk te Tilburg doende met de
opbouw en vervolmaking van een
nieuwe vliegtuigindustrie. Tijdens de
bezetting' hadden zij reeas een vlieg
veld te Leende bij Eindhoven, waar
.ook een noodfabriek werd neergezet.
De bedoeling van deze industrie is,
vliegtuigen te bouwen op de meest-
economisehe wijze voor reizen van
zakenlieden e.a'. Daarnaast worden
er plannen uitgewerkt voor de indu
strie van transportvliegtuigen met
nieuwe vindingen. De ontwerpen zijn
van Ing. Th. J. v. Lammeren, voor
heen van den technisehen dienst van
de K.L.M. Met deze ontwerpen zijn
reeds succesvolle proeven genomen.
Het is evenwel niet de bedoeling
de „havik"-toestellen, zooals ze wor
den' gedoopt, in massaproductie te
vervaardigen.
Een viertal jongelui had bij een
boer d'ie bekend stond om zijn sym
pathie voor de Duitschers en die hen
allerlei eten verstrekte, een overval
gedaan en na hem vast te hebben ge
bonden zich meester gemaakt van 'n
ilinke 'partij levensmiddelen. Waar
schijnlijk waren zij van meening dat
dit wel niet als een strafbaar feit
zou worcen aangerekend', omdat de
man toch pro-Duitsch was.
De officier van Justitie dacht er
echter niet zoo gemakkelijk over en
eischte tegen de drie overvallers zes
jaar gevangenisstraf.
De uitspraak hierover is bepaald
op 18 Sept.
R. K. UNIVERSITEIT
Tot rector-magmficus van de
R. K. Universiteit voor het stu
diejaar 1945-1946 is benoemd
prof. dr. J. D. M Cornelissen.
Tot secretaris van den senaat
der R. K. Universiteit is be
noemd prof. dr. H. H. Janssen.
De nieuwe rector-magnificus
van Nijmegen werd in 1890 te
Den Bosch geboren en promo
veerde in 1923 te Leiden in de
nieuwe letteren en wijsbegeer
te. Van 1924 tot 1929 was dr.
Cornelissen werkzaam aan het
historisch instituut te Rome,
daarna werd hij hoogleeraar in
de algemeene en vaderlandsche
geschiedenis der jongere tijden
te Nijmegen.
Na een afwezigheid van 3%
jaar is de Royal Navy terugge
keerd in Singapore, de grootste
vlootbasis van het Verre Oosten.
24 uur nadat de mijnenvegers
met hun werk in de Straat van
Malakka waren begonnen, ging
admiraal Sir Arthur Power, de
opperbevelhebber van de Oost-
Ir.idische vloot, op den kruiser
Cleopatra voor anker ter hoogte
van de basis.
Royal Marines zijn aan land
gegaan te Penang, nadat een
vlootmacht onder bevel van
vice-admiraal Walker de havem
was binnengeloopen. Ook zijn de
Royal Marines wellicht aan land
gegaan te Sabang. De jongste
berichten uit Hongkong vermel
den, dat admiraal Cecil Harcourt
met zijn Brltsohe vlooteenhedeu
wachtte om de overgave in ont
vangst te nemen.
Weersverwachting, van Dinsdag
avond, medegedeeld' door het K.
N.M.I. te Den Bilt: Aanvankelijk
zwakke veranderlijke wind later
tusschen N.W. en N.O. en iets toe -
nemend, half tot zwaar bewolkt
met hiér en daar ochtendmist,
overdag' plaatselijk nog enkele re
genbuien. zelfde temperatuur.
Op een bijeenkomst van de
Italiaansche Democratische Par
ty hebben verschillende sprekers
zich uitgesproken tegen instel
ling van een republiek Het
Scvjetblad de „Izvestia" heeft
Daladier er van beschuldigd, dat
hy zou pogen een antl-sovjet-
stemming in Frankrijk te wek
ken. Het salaris van Hitier
bedroeg in 1941 26 millioen rijks
mark Het na-oorlogsche Ja
pan zal geen belemmeringen in
den weg leggen aan de buiten-
landsche missionarissen. De
markiezin van Tavistock, de rjjk-
ste vrouw van Engeland, is dood
in haar slaapkamer aangetrof
fen. Ze had 40 slaaptabletten in
genomen om haar echtgenoot
vrees aan te jagen. Meer dan.
20.000 menschen, die door de
Duitschers waren verdreven uit
het gebied van Finmarken in het
Noorden van Noorwegen, zijn
teruggekeerd; zy verkeeren in
een erbarmelijken toestand.
Herziening van het Engelsch
Egyptische verdrag zal te Londen
het voornaamste onderwerp van
gesprek vormen tusschen den
Britschen ambassadeur in Cairo
Lord Killearn en minister Bevin
Met een rede van De Gaulle
is de 75e verjaardag van de
Fransche republiek herdacht.
Vijfhonderd tuberculeuze kinde
ren uit Frankrijk zullen geduren
de een half jaar in Zweedsche
sanatoria verzorgd worden.
Amerika keurt Russische bezet
ting van de Koerillen goed.
Amerikar/.sche troepen zyn de
Mandsjoerijsche haven Dairen
binnengetrokken, die voortaan
voor het internationale verkeer
geopend zal zijn.
tO VAN AMMERS-KUEIXER MAG
NIET MEER PUBLICEEREN
De schrijfster Jo van Ammers-
Kueller. bekend bij velen door haar
boeken: „De Opstandigen; Vrouwen
kruistocht en Heeren. knechten en
vrouwen", is door den Eereraad voor
Letterkunde scherp gehekelc1 over
iiaar handelwijzen tijdens de bezet
ting. Zij was vrijwillig lid geworden
van de Kultuurkamer en de Neder-
Jandseh-Duitsche Kuituurgemeenschap
terwijl zij ook in een schrijven aan
Rost van Tonningen blijk heeft gege
ven van een zeer onvaderlandsche
houding.
Haar wordt dit des te meer aange
rekend, omdat zij bij het Nederland
sche volk zulk een populariteit bezat
en draagster was van een koninklijke
onderscheiding.
De Eereraad oordeelt daarom dat
de schrijfster tot 1 Januari 1953 moet
worden uitgesloten van alle werk op
letterkundig gebied', in welke hoeda
nigheid of vorm ooV:.
De Russische hoofdstad heeft
de overwinning op Japan ge
vierd. Hoog boven het Kremlin
hing aan kabelballons in de
lucht een enorm portret van
Stalin, dat door zoeklichten werd
besehenen. Op korten afstand
vandaar wapperde op dezelfde
wijze ini de lucht opgehangen,
een geweldige roode vlag. Tien-
tallsn bundels van zoeklichten
flitsten door de lucht en van al
le kanten spatte later op den
avond het vuurwerk omhoog.
De feestelijkheden waren begon
nen met een eeresalvo van 24
schoten uit 324 kanonnen die
rondom de stad stonden opge
steld. Tot laat in den nacht was
op de helverlichte pleinen en in
de parken een dansende, zingen
de en hossende menigte aanwezig.
