NIEUW
Londensche Conferentie
Mij nontploffing doodt
ht
ac
personen
HET LAATSTE WOORD
in het Openbaar
Max Blokzijl voor het Gerecht
WOENSDAG 12 SEPTEMBER 1945
BUREAUX'-
Televisie in kleuren
Hirohito naar
Amerika?
begint met de vredesverdragen
Grootsche plannen van
Amerikaansche marine
Eerste troepeneenheid
naar Indië
OMMEKEER IN SPANJE?
Rijdende werkplaatsen
DE GELDSANEERING
OOSTENRIJK
ONGELUK AAN DE
KUST BIJ ANJUM
NOGMAALS DOOD
STRAF GE-EISCHT
Arrestaties in Tokio
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
lie JAARGANG i— NUMMER 18728
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
Buiten God is 't nergens eeilig (Vondel) Jj SC KAGEN
u .rf-5lr Muienstraat 52
Abonnementsprijs f 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal 1^^^ Telefoon 459
II.
Vanzelfsprekend is de S.D.A.P.
de draagster van de gedachten!
en beginselen van ,het" socialisme,
ook al heet d'at tegenwoordig demo-
cratisch-socialisme, in plaats' van
zooals vroeger, sociaal-democratie.
Dat doet er weinig toe, als we hoo~
ren, hoe de kopstukken van de Par
tij verklaren, dat de beginselen van
het socialisme gehandhaafd worden.
Daar komt het op aan. In de toepas
sing van deze principes zit natuurlijk
de noodige speling, maar ook als we
dat erkennen, zien we toch bij de of-
ficleele draagster van het socialisme,
uitspraken vastgeleg'd die ons meer
dan ooit recht geven, te waarschu
wen tegen het ruimhartig gebruik
van d'it woord, om strevingen van
anderen aan te duiden. Zij bedoelen
wel dingen aan te duiden, die min
of meer onder sociale en socialisti
sche opvattingen vallen, maar als de
S.D.A.P. strijdt voor het socialisme
en dat socialisme houdt principieel
vast aan opvattingen en meeningen,
die anderen niet kunnen deelen, dan
is het verkeerd, andere strevingen
ook als socialisme aan te duiden. Dat
werkt verwarrend 'en op den duur
misleidend'.
Er is een geestelijk groeiproces m
de rijen der aanhangers van het de
mocratisch socialisme, zei K'oos Vor-
rink op de Partij conferentie, doch dit
groeiproces .duidt niet zoozeer op
een andere opvatting van het socia
lisme als sociaal-economisch stelsel.
„Het Vrije Volk" stelt vast, dat de
beginselen van het democratisch so
cialisme na vijf jaar de ongeschon
den grondslag zijn gebleven van de'
Partij, die zich nu, zoo goed als in
het verleden, beschouwen mag als de
wegbereidster naar een nieuwe, een
socialistische samenleving. Herhaal
delijk is in verschillende redevoerin
gen, vastgesteld', dat de S.D.A.P.
vasthoudt aan het beginselprogram
van 1937, dat een socialistisch pro
gram is.
Om nog' eens aan te dikken dat
„het" socialisme r.iet geheel van
Marx en den klassenstrijd kan wor
den los gemaakt, verklaarde ds. Bus-
kes op een propagand'avergadering
van de S.D.A.P. in Den Haag. d'at hij
veel geleerd heeft van Marx, en al
verwerpt hij het marxisme, als le
vensbeschouwing" (dus niet als
economisch stelsel?), hij verklaart
toch, dichter bij Marx te staan dan
bij de liberalistische economen.
Marx, zoo gaat hij dan verder, heeft
ons geleerd', dat de klassenstrijd' een
feit is. en hij gaat daar nog een tijd
je op' door. Maar wij dachten, dat
men van dezen waan nu onder de
hand toch wel genezen was!
Is het werkelijk opportuun, op d'it
moment op een officieele socialisti
sche propagandavergadering door een
spreker die als geregeld medewer
ker van het Vrije Volk zeker gezag
heeft, deze buigingen naar het marx-
isme te laten maken? En om de maat
vol te maken zegt ds. Buskes er nog
bij, dat socialisme tegenwoordig in
de mode is maar „dat socialisme al
leen is dat staatsbestel, waarbij het
beschikkingsrecht over de productie
middelen in handen van en ten bate
van de gemeenschap is!"
Het kon erg'er en wij zien niet over
het hoofd, dat „het" socialisme oor
spronkelijk de „eigendom" van alle
productiemiddelen in handen van
d'en staat wenschte. terwijl nu alleen
maar gesproken wórdt over het „be
schikkingsrecht". Maar dat wil toch
niet zeggen, dat iedereen, die, terecht
overigens, naast het persoonlijke,
ook het sociale karakter van den
eigendom erkent, nu maar het be
schikkingsrecht van „alle" produc
tiemiddelen in handen van den staat
wil doen komen.
Dat zal dan wel socialisme zijn.
maar dit is dan temeer reden, om
degenen, die op dit terrein zekere
redelijke stappen willen doen, er
van te weerhouden, zich socialist te
noemen. Het spreekt bovendien van
zelf, dat de toepassing' van het be
schikkingsrecht den eigendom niet
tot een karikatuur moet maken. Waar
bij andere gelegenheden gebleken is,
d'at de S.D.A.P. weinig neiging ver
toont, de opvatting over de neutra
liteit van den Staat prijs te g'even en
de socialisatie ziet als een principe
meer dan als een vraag van prac-
tisch beleid, blijken nog voldoende
principieels verschillen aanwezig te
die rechtvaardigen om van
,,neV» socialisme in ons land te spre
ken naast de zoogenaamde andere
vormen van socialisme.
En het hoofdbezwaar in de vroege
re veroordeeling van gezaghebbende
katholieke zijde, dat het socialisme
geen christelijke opvatting heeft van
de gemeenschap, gezien naast het'
ontbreken van elke positieve aandui
ding, dat in het socialisme christe
lijke opvattingen aanwezig zijn, kun
nen ons' ook nu nog tot geen andere
conclusie doen komen, dan dat ka
tholiek en socialist onvereenigbaar
zijn.
Maar dan blijft ook voorzichtigheid
geboden in het gebruiken van ter
men, die met goede bedoelingen
worden aangewend, maar verwar
rend werken, waar zij dikwijls slechts
vaag en heel gedeeltelijk het b e-
g r p van het aangegeven woord'
dekken. Het is bovendien volkomen
duidelijk, dat katholieken voor hun
politieke belijdenis niet in de S.D.
A.P. thuisbehooren. Wel wordt het'
met den dag duidelijker, dat een
krachtige en eensgezinde actie op
staatkundig terrein van katholieke
zijde steeds meer actueel wordt. En
dat van katholieke zijde onverwijld'
op dit terrein de Jiantf weer aan den
ploeg moet worden geslagen.
Een zender in den top van het
Chrysler Building in New York
zal voor het einde van het jaar
televisie-programma's in kleuren
uitzenden, zoo deelt de „Man
chester Quardian" mee.
Amerikaansche diplomaten en
leiders van leger en vloot heb
ben reeds besproken wat gedaan
kan worden om het Japansche
volk de beteekenis van de ne
derlaag bij te brengen. Op Tru
man wordt druk uitgeoefend,
den vrede voor de Japanners
harder te maken dan aanvanke
lijk in het voornemen lag. Zelfs
spreekt men over de mogelijk
heid, dat keizer Hirohito zal
worden afgezet en .naar de Ver.
Staten overgebracht om daar be
recht te worden.
In Washington krijgt men steeds
meer bewijsmateriaal in handen,
aldus de correspondent van de
Daily Mail, dat de Japansche
militairisten besloten zijn de po
litieke controle in handen te
houden, en de Britsche en Ame
rikaansche plannen te verijde
len die er op gericht zijn, de
overwonnen natie democratische
beginselen bij te brengen. De
militairisten zouden het voorne
men koesteren, hun verslagen le
gers mettertijd te maken tot 'n
instrument van wraak tegen de
geallieerden
De vergadering der vijf ministers van buitenlandsche zaken ti
Londen is op haar eerste zitting overeengekomen, dat eerst de pro.
blemen, die £oor de conferentie van Potsdam naar de vergadering
zijn verwezen, door haar zullen worden behandeld, n.l. het opstel
len van de vredesverdragen met Italië, Roemenië, Bulgarije, Honga.
rije en Finland en het voorstellen van regelingen van de belang
rijkste territoriale geschillen, die zich voordoen aan het einde van
den oorlog in Europa. Dit heeft de conferentie van Potsdam voor
geschreven als „de onmiddellijke belangrijke taak" der vergadering.
Voorzitter was d'e Engelsche mi
nister van buitenlandsche zaken Ee-
vin en men is overeengekomen! dat
de ministers om beurten de zittin
gen zullen presideeren: Molotof zal
heden als voorzitter fungeeren. Er
is besloten een communiqué uit te
geven telkens wanneer de vergade
ring een bepaalde beslissing neemt.
HET BALKANPROBLEEM
een der moeilijkste, dat als een
zwaard van Damocles boven den
prillen wereldvrede hangt, zal in
vollen omvang aan de orde komen,
wanneer de conferentie de kwesties
gaat behandelen, die met de opstel
ling der genoemde vredesverdragen
verband houdt.
Naar men te Lond'en verneemt,
heeft Joego Slavië vier eischen: her
stelbetalingen, uitlevering van oor
logsmisdadigers, teruggave van ge
bied door Italië aan het Joegoslavi
sche volk ontnomen, zooals Triest en
Venezia Giulia en teruggave van het
Joegoslavische eigendom, als buit
naar Italië genomen.
In het Amerikaansche Congres
zullen resolutiès worden inge
diend, die gesteund worden door
de marine, waarin de vorming
van een enorme vredesvloot
wordt voorgesteld, bestaande uit
1079 oorlogsbodems, met inbe
grip van 18 dreadnoughts en 116
vliegdekschepen. Deze vloot zou
grooter zijn dan eenige andere
ter wereld en waarschijnlijk even
sterk als de gecombineerde vloot-
strijdkrachten van de andere mo
gendheden!
EXTRA ZOUT VOOR
DEN INMAAK
De thans beschikbaar gestel
de 250 gram zout zijn als extra
voor den inmaak bestemd. Naast
deze bonaanwijzing zal in Sep
tember 100 gram zout per week
en per persoon worden beschik
baar gesteld.
'n Bataljon van het Reg. Stoot
troepen tot een sterkte van 800
man is dezer dagen vertrokken
naar Indië. Het bataljon zal 14
dagen in Engeland verblijven,
om voor den tvopendienst te
worden uitgerust.
De zitting' van het Spaansche ka
binet, welke naar men verwachtte,
gisteravond zou zijn geëindigd', zou
volgens latere berichten heden voort
duren. Deze verlenging van de zit
ting heeft, volgens Reuter uit Ma
drid, de verwachtingen op een be
langrijke gebeurtenis hooger gespan
nen.
Dezer dagen worden vier mo
biele werkplaatsen van Sout
hampton naar het continent ver
voerd. Deze rijdende werkplaat
sen, die speciaal zijn ingericht
voor het herstel van verkeers
middelen, zullen te 's-Gravenha-
ge, Brussel en Parijs gedemon
streerd worden.
MAARSCHALK TITO staat
aan het hoofd van de candidaten-
lijst van het Volksfront in Joego
Slavië; dit is het roode front.
Heden, Woensdagavond om
9 uur zal de minister van fi
nanciën, prof. mr. P. Lieftinck,
voor de radio spreken over de
komende maatregelen tot sa
neering van het geldwezen.
In Weenen is tot stand geko
men de oprichting van een geal
lieerden raad voor Oostenrijk en
van een uitvoerend comité van
vier geallieerde afgevaardigden.
Een intergeallieerde commando
post is officieel in Wëenen opge
richt. Binnenkort zullen de voed
selrantsoenen verhoogd worden.
Drie politieke partijen, namelijk
de communistische, de socialis
tische en de volkspartij zullen
verlof krijgen over het geheele
land actie te voeren.
Aan de kust van de Lauwers-
zee btf Anjum is Maandagmiddag
een ernstig ongeluk geschied, dat
aan acht personen het leven heeft
gekost. Door nog onopgehelderde
oorzaak is een mijn, welke aan
het strand was aangespoeld, tot
ontploffing gekomen en daarbjj
zqn zes militairen en twee bur
gers om het leven gekomen.
Dezer dagen hadden omwonen
den aan de kust van de Lau-
werszee een zeemijn aangetrof
fen, die half ondergeslipt aan de
zeekust lag. Zij waarschuwden
het zgn. „Mine Disposal" der
Koninklijke Marine, de instantie,
welke zorgdraagt, dat onze wa
terwegen en kusten van explosie
ven gezuiverd worden.
Een groep personeel van dit
marineonderdeel begaf zich naar
Anjum om de mijn onschadelijk
te maken. De groep stond onder
leiding van een sergeant en be
stond verder uit vier korporaals
en vier minderen. Begeleid door
twee burgers begaf men zich naar
Als eerste in de reeks landverraders van het gemeenste soort
heeft Max Blokzijl, de man, die, aldus de procureur-fiscaal, als een
duivel het volk tot verleiding wilde brengen, terecht gestaan voor
het Bijzonder Gerechtshof.
Niemand zal het verwonderen, dat tegen hem de doodstraf is ge-
eischt, de verwachting van ieder, die maar even denken kon, is niet
anders geweest. Daarvoor heeft hjj te veel op zijn geweten. Niet
alleen door de intens-doorgevoerde propaganda jarenlang voor het
nationaal-socialisme, dus tegen de veiligheid en de vrijheid van zijn
eigen land, maar ook, en dit des te meer, door de moreele kracht
van zijn woord voor een zeker deel van het volk, die aan zjjn ge
raffineerde propaganda zelfs geloof ging hechten.
De quasie-oprechtheid van zijn
gedachtengang heeft hij zelfs in
dit proces, waar het ging om
zijn leven, niet kunnen afleggen,
ondanks alles probeerde hij de
rechters voor te spiegelen, dat
het alleen idealisme en vader
landsliefde waren, dat hem er toe
gedreven hadden zich voor dit
werk te geven. Dit is het oude
liedje, dat gelukkig geen opgang
meer kan maken. Al de verra
ders, stuk voor stuk, zullen dit
voor hun verdediging probeeren
aan te voeren.
Voor de zitting bestond een
overweldigende belangstelling,
de menschen, die voorheen hun
radio afzetten, wanneer deze
stem vol ironie en sarcasme aan
de microfoon was, wilden nu de
laatste woorden hooren, waar
mee deze man zijn lot zou den
ken te rekken. Het voornaamste
punt, dat verdachte ten laste
werd gelegd, was, dat hij, ter
wijl zijn land in oorlog was, op
zettelijk in het openbaar en wel
voor de radio propaganda heeft
gemaakt voor deni vijand, met
het doel het geestelijk verzet van
het volle te breken.
de plaats, waar de mijn lag. Een
soldaat bleef op veiligen afstand,
teneinde nieuwsgierigen niet te
dicht bij het gevaarlijke voor
werp te laten komen.
Hij zag, hoe de zes militairen
en de beide burgers zich naar de
mijn begaven, er omheen gingen
staan en de helsche machine be
keken. Op een gegeven oogen-
blik pakte een der militairen iets
vast. Op hetzelfde moment explo.
deerde de itijjn. De gevolgen wa
ren ontzettend. Alle acht omstan
ders werden op slag gedood.
De vroegere N.S.B.-burge-
meester jhr. D. de Blocq van
Scheltinger is op denzelfden dag
als zijn plaatsgenoot Max Blok
zijl voorgeweest. Ook tegen hem.
is de doodstraf geëisc'it, „omdat
zji' leven niet meer waard is,
dar dat van al de gosde Neder
landers, die in concentratiekam
pen het leven lieten".
De beschuldiging -werd' onder
streept door talrijke passages uit de
z.g. „Brandende kwesties" en uit
verschillende geschriften van Blok
zijl. Toen hem hierop werd gevraagd
of hij bekende de geestelijke vader
van deze geschriften te zijn, kon hij
alleen maar het zwakke argument
aanvoeren, dat hij de verantwoor
ding voor de samenstelling der ge
schriften niet op zich nam. Toch
moest hij even later bekennen, dat
de zakelijke inhoud' wel van hem
was. Maar hij ontkende, dat zijn pro
paganda bedoeld zou zijn om Neder-
lancJ te laten samenwerken met
Duitschland, wel had hij het volk
de nationaal-socialistische principe!*
willen bijbrengen. „Indien er wer
kelijk een homogeen geestelijk ver
zet was geweest, had ik dit toege
juicht", aldus durfde Blokzijl te be
weren, „maar het verzet was in
kleine groepjes verdeeld', van het
breken van geestelijk verzet was dus
geen sprake". En dat, terwijl het
volk wel eens anders heeft gehoord,
wat hij over het geestelijk verzet
der Nederlanders dacht.
(Vervolg 2de pag.)
Naar de Amerikaansche radio
meldt, heeft generaal Mac Arthur
onmiddellijk na de poging tot zelf
moord' van Tojo de Amerikaansche
strijdkrachten bevel gegeven tot ar
restatie over te gaan van 39 Japan
sche autoriteiten onder wie Chine-
gori Togo, die lid van het Japansche
kabinet was tijdens Pearl Harbour,
generaal Masara Homma, die men
beschouwt als de persoon, die het
bevel heeft gegeven tot den befaam-
d'en doodenmarsch van de geallieer
de krijgsgevangenen na de overgave
van Corregidor. Alle Japanneezen,
dig openbar® functies uitoefenen In
Kdrea zullen zoo spoedig' mogelijk
vervangen worden,