NIEUW
BRITSCHE VOOGDIJ
Onze Regeering weigert
Soekarno te erkennen
DINSDAG 2 OCTOBER 1945
BUREAUX
over Nederlandsche politiek?
TOCH OVERLEG MET
SOEKARNO?
DE MARINE IN
DEN HELDER
LONDEN MISLUKT
BERICHT
Uit
eigen
land
VOEDSELPOSITIE
OP JAVA
VERONTRUSTEND
N'
KIESMANNEN
41e JAARGANG NUMMER 18745
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs t 1.10 per maand; I 3.J0 per Icwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
KI IET alleen de houding van Soekarno, de opstandeling en colla-
borateur in Indonesië en niet alleen de houding van den plaat
selij kén Britschen bevelhebber, Christison, tegenover Soekarno, is
sensationeel, maar onduldbaar is het standpunt van de Engelschen
tegenover de Nederlandsche Kegeering. Deze militaire heeren mati
gen zich dingen aan, die hen geenszins passen. Elk rechtgeaard
Nederlander protesteert tegen deze Britsche aanmatiging, die ons
lesjes willen geven in beheer van overzeesche gebiedsdeelen, ter.
wfll de Britten zelf worstelen met moeilijkheden in Britsch-Indië!
Dat de tjjd van koloniaal beheer voorbij is, en plaats moet maken
voor een verhouding van gelijkberechtiging, is reeds drie jaar ge
leden in de befaamde rede van de Koningin (Dec. 1942) uiteengezet.
W/ANNEER men zegt, dat de
wijze, waarop de eerste Ne
derlandsche troepen in Batavia
ontvaingen zijn, teleurstellend
voor Nederland genoemd moet
worden, dan zegt men maar een
klein stukje van de waarheid.
Deze ontvangst, na de aanvanke
lijke totale weigering, om Neder
landsche troepen toe te laten, is
eenvoudig beleedigend. De eerste
honderd matrozen móchten per
fiets naar de leege kazerne van
de gevangenkampen!
Ook na alles, wat Nederland in
den strijd in het Verre Oosten,
ook voor anderen, heeft opgeof
ferd, zou men een andere hou
ding van de verantwoordelijke
Engelsche instanties hebben ver
wacht.
Onduldbaar blijft het, dat (zooals
nu ook uit New York wordt gemeld',
volgens een bericht van de „New-
York Herald" uit Singapore) „Edel-
heer" van der Plas, voorzitter van
den Ned.-Indischen Raad van De
partementshoofden, botweg van ad
miraal Mountbatten vernam, d'at d'e
Britten niet van plan zijn Neder
landsch-Indië aan de Nederlanders
terug te geven, alvorens Nederland'
een verklaring zou afleggen, waarin
het belooft binnen redelijke tijdsli
miet d'en Indonesiërs een zekere
mate van zelfbestuur te verlenen!!
De Britsche houding, zooals die
is weergegeven do.or generaal Chris
tison, is aan Minister Logemann en
Dr. van Mook uiteengezet. Christi
son vond', dat van der Plas een bij
zonder realistischen kijk had, maar
hij betwijfelde of de andere Neder
landers zich de kracht en den- om
vang van de onafhankelijkheidsbe
weging realiseerden.
Onbegrijpelijk is het, dat, naar
een bericht van Reuter uit Singa
pore, dr. Soekarno „onmiddellijk na
de Japansche overgave" dat zou
dus al eerder gebeurd zijn?) door
het civiele bestuur van Indië tot een
bespreking uitgenoodigd is, met an
dere Indonesische leiders. Het be
richt is niet duidelijk, wat betreft
het tijdstip, waarop die bespreking
heeft plaats gehad. In elk g'eval is
zulks, indien ze van de allerlaatste
dagen zou dateeren, in strijd' met de
fiere houding van de Nederlandsche
Regeering, die van overleg met
Soekarno niets wil weten, na
tuurlijk niet. want welke Re
geering, die zich respecteert, kan
onderhandelen met een opstande
ling, een collaborateur, die boven
dien volgens velen een oorlogsmis
dadiger is, om zijn houding' ten op
zichte van den Japanschen' onder
drukker.
Toch overleg met Soekarno?
Van der Plas heeft Maandag ver
klaard, dat de leiders van alle scha-
keerlngen der publieke opinie wer
den uitgenoodigd en dat de voorma
lige luitenant gouverneur generaal
van Nederlandsch Oost-Ind'ië, van
Mook, die heden uit Australië zou
aankomen, later ter bespreking zou
komen. Van der Plas zeide, dat hij,
indien Soekarno niet ter bespreking'
zou verschijnen, den geallieerden be
velhebber zou „vragen hem hier te
brengen", en verklaarde voorts, dat
er een wijde klove bestond tusschen
de Westersche naties en een groot
gedeelte van Azië. „Indien er niets
wordt gedaan om deze kloof te over
bruggen en om wederzij dsch begrip
en volledige gelijkheid, speciaal wat
de rassen betreft, te scheppen tus
schen Oost en West, zou de wereld
misschien nog een oorlog moeten
ondergaan".
Een „vredes-aanbod"?
Volgens een Reuter-bericht uit
Londen verwacht men te Batavia
dat dr. van Mook, die vandaag zal
aankomen, iets wat een „vredes
aanbod" aan de Javaansche nationa
listen zou kunnen zijn. Wie die
„men" is, die dit verwacht, weten
wij niet. Maar wij kunnen ons niet
voorstellen, dat het een „vredesaan
bod" aan de beweging van Soekarno
zou zijn, omdat deze slechts een
deel van de nationalisten en Indo
nesiërs achter zich heeft. In Neder
landsch-Indië wonen 70 millioen on
derdanen van het Koninkrijk der
Nederlanden en er zijn 17 millioen
Indonesiërs. Wel beweert Soekarno,
dat hij 95 procent van dezen achter
zich heeft, maar de feiten zijn heel
anders. Een ander bericht van Reu
ter vertelt nu weer, dat aan Soekar
no en de zijnen is medegedeeld, dat
de geallieerde bezettingsmacht geen
„Indonesische republiek" of eeniger-
lei andere regeering van een partij,
zou kunnen erkennen....
Wij doen goed, ten aanzien van de
toekomstige ontwikkeling van Indo
nesië vast te houden aan het' stand
punt van de Regeering, ook te Lon
den op een persconferentie door mi
nister Log'emann uiteengezet en dat
als volgt kan worden samengevat:
De Nederlandsche regeering
wacht geen enkele beslissing van
welke andere regeering ook af,
maar heeft eigen richtlenen uit
gebakend. Op een desbetreffende
vraag antwoordde de minister,
dat he hoopte, dat onze troepen
binnen enkele maanden in Ne-
derlandsch-Indië zouden zijn.
Voorts zei de minister, dat Ne
derland zich tot taak had gesteld,
het Indonesische volk zelfbestuur
te schenken, maar momenteel
waren de Indonesiërs nog niet in
staat, zelf het bestuur in handen
te nemen. Nederland wenschte
deze taak niet halverwege op te
geven, maar haar volledig te
vervullen, gebaseerd op de be
loften, gedaan door Koningin
Wilhelmina. Het einde daarvan
zou zijn de onafhankelijkheid
van Indonesië.
Binnen een jaar zal het Konink
lijk Instituut voor de Marine, de
opleidingsschool voor adelbor
sten, te Den Helder worden her
opend.
Deze mededeeling Is verblij
dend voor Den Helder, waar
vrees bestond, dat de Marine er
niet langer zou blijven.
Ze werd gedaan door den
schout-bij-nacht Baron van As-
beck, voorh. commandant van het
Instituut, bij een bezoek, dat hij
bracht aart Annapolis (Mary
land), waar de Nederlandsche
mariniersopleiding nog gevestigd
is.
HEDEN, Dinsdagochtend', is door
den Raad van Vijf een mededee
ling verstrekt, waaruit blijkt, cat de
ministers om elf uur nogmaals bij
een zouden komen. De diplomatieke
correspondent van Reuter schrijft,
dat de vergadering van. Maandag,
die op zes uur n.m. was bepaald, tot
een later uur in den avond' werd
uitgesteld om de groote drie, Byrnes,
Bevin en Molotof, ae gelegenheid te
geven van tevoren een afzonderlijke
Door gebrek aan benzine, waar
door een gedeelte van onze eigen
besteldiensten en zelfs enkele post
verbindingen moeten uütvallen, zal
de kans bestaan, dat in .sommige
steden en dorpen onze krant latei-
bezorgd moet worden. Wij hopen
voor onze auto-diensten spoedig
weer meer benzine beschikbaar te
krijgen, zoodat ons ideaal, de krant
eiken dag op tijd in huis, in elke
plaats in Noordholland, bereikt kan
worden. Wij vertrouwen, dat onze
lezers begrip zullen toonen voor de
moeilijkheden die nog steeds aan het
vervoer langs den weg verbonden
zijn. DE DIRECTIE.
bespreking te houden. In den loop
van Maandag heeft ook sir Archi
bald' Clark Kerr, d'e Britsche ambas
sadeur te Moskou, met Molotof ver
gaderd om te pogen een uitweg te
vinden uit de impasse der laatste
dagen. Er zijn evenwel tot nog toe
geen aanwijzingen, dat zulk een weg
gevonden is. Indien het niet zal
lukken ten slotte nog ter conferen
tie een accoord' te bereiken, can is
daarmede het geheele voortbestaan
van den „Raad! van Vijf" twijfelach
tig.
Volgens andere berichten zou de
kwestie ter oplossing moeten wor
den voorgelegd aan de Groote Drie,
met name dus Truman, Stalin en
Attlee. Het wordt niet onmogelijk
geacht, dat deze spoedig bijeen zul
len komen, om over een en ander te
beraadslagen.
700ALS w(j reeds in een groot deel van onze vorige oplage
hebben gemeld, heeft het kabinet-Schermerhorn Zondag een
buitengewone ministerraad „van zeer langen duur" gehouden; deze
bijzondere ministerraad is bijgewoond door den minister voor de
overzeesche gebiedsdeelen, prof. dr. J. H. A. Logemann, die per
vliegtuig is teruggekeerd van zijn reis naar Australië, waar hjj
besprekingen gevoerd heeft met de Nederlandsch-Indische overheid.
Maandagmorgen is minister Logemann weer naar Engeland ver
trokken, om met de Engelsche Regeering nadere besprekingen te
voeren in verband met de jongste ontwikkelingen. De Minister wordt
a.s. Woensdag hier te lande terugverwacht. Voorts is door den
Regeeringsvoorlichtingsdienst mededeeling gedaan van een verkla
ring van de Regeering inzake de kwestie-Soekarno, waaruit blijkt,
dat de regeering het zgn. bewind van Soekarno niet zal erkennen.
Over de kwestie, wie in de'niet-bezette deelen van Java het gezag
zal uitoefenen, is nl, moeilijkheid ontstaan en daaruit volgt de nei
ging van sommige Britsche instanties, om Soekarno te erkennen
als feitelijke regeering en onze regeering over te halen, daarmede
besprekingen te voeren. De Nederlandsche Regeering kan hier niet
op ingaan. Al hetgeen de laatste dagen in verband met de ontwik
keling der gebeurtenissen in Nederlandsch-Indië gezegd en gedaan
is, zal de Nederlandsche Regeering niet afbrengen van het wel
overwogen beleid, zooals dit o.m. is uitgestippeld in de welbekende
rede van H. M. de Koningin van 7 December 1942, waarin volledig
deelgenootschap van Nederlandsch-Indië in het Koninkrijk en zelf
standigheid in inwendige aangelegenheden in uitzicht zijn gesteld.
Dit was de lijn en dit blijft de lijn. De regeering heeft hieraan thans
niets toe te voegen.
Prinses Juliana heeft 'n
bezoek gebracht aan het
zwaargetroffen Wage-
Qingen en heeft zich
door N.V.H. en H.A.R.K,
laten inlichten over de
gebod'en hulp en de nog
bestaande behoeften.'
In de Bijenkorf te Am
sterdam had een huldi
ging plaats van niet
minder dan een en der
tig' employe's van de
zaak, die jubileerden.
De diamantindustrie, is
ondanks het verlies van
bekwame vaklui, lang
zaam bezig zich te her.
stellen. Door den
Chef Staf M.G. is een
besluit gepubliceerd,
waarin verboden wordt
de op menschelijke li
chamen aangebrachte
tatoueeringen te ver
wijderen, dit met het
oog op de opsporing
van landverraderG en
dergelijke lieden. De
scheepvaartlijn Rotter
dam— Zuid-Amerika zal
binnen enkele weken
weer worden hervat,
voorloopig v,oor goede
renvervoer. Een ge
zelschap van vijftien
Nederlandsche geologen
is' in Zweden aangeko
men, om daar kartee-
ringswerkzaamheden te
verrichten. Op de
Lage Vuursche is de 22-
jarlge J. V. uit Hilver-
righeid in een voorma
lige opslagplaats van de
Duitsche Weermacht
g'ing kijken, door een
landmijn gedood. Er
is een zuiveringscom
missie ingesteld voor
't Nederlandsche Roode
Kruis. Officieel moe
ten nog slechts 288 Ne
derlanders uit de Rus
sische gebieden repa-
trieeren, officieus zijn
er echter nog kleine
groepjes overal ver
spreid, die nog opge-
sum, die uit nieuwsgie- zocht moeten worden.
Generaal Mac Arthur
zal, zoo wordt uit Tokio
gemeld een tegenbe
zoek afleggen bij Hiro-
hito, op wien de Gene
raal een geweldigen in
druk had gemaak.
Op een te Washington
te houden scheepvaart
bespreking zal o.m. ook
Nederland vertegen,
woortligd zijn. De
Londensche brandweer
heeft een g'rootscheep-
sche inzameling voor de
Nederlandsche oorlogs
slachtoffers gehouden,
waarbij behalve capes,
laarzen e.d. ook 1000
dekens konden worden
overgedragen. Brit
sche troepen hebben, in
verband met de voort
durende onlusten in
Bombay order gekregen
de Indische troepen al
daar te versterken.
AAR wij vernemen moet de
voedselpositie op Java als ver
ontrustend worden beschouwd. Door
Japansch wanbeheer en mede door
een slecht moessonverloop is de
rijstoogst in 1945 zeer laag geweest.
Een andere oorzaak hiervan is ge
legen in de Japansche politiek om
de verschillende regentschappen tot
zelfstandige eenheden te maken
waartusschen in- en export verboden
was. Daardoor hebben gebieden met
een groot tekort aan rijst niet van
elders dit voornaamste volksvoedsel
kunnen betrekken, terwijl daar
waar vroeger overschotten waren,
de Japanners deze overschotten voor
eigen doeleinden hebben gebruikt.
Dientengevolge is de situatie
in de groote sijoden thans zoo,
dat slechts tot eind October en
hier en daar zelfs niet langer
dan tot begin October voorraden
van het hoofdvoedsel aanwezig
zijn. Slechts een zeer goede or
ganisatie en een ruime hulp uit
andere landen en werelddeelen
kunnen een ernstigen hongers
nood voorkomen. De volgende
Westmoessonoogst wordt eerst
verwacht in April of Mei 1946.
Birma, het land waar in normale
tijden groote rijstoverschotten wa
ren, verkeert op het oogenblik zelf
in zoodanigen toestand dat van
daaruit geen export kan worden
verwacht. Of in Siam en. Indo-China
overschotten bestaan, moet worden
afgewacht, doch gezien derj toestand
op Java moet zulks worden betwij
feld*
LJET is nu de eerste taak van de
ri kiesmannen voor de noodge-
meenteraden, om de candidaten te
stellen. Dit gebeurt aldus, dat tel
kens drie kiesmannen drie candica-
ten kunnen indienen. De indiening
van de candidaten geschiedt bij den
burgemeester, die ce namen van ae
ingediende candicaten in alfabeti
sche volgorde op een lijst zet, na
tuurlijk nadat onderzocht is of aan
de verschillende formaliteiten, irj
den geest als bij ce oude candidaat-
stellingen, is voldaan. Wij hebbent
dan dus een gemeenschappelijke
candidatenlijst, metalle inge
wikkelde gevolgen, daaraan verbon
den. Intusschen zou de mogelijkheid
bestaan, die anders ook aanwezig is,
dat de verkiezing voor den raad bij
enkele candidaatstelling afloopt, als
nl. de kiesmannen te voren overleg
plegen. Gezien de samenstelling van
het kiescollege is dit zeer wel mo
gelijk. Ondanks een zekeren weerzin
tegen „partijen" zijn de kiescolleges
practisch als regel samengesteld op
den grondslag van de samenstelling?
van de gemeenteraden volgens de
oude verdeeling. Het zal meestal
niet moeilijk zijn, deswege na te
gaan hoe met aan zekerheid, gren
zende waarschijnlijkheid de uitslag
van de verkiezing' zal zijn, temeer,
waar uiteraard de candidaatstelling
te voren in de kiescolleges zal wor
den besproken, zoodat reeds een al
gemeen inzicht te verkrijgen Is, hoe
de stukken op het schaakbord staan.
Het is dan toch niet zoo moeilijk,
nog een stapje verder te gaan en
met erkenning van den feitelijkeii
toestand, zooals die uit de samen
stelling van het kiescollege af te le*
zen valt. de indeeling' van den Raad
tevoren zoo te maken, dat precies'
zooveel candidaten worden inge
diend, als er leden voor den Raad
moeten zijn!
MAAR wij mogen er geen enkel
kiescollege leelijk op aankijken,
als het op een stemming aankomt.
Per slot van rekening is het inge
wikkelde systeem van de berekening
van oen uitslag niet voor niets uit
gedacht! Het kiescollege zal dus, als
er meer candidaten zijn, dan plaat
sen te verdeelen, een stemming hou
den' die schriftelijk geschiedt met
biljetten, waarop alle candidaten in
alfabetische volgorde staan. Nu gaat
elke kiesman die candidaten num
meren, in ae volgorde, waarin hij
zijn voorkeur wil laten gaan, Hij
begint uiteraard bij nummer een,
en kan doornummeren, zoolang hij
wenscht. Hij mag ook met 1 num
mer volstaan, of zooveel meer als
hem g'ewenscht voorkomt, maar hij
mag gèèn nummer overslaan. Hij
kar dus wel van een tot vijf num
meren, ook als er tien candid aten
zijn, maar hij mag niet 1, 3 en 5
nummeren en daartusschen niet,
Maar het is natuurlijk zoo, hoe min»
der men nummert, hoe minder in
vloed men uitoefent. Wie geheel
buiten partijverband stemt, moet
consequentie aanvaarden, dat hij
alle candidaten nummert. Voor ve
len zal dit het merkwaardig gevolg
hebben, dat men te overwegen heeft
of men, zelfs door maar een eenvou*
cig nummertje vóór den naam
zetten op eenig'erlei wijze kan me
dewerken aan de verkiezing van een;
communist als raadslid!
WIE overigens, consequent op de
E.V.-gec'achte en de aanvaard#
practijk doorredeneerend', zich bij
de stemming wel door de gedachte
van de partij laat leiden, zou allee#;
d'e candicaten van zijn eigen groep
kunnen nummeren. Deden alle par
tijen dat, dan zou de stemming §1
heel gemakkelijk tot resultaat leideh
en de uitslag! dadelijk te overzie#
zijn. Maar Gan zou ook weer gezègcj
mogen worden, dat een stemming
niet noodig ware geweest; dan iQU
een beetje meer overleg van te vo
ren wel tot verkiezing bij enkele
candidaatstelling kunnen leiden!
De voorzitter van het kiescollege,
niet dus de burgemeester, ontvaf"4
G'e stembiljetten, nadat deze zijn
gevuld. Deze bekijkt dan daarna di
rect, welke candidaten nummey 1
hebben en daarvan wordt procy|a?
verbaal opgemaakt. Dit gaat, m<
de ancere biljetten, in een verzegefc
pak naar derj voorzitter van
stembureau, dat de uitslag ven
opmaakt, hetgeen een tamelijk
gewikkelde geschiedenis mag
noemd worden, G'ie we naoer zulïl-,.
nagaan. In elke provincie is tetïfc
minste èèn stembureau. In NooVdf
holland komen er meer, in dezelfde
plaatsen, waar ook voor de provin
ciale statenverkiezing dislriclsstëhv'
bureaux gevestigd zijn.
VERVOEDER EN ROOIVERBOD
VAN SUIKERBIETEN
De slechte suikerpositie maakt d'e
levering van alle geteelde stiïkerbiö-
ten noodzakelijk. Daarom Is het
voederen van dit product verboden,
opdat niets verloren ga voop de
menschelijke consumptie. Belang
hebbende telers vinden In de deéjpa*
treffende officieele publicatie naae*
re bijzonderheden,
i