NIEUW SCHERMERHORN SPREEKT Doodstraf tegen twee Purmerender verraders SITUATIE OP SUMATRA RUSTIGER Een beroep op Truman ruiterlijke taal ZATERDAG 27 OCTOBER 1945 BUREAUX stand, verven. ilkmaar EINDE VAN EEN ILLUSIE? OOK RUSLAND? DOODSTRAF TEGEN BUNKERBOUWERS „MET GELD SMIJTEN" li INISTER SCHERMERHORN fulmineerde in zijn radio rede Vrijdagavond tegen het smijten met geld, niet a'leen door de overheid, maar ook door par ticulieren. Nu zal dat smijten, ;n verband met tiet girale ver deer wel veelal geruischloos ge schieden! Maar waor net dan al mogelijk is, is het een gevolg o.a. van abnormale winst. En een ongeloofelijk staaltje van een mcei aan abnormale winst ver haalt het Londensche weekblad „Vrij Nederland". Een auto, door d» Nederlandsen* Regeering ge ïmporteerd, kost in Londen f 3800. De prijs in Nederland is f 10.000! De importeurs en agen ten maken een winstmarge zes maal zoo groot als vóór den oor log en ze doen er niets voor! Is dat geen barre onzin, die de geld- smi'ferij in de hand werkt?' VRIJWILLIGERS VOOR DE MARINE DRIE VERKIEZINGEN OP E E N DAG 41a JAARGANG NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD NUMMER 18767 ALKMAAR Langestraat 42 A Telefoon 4330 Button God 1$ 't nergens oeiltg (Vondel) Abonnementsprijs I 1.10 per maand; I 3.30 per kwartaal HOORN Draafsingel 59 Telefoon 4712 DEN HELDER Loudsgracht 69 Telefoon 2383 SCHAGEN Muienstraat 52 Telefoon 459 n NU nog rk aanne- ehandeling AN OUDS PORTUGAL, Spanje; Oostenrijk.... katholieke paradepaardje», Fran co; Dolfuss, despoten, lieden ,;van het slag van Salazar" en derge lijke uitdrukkingen meer, ziedaar hoe de Vrije Hoornsche Courant zich een oordeel aanmatigt over c'e ge beurtenissen m de verschillende ge noemde landen, een oordeel achteraf onder de bescherming van den link- schen wind, die na de nederlaag van het totalitaire regime van Hitier en Mussolini over de wereld waait. Wat nu in Spanje en in Portugal gebeurt is volgens den schrijver van d'it artikel ,,het einde van een illu sie". Het corporatisme van Quadrage- simo Anno is uitgeloopen op een vol komen mislukking, enz. Een enkel woord daarover. Om misverstand te voorkomen. Vooreerst is het, hoe be grijpelijk ook van een knalrooden socialist, een beetje goedkoop met den nieuwen wind mee en zonder acht te slaan op de feitelijke ver schillen en de historische omstandig heden, het autoritaire regiem van Salazar m Portugal zoo smadelijk te veroordeelen. Wij zijn voorstanders van democratie, "maar niét van een dogmatische onveranderlijke opvat ting van dat begrip onder alle om standigheden en bovendien erkennen wij, dat in bepaalde verhoudingen en bepaalde omstandigheden afwijkingen van democratie geoorloofd en gebo den kunnen zijn. WAT LABOUR doet met zijn vol machten-regeering in Engeland', wat de Gaulle doet in Frankrijk wat het huidige kabinet doet in ons land, d'at is ook allemaal lang' niet democratisch, maar iedereen erkent de noodzaak ervan, dat het gebeuren moet, in de bijzondere omstandighe den, waarin die landen en ons land verkeeren. En nog pas is van onver dachte zijde erkend, dat het N.V.V. door zijn medewerking met de nieu we internationale van de vakbewe ging van Parijs, weliswaar geen ,,oude vormen heeft verlaten, doch wel die op zij heeft gezet", om dat men meende, dat hoogere belangen dat eischen, (in de kwestie van de erkenning der heelemaal niet demo cratische vakbeweging in Rusland'). Nood breekt wet. Naast het arme Oostenrijk en het door burgerstrijd verwoeste Spanje, was ook in Portu gal zulk een noodtoestand, zeker zoo erg als in ons land bijv. thans, aan wezig. Daar zijn de maatregelen van een autoritair bewind niet uit on democratische machtswellust ont sproten, maar wel uit de overweging, dat een geslagen en geestelijk en stoffelijk ontworteld' land, dat in zijn diepste grondslagen was geschokt door politiek wanbeleid en strijd te gen geestelijke waarden, slechts door een sterk bewind kon worden over eind geholpen. Afgedacht van de zeer belangrijke overweging, d'at het volk van dat land niet een klein deel daarvan kwalijk politiek mondig kon worden genoemd en zoo een dei- levensvoorwaarden voor een gezonde democratie nauwelijk aanwezig was. MAAR BOVENDIEN: men meene niet, dat de corporatieve maat schappelijke ordening, die aan de politieke vooraf dient te gaan, een illusie zou zijn, omdat in bepaal de gevallen inderdaad was dat in Oostenrijk zoo die ordening mis lukt is. De fout van Oostenrijk was, dat het een ordening uit den grond meende te kunnen stampen, op een oogenbiik. dat vestiging van een sterk staatsgezag inderdaad dringend' r.oodig was. De gezonde opvatting van ..Quadragesimo Anno" echter is voldoende bekend: stichting van or ganen uit het economische en sociale leven, die een deel van het staatsbe heer met verordenende bevoegdheid' overnemen; onder toezicht van den staat, maar die orgar.en dienen uit het maatschappelijk leven voort te komen en door den staat erkend. Deze maatschappelijke ordening, die niet voor alle tijden en alle lan den en alle omstandigheden als een dogmatisch recept is uitgewerkt, in Portugal nu ai mislukt te noemen, omdat politieke invloeden van bui ten-af de autoritaire politieke orde ning Ir.' dat land weer een anderen kant willen uitsturen, lijkt ons op zijn minst genomen voorbarig, maar bovendien is het zeker geen illusie, in de kracht en dê waarde van de beginselen der corporatieve ordening welke o.a. in Portugal hebben ge golden, te blijven gelooven. Ook daarom niet; omdat het even eens verkeerd zou zijn, uit dit jong ste staaltje van socialistische critiek op de corporatieve ordening den in druk mee te nemen, dat de beginse len van de corporatieve g-edachte, noodzakelijk een autoritair staats- regiem zouden meebrengen. Dat is natuurlijk niet juist. DIE CORPORATIEVE beginselen zijn zeer gezond en, mits juist opgevat en uitgevoerd, zijn ze volkomen democratisch. Wij zullen dat ook in ons land bemerken, waar geleidelijk maar zeker aan de door voering gewerkt wordt. Wij hopen tenminste, d'at onze Regeering er aan meewerken d'eze sociale ordening (Vervolg in 5e kolom) |"\E OPHEFFING VAN HET MILITAIR GEZAG zal 1 Januari a.s. een feit zijn. Bjj deze mededeeling van den minister-president prof. ir. W. Schcrmerhorn Vrijdagavond in zijn radiorede „Op de Brug" gedaan, zou men een zucht van verlichting verwachten. Aldus ook de woorden van den minister. Evenwel deed zich het merkwaardige verschijnsel voor, dat hjj tegen opheffing van be paalde instanties protest vernam. Teneinde deze tegengestelde reacties te verklaren, wilde de minister daarover een zoo eerlijk mogelijk oordeel vormen en was hij bereid een groot aantal verha len over de slechte werkwijze van het Militair Gezag zonder meer te gelooven. Immers het staat vast, dat zich in de uniform van het Militair Gezag lieden hebben weten te wringen, die eigenlijk in een interneeringskamp thuis hooren. Er zijn ook dragers van het militair gezag geweest, die de faciliteiten, welke dit militair-gezag ver schafte, ten eigen bate hebben gebruikt. Uitvoerig ging de minister in op de taak van het militair ge zag die hierin bestond, dat het een begin moest maken met een regelmatig bestuur, waar hier een groote chaos heerschte. Geleide lijk kunnen nu na maandenlange voorbereiding de verschillende werkzaamheden aan de burger lijke instanties worden overge dragen en nu achtte de minister het op zijn plaats een bijzonder woord van dank te brengen aan den chef van het militair gezag, generaal-majoor mr. H. J. Kruis, voor de wijze, waarop deze zijn moeilijke taak heeft verricht. Generaal-majoor Kruis is bevorderd tot luitenant-gene raal en ais zoodanig benoemd tot chef van den generalen staf van de landmacht en be velhebber van het leger. Hjj zal belast bljjven met de waarneming van chef van het militair gezag totdat de liqui datie volkomen haar beslag heeft gekregen. Per 1 December a.s. zullen ook de militaire commissaris sen in de sedert 1 October nog overgebleven drie distric ten, alsmede de provinciale militaire commissarissen en de verbindingsofficieren worden ontslagen zoodat de geheele buitendienst zal zijn geliqui deerd. De staf van het mili tair gezag zal op of nabij 1 Januari eveneens worden opgeheven. Het commissariaat noodvoorziening voor de ver woeste gebieden zal even eens omstreeks 1 December a.s. kunnen verdwijnen. Om trent het bureau Nationale Veiligheid is nog geen beslis sing genomen. Na in den breedte uitgeweid te hebben over de overheveling van de verschillende takken van dienst naar het burgerlijk be- stuursappparaat, wees de minis ter er tenslotte op. dat de ophef fing van het Militair Gezag ook een belangrijke bezuiniging beteekent en zette hij nog eens de puntjes op de i, wat betreft ons versoberd leven in de toe komst. We zijn nu eenmaal een arm volk geworden. Dit geldt niet alleen de belastingbetalers, maar ook degenen, die deel uitmaken van het bestuursapparaat. Het mag niet voorkomen, dat een aanzienlijk gedeelte van ons na tionale inkomen op ontoelaatbare wijze wordt gebruikt. HET CONCORDAAT, dat Hitier in 1933 met fiet Vatlcaan sloot, met de bedoeling zich daar niet aan te houden, is thans, naar Reuter uit Vaticaanstad meldt, door de geallieerden erkend. Dit is aan het Pauselijk Staatssecre tariaat in Vaticaanstad medege deeld. Wij hopen dat onder „de geallieerden" ook in dit geval Rusland begrepen is, en het Con cordaat dus ook in de Russische zóne van kracht zal zijn. \/OOR 't Bijzonder Gerechtshot I te Amsterdam stonden te-1 recht de aannemer C. J. Heinsius uit De Bilt en de makelaar F. L. Carré uit Naarden. de eerste on der beschuldiging van in de ja ren 1941, 1942 en 1943 als aanne mer voor de oorlogvoering van Duitschland, belangrijke werk zaamheden te hebben verricht op vliegvelden in Frankrijk als ook bouwmaterialen te hebben gele verd aan Duitschland; Carré we gens het uitoefenen van de alge- meene leiding van dit bedrijf ten dienste van de Duitsche oor logvoering, in het jaar 1941. Na de bezwarende getuigen verklaringen wees de procureur fiscaal Mi'. Sikkel er op, dat de hulpverleening aan den vijand voldoende bewezen was. Hij eischte daarom voor beiden de doodstraf. De verdedigers vroegen het recht van cassatie. TEGEN twee verraders uit Purmerend heeft de pro cureur-fiscaal bij het Bijzon der Gerechtshof te Amster dam Vrijdagmorgen de dood straf geëischt. Het waren de caféhouder-veehandelaar S. Bakker en zijn vrouw, wien ten laste gelegd werd, dat zij aan de Duitschers namen van illegale werkers hebben ver raden, als gevolg waarvan een dezer, de belastingambte naar Kolijn, werd doodge schoten. Voorts hebben zij, als verspieders, steun ver- Uit rapporten dd. 26 October blijkt, dat.de siutatie op Sumatra over het algemeen rustiger is. Er hebben minder gewelddaden plaats gevonden. Als gevolg van de slechtere verbindingen op Su matra en van het feit, dat het land minder ontwikkeld is dan Java, heeft het nationalisme zich er langzamer verspreid. Sumatra wordt door de nationalisten be schouwd als een „provincie van de republiek Indonsia". Besprekingen met Neder landers. Voorbereidende besprekingen Na de bevrijdin* van Nederland werd de mogelijkheid gegeven om dienst te nemen bij de Koninklijke Neder landsche Marine, waarvan de oplei ding in Engeland en Amerika zou plaats hebben. Velen meldden zich en verwisselden hun burgerkleeding voor uniform. Een kijkje in het op leidingskamp in Schotland, waar eenige Nederlanders die aoo juist uit hun vaderland arriveerden van miU taire kleeding worden voorzien. Foto, ANEFO-P. tusschen de Nederlanders en de leiders van dr. Soekarno's Indo nesische „repubükeinsche regee ring" zullen, naar men in poli tieke kringen te Batavia ver wacht, in het begin der volgende week beginnen. Met alg'emeene toestemming zou it. gen. Alexan der Christison, de geallieerde commandant in Nederl. Oost- Indië, deze bijeenkomsten voor bereiden en bijwonen. „Hij is een man met veel begrip en is bui tengewoon behulpzaam", zei Soe- karno over Christison. Soekarno heeft een radio-op roep aan president Truman ge daan. waarin hij verzoekt zijn bemiddeling te willen verleenen bij het oplossen van het Indone sische probleem. Volgens berichten uit Britsche bron hebben de Nederlanders er in toegestemd om informeele be sprekingen te houden met luit. generaal Christison en een repu- biikeinschen afgevaardigde. De republikeinen zijn thans van meening. dat het voordeelig zou zijn. als Soekarno zelf op deze eerste bijeenkomst de republikei nen vertegenwoordigde. Op de volgende besprekingen met de Nederlanders zou Soekarno dan vervangen worden door „een autoriteit der republikeinen, die voor de Nederlanders aanvaard baar is". De „Times" schrijft, dat de In donesische ministers van oordeel zijn, dat de Britten in het geschil meer aan den kant der Neder landers staan en de Amerikanen onpartijdiger zijn. „Britten en Amerikanen", ver volgt het blad. „staan steeds klaar om te helpen tot een over eenkomst te geraken, al is het maar om te zorgen voor thee en koekjes, doch indien de Neder landers en de Indonesiërs het zonder hulp van buiten eens kun nen worden, dan kan dit alleen maar duurzamer zijn." leend aan de Duitschers. Het was de eerste zitting van het Hof van de eerste kamer, onder presidium van prof. dr. J. A. van Hamel. Getuige Muis, de verbalisant, verklaarde dat de beklaagden be kend stonden als fanatieke na- tionaal-socialisten. De beklaagde Bakker had niet den eed van trouw aan den leider afgelegd, maar zijn vrouw had zulks wel gedaan, hoewel zij beweerde „nooit zooiets in huis te hebben gehad". Voorts verklaarde Bakker dat hij niet geweten had dat Kolijn zou worden doodgeschoten op zijn aanklacht. Cfp de vraag van den president hoe hij in contact ge komen was met de Duitsche S.D.-ers aan wien hij de namen der illegale werkers zou hebben opgegeven, vertelde hij van een nachtelijk bezoek van Duitschers, die van hem deze namen wilden weten. Later had hij toch enkele namen genoemd, namelijk dia van dr. van Keulen, dr. Hartman en later ook den naam van Ko lijn. (Zie vervolg pagina 4) IN DE EERSTE KAMER heeft de Minister van Bin- nenlandsche Zaken medege deeld, dat een ingrijpende wij ziging van de Kieswet is ie verwachten. Voorts wordt overwogen de drie verkiezin gen op één dag te doen plaats hebben, hetgeen een bespoe diging geeft. (Vervolg van le kolom) waarlijk democratisch te doen opzet ten en niet te veel van boven-af zal ordenen, hetgeen niet corporatief en niet democratisch zou zijn. Bij het afweren van de g'evaren, die op dit punt dreigen, rekenen wij op de de mocratie van de Vrije Hoornsche Crt! Zoo is het ook geen illusie en ook niet het einde daarvan, ondanks min der gunstige ervaringen,' welke door de omstandigheden hier en daar mo gen zijn opgedaan, te gelooven in da groote waarde van de beginselen, die aan de ordening' in Portugal o.a. ten grondslag hebben gelegen. Deze maatschappij leer van de encyclieken is volkomen rationeel ,\en dus voor ieder mensch te controleeren en te aanvaarden." Dr. Brongersma, de g'roote kenner van Portugal, die dit vaststelt, noemt dan ook de op het natuurrecht gegronde maatschappe lijke orde in- Portugal hoogst be langrijk." De mogelijkheden van cor poratieve ordening ook in ons land blijven dan ook een eerlijk en objec tief onderzoek volkomen waard; met een paar vriendelijke onvriendelijk heden in een krantenartikel kan men dit belangrijke werk van ernstig* mensch en en hoogstaande internatio nale figuren niet.... wegwuiven.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1945 | | pagina 1