NIEUW
A.R. DEMONSTREEREN
L.T.B.
GEBIEDSUITBREIDING
met een motie
weer
volop
in actie
VRIJDAG 12 OCTOBER 1945
BUREAUX
VERDEELING VAN DE
RANTSOENEN OVER
TWEE WEKEN
Politiek van
onafhankelijkheid op den
achtergrond
DE HEER KERSTENS
IN AUSTRALIË
f
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God it 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs f 1.10 per maand; f 3.30 per Icwartaal
41e JAARGANG NUMMER 18754
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
DE Tweed* Kamer is Donderdag
weder WJeen geweest ter ver
dere behandeling van het wets
ontwerp, houdende regelen omtrent
de voorloopige Staten-Generaal.
Allereerst voerde minister Beel
het woord. Zijn betoog was: In
staatkundig opzicht bevinden wij
ons In een impasse. Geen enkele uit
weg daaruit Is mogelijk zonder dat
de Grondwet geschonden wordt.
Ieder geeft toe, dat de letter van
de grodnwet niet kan worden ge
volgd.
Deze materie is niet geregeld' bij
nooabesluit, „omdat er behoefte
was aan continuïteit ten elnd'e de
waarde van het historisch geworce-
ne te verzoenen met den vrijen wil
van het heden". Wat de zuivering
der Kamers betreft, heeft de Regee
ring zich daar angstvallig buiten
gehouden.
De technische bezwaren tegen de
verkiezingen zullen zoo spoedig mo
gelijk overwonnen dienen te wor
den. Aan de noodige wijzigingen
van de Kieswet wordt gewerkt. Spr.
heeft een urgentie-program vastge
steld voor de papiervoorziening in
verband met de verkiezingen.
Bij de replieken hield de heer
Schouten (A.R.) vol, dat hier ten
onrechte een beroep op het Staats-
noodrecht is gedaan. De minister
president heeft namens de verzets
beweging een beroep op spreker
gedaan, de regeering te volgen. Spr.
heeft zelf midden in de verzetsbe
weging gestaan, maar in die bewe
ging bestonden principieel verschil
lende stroomingen.
De heer Schouten diende een
motie in, waarin de Kamer als haar
oordeel uitspreekt, dat aan de tij
delijke Staten-Generaal dezelfde be
voegdheden dienen te worden toe
gekend als aan de voorloopige Sta
ten-Generaal.
De heer Kortenhorst (R.K.) achtte
de tweede nota van wijziging een
groote winst. De regeering doe nu
ook nog eenige toezeggingen om
trent de berechting van politieke
misdadigers en arrestanten. De Sta
ten-Generaal dienen hierover met de
Regeering van gedachten te wisse
len.
Voorts is overleg noodzakelijk in
zake toestanden, welke zich voor
doen in het economische en sociale
leven.
Minister Schermerhorn verzekerde
dat de regeering de anti-parlemen
taire machten op geen enkele wijze
ruimte of voedsel zal g'even. De re-
geermg is er rotsvast van overtuigd',
dat de weg, dien zij volgt, de beste
is om te komen tot normale demo
cratische toestanden. De heer Schou
ten is er niet mee af door te zeg
gen, dat hij in het verzet leefde en
van de jeugd houdt. Hij dient de
jeugd en dat verzet niet buiten de
Kamer te houden.
De heer Deckers (R.K.) meent,
dat de overgang van een besluiten-
regeering naar een meer normale
regeering een tijd van voorberei-
Het was tot dusverre gebruike
lijk eens per veertien dagen een
uitvoerige bonnenlijst bekend te
maken, welke een- week later
met slechts enkele artikelen als
vleesch, melk en aardappelen
werd aangevuld. Dit systeem
werd, naarmate de bonnenlijst
langer werd, bezwaarlijker voor
de winkeliers. Bij het publiek
bestaat nog steeds vrij algemeen
de neiging, om zoodra de nieuwe
bonnen geldig zijn, alle beschik
baar gestelde rantsoenen op te
nemen, met het gevolg, dat de
winkels het een of twee dagen
overstelpend druk hebben en dan
weer kunnen afwachten tot de
volgende nieuwe groote bonnen
lijst verschijnt. Daarom is beslo
ten, deze laatste over twee we
ken te verdeelen Zoo zal de
lijst, die a.s. Vrijdag bekend ge
maakt wordt, eenige artikelen,
die daarop verwacht zouden mo
gen worden, zooals gort, vermi
celli. zout, jam, gedroogde zuid
vruchten en peulvruchten, niet
bevatten, doch deze komen een
week later.
ding eischt. Hij zal daarom tegen
stemmen. De motie wordt verwor
pen met 51 tegjen 17 stemmen.
Vóór stemden de anti-revolutio
nairen en de katholieken Bajetto en
Ruys de Beerenbrouck.
Minister Beel bestreed' het amen
dement de Wilde c.s., dat wordt
verworpen met 53 tegen 13 stemmen
De heer Maarseveen (R.K'.) vond,
dat de voorloopige Staten-Generaal
heel goed een niet-bindende uit
spraak kan d'oen over grondwets
wijziging. De minister had' geen be
zwaar tegen schrapping var. Iret ar
tikel, dat dit belet. De heer de Wil
de stelde voor, een nieuw artikel 5a
in te voegen, luidende: „vóór 1
April 1946 worden verkiezingen ge
houden voor de beide Kamers ter
Staten-Generaal op de bij en krach
tens de grondwet voorgeschreven
wijze". Het amendement werd ver
worpen met 52 tegen 16 stemmen.
Het wetsontwerp wordt hierna
aangenomen met 51 tegen 14 stem
men. Tegen stemmen alleen de anti
revolutionairen.
Verschillende berichten op Java
wijzen op 'n steeds verwarderden toe
stand op het eiland.
Allereerst staat thans vast, dat er
zich onder de nationalisten een
schisma heeft voorgedaan. Er heeft
zich een belangrijke groep nationalis
ten van de Soekarno-beweging afge
scheiden. Dit is o.a. aan den dag ge
treden door een uitzending van radio-
Bandoeng, die zich in nationalisti
sche handen bevindt. Hierin weid
gemeld, dat een andere radio-zender
zich had afgescheiden van de Soe
karno-beweging. Deze en andere be
richten van dien aard toonen aan, dat
zich thans een groep gematigde na
tionalisten openlijk tegen Soekarno
en de zijnen durft teweer te stellen.
Voorts en dit is wellicht nog be
langrijker blijkt het, dat Soekarno
noch de andere nationalistische
groepen de situatie in handen hebben
DE KATHOLIEKE L.T.B. is weer volop in actie. Binnenkort zal
een algemeene vergadering gehouden worden, ter verkiezing
van een nieuw hoofdbestuur en om de reorganisatie haar beslag te
doen krijgen. Met verschillende districtsvergaderingen gisteren
middag te Hoorn, en hedenmorgen te Alkmaar wordt deze nieuwe
actie voorbereid. De L.T.B. is als bij tooverslag herrezen, het leden
tal heeft de nooit-gekende hoogte van meer dan 10.000 bereikt. De
L.T.B. staat gereed, mede uit dankbaarheid voor de herwonnen
vrijheid, mede te werken aan het bereiken van een ware vrede, een
gezonde maaschappij, waarin rust en orde heerschen.
OP de districtsvergaderingen te
Hoorn1 en te Alkmaar heeft
de heer Kampschoër het een en
ander medegedeeld, nadat voor
de zielerust van de gevallenen
gebeden was.
De reorganisatie-commissie
heeft haar rapport gereed Het
H.B. heeft dit behandeld, de
af deelingen krijgen het binnen
een week toegezonden, gevolgd
door een propaganda-actie. In
zake de rentelooze obligatie-
leening zal het H.B. voorstellen,
dat de obligaties tot 50% wor
den vergoed. De geheele admini
stratie is door de Duitsche be
zetting verdwenen. Wie 100%
verlangt kan dat opgeven, dan
zal er een nieuw plan1 van uit
loting worden voorgesteld.
Inzake
de samenwerking
met Holl. Mij. van Landbouw en
Christelijken Boerenbond deelde de
voorzitter mede, dat de Stichtir.-g
voor d'en Landbouw in Noordholland
tot stand' gekomen is, die de eco
nomische, sociale en technische be
langen behartigt. Men hoopt, dat
deze stichting publiekrechterlijke
bevoegdheid' zal krijgen.
De voorzitter deelde verder mede,
dat de heer C. A. J. van Baar per
1 October ontslag heeft genomen
als secretaris van den L.T.B^ o.a.
omdat zijn functie voor de Grond
kamer de volle man eischt. Tot se
cretaris is benoemd' de heer ir. C. J.
Kromwijk, landbouwingenieur te
IJsselstem. Ook voor c'en tuinbouw
zal een deskundige worden be
noemd.
Tot de voorstellen, die m behan
deling kwamen, behoorden o a. be
spreking van een circulaire van de
afdeeling Bodegraven inzake ver
hooging van
den melkprijs,
gezien de verhoogde loonen inge
volge d'e nieuwe collectieve contrac
ten. Ook is, zoo betoogde o.a. de
afdeeling Spierdijk, de prijs van de
late aardappelen (f 5.60) te laag.
Hierover onderhandelt de Stichting
met den Minister.
Verschillende afdeelingen hebben
voorts gewezen op de noodzakelijk
heid van beschikbaarstelling van
materiaal voor hoefbeslag'; Groote
broek achtte gereedschap voor de
tuinders zeer noodzakelijk.
Veel belangstelling was er voor d'e
kwestie van de
teeltvergunningen
voor bloembollen voor jonge kwee
kers. De verdeeling daarvan is niet
juist. Tenslotte worden bij de uit
voering altijd fouten g"emaakt,
meende de voorzitter, maar m prin
cipe leek het wel juist.
De vastgestelde prijzen in der.
tuinbouw worden niet altijc: uitbe
taald; hier komt een conflict met
de nieuwe loonen, die met uitbe
taald kunnen worden als de patroor.
zijn geld niet ontvangt. Op enkele
plaatsen staat de andijvie op het
veld te rotten, omdat ze op de vei
ling niet gekocht wordt. Wogi.um
zegt, dat ze altijd afgenomen wordt.
De hooilevering
wekte nog al wat critiek. De eisch
van 110 kg. per H'.A. graslanc.' is
veel te hoog. Er is op dit punt, zoo
werd gezegd, veel zwendel. De le
vering' staat binnen tien dagen in
Hoorn te wachten. Actie moet dus
snel gevoerd worden. Vrije handel
zou het beste zijn, .levering" is niet
meer noodig, werd gemeend'.
Hoefbeslag
is er in Zweden genoeg te krijgen,
meende een afgevaardigde. De voor
zitter zag er weinig heil in; het is
geen kweste van onwil, maar van
onmacht; er worat aan gedaan wat
mogelijk is.
(Vervolg pag. 2)
De Japanners' hebben hun wapenen
uitgeleverd aan een ieder, die er hun
om vroeg. Allerlei elementen, die
noch onder controle van Soekarno
noch oneer leiding van eenige andere
groep of organisatie staan, maken
zich schuldig aan ongeregeldheden.
De wapenen blijken m handen van
ongure elementen te zijn gekomen,
die zonder eenige politieke doelstel
ling, de orde verstoren en eenvoudig
weg rampokpartijen op grooten
schaal plegen.
Momenteel is Batavia de eenige
plaats op Java waar rust heerscht.
Volgens een officieel Britsch rapport
zijn ongeveer 30 plunderaars in Ba
tavia gearresteerd en wordt de toe
stand in het binnenland als' „aanmer
kelijk verslechterend" beschreven.
Volgens niet bevestigde berichten
var. den Nederlandsch-Indischen in
lichtingendienst zijn vijftienduizend
De heer P. A. Kerstens, regee-
ringsccmmissaris ter beschikking
van den minister van Overzee-
sche Gebiedsdeelen, is uit Ne
derland te Sydney aangekomen.
Hij zal een rapport uitbrengen
over den toestand op Java.
niet krachtig gewapende Indonesiërs
bezig zich in de kampongs in Zuid-
Batavia te concentreeren vlak tegen
het gebied' aan dat is aangewezen
om door Nederlar.dsche patrouilles
bewaakt te worden.
Gedurence d'e afgeloopen vieren
twintig uur zijn echter geen belang
rijke incidenten van Java gemeld
II
HOE GROOT moet het gebied
z|jn, dat Duitschland ons
moet afstaan? Om de berokken
de schade naar waarde te ver
goeden, zou het vele malen zoo
groot als Nederland moeten zijn,
maar met een dergelijken eisch
behoeven wij bij de geallieerden
natuurlijk niet aan te komen.
Het zou een onredelijke eisch
zijn. Wij zullen dus met minder
genoegen moeten nemen. Dan
wordt inderdaad slechts een deel
van de schade vergoed, maar
beter iets dan niets. Het gebied,
waar het oog op valt voor onze
schadeloosstelling is gelegen tus-
schen Oostelijk Limburg en den
Rijn, het steenkolengebied van
Aken en Crefeld dus De eisch
strekt zich niet uit tot het Ruhr-
gebied, dat vermoedelijk onder
internationaal beheer zal komen,
waarin wij dan ook ons deel die
nen te hebben. Het tweede stuk
waar ons oog op valt, is een
strook langs de Oostgrens van
de Wezel tot den Dcllart.
Indien het tot gebiedsuitbrei
ding komt, en in bet nationale
belang van ons volk moet deze
eisch gesteld worden, zal een
welkom gevolg daarvan zijn, dat
wij een uitweg krijgen voor ons
bevolkingsoverschot. Dit mag na
tuurlijk geen principieel argu
ment zijn, want hoe zouden wij
dan deze zaak moeten hebben
opgelost, als wij niet in oorlog
waren geweest met Duitschland
en deze vijand ons deze enorme
schade niet zou hebben aange
daan? Bovendien zou ons verwe
ten kunnen worden, dat wij mis
bruik maken van de gelegenheid,
om op
uitweg
die wij
Tusschen Frankrijk en
Engeland' is een ver
drag gesloten over In-
do-China, waarin o.m.
gezegd wordt, dat de
Britsche troepen slechts
tijdelijk in het land
zullen blijven. De
stakingsgolf onder de
mijnwerkers in de V.S.
neemt nog steeds toe,
zoodat in de 82 sta
kende mijnen reeds 'n
verlies van een millioen
ton steenkool Is geno
teerd'. Minister Be-
vin heeft in het Lager
huis medegedeeld, dat
de Italiaansche krijgs
gevangenen zoo spoedig
mogelijk zullen worden
gerepatrieerd. Jean
Paquis, de Fransche
Blokzijl en Demand'
zijn terechtgesteld, na
dat zij ae vorige week
ter dood veroordeeld
gen. De secretaris
van oorlog in de V.S.
heeft in een rapport
medegedeeld, dat er
tijdens den oorlog
201.367 Amerikanen zijn
gesneuveld', terwijl 14
millioen manschappen
waren gemobiliseerd. -
Te Hoofdplaat heeft 'n
eenvoudige herdenking
plaats gehad van den
eersten aanval om de
haven van Antwerpen,
waarbij Walcheren zul
ke zware offers moest
brengen. De Rijkswa
terstaat heeft het plan
voor den winter drie
waren. In opdracht., groote bruggen over de
van Mac Arthur moet
de nieuwe Japansche
minister-president aan
grijpende sociale her
vormingen doorvoeren,
o.a. het vrouwenkies-
recfrt en het bevorde
ren van vakvereei.ï gin
gen. In de interna
tionale adviescommissie
voor het Verre Oosten,
wier zetel te Washing
ton is, heeft ook Ne
derland zitting gekre-
rivieren gereed te heb
ben, die ook tegen
zwaren ijsgang bestand
zullen zijn. Generaal
Urquhart, de beroemde
commandant van Air
borne-Division, die bij
Arnhem vocht, zal in
Amsterdam een lezing
houden over de in d'e
Betuwe geleverde ge
vechten. De Cana-
deezen hebben zulk 'n
voorkeur voor de ver-
den hebben moeten oplossen, te
vinden
MU KEEREN wij terug tot de
argumentatie van ir. Bau-
duin: Onze bevolking zal naar
de schatting van deskundigen in
1970 elf en een kwart millioen
bedragen en in het jaar 2000
rondom 12 millioen. Als wij na
gaan, dat in ons land op een
vierkante kilometer 272 men-
schen wonen, dan weten wij, dat
wij daarmede, op België na. bet
meest-dichtbevolkte land van
Europa zijn. Daar moet een uit
weg voor komen Uit de discussies
welke op de inleiding volgde,
bleek duidelijk, dat er ook in
ons gewest „landhonger" bestaat.
Het is een gelukkige omstandig
heid, dat de gebiedsuitbreiding
naar. P'Uitschen kant ons in deze
moeilijkheid een eind op weg
helpt. Het komt hier op neer, dat
wij 15.000 km2 nieuw landbouw-
land er bij zouden krijgen, dat
plaats biedt voor 800.000 werkers,
dat is voor twee millioen mea-
schen.
Schadeloosstelling door gebieds
uitbreiding moet er komen niet
alleen cm materieel, maar ook
om geestelijk herstel Het gees
telijk leed demonstreert zich o.a.
in de zorg voor allerlei oorlogs
slachtoffers en dit vergt kapita
len van enormen omvang Daar
om Duitsch gebied, om met de
vrucht en de ODbrengst daarvan
aan de exhorbitante eischen te
kunnen voldoen
DE NATIONALE veilig-
*>-heid eischt een grooter Neder-
land. Laat ons toch niet met sen-
„goedkoope" wijze een timenteele argumenten aankomen,
„üi-T.-sj dat dit de kiem van een nieuwen
oorlog meebrengt, of dat de Ver-
eenigde Staten van Europa, dan
wel de Federale Unie van Staten
uitkomst zouden geven ten aan
zien van de vraagstukken van
internationale vrede en rust. Wij
zien op het oogenblik van al die
idealen niets gebeuren Wij moe
ten reëel zijn! Als Duitschland
ooit de kans kriigt ons weer aan
te vallen, doet het het toch. Wij
hebben den plicht, ons daarte
gen zooveel mogelijk te beveili
gen en dat kunnen wii niet. als
wii een dwèrgstaat zijn.
Schadeloosstelling, door ge
biedsuitbreiding, ook als eisch
van nationale veiligheid en om
hier te vestigen een bolwerk van
vrede en beschaving, dat is een
eisch, gegrond op recht en bil
lijkheid En er is haast bij. Op
zijn hoogst binnen enkele maan
den moet Nederland zijn eisch bij
de bondgenooten indienen. Het
is van het hoogste belang, zoo
besloot ir. Bauduin zijn dringend
betog, dat het Nederlandsche
volk bij het indienen van dien
eisch werkelijk achter ziin re
geering staat. Anders zijn wij
binnen afzienbaren tijd een zes-
derangsmogendheid Dit te voor
komen. is een eereplicbt tegen
over hen, die voor ons vader
land en onze vrijheid gevallen
zijn, een eereplicht tegenover het
geheele Nederlandsche volk.
In een slotbeschouwing nog
enkele opmerkingen uit het
debat.
voor een moeilijkheid,
zonder oorlog ook zou-
Ook in Noorweger,
heeft tijdens de alge
meene verkiezingen 'n
zwenking naar links
plaats gehad, tesamen
met de communisten
behafHde de arbeiders-
partij de meeste zetels,
waarbij zij c.e absolute
meerderheid' verwierf.
De Rijn is r.u weer
opengesteld voor de
scheepvaart tusschen
Karlsruhe en Rotter
dam.
zending van Neder
lar.dsche bloembollen
naar hun land. dat te
Amsterdam een apart
bijkantoor van den Ne-
deriandsch-Canadee-
schen postdienst moest
worden geoper.d. In
IJmuiaen is een eerste
scheepslading balken en
sparren utt Finland
aangekomen, bestemd
voor Zaandam, Een
aantal Nederlandsche
vliegers en verder per
soneel is te Ypenburg
gedecoreerd met vlie-
gerskruis of kruis van
verdiensten voor hun
dapper gedrag tijdens
den oorlog, bij die ge
legenheid werd uit
dank aan de R A.F. de
vlag van dit wapen ge-
heschen naast onze
driekleur.
