NIEUW Guerilla-oorlog uitgeroepen door de extremisten op Java ENGELSCHE HOUDING Batavia onder militair bestuur WEKT ONTSTEMMING KAN DE VEELEVERING WORDEN OPGEHEVEN? MAANDAG 15 OCTOBER 1945 BUREAUX Moeilijkheden in Soerabaja Gevechten bij Bandoeng Geen overeenstemming te Singapore De toestand is zorgelijk Kardinaal Macrory overleden De brug bij Hedel Credietregeling voor Middenstand Bon voor Konden- en kattenbrood MINDER KOLEN UIT AMERIKA De Dardanellen NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD 41a JAARGANG NUMMER 18756 ALKMAAR Langestraat 42 A Telefoon 4330 HOORN Buitan God ia "t nergens veilig (Vondel) Abonnementspriji f 4.10 per maand: 3.30 par kwartaal Draaf singel 59 Telefoon 4712 DEN HELDER Loodsgracht 69 Telefoon 2383 SCHAGEN Muienstraat 52 Telefoon 459 UET „HOOFDKWARTIER van het Indonesische volksleger" heeft een proclamatie uitgevaardigd waarin de oorlog wordt ver klaard aan de Nederlanders, Indo-Europeanen en Ambonneezen op Java. De proclamatie beveelt den Indonesiërs den guerillaoorlog te beginnen, en zegt: „Wanneer de zon ondergaat zijn wij, het Indo nesische volk, in oorlog met de Nederlanders. Bij deze verklaring bevelen wij alle Indonesiërs hun eigen vijand te vinden een Nederlander, Indo-Europeaan of Ambonnees. Oorlogswapenen zijn alle soorten vuurwapenen, ook vergif, vergiftigde pijlen, brandstich ting en alle soorten wilde dieren bijvoorbeeld slangen. De guerilla oorlog zal gelijken tred houden met de economische oorlogvoering; aan geen enkelen vijand mag voedsel verkocht worden. De markten moeten streng bewaakt worden en zij, die voedsel verkoopen aan onze vijanden zullen streng worden gestraft." De Tot ZONDAGAVOND waren nog geen bijzondere berich. ten over den nieuwen ernstigen toestand op Java ontvangen. Dr. van Mook zou vandaag een ver klaring afleggen. Van Engelsche en Nederlandsche zijde worden de troepentransporten naar Indië versneld. Uit de haven van IJmuiden zijn Zondag zes mij nenvegers naar de Indische wa teren vertrokken. Dr. Soekarno is uit Batavia vertrokken, maar men weet nog niet waarheen. Er hebben zich in Batavia enkele schermutselingen voorgedaan, maar deze droegen geen ernstiger karakter dan die welke reeds voor de „oorlogsverklaring" wa ren voorgevallen. De stad Batavia is met ingang van Zondag 14 October onder geallieerd militair bestuur ge plaatst. De commandant van het geallieerde landleger op Java, generaal-majoor Hawthorne heeft een proclamatie uitgevaardigd, waarin hij mededeelt, het vol ledige gezag in handen te nemen. Alles wat in de „oorlogsverkla ring" van Soekarno vermeld staat valt onder de in deze pro clamatie opgesomde overtredin gen! Soebardjo, de z.g minister van buitenlandsche zaken van Soe karno, heeft eenige verklaringen afgelegd, voordat tot de oorlogs verklaring was overgegaan. Daar in heette het, dat geen Indone sisch volksleger was gevormd, maar slechts een politieleger, waarin de geheele politiemacht opgenomen zou zijn. Ook werd een en ander weerlegd, dat in het Indonesische blad „Merdeka" op genomen is, hoewel de hoofd redacteur van dat blad in voort durend contact staat met de Soe- karno-leiding. De Nederlandsche ambassadeur Loudon te Washington heeft in een verklaring o.a. gezegd, dat het optreden van de Japanners op Java het bewijs is, dat Japan zich niet verslagen acht. doch slechts tot machteloosheid ge doemd door de atoombom. Als er geen groote geallieerde troe penmacht in Nederlandsch-Indië aan land wordt gebracht, aldus Loudon, dan zal er verwarring blijven heerschen en „dit zou van invloed kunn-en zijn op den toestand in andere deelen van Azië". (Het is nog nooit voorgekomen, dat een „hoofdkwartier" den oor log verklaart, meestal doet dat een regeering, als is het dan een revolutionaire, zooals die van Soekarno. Een en ander bewijst wel, hoe verward de toestanden zijn! Er heerscht blijkbaar in erge mate anarchie op Java en berichten uit Indië via Den Haag spreken van „volkomen teugel, looze uitbarstingen van rampok- partijen ten Zuiden van Batavia. consequenties van de „oor logsverklaring" acht men in Hs^gsche kringen niettemin van ernstigen aard, de toestand moet als zeer zorgelijk worden be schouwd, in het bijzonder wel voor de duizenden geïnterneer. den en krijgsgevangenen, die zich voor het overgroote deel nog in de kampen bevinden.) Indonesische nationalisten heb ben alle Japansche troepen in Soerabaja gevangengenomen en de verbindingen met Batavia ver broken. Japansche tanks en pant serwagens, die door de Indone siërs zijn veroverd rijden door de straten, bestuurd door gewapende Indonesische chauffeurs. Zij heb ben het vliegveld im handen en staan niet toe, dat er vliegtuigen landen of opstijgen. Volgens berichten van een A. N.P.-Aneta - correspondent uit Bandoeng, werden ongeveer 50 Japanners en Indonesiërs dit weekend gedood bij gevechten in de nabijheid van Bandoeng. Ini een geregelden veldslag bij Leles een stadje tusschen Bandoeng en Garoet, werden 200 Indonesiërs op de vlucht gejaagd met achter lating van 20 dooden. nadat zij een aanval hadden gedaan op een colonne van 100 Japanners, die op weg waren ui Bandoeng. In Bandoeng zelf is het veel rustiger WIJ VERNEMEN uit diplomatieke en politieke kringen te 's-Gra- venhage dat de houding van de Engelsche autoriteiten in de Indische problemen veel ontstemming wekt, een ontstemming, die zeker in het overgroote deel van het Nederlandsche volk wordt gedeeld. Wij hebben reeds Zaterdag te kennen gegeven, dat de conferentie te Singapore, waaraan Mountbatten en van Mook als voornaamste vertegenwoordigers deel namen, geen volledige over eenstemming had opgeleverd, in elk geval, was hier nog een vraag- teeken op zijn plaats. Uit nadere berichten blijkt nu inderdaad, dat het resultaat „veel minder gunstig" is, dan eerst kon worden ver moed. Wel willen de Engclschen verder gaan op het gebied van hulpverleening, maarzij verbinden daaraan zekere voorwaar den ten aanzien van onze toekomstige staatsregeling! Wat dit be treft, houdt men dus vast aan de lijn, die uit de eerdere houding van generaal Christison was gebleken en waarvan men te kennen had gegeven, dat de berichten daarover voor vier-vijfde onjuist waren weergegeven! Met die onjuiste weergave schijnt het dus nogal los te loopen. Het wekt dan ook in Nederland in breede lagen groote ontstem ming, dat een al zij het bevrien de toch vreemde mogendheid zich op deze ongehoorde wijze door het uitoefenen van druk mengt in staatsrechtelijke, in wendige aangelegenheden van een anderen staat. Een lichtpunt vormt de groo- tere soepelheid, waarmede men van Britsche zijde het vraagstuk vani de scheepsruimte heeft be handeld. De jongste stappen der Nederlandsche regeering hebben ten deze de bestaande belemme ringen grootendeels uit den weg geruimd. Doch onverminderd blijft de moeilijkheid bestaan van de uitrusting der troepen. Kleeding en materieel zijn zaken, waarvoor het uitgeputte en uit gemergelde Nederland niet zelf kan zorgen. Wanneer het „tua res agitur" ook in deze tot het Brische brein zal zijn doorge drongen, zal eerst de Nederland sche regeering in staat zijn het beleid te voeren, dat voor de hui dige situatie is geboden. Wij hadden van Engeland een andera houding mogen verwach ten na alles, wat zich in het Ver re Oosten heeft afgespeeld. Ne derland was de eerste mogend heid, die na den verraderlijken aanval op Pearl Harbour den oorlog verklaarde aan Japan. Ne derland steunde zonder aarzelen Engeland in den strijd om Sin gapore, Nederland zond zijn strijdkrachten met de opdracht „strijden tot in den dood" op den tienmaal sterkeren vijand in de Javazee af. De moeilijkheden, die thans zijn ontstaan, zijn als het ware een verlengstuk van dezen oorlog Door de Japansche drijverijen is men in de huidige impasse ge raakt. De „United Nations" heb ben zich tegenover elkander ver plicht, elkaar op iedere wijze te steunen tot het einde van den oorlog. Het standpunt der Neder landsche overheid is, dat het tot de bondgenootschappelijke ver plichtingen behoort om. nu Ne derland in moeilijkheden ver keert tengevolge van de Japan sche oorlogspolitiek, ditmaal ons terzijde te springen. Het feit. dat dezer dagen ook Britsche officieren ten slachtoffer zijn gevallen aan de ongeregeld heden, op Java, zal wellicht meer indruk maken op de Britten, dan overwegingen van moreelen aard hebben vermogen te doen.... Op 84-jarigen leeftijd is plot seling overleden kardinaal Josef Macrory, primaat van Ierland en aartsbisschop van Armagh. Hij is door Paus Pius XI in 1929 tot de waardigheid van kardinaal verheven. Dit jaar nog heeft hij zijn diamanten priesterjubileum gevierd. Ten gevolge van den lageri waterstand in de rivieren is de noodbrug bij Hedel dermate laag komen te liggen dat alleen mo torvoertuigen met zeer zware motoren de hellingen kunnen berijden. Teneinde ernstige ver keersopstoppingen te voorkomen wordt verzocht de route, die over deze brug leidt, te vermijden en de route te nemen over Nijmegen en de Moerdijk. Het Departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart, heeft een credietregeling bekend ge maakt voor middenistandsbedrij- ven. die onder de oorlogsomstan digheden hebben geleden. Aanvragen hiervoor kunnen gedaan worden bij de Midden- standsbanken. Deze credietrege ling geldt over het algemeen al leen voor de vóór 10 Mei 1940 opgerichte zaken. Tot en met 31 October 1945 worden op bon nr. 11 van de noodkaart voor honden- en kat tenbrood met de serleletters B. T. W. D. L. R. C. en BK, als mede op bon nr. 11 met opdruk „Asyl", de gebruikelijke hoe veelheden honden- en katten brood of -meel beschikbaar ge steld. Na 31 October is bon nr. 11 ongeldig. NAAR wjj vernemen stagneert de aanvoer van kolen uit Amerika als gevolg van de sta kingen daar te lande. Er zijn nog eenige schepen onderweg, maar er worden momenteel geen ladingen meer afgezonden. Dit beteekent voor de kolen- voorziening van ons land, dat zoolang deze stakingen aanhou den circa 4500 ton kolen per dag minder ter beschikking komen, zoowel voor industrieele als voor huisbranddoeleinden. Meer dan ooit zijn wij thans op de productie van de Limburg- sche mijnen aangewezen, want het staat wel vast dat de invoer uit Dultschland slechs in geringe mate kan worden verhoogd. Alleen wanneer de Limburg- sche productie zich ln stijgende lijn blijft bewegen, zal aan de dreigende moeilijkheden 't hoofd geboden kunnen worden. Volgens den speclalen corres pondent van A.F.P. hebben de verklaringen van Byrnes, vol gens welke de drie groote mo gendheden afzonderlijke over eenkomsten met de Turksche re geering zullen moeten afsluiten over de Dardanellen, in Turk sche kringen eenige ongerustheid veroorzaakt. Dit zou n.l. betee- kenen, dat Turkije met Rusland zal moeten gaan onderhandelen over het meest dringende vraag stuk tusschen beide landen. Men is er van overtuigd in Turksche kringen, dat de besprekingen met Engeland en de Ver. Staten geen groote moeilijkheden zullen op leveren. Men dacht 't hier waar schijnlijk, dat het afzonderlijke contact, dat volgens Byrnes door Turkije met de drie groote mo gendheden moet worden gezocht, de voorbereidende phase zal uit maken van een meer algemeene bespreking en mogelijk zelfs van een internationale conferentie, waarop alle belanghebbende lan den zullen vertegenwoordigd zijn Een urgent punt op de districts vergadering van den l.t.b. in Noordholland was de kwestie van de veelevering. Van .verschillende kanten is en werd betoogd, dat deze maatregel moest worden losgelaten. Van andere zijde is er met klemmen de argumenten op gewezen, dat dit in het algemeen nog niet mogelijk is. Een deskundige als de heer Slot van Westwoud verklaarde, dat de leve ring \ran slachtvee niet kan worden losgelaten. De prijzen zouden te hoog worden. Voor gebruiksvee zou wel licht vrijheid gegeven kunnen wor den. In dit opzicht, zoo bleek uit ver schillende besprekingen gebeuren er gekke dingen. De handelaren sturen hier en daar e'en boel opzettelijk in de war, hetgeen tot onverkwikkelij ke tooneelen. o.a. op de markt te Hoorn en Purmerend', aanleiding' heeft gegeven. Sommigen meenen „er is vleesch zat", maar in de groo- tere steden ziet men het niet. Men spreekt veel over invoer van koeien- uit het buitenland, maar dit kost deviezen. Trouwens. de 10.000 koeien uit Ierland lijken heel wat, maar bij een gewicht van 5 k 600 kg. per koe beteekent dit voor onze be volking 1 ons per hoofd gedurende 1 week. Toch was er in sommige gevallen onverwachts veel slachtvee doordat gebruikskoeien d'oor de handelaren niet werden geaccepteerd en deswege naar het abattoir gingent De veehou ders dienen meer vrijheid! te hebben om gebruiksvee aan te bieden en uit te zoeken. Er bestaat willekeur bij de aangewezen vertrouwensmannen. Een ander bezwaar op dit punt, dat in Alkmaar sterk ter sprake kwam, was dat de grondslag van de veelevering niet deugt. Als basis geldt het middel-groote bedrijf, hèt- geen de kleine bedrijven dupeert en dit is juist een zaak, die in kathqlia- ke kringen sterk leeft, omdat daar Veel kleine bedrijven zitten, met groote gezinnen. Van ae ambtenarij moeten we af, was de algemeene indruk. Het is d'e bureaucratische uitvoering van de veeleveringsmaatregelen, die d'e boe ren dwars zit. En wat de toepassing van de z.g. straf-leveringsbepaling'en betreft, gebeuren er onbillijkheden. Wie to de voorbije jaren velen tegen redelijke prijzen aan melk geholpen heeft, moet nu nog voor straf ver schillende beesten leveren. Er ziin andere, grootere bedrijven, die offi cieel voor 20 koeien staan gere gistreerd. maar werkelijk 22, 23, 24 beesten hadden, wat bij de contro leurs' niet eens bekend scheen te zijn! Deze konden met de melkleve- rantie e.d. volop hun gang gaan, want ze kwamen met hun „bovental lige" koeien toch aan hun trek. De fout was zoo betoogde de heer H. Klaver uit Alkmaar, dat de melkpro ductie gebonden is aan de hoeveel heid vee. Ook de practijken in den bonnenhandel, die weer opleven, werden afgekeurd. Van de verschillende belangrijke punten, die ter sprake kwamen, noe men we het probleem van de loonre geling en ae prijzen van d'e produo- ten. In dit opzicht is de verhouding nog lang niet altijd' in orde. Niet al leen kunnen de bedrijfsopbrengsten veelal de nieuwe loonen niet betalen, maar ook bestaat er concurrentie tusschen verschillende loonen. Tot voor kort, zoo betoogde ook de heer Groen, namen o.a. in deri kop van Noordholland de arbeiders geen ge noegen met d'e vastgestelde loonnor- men omdat er zooveel zwarte loonen werden uitbetaald. In de omgeving van Den Helder ondervond men con currentie van de hooge D.U.W.-loo nen, die 82 ets. per uur bedroegen. Het gevolg was, dat de landbouwbe drijven leeg liepen, bovendien had de D.Ü.W. laarzen e.d'. Maar de bouwers komen daar niet aan; zij kunnen hun menschen op dit punt niets aanbie den. Er zijn op dit en op andere pun ten veel moeilijkheden, maar ze kun nen niet alle, en ook niet allemaal tegelijk worden opgelost, gezien de ingewikkelde moeilijkheden, waar voor het bedrijfsleven In hat alge meen staat. Verschillende punten zullen ter sprake komen bü de Stlonting voor den Landbouw in Noordhollana.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1945 | | pagina 1