STRIJD OM ARNHEM
HERDACHT
2
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
DE BEZETTING VAN
JAPAN
Stad en Omtrek
BURGEMEESTERS
GEVRAAGD
Woensdag 19 September 1945
De 17de September 1944
welk een storm van herinnerin
gen komt aansuizen op eenieder,
die dien dag aan den zuidelijken
VeluwezGom heeft beleefd. Het is
de dag die inleidde in de meest
heroieke periode, een der beslis
sende fazen van de bevrijding
van Europa door de geallieerde
legers.
The battle of Arnhem, de stryd
van de tienduizend mannen van
de First Airborne Division, die
samen met Poolsche parachutis
ten voor de aanrukkende hoofd
macht der geallieerde legers in
grootscheepsche, gedurfde opera
ties uit de lucht werden ingezet
rond de stad Arnhem sleutel
positie in het Buitsche verdedi
gingssysteem om haar onver
hoeds aan te pakken en aan den
vijand te ontfutselen.
Deze strijd werd verloren, omdat de
Duitschers zich herstelden van den
eersten schok en toevalligerwijze een
reserve in. het gevecht konden wer -
pen, die door haar veel zwaardere en
effectievere bewapening de luchtlan
dingsdivisie tot overgave kon dwin
gen.
De buitengewoon moedige wijze
waarop de parachutisten hun aan -
vankelijke terreinwinst slechts met
stukjes en beetjes prijsgaven, zien
verbeten teweerstellend tegen een
overmacht, het feit, dat een vijfde
deel der ingezette geallieerde solda
ten hun ijveren voor de goede en
rechtvaardige zaak heeft moeten be
talen met het leven, dit alles maakt,
dat the Battle of Arnhem niet alleen
geworden is tot een mijlpaal in de
krijgsgeschiedenis der laatste jaren,
maar een begrip over de geheele
wereld: de heldhaftigste strijd, ooit
ter wereld door luchtlandingstroepen
gestreden.
Arnhem, de stad welke middelpunt
en doel was van de enorme ■worste
ling en welker lot zoo nauw verbon
den was aan het al dan niet slagen
van deze geallieerde krijsgoperaties,
te stad, welke na de mislukking' zoo
veel offers heeft moeten brengen.
Nergens in ons land werd de verbon
denheid van het B'ritsche en het Ne-
derlandsche volk zoo intensief be
leefd als hier, waar het B'ritsche
bloed in stroomen heeft gevloeid.
Juist deze gezamenlijk gebrachte of
fers smeedden hechte banden tus -
schen hen die probeerden ons te be
vrijden en de bevolking van deze
streek.
Deze gedachte heeft eenige lei
dende Airborne-officieren en ver-
WORDT DEN HELDER WEER
MARINE-BASIS?
(Vervolg van pag. 1)
De Werf is vele malen het voor
werp geweest van bombardementen,
terwijl ae moffen veel materiaal,
vooral het materiaal voor groote
werken er vandaan gesleept hebben.
Voor de uitvoering van groote wer
ken is deze werf dan ook niet ge
schikt; voor de reparatie van klein
materiaal kan zij echter nog ge
bruikt worcen.
Ook aan de haven en verschillende
dienstgebouwen, als Marine hospi
taal, kazerne en bakkerij is groote
schade aangebracht. Hoewel de haven
van Nieuwediep een der weinigen is,
die op natuurlijke wijze, door de
strooming van eb en vloed, op diepte
gehouden wordt, is zij ten eenenmaie
ongeschikt voor groote oorlogsbo
dems, die er niet in kunnen draaien.
Als eerste marinehaven in ons lanc'.
vooral voor klein materiaal en onder
zeeërs heeft de haven van Nieuwe
diep echter steeds haar groot nut
bewezen.
Dat Den Helder weer Marinebasis
zal worden, hangt van vele factoren
af. Het is bekend, dat de Minister
van Marine, Z. Exc^ J. H. de Booy,
voorstander is van centralisatie van
de Marine; dat hij Den Helder enge
schikt acht voor groot-materieel en
ook niet bij voorkeur aan Den Hel
der denkt als opleidingscentrum voor
de adelborsten.
Dat den laatsten tijd de marine
schepen in plaats van Den Helder,
Rotterdam aandoen, waar ook de Ma-
rinestafmuziek overigens ambu -
Iant meestentijds vertoeft, wil nog
niet zeggen, dat Rotterdam, de eerste
koopvaardijhaven van ons land', te
vens eerste marinehaven zou worden.
Ook de thans nog zwaar-gehavende
haven van LJmuiden met die van het
nabije Amsterdam biedt mogelijkhe
den voor een Marinebasis; verder
wordt Schiedam als toekomstige ma
rinebasis genoemd'.
Zoolang' de sterkte van onze nieu
we vloot niet vaststaat, zal er ook,
wat de plaats van de Marinebasis
betreft, geen zekerheid komen. Ook
de volksvertegenwoordiging, die de
gelden zal hebben te voteeren, zal
hierbij een "woordje meespreken. On
verschillig, waar de Marinebasis zal
komen, in Den Helder, IJmuiden of
Rotterdam, of wellicht Vlissingen,
overal zal dit met groote uitgaven ge
paard gaan.
Behalve Marlnestad was Den Hel
der ook visschershaven, doch deze
levensbron is niet van zoo'n groote
beteekenis, dat daardoor Den Helder
weer tot een stad van. 40 a 50.000 zie
len zal kunnen uitgroeien. Alleen,
waneer Den Helder weer Marineba
sis wordt, zal het weer een stad van
eenige beteekenis kunnen worden;
zoo niet, dan is ook voor Den Helder
het lot weggelegd van een oud-ver
geten stadje, zooals er liggen aan de
kust van de dood'e Zuiderzee,
scheidene ingezetenen van Arnhem,
onder leiding' van den Commissaris
der Koningin in Gelderland, Mr. S.
Baron van Heemstra en een aantal
personen uit den illegalen strijd het
plan doen opvatten, telken jare op
17 September de dooden, die in dien
strijd, zoowel aan geallieerde zijde,
als onder de binnenlanósche verzets
lieden. gevallen zijn op plechtige
wijze te herdenken.
Dit comité had voor dit jaar een
reeks plechtigheden georganiseerd.
Iii bijzondere kerkdiensten werd des
ochtends voor de zielerust der doo
den gebeden, in de protestantsche
diensten werd' daarbij een korte re
devoering gehouden. Verscheidene
geallieerce militairen woonden deze
kerkdiensten bij.
Het hoogtepunt vormde wel d'e
onthulling van het bij den Noorde
lijken afrit der brug geplaatste voor-
loopige monument.
Hooge ambtenaren van het
Amerikaansche departement van
buitenlandscüe zaken te Wash
ington hebben hun verwonde
ring geuit over bepaalde berich
ten uit Tokio, die generaal Mac
Arthur de verklaring in den
mond hebben gelegd als zouden
de bezettingstroepen binnen een
half jaar worden verminderd tot
200.000 man. Het departement is
van meening, dat een dergelijke
lage schatting over de geheele
wereld den indruk zou kunnen
vestigen, dat de Ver. Staten be
zig zijn hun diplomatieke positie
in het Verre Oosten te verzwak
ken, nu de vredesverdragen wor
den opgesteld en talrijke belang
rijke kwesties over de politiek
in Ocst-Azië aan de orde komen.
Het noemen van een zoodanig
laag cijfer zou tevens op de ja
panners den indruk kunnen ma
ken, dat de Amerikaansche re-
geering terugkomt van haar
voornemen, Japan te demilitairi-
seeren en in democratische rich
ting te sturen.
ONGEREGELDHEDEN
OP JAVA
Berichten uit Java bevestigen
de recente meldingen betreffende
den deplorabelen voedseltoestand
op dit eiland. De vrijlating en
ontsnapping van duizenden ge-
interneerden en gevangenen heb
ben ten deze de situatie nog ge
compliceerder gemaakt.
Voorts werden er alarmeerende
berichten ontvangen omtrent de
politieke evolutie op Java. Er
zouden zich ongeregeldheden
hebben voorgedaan, omtrent wel
ker uitbreiding en ernst men zich
echter aan de hand van de be
schikbare gegevens, nog geen
juist beeld kan vormen. Overi
gens dient opgemerkt, dat deze
berichten van een voor ons on
controleerbare bron afkomstig
zijn.
Wat w-e vu-el ernlii
qAaag, uüZten loeten j|
Ziju ook de grooten hun stuur
nog kwijt? Hebben ook leidende.fi
guren op verschillende posten, met
name sommige redacteuren van
„groote" bladen, die men aan het
ministerie van Binnenlandsche Za
ken „euphemistische'* bladen met
een.... „landelijke verschijning"
noemt, er last van, dat ze de goede
normen kwijt zijn? Herhaaldelijk
komt het voor, dat dergelijke bla
den berichten en beschouwingen op
nemen uit Amerikaansche bron,
welke berichten sensationeel, ten-
densieus en onjuist zijn. Reeds voor
den oorlog was het meermalen noo-
dig', tegen dit Amerikanisme in de
pers te waarschuwen. Nu is het
meer noodig dan ooit.
Dergelijk onrustige, soms ge
vaarlijke, twijfelachtige berichtge
ving is niet in het belang van ons
volk, nu minder dan ooit, nu het
twijfelachtige evenwicht van veler
geest niet veel kan verdragen. Enke
le bladen die toch een reputatie
hebben op te houden, hebben er
geen been in gezien, dezer dagen een
verhaal op te disschen van een me
neer van het befaamde agentschap
United Press, over Indië, dat voor
hands volkomen oncontroleerbaar is
en dat behalve sensationeele verha
len over gevangenen, die onnooaig
onrust wekken, toespelingen inhoudt
op politieke ontwikkelingen, die op
geen enkel officieel g'egeven steu
nen. Het ware wenschelijk, dat men
dergelijke sensaties in de pen hield.
De pers heeft een andere roéping,
maar...... niet alleen de pers. Ook
andere leiders van het volk moeten
zich soms ietwat meer in acht ne
men. Het komt nogal eens voor, dat
minister uitlatingen in kranten, in
radio of in zalen gehouden, moeten
rectificeer en, wanneer sommige uit
latingen niet tegen de publieke cri-
tiek bestand zijn. Meestal „heeft de
minister het dan 'niet zoo gezegd"
Ook dit verschijnsel is niet nieuw.
Maar van menschen van de vernieu
wing verwachten wij beter en het is
nu eenmaal een tijd! van geestelijke
spanning, waarin het publiek nogal
teergevoelig is, en gauw geschokt.
Oppassen is in de voorlichting de
boodschap. En wanneer het groene
hout een slecht voorbeeld: geeft, wat
hebben wij dan van het dorre te
verwachten
Koning Haakon van
Noorwegen bezoekt 26
September Denemarken,
zijn broeder, Koning
Christiaan, wordt dan
75 jaar. De Ameri
kaansche Marine zal bij
wijze van proefneming,
om de uitwerking te
controleeren, 'n atoom
bom laten vallen op 'n
Japansch oorlogsschip.
De vrouw en dochter
van Himmler zullen als
getuigen gehoord wor
den in het proces tegen
de oorlogsmisdadigers.
Uit publicaties van
officieele Engelsche do
cumenten is gebleken,
dat Churchill in 't na
jaar van 1944 voorstel
len van Franco, om
deel te nemen aan vre
desregelingen of 'n toe
komstige wereldorgani
satie, vierkant afgewe
zen heeft. Havenar
beiders in Napels heb
ben geprotesteerd tegen
het feit, dat Duitsche
krijgsgevangenen aan 't
werk worden gezet.
Zuid-Afrika heeft een
controle ingesteld op
de exploitatie en den
uitvoer van uranium,
dat voor atoombommen
wordt gebruikt. Er
wordt een nieuwe am
bassadeur van Spanje
in Londen benoemd.
President Truman heeft
het ontslag van Stim-
son, den minister van
oorlog aanvaard. De
beroemde Italiaansche
dirigent Toscanini, die
om het fascisme naar
Amerika vertrok, zal 't
befaamde Scala-orkest
te Milaan weer leiden.
Deensche oudheid
kundigen ontdekten in
Oromme, Seeland, een
woning, die wel 10.000
jaar oud moet zijn.
De moordenaar van
den Egyptischen pre
mier Achmed Maher
Pasja, is terechtgesteld
na twee jaar. Ook
de Fransche Blokzijl,
de radiospreker Paquin
is, te Parijs, ter dood
veroordeeld.
Te Haarlem is de mo
torrijder v. d. K. uit
Katwijk op slag gedood,
zijn vrouw op de duo,
zwaar gewond. De
65-jarige alleenwonende
dame M. is te Haarlem
door gasverstikking om
het leven gekomen.
Te Hilversum reed een
Roode Kruisauto tegen
een boom, waarbij een
36-jarige inwoonster om
het leven is gekomen.
Het bureau voor
oorlogspleegkinderen,
Heerengracht 410 te
Amsterdam, belast zich
met de omwisseling van
gelden van oorlogs
pleegkinderen.
De Nederlandsch-Indische re
geering heeft boodschappen ont
vangen van verschillende Indo
nesische autonome bestuurders
en vorsten, waarin deze uitdruk
king gaven aan hun vreugde bij
de bevrijding van hun gebieden
en volken van het Japansche
juk.
Er zijn, zooals uit een telling
gebleken is, in Batavia niet zes
tienduizend geïnterneerden, zoo
als eerst gemeld werd, maar
slechts zesduizend.
ALKMAAR
DE ONBEWAAKTE OVERWEG
Tragisch ongeluk
Dinsdagavond om 9.15 kwam
een motorrijder met duorijder uit
het Zévenhuizen en wilde den
overweg naar de Zevenhuizerlaan
passeeren. Op dit xJioment kwam
een trein uit de richting Amster
dam. De motorrijder, die dit op
het laatste moment zag, wist toch
nog voor den trein om te komen,
maar de duorijder, de heer C.
Verduin, werd gegrepen en in de
Spoorbeek geslingerd. Het slacht
offer was op slag dood. Het on
geval is des te tragischer, daar de
heer Verduin vandaag in het
huwelijk zou treden. De geeste
lijkheid heeft het slechtoffer het
-H. Oliesel toegediend.
OPBRENGST SPELDJESDAG
De Maandag gehouden speld
jesdag ten bate van de Vereeni-
ging tot bestrijding van de t.b.c.
onder het spoorwegpersoneel en
zijn gezinnen, heeft f 3535.35 op
gebracht.
CIGAKETTENBIEFSTALLEN
Vannacht is op brutale wijze
ingebroken in een tweetal siga>-
renwinkels. In- beide gevallen
werd een dikke spiegelruit op de
hoogte van de etalage verbrijzeld
op een wijze, die doet vermoe
den, dat hier dezelfde daders aan
het werk zijn geweest van de on
langs gepleegde chocoladedief-
stalien-. Bij de fa. de Frenne in
de Langestraat werden 50 pakjes
Engelsche cigaretten weggenomen
en bij den heer E, Broers, Mi-ent
hoek Fnidsen, niet minder dan
Jongeren vóór
De Minister van Binnenland
sche Zaken heeft ter kennis van
belanghebbenden gebracht, dat
de mogelijkheid is opengesteld te
soliciteeren naar het ambt van
burgemeester in een aantal ge
meenten. Wij missen op dit lijstje
de gemeenten Heiloo en Bergen
in Noordholland, die weliswaar
niet zonder burgemeester zitten,
doch wier burgervaders eerder
„burgex'-grootvader" genoemd
kunnen worden-. Immers de voor
deze twee gemeenten tijdelijk
aangestelde waarnemend burge
meesters zijn grijsaards van om
en nabij de 70. Die van Heiloo,
'n- gepensioneerd ambtenaar van
een- departement, genoot reeds
eenige jaren zijn otium cum dig-
nitate, terwijl de heer Lovink te
Bergen reeds jaren geleden ge
leden gepensioneerd werd als
burgemeester van- Anna Paulow-
na. Wij kunnen de heeren dank
baar zijn, dat zij, toen ,,'t Ge
meen hen riep" zich in de eerste
weken beschikbaar gesteld heb
ben voor 't algemeen belang, doch
meenen, dat het nu toch tijd
wordt, dat zij zich voor goed aan
hun „otium cum dignitate" over
geven en hun plaats beschikbaar
stellen voor jongere krachten,
waaronder er genoeg te vinden
zijn- met capaciteiten voor het
mooie ambt van burgemeester.
En dan denken wij niet op de
eerste plaats aan de bestuurs
ambtenaren, die van meening
zijn, dat men juist onderlegd
moet zijn op het gebied van de
genjeente-administratie om bur
gemeester -te kunnen zijn. Er is
voor het burgemeesterschap nog
wel iets anders noodig.
Een burgemeester moet, wat
het administratieve beheer van de
gemeente betreft, zich kunnen
verlaten op zijn ambtenaren; hij
zelf moet iemand zijn met veel
menschenkenms, met talenten
voor bestuur en organisatie; hij
moet voortgekomen uit het
volk voor het volk bereikbaar
zijn en als vlot spreker de ge
meente, waar het noodig is, be
hoorlijk kunnen vertegenwoordi
gen. Hij moet zich voorts riet al
te verheven voelen boven zijn
burgers, doch voor hen toe
gankelijk zijxv zonder aanzien des
persoons, zonder acht te slaan- op
geloof of politieke richting; hij
moet ook een man zijn met een
breede blik op het maatschappe
lijk leven en op de toekomst van
zijn gemeente. Daarom kan een
burgemeester voortkomen uit
verschillende beroepen, wanneer
hij deze eigenschappen maar be
zit.
Als derde punt willen wij de
aandacht vestigen op de samen
voeging van gemeenten. Reeds
eerder werden, de vier Langen-
dijk^r gemeenten samengevoegd.
Zou nu er burgemeestervaca
tures zijn in Schermerhorn en
Noord en Zuid-Scheimer, twee
grensgemeenten van de Schei--
meer het niet een- geschikt
oogenbli-k zijn, om ook hier tot
samenvoeging te komen van al
cjie gemeenten, die nu in en aan
d-en rand van- de Schermer lig
gen, zoodat we een groote plat-
telangsgemeente „De Sch-ermer"
zouden krijgen, zooals ook de
Wieringermeer en de Haarlem
mermeer. Er zou bij deze gele
genheid althans een begin mee
gemaakt kunnen worden. Er zijn
verschillende argumenten voor
aan te voeren, die hiervoor plei
ten. Wij zullen ze niet gaan op
sommen; het ligt voor de hand,
dat in één- groote plattelandsge
meente de zaken beter kunnen
marcheeren dan in tal van kleine
prutsgemeenten. De geschiedenis
van den Langendijk is er om het
te bewijzen.
Fr, Q.
1500 cigaretten, terwijl hier ook
nog een kistje van 100 sigaren to
taal werd leeggeplunderd. De re
cherche stelt een onderzoek in-.
ERNSTIGE AANRIJDING
De melkslijter Roskam is op
den rijksstraatweg door een be
stelauto van de P.T.T. van ach
teren aangereden en- met een ge
compliceerde linkeronderbeen-
breuk in het St. Elisabethzieken-
huis opgenomen-,
GELD-INl.E VERING
Burgemeester en Wethouders van
Alkmaar brengen ter openbare ken
nis, dat zij in opdracht van den Mi
nister v. Financiën hebben bepaald,
dat in ceze gemeente de inlevering
van bankbiljetten, muntbiljetten en
zilverbons moet geschieden door
degenen wier achternaam begint met
één van de letters:
A B of C op Woensdag 26 Sept.;
DEFGIJofN
op Donderdag 27 Sept.;
H of K op Vrijoag 28 Sept.;
L M O P Q of R
op Zaterdag 29 Sept.;
S T U of V op Maandag 1 October;
W X IJ of Z op Dinsdag 2 October.
De inlevering kan geschieden bij
het postkantoor of bij een Bank of
Commissionnair in effecten, die zijn
aangesloten bij de bedrijfsgroepen
Effectenhandel, Handelsbanken, Land-
bouwcredietbanken en Spaarbanken,
naar keuze van dengene, die het geld
heeft in te leveren.
De kantoren zijn daartoe op elk
der genoemde dagen geopend van 9
tot 17 uur.
Bij de inlevering, zoowel door par
ticulieren als voor vereeniglngen e.a.,
moet worden overgelegd een door
kend specificatie formulier vermel
den inleveraar ingevuld en ondertee-
dende het aantal van iedere coupure
(soort) der in te leveren bank- en,
muntbiljetten en zilverbons. Deze
formulieren worden uitgereikt ten
distributiekantore gelijktijdig met de
omwisseling van f 10.per persoon.
Voor vereengingen e.d. zullen speci
ficatie formulieren bij de banken
verkrijgbaar zijn.
Militairen in werkelijken dienst, die
in gemeenschappelijke voeding zijn.
kunnen hun papiergeld inleveren bij
den betaalmeester van het onderdeel
waartoe zij belmoren.
Een ieder houde zich stipt aan bo
venvermeld letterschema. Let er op,
dat de volgorde der letters niet ge
heel alphabetisch is.
Na 2 October kan in geen geval nog
geld worden ingeleverd. Men vergete
niet spaarpotten, afzonderlijke kas
sen e.d. tijdig te ledigen voor inleve
ring van het papiergeld,
BEKEERLINGEN AVOND VAN
PATER SMULDERS
De avond voor bekeerlingen van
Woenscag 19 Sept. om 8.15 n.m.,
wordt niet in de Muziektuin, maar
bij Haring. Oudegracht 130. gegeven.
DERDE ORDE AVOND
De Derde Orde avond van Vrijdag
21 Sept. wordt niet in d'en Muziek
tuin maar in de kl. zaal van de Har
monie gegeven.
ZWIJNTJESJAGERS OP PAD
Zaterdagavond is uit een tuin
tje voor een perceel aan den
Kennemerst raat weg een motor -
merk D.K.W. - gestolen.
Denzelfden avond is een afge
sloten heerenrijwiel ontvreemd
op de Nieuwesloot en Maandag
een rijwiel op de Nassaulaan.
BURGERLIJKE STAND
GehuwdPetrus J. Valkering en
Gerarca M. Soecker. Overleden:
Christina Ketting, wed. van J. van
der Vis, oud 66 jaar; Jan Hemmel-
der. wedr. van H. M. Schouten, oud
91 jaar; Jan van Hekezen, geh. met
G. Hibma oud 42 jaar; Cornelia C.
van der Park. wed. van Acrianus
.Kaandorp, oud 79 jaar.
