NIEUW
De Gulden en het Pond
ZATERDAG 8.SEPTEMBER 1945
BUREAUX'
ZESTIG JAAR
Vier problemen van
Spaansche politiek
Ziekenhuizen wijzen patiënten af,
bedden staan leeg, waar
blijven de verpleegsters?
MAC ARTHUR IN
TOKIO
Een Kathedraal met
53 altaren
BIJZONDERE STAAT
VAN BELEG VERLENGD
Duitsch grootgrondbezit
verdeeld
ENGELSCH-NEDER-
LANDSCHE MONE
TAIRE OVEREEN
KOMST
GROOTSCHE
HULPACTIE VOOR
INDIë
Nederlanders uit
Russisch gebied
Amerikaansche hulp
Immigratiemogelijkheden
voor Argentinië?
DE BEZETTING VAN
OOST-IN DIE
JHR. TJARDA
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG NUMMER 18725
Buiten God ia 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs I 1.10 per maand; l 3.30 per kwartaal
HOORN
Draafsingel 59
ALKMAAR
Langestraat 42 A
DEN HELDER
Loudsgracht 69
SCHAGEN
Muienstraat 52
Onze Aartsbisschop, mgr.
dr. J. de Jonig, wordt'Maan
dag 60 jaar. Bij dit feit mag Ka
tholiek Nederland wel even stil
staan, en eigenlijk Katholiek
Nederland niet alleen. Want mgr
de Jong is als Aartsbisschop en
daarmede als voorzitter van het
Hoogwaardig Episcopaat, een
belangrijke figuur in -en voor
ons land. Dit is niet alleen, maar
wel heel duidelijk gebleken in de
vijf jaren van het verzet tegen
de Duitsche geweldenarij, die
achter ons liggen. Het is bekend
uit de eerste dagen van het „be
wind" van Seyss Inquart, era de
zer dagen op een bijeenkomst nog
eens in herinnering gebracht, hoe
dr. de Jong, op een „uitnoodi-
girig" om bij dezen rijkscommis
saris te komen, tot bescheid gaf:
„Zeg aan mijnheer Seyss Inquart
dat mijn adres is Maliebaan
Utrecht". En hoe hij zich, toen
men hem des nachts wilde ko-
mera halen, in Pontificaal kleed
de en tot de. landsknechten zei:
„Zoo ga ik mee, of anders niet"
En de heeren dropen af! Daar
mede is het karakter van den
Aartsbisschop in den verzets
strijd duidelijk geteekend. Hij
wist van geen wijken, geen duim
breed. Nederland in het algemeen
en Katholiek Nederland in het
bijzonder, heeft heel wat te dan
ken aan de befaamde Friesche
onverzettelijkheid era koppigheid,
welke hier tot uiting kwam! Op
hem is van toepassing het woord,
dat gezegd werd van Kardinaal
van Roey in België: Hij is de ver
persoonlijking van de Vader
landsliefde. Heel de houding van
het Episcopaat, dat Mgr. de Jong
inspireerde, is geweest een steun
voor het geliefde Nederland, een
steun voor de Kerk. De voortdu
rende protesten tegen de rechts-
sch-endingen en de onophoudelij
ke verdediging van de rechten
van de burgers en van de Kerk,
hebben duidelijk ook gedemon
streerd die volkomen harmonie
tusschen vaderlandsliefde era
Godsliefde, tusschen nationale en
godsdienstige, .tusschen wereldlij
ke en kerkelijke plichten, die er
zeker in de laatste jaren toe heb
ben bijgedragen, in wijden kring
een beter inzicht in de houding
der Katholieken te bewerkstel
ligen. Katholiek Nederland heeft
alle reden, het groote werk van
mgr. de Jong, op zijn kroondag,
dankbaar en hartelijk te geden
ken. Era dat ook metterdaad, door
zich vooral te gedragen als goe
de leden van en meer nog me
dewerkers mèt „de Kerk als de
geestelijke stichting van Chris
tus", die in de Nederlandsche
Kerkprovincie zulk eera krac'n-
tigen, stoeren, principieelen lei
der heeft in mgr. de Jong, wiens
werk niet de kracht zoekt in het
uiterlijke, maar wiens geheele
priesterleven er op gericht is, de
Katholieken vara Nederland voor
te houden, dat hun eerste en
voornaamste plicht is „te leven
door de kracht van het Geloof".
Men verwacht, dat het Spaan
sche kabinet aan het einde van
deze week te Madrid zal bijeen
komen. Voor de volgende vier
problemen zal een oplossing die
nen te worden gevonden: 1, Voor
de kwestie van de verlangde
evacuatie van Tangar; 2. Voor de
houding tegenover de Spaansche
republikeinsche regeering; 3.
Voor de kwestie van het herstel
der monarchie; 4. Voor den ge
allieerden druk inzake de Duit
sche belangen in Spanje.
Een ernstige klacht heeft minister Drees gisterenavond in hel
vt ekelijksche Praatje op de Brug voor de radio geuit, toen hij sprak
over het schreeuwende tekort aan verpleegsters. Te Amsterdam
staan 1000 bedden in ziekenhuizen en sanatoria leeg, ergens in
Friesland 100 bedden, in Arnhem, dat zoo vreeselijk zwaar getrof-
fen is, tientallen. De ziekenhuizen moeten patiënten afwijzen, terwijl
er bedden genoeg beschikbaar zijn, en dat alles, omdat er geen ver
pleegsters zijn. Het is als met het zware en nijpende probleem van
de gezinshulp: er is een tekort aan sociaal gevoel bij de meisjes en
jonge vrouwen. Er zijn genoeg jonge vrouwen, die iets om handen
willen hebben, maar de trek gaat naar het avontuurlijke, naar de
ambitie, om geuniformd naar, het buitenland te gaan. Gevolg van
den oorlog, van de propaganda voor het buitenland!
Voor d'e Marva, tie Marir.e-vrou-
wen-afdeMing, zoo deelde Minister
Drees meae, waren 1500 meisjes noo-
dlg, er hebben zich niet minder dan
70.000 aangemeld! Zij kunnen dus
wel en willen dus wel uit huis weg,
merkte de Minister bitter op. Men
blijft echter liever thuis, als men
niet iets bijzonders kan krijgen. dan
dat men in eigen land gewoon aan
het werk gaat. Dat zal voor een
groot deel straks weer overgaan,
maar de verpleging kan daarop niet
wachten. De huidige toestand' is een
groot gevaar voor de Volksgezond
heid. Gediplomeerde verpleegsters
verdwijnen van haar post. te weinig
leerling-verpleegsters melden zich
aanEr zijn zeker ook andere
factoren d'an het gebrek aan sociaal
gevoel, de avontuurlijke trek naar
het buitenland e.d. De arbeidsvoor
waarden moeten beter zijn, de taak
der verpleegsters is in het afgeloopen
jaar zeer zwaar geweest, enz. Maar
toch moet het beroep, dat de minis
ter op d'e jonge vrouwen var; Neder
land in het algemeen, deed. krachtig
onderschreven worden. Laat de ver-
pleegsters. die zich terugtrokken,
zich weer aanmelden, nieuwe leer?
lïngen zijn dringend' noodig. De leef
tijd. waarop men het diploma kar;
behalen is nu op 18 jaar gebracht
Meisjes van Nederland, hier ligt
een mooie taak voor u. Minister
Drees achtte zeker niet onder alle
omstandigheden' arbeidstdenstplicht
onaanvaardbaar, maar wel moet tot
het uiterste worden geprobeerd,
langs den weg van vrijwilligheid het
doel te bereiken. Laat de verpleeg
sters en de meisjes, die leerlmg-
veirpleegster willen worden, zien
melden bij een ziekenhuis of sanato
rium of bij het naastbijzijnde ge
westelijk arbeidsbureau.
De regeering doet het mogelijke,
om te bevorderen, d'at ons volk zich
uit de ellende opricht. Zij kan ech
ter in dit geval niet zonder de me-
dewevking der jonge vrouwen wier
arbeid voor bet herstel c.'er volksge
zondhelc; onmisbaar is.
Radio Delhi meldt, dat gene
raal Mac Arthur heden Zater
dag, om 8.30 plaatselijke tijd in
Tokio is aangekomen. Twee Ame-
rikaansche regimenten vormden
de eerewacht, toen hij van het
spoorwegstation naar de ambas
sade van de Ver. Staten reed,
waar terstond de Amerikaansche
vlag werd geheschen.
De overgave vara de Japansche
legers in China zal in de komen
de 48 uur plaats hebben. In Nan
king bevinden zich nog 7000 mara
Japansche troepen, doch moei
lijkheden worden niet verwacht.
Uit Okinawa wordt vernomen,
dat de Japansche vertegenwoor
digers aldaar heden de stukken
van overgave hebben geteekend,
waarbij 105.000 man troepen van
leger en vloot, verspreid over
een 60-tal eilanden van de Rioe-
Kioe groep, capituleeren.
EENHEIDSSTREVEN IN HET
BOUWBEDRIJF
In een te Utrecht gehouden verga
dering van de bond'abesturen der
bouwbedrijven ii besloten tot op
richting te geraken van een bedrijn-
unie voor het bouwbedrijf.
Het Inmiddels gekozen bor.d'sb»-
stuur heeft vertegenwoordiger» van
d# jUg'em. d'e R.K. an da Chr. bon
den opgenomen.
I
De bouw van de R. K. Kathe
draal te Liverpool welke 10.000
menschen zal kunnen bevatten,
en van 53 altaren zal worden
voorzien, zal woiS.cn voortgezet
onder leiding van architect Adri
an Gilbert Scott, die als zoodanig
is aangewezen tot opvolger van
wijlen sir Edwin Lutyens, aldus
meldt de Daily Telegraph.
Teneinde het M.G. dat zijn
bevoegdheden ontleent aan het
besluit op den bijzonderen staat
van beleg van 11 September 1943
in de gelegenheid te stellen
zijn bestuurstaak ook na 1 Sep
tember 1945 op beperkte schaal
te blijven uitoefenen, heeft de
regeering besloten den bijzonde
ren staat van beleg te verlengen.
Deze maatregel is noodzakelijk ge
bleken omdat ,de situatie in ons land
nog niet geheel normaal is en vele
burgerlijke overheidsorganen de as
sistentie van het M.G. nog niet kun
nen missen.
Wel was per 1 Sept. een groot d'eel
van het M.G.-apparaat geliquideerd
doch overeenkomstig de regeerings-
verklarlng afgeleg'd door den minis
ter-president bij zijn ambtsaanvaar
ding, moet het M.G. voorloopig nog
blijven optreden in die functies en
op die plaatsen waarin zulks door de
regeering noodzakelijk wordt ge
acht.
De Duitsche autoriteiten ira
Saksen hebben bevel gegeven alle
boerderijen en grondbezit van
meer dan 250 acres zonder scha
devergoeding in beslag te nemera.
Het land zal worden verdeeld in
stukken van 12 acres voor land
arbeiders en uitgewekenen uit
Polen. De boerderijen en het
landbezit, dat behoorde aan voor
malige nazi-autoriteiten, zal ver
deeld worden ongeacht de grootte.
Te Londen is Vrijdag een En-
gelsch-Nederlandsche monetaire
overeenkomst onderteekend.
Hierbij worden op financieel
gebied de maatregelen getroffen
voor een hervatting van den han
del tusschen het Sterling-gebied
en Nederland met het Nederland
sche rijk overzee. In deze over
eenkomst wordt de wisselkoers
vastgesteld op 10,691 Nederland
sche guldens a 1 Pond Sterling
voor Nederland, dat 'n voortzet
ting beteekent van de tot dusverre
voorloopig vastgestelde verhou
ding), terwijl voor Ned. Oost-In-
dië de koers gehandhaafd blijft
op 7,60 gulden in het Pond Ster
ling, evenals voor Ned. West-
Indië.
Nederland' en het Nederlandsche
rijk overzee zullen voortaan een Ne-
derlandsch monetair gebied vormen.
Inwoners varj dit gebied zullen hun
Sterlingbezit vrijelijk overal in het
Sterllngg'ebied kunnen uitgeven, ter
wijl inwoners van- het Sterlinggebied'
vrijelijk hun guldens overal in het
Nederlandsche monetaire gebied' zul
len kunnen uitgeven.
Voorts is bepaald op grond var»* de
besprekingen te Londen, dat eventu-
eele voorraden rubber tin. oliezaden,
suiker enz. welke zich in' Ned. Oost
Indië bevinden, naar de wereldmark
ten verscheept zullen kunnen wor
den, met gebruikmaking van Singa
pore als entrepot.
De Nederlandsche Bank zal een
bedrag in Sterling aanhouden van
maximum 5 millioen Pond Sterling,
terwijl de Bank of England dien
overeenkomstig een bedrag in Ne
derlandsche guldens zal aanhouden
van maximum f 53.450.000 (dit bedrag
laat onaangetast Nederland's reeds
bestaande Sterlingsaldi, welke tijdens
den oorlog zijn ontstaan, welke saldi
echter thans voornamelijk worden
gebruikt voor het betalen van den
meest dringenden invoer).
H. K. H. PRINSES JULIANA in de vergadering van den bestuur»-
raad van Nederland'» Volksherstel te 'a-Gravenhage. Staande de
Regeerlngscommlssarl», de heer Mr. E. E. Meuten.
Onider auspiciën van het Ne
derlandsche Roode Kruis worden
te Brisbane 140.000 pakketten
gereed gemaakt voor de bevrijde
krijgsgevangenen en geïnter
neerden in Nederl. Indië, terwijl
boven Java dagelijks voorraden
per vliegtuig worden uitgewor
pen.
In Batavia zijn intusschen ge
allieerde hulpbrigades per para
chute geland, om de bevrijde ge
vangenen te kunnen bijstaan,
ook te Medan, Padang, Palem-
bang en Benkoelen zijn soortge
lijke colonnes aangekomen.
Voorts zullen zoo snel moge
lijk N.I.C.A. eenheden landen.
Het is de bedoeling maandelijks
1000 leden naar Indië te bren
gen.
Hedenochtend is de eerste am
bulance van 8 auto's via Pilsen
naar het door Rusland bezette
gebied van Duitschland vertrok
ken, om zieke en gewonde Neder
landers te repatrieeren.
Het Amerikaansche Roede
Kruis heeft voor een bedrag van
2.229.000 dollar aan linnengoed
voor ziekenhuizen, verpleegsters
en dergelijken via Antwerpen
naar Nederland gezonden.
De Argentijnsche amoassade te
Londen ontvangt dagelijks vele
aanvragen voor immigratie uit
Nederland, Polen en andere Euro-
peesche landen. De Argentijnsche
consul-generaal te Londen heeft
in verband hiermede verklaard,
dat spoedig instructies van de
Argentijnsche regeering verwacht
worden, zoodra de speciale com
missie ter bestudeering van da
immigratie in Argentinië zal zijn
geïnstalleerd.
De Australische minister van
verdediging, die kort geleden tot
Australische hoog'e commissaris
in Londen werd benoemd, heeft
medegedeeld, dat Australische
troepen Borneo en omliggende
eilanden zullen bezetten naar het
Oostera toe.
Volgens verklaringen van eeni-
ge Amerikaansche krijgsgevange
nen, die thans in eera militair
hospitaal te Calcutta op verhaal
komen, stierven ongeveer 20.000
van de 50.000 geallieerde krijgs
gevangenen door honger en ziek
te in de Japansche kampen in
Birma en Siam.
Nog steeds niet in
Nederland
Ook gisteren is vergeefs ge
wacht op de aankomst vara den
G.G, van Ned.-Indië. Hoewel ge
meld was, dat hij om elf uur zou
arriveeren, kwam het bericht
binnen, dat de komst 24 uur werd
uitgesteld. Hij wordt nu heden,
Zaterdagmiddag, verwacht.
IN SINGAPORE zijn 150.000
Aziatische burgers, meest Chl-
neezen, doodgeschoten of dood
gemarteld doer de Japansche
Gestapo.
