NIEUW
Eerst herstel van ons gezag
dan overleg met alle groepen
ALLEENHEERSCHAPPIJ
van „Groote Drie"
of breede samenwerking
Hoe groot is Soe-
karno's aanhang?
toe-
12240
ten,
een
ngen.
iaar
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
DONDERDAG 4 OCTOBER 1945
41e JAARGANG NUMMER 18747.
BUREAUX
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Builen God, ia 'i nergens eeilig Vondel
Abonnementsprija I 1.10 per maand: f 3.30 per IcwarUel
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
IN afwachting van de door de Regeering toegezegde nauwkeuriger
gegevens over den toestand in ons Indië, doen wij goed niet al
te veel aandacht te schenken aan de verschillende tegenstrijdige
berichten. Toch zyn er in verband met het Indonesische probleem
een paar dingen die de aandacht verdienen. Zoo heeft de Indone
sische vereeniging in Nederland, de „Perhimpoenan Indonesia" in
Amsterdam een persconferentie belegd, om het standpunt van deze
vereeniging ten aanzien van de gebeurtenissen in Indonesië toe te
lichten. De voorzitter, de heer Daroesman, heeft gezegd, dat de
P. I. het in het algemeen niet met de politiek van Soekarno eens is,
maarzy moet zich toch achter de vele Indonesiërs scharen,
die Soekarno volgen, omdat blijkt, dat hij het vertrouwen heeft
van het overgroote deel van de voor een vrij Indonesië strijdende
bevolking. Goed, maar hoe groot is het deel van de bevolking dat
daarvoor strijdt en dat precies weet, waarvoor het strijdt?
Cr zijn vele bewegingen in In-
donesië. Er zijn o.a. Indone
siërs, nationalistische Indonesiërs
en extremistisch-nationalistische
Indonesiërs. Volgens een recent
bericht uit Batavia van Anep-
Aneta verklaart een zeer be
trouwbare bron aldaar, dat het
aantal van Soekarno's volgelin
gen niet meer dan vijf percent
van de Javaansche bevolking
uitmaakt!
ANDERS d'an uit verklarin&'en van
den pas uit Australië terugge
keerden Minister Logemanrj bleek,
en anders, dan we vernamen uit de
radioredevoeringen, die de lt. gou
verneur-generaal dr. van Mook m
dën loop van 1944 voor de radio
heeft gehouden, verklaart Daroes
man. dat de stemming in Indonesië
thans beslist anti-Nederlandsch is.
Drie eischen heeft de „Perhimpoe
nan Indonesia" aan Minister Logë-
mann kenr.baar gemaakt:
1. Dat ten spoedigste onderhande
lingen worden geopend met de ver
tegenwoordigers van de Indonesische
onafhankelijke beweging.
2. Dat de ontschepingen in Indo
nesië en het vervoer naar Indonesië
van Nederlandsche bezettingstroepen
en wapens worden opgeschort totdat
overeenstemming is bereikt tusschen
beide partijen.
3. Dat alle noodige stappen wor
den ondernomen teneinde mogelijk
te maken, dat onmiddellijk een de
legatie van de „Perhimpoenan Indo-
nesia" naar Indonesië vertrekt om
overleg te plegen met de Indonesi
sche onafhankelijke beweging.
HET antwoord van Minister Loge-
mann is uit zijn te Londen afge
legde verklaringen gisteren al be
kend' geworden. De Regeering is be
reid met Indonesische nationalisen
te onder handelen, mits vrij van Ja-
pansche smetten, wat met Soekarno
niet het g'eval is. De Regeering is
doende Indonesische nationalisten
van Nederland naar Java te zenden,
dë er allen mee hadden ingestemd,
met de Nederlanders samen te wer
ken. omdat zij d'e beloften vertrou
wen van de Koningin, en ook ver
trouwen hebben in de plannen van
de Regeering om Indië naar zelfbe
stuur te leiden.
Wat d'e verschepingen betreft,
staat het vast. dat het hier gaat om
de rechtmatige en plichtmatige zorg
van het wettige gezag, dat Neder
land' over Indië nog heeft. Het is
dwaas te beweren, dat die wettigheid
in het gedrang' komt, alleen omdat
de nieuwe staatsrechterlijke struc
tuur op de voorgenomen rijksconfe
rentie aan de orde komt.
DE beweging van Soekarno moet
niet onderschat, maar ook niet
overschat worden. Maar het schijnt
ons toch toe, dat de houding van
Soekarno. Hadji Salem en Mohamed
Hatta e.d. dat mengelmoes van fas
cisme en bolsjewisme manifesteert,
dat niet vreemd is voor degenen,
die de wezenlijke overeenkomst tus
schen beide als vaststaand' aannemen.
Hadji Salim bijv., een der oprich
ters van de nationalistische bewe
ging v. Soekarno; acht net als „de
Waarheid'' bij ons de voorstellen
van de Nederlandsche Regeering on
aanvaardbaar: „wij zullen niet aar
zelen een nieuwen wereldoorlog te
ontketenen als d'e Nederlanders
trachten zich hier weer te vestigen".
Van demagogie gesproken! Ieder on
der dë Mehammedanen zal „liever
2ijn land platbranden dan het Ne-
Minister Logemann
voor de radio?
r\E Minister van Overzeescht
Gebiedsdeelen, prof. dr.
J. H. A. Logemann zal Vrij
dagavond in het radio-kwar
tiertje „Op de Brug" over den
zender „Herrijzend Neder,
land" een uiteenzetting geven
over den toestand in Indo
nesië.
derlandsche bestuur hersteld te
zien".
En Soekarno vir.-d't het belachelijk,
dat een land van zeven millioen Ne
derlanders poogt zeventig' millioen
Indonesiërs te besturen!
Het is inderdaad een oud ge
zegde, dat bij demagogen de lo
gica dikwijls zoek is!
Voor alles moet vaststaan, dat
de eenheid van bet Koninkrijk
gehandhaafd blyft. Indië vast-
verankerd in het Rijksverhand;
dat is in de situatie in het Verre
Oosten de waarborg tegen een
nieuwe oorlog.
Wij onderschrijven dan ook de
meening van den Patriot in zijn
gisterenavond gehouden radio
toespraak. „Eerst herstel van het
gezag en dan pas daarna (maar
dan ook onmiddellijk daarna) re
organisatie van de structuur des
koninkrijks. Terwijl overleg met
Soekarno krachtig wordt afge
wezen, blijft steeds ja blijft
juist nu de hand uitgestoken
van Nederland naar Indonesië,
tot alle volkeren en tot alle
groepen."
Waarvoor vochf de
kleine man?
ÏNE hoofdschuld voor het mis-
lukken der conferentie te
Londen, wordt intusschen door
vrijwel alle Engelsche bladen
aan Rusland gegeven. De Daily
Mail (Conservatief) spreekt van
verlies van vertrouwen in de
Russische politieke eerlijkheid.
De „Times" spreekt zijn ver
trouwen nog wel uit in een ex
clusieve bespreking van de Big
Three.
In de „Daily Herald (La
bour) doet de „kleine man"
een beroep op alle gewone,
kleine lieden ter wereld. De
kleine man heeft in dezen
oorlog gestreden, vervuld
van de idealen van het At-"
lantische handvest en ziehier
de resultaten Deze eeuw,
zegt hy, schynt niet de eeuw
der kleine luiden te zyn maar
de eeuw van nationalisme
wantrouwen, afgunst, vrees,
bewapening, machtspolitiek
en oorlog. Dat wü gevochten
hebben voor beschaving en
tegen dat souvereiniteitsbe-
grip, dat schijnt een vergis
sing van ons te zijn geweest.
Walcheren's dijken
gesloten
HET gat, dat op 27 September
in den Nolledijk op Walche
ren was geslagen, is weder dicht,
terwijl de burgemeester van
WestKapelie telegrafisch aan
den minister-president heeft me
degedeeld, dat het heden gelukt
is, de dichting van het gat in den
dyk bij West-Kapelle te vol
tooien. Prof. Schermerhorn heeft
den burgemeester het volgende
geantwoord: „Hulde en geluk-
wenschen. Walcheren ontzwemt,
Nederland herryst".
Ir. Louwes voor de radio
Vrijdag a.s. 5 October van
19.15 tot 19.30 zal de heer ir. S.
L. Louwes, directeur-generaal
van de Voedselvoorziening, die
onlangs in opdracht van de re
geering een reis maakte naar En
geland en Amerika en thans
weer in ons land vertoeft, een
radiorede houden voor den zen
der „Herrijzend Nederland" over
„vooruitzichten van de voedsel
voorziening".
Koninklijk meubilair
voor Walcheren
INE H.A.R.K. te M'ddelhurg
ontving vijf auto's met
meubelen uit het paleis Het
Loo, welke door H. M. de Ko
ningin ter beschikking van
de bevolking van Walcheren
zyn gesteld. Dit vorstelyk be-
wys van medeleven met het
leed van Walcheren woidt
door de bevolking van het
eiland zeer op prijs gesteld.
Nog meer „zelfstan
digen" krijgen f 100.-
In de „Eerste Uitvoeringsbeschik
king- Deblokkeering 1945" heeft de
Minister van Financiën het aantal
van hen, d'ie uit hoofde van een zelf
standig beroep wekelijks over f 100.-
in contanten ten laste van hun ge
blokkeerde of hun girale rekening
kunnen beschikken aanzienlijk uitge
breid. Thans komen mede in aan
merking al diegenen, die zelfstandig
als hoofdberoep uitoefenen het be
roep van: kunstschilder, beeldhou
wer. toonkunstenaar, letterkundige,
belastingconsulent, economisch of be
drijfseconomisch adviseur, raadge
vend ingënieur, beëedigd taxateur,
beëedigd translateur. expert terzake
van het assurantie wezen, repetitor,
makelaar en particulier verpleger.
LI IERONDER volgt een overzicht van de uitlatingen van ministers
en van persstemmen over de mislukking van de Londensche
Conferentie. Het is merkwaardig, dat alle ministers hebben gespro
ken, alleen de Engelsche minister Bevin niet. Uit de diverse mee
ningen blijkt wel, dat het wezenlijke verschil dieper zit dan alleen in
de procedure! Het gaat er om, of het zoo moet blijven, dat de groote
Drie een internationale dictatuur uitoefenen, of dat er breedere ge
allieerde samenwerking moet zijn, niet alleen met erkenning van
landen als Frankryk en China, maar ook met inschakeling van de
rechten der kleinere landen, vooral indien ze hun offer voor den
oorlog en voor de overwinning hebben gebracht! Van alle kanten
spreekt men de hoop en het vertrouwen uit, dat partijen weer tot
elkaar zullen komen.
Een oplossing voor het wezen
lijke meeningsverschil lijkt ons
te liggen in het denkbeeld van
John Foster "Dulles, Ameri-
kaansch expert voor buiten-
Iandsche zaken voor de republi-
keinsche partij, die Byrnes naar
Londen heeft vergezeld; hy gaf
uiting aan zyn meening, dat de
vrede op juiste wijze zou moeten
worden gegrondvest door het
vinden van een formule, welke
bij een basisovereenstemming
tusschen de groote mogendheden
een voldoende vertegenwoordi
ging van de kleinere landen zou
waarborgen.
HET RUSSISCHE
STANDPUNT
DADIO Moskou heeft een uit-
eenzetting gegeven over de te
Londen gevoerde besprekingen en
daarbij 't Russische standpunt nog
eens in duidelijk licht gesteld. Dit
komt in 't kort hierop neer dat
Rusland van oordeel is, dat geen
staten vredesverdragen kunnen
onderdteekenen, met staten,
waarmede zij niet in oorlog zijn
geweest. Daarom dienen Frank
rijk en China niet betrokken te
worden in de vredesverdragen
met Hongarije, Roemenië en Bul
garije; terwijl Frankrijk het vol
ste recht heeft wel mee te tee
kenen in het verdrag met Italië,
De vrede met Finland komt
volgens dit standpunt alleen
voor rekening van Engeland en
Rusland. Rusland meent, dat al
dus te Potsdam is overeengeko
men.
En geland in het goede
spoor!
n EUTERS .diplomatieke corres-
pondent, Sylvian Mangeot,
vestigt de aandacht op het feit,
dat de Britsche regeering zich
tegen iedere poging om te komen
tot een wereld-dictatorschap van
de Big Three pertinent verzet.
De Britsche regeering is van
oordeel, dat het volstrekt ontoe
laatbaar zou zijn, wanneer aan
de staten, wier bijstand in den
oorlog van zooveel beteekenis is
geweest voor de geallieerde
zaak, thans het recht zou wor
den ontzegd hun standpunt naar
voren te brengen inzake den
toelcomstigen vrede.
De meening van Bidault'
CRANKRIJKS minister van
buitenlandsche zaken, Bidault,
heeft te Londen op een perscon
ferentie verklaard, dat niet al
leen Frankrijk moet deelnemen
aan de vredesbesprekingen, doch
dat alle andere belanghebbende
partijen eveneens moeten worden
toegelaten. Het conflict, dat de
laatste dagen is ontstaan, was in
wezen een verschil in zienswijze,
eenerzij ds van hen, die van mee
ning zijn, dat een systeem moest
worden gevolgd, waarbij de
macht zou liggen in handen van
de drie landen, door welke de
oorlog vrijwel uitsluitend was
gevoerd en anderzijds van hen,
die voorstander zijn v^n een
breedere samenwerking voor het
totstandbrengen van vrede.
EEN EXTRA BOOT
Naar Indië mef 3500
man
Naar wy vernemen, hebben de
Nederlandsche autoriteiten de
beschikking gekregen over een
extra schip voor troepenvervoer
naar Nederlandsch-Indië. Met dit
schip, dat 8 dezer uit Engeland
zal vertrekken, kunnen 3500
man vervoerd worden. Vier batal
jons, die volgens den oorspron-
kelijken opzet pas in de tweede
helft van October uit Engeland
zouden vertrekken, zullen thans
met dit schip hun bestemming
kunnen volgen.
EEN OORLOG DOOR
STAAN
Nu afgebrand!
Een van de grootste en oudste
Arnhemsche hotels, dat den oor
logsstorm wonder boven wonder
heeft doorstaan, ondanks het
feit, dat het bij een brandpunt
van den strijd om Arnhem stond,
n.l. „Du Soleil" aan de Oude
Kraan, is Woensdag een prooi
der vlammen geworden. Oorzaak
vermoedelijk een defect in een
schoorsteen. De brandweer is te
laat gealarmeerd door gebrek
aan telefoonaansluitingen. Het
hotel werd gebruikt als kantoor
en onderkomen voor de firma
„Opbouw Nederland" uit Soest,
welke thans haar diensten be
wijst bij den opbouw van Arn
hem. De schade is aanzienlijk.
Nieuwe bonkaarten
Het Centraal Distributiekan
toor deelt mede, dat de plaatse
lijke distributiediensten in het
tijdvak van 8 t.e.m. 27 October
a.s. nieuwe bonkaarten voor voe
dingsmiddelen K 512, groente,
fruit- en vischkaarten N 512 en
leder- en textielkaarten VA 510
zullen uitreiken.
De Ziektewet
Verhooging loongrens.
In verband met de loonsverhoogin-
gën, die m de laatste maanden wer
den toegekend resp. van 25 of 15 pet.
boven het peil van Mei 1940 dan wel
var. October 1942. is cë loongrens van
f 3000.uit de Ziektewet niet meer
ln overeenstemming.met Ge feitelijke
omstandigheden van het oogenblik.
Hetzelfde geldt voor de grens van het
dagloon f8.die men in verschillen
de sociale wetten vindt.
In verband' hiermede heeft dë
Stichtir.-g van den Arbeid' aan den mi
nister van Sociale Zaken verzocht
de wettelijke loongrenzen te verhoo-
gen resp. van f 3000.op f 3750.
per jaar en van f 8.op f 10.per
dag. Over dë technische uitwerking
van een en ander is door de Stich
ting van een Arbeid aau dë regeering
nader advies uitgebracht.
Molotof wanhoopt niet
OOK Molotof heeft op een
persconferentie te Londen
gesproken en verklaard, dat in
dien de voorstellen der Sovjet-
Unie in den Raad der Ministers
van buitenlandsche zaken waren
aangenomen, er „een gunstiger
atmosfeer zou zijn ontstaan, die
voor de werkzaamheden van den
raad bevorderlijk zou zijn ge
weest"!
Ondanks de mislukking van de
eerste zitting van den Raad van
Ministers van Buitenlandsche
Zaken zeide hij niet aan de toe
komst der internationale samen
werking tusschen de groote mo
gendheden te wanhopen.
Molotof onthulde, dat tijdens
de zitting van den raad brieven
gewisseld waren tusschen presi
dent Truman, Stalin en Attlee.