NIEUW
v HAAR eigen weg
DE REGEERING HAKT DEN
KNOOP DOOR
Molotof over de organisatie
van den vrede
WOENSDAG 7 NOVEMBER 1945
EEN MOOIE AANWINST
De politiek in Frankrijk
Russisch leger uit
Tsjecho-Siowokije
OM TE HUILEN!
Hij verzet zich tegen imperialisme
van een enkel volk
De zuivel in Mei 1945
vrij?
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41a JAARGANG NUMMER 18775
BUREAUX
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 1330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Buiten God le 't nergens peilig (V ondel)
Abonnementsprijs t 1.10 per maand; f 3.30 per Icwartaal
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
Met BEDUCHTHEID in het
hart vroeg menigeen zich af,
of onze Regeering het stuur kwijt
was in de Indische kwestie. Zij
heeft eerst verklaard, het niet
eens te zijn met van Mook, die
toch met Soekarno sprak. Toen
liet van Mook weten, onder welke
omstandigheden hij deelnam aan
besprekingen met nationalisten,
waar ook Soekarno bij was.
Maar zijn standpunt, om ook
met Soekarno te onderhandelen,
heeft geen wijziging ondergaan! Is
zeggen en doen twee, of zit het
verschil in „aanwezig zijn bij een
gesprek" en „onderhandelen"? De
Regeering acht het echter niet in
's lands belang, in nadere beschou
wing te treden over de motieven,
die van Mook hebben geleid. Maar
bij alle tendensieuze beschouwin
gen, die links en rechts in de Ne-
derlandsche en de wereldpers
worden losgelaten, is het even
min in het landsbelang, dat wij
in onwetendheid blijven over de
beteekenis van de gebeurtenissen
en de vreemde wending die ze
nemen. Dit wordt nog erger, als
we via een Engelsch blad hooren,
dat van Mook in het gezelschap
nationalisten met Soekarno??
een verklaring van de Neder-
landsche Regeering heeft afge
legd. Daar worden verschillende
beschouwingen over gegeven.
Maar de Regeering maakte zelf
die verklaring niet bekend.' Zij
wenscht te wachten, tot van
Mook de publicatie in Batavia
gedaan heeft. Maar intusschen
had de fantasie vrij spel op grond
van een samenvatting van deze
verklaring, die op sommige pun
ten een vreemden indruk maakt.
Wij lazen zoo hier en daar in ra
dicale uitingen nogal eens dat de
Regeering zich moet vrijhouden
van druk van rechts. Het gaat
sommigen niet hard genoeg. En
dus geeft de Regeering blijkbaar
weer een ruk naar links, om de
verlangde „radicale interpretatie
van de rede van de Koningin" te
bezorgen. Maar ging de vérgaande
interpretatie van Minister Loge-
mann dan nog niet ver genoeg?
Het is natuurlijk dwaasheid te
veronderstellen, dat de Regeering
zou ingaan op de suggesties van
den „Times"-correspondent te Ba
tavia, dat 't Nederlandsche stand
punt pas in orde zou zijn, als het
vastgesteld werd onder «druk der
Engelsche, Amerikaansche en In
donesische openbare meening! Ook
in deze kwestie dient Nederland
zichzelf te blijven en dient de Ne
derlandsche Regeering zelfstandig
haar standpunt te bepalen, gedic
teerd door Nederland's belang.
Het bovenstaande was reeds ge
schreven, toen de volledige tekst
van de Regeeringsverlclaring be
kend werd, 24 uur na de eerste
onvolledige telegrammen daarover.
De inhoud van de verklaring be
vestigt onze meening, dat deze
vertraging moet worden betreurt,
en de Regeerlngsvoorlichting heeft
gefaald. Immers, de volledige ver
klaring is veel beter, dan de sa
menvattende tekst deed vermoe
den. Inmiddels heeft de onvolle
dige publicatie haar kwade wer
king gehad. Van de verklaring
zelve kunnen wij op het oogenblik
niet anders zeggen, dan dat ze de
beslissingen in de reconstructie
van de Nederlandsch-Indische ver
houdingen practisch voorbehoudt
aan de bevoegde instanties, na de
onmiddellijke, dat is zoo spoedig
mogelijke, Ronde-Tafel-Conferen
tie. Dat is de aangewezen weg. De
Indonesische wereld kent nu, ein
delijk, het standpunt van de Re
geering op de basis van de rede
van de Koningin. Of dit stand
punt verder gaat dan ln normale
omstandigheden geschied zou zijn,
is een kwestie, die op de Rijks
conferentie wel voldoende tot haar
recht zal komen. Eenerzijds wa
kend tegen overijling moet de Ra-
geering, het stuur vast in hèèr
eigen hand houdend, voortvarend
naar een goede oplossing streven:
niet te veel kijkend naar links of
naar rechts maar naar het radio-
woord van Minister Logemann
volgend: „haar eigen weg,"
De scheiding tusschen
Nederlandsch en Indonesisch
bestuur wordt opgeheven
("hli INDISCHE REGEERING heeft gisteren te Batavia een ver-
U klaring uitgegeven, waaraan wij het volgende ontleenen: De
loop der gebeurtenissen na de capitulatie van Japan heeft ertoe
geleid, dat groote verwarring is ontstaan en dat omstandigheden,
die niet door de regeering in het leven zijn geroepen, haar tot
dusverre hebben belet, de voornemens tot staatkundige hervorming
van het Koninkrijk en van Nederlandsch-Indië in hun hoofdlijnen
verder bekend te maken. Reeds op 27 Januari 1942 werd een Rijks,
conferentie tot dit doel aangekondigd, te houden na de bevrijding
van alle bezette rijksgebieden. Op 6 December van dat jaar werden
de beginselen der gedachte reorganisatie in een rede van H. M. de
Koningin in groote lijnen vastgelegd. Steeds dieper is het besef
doorgedrongen, dat alleen op deze beginselen van gelijkwaardigheid
en samenwerking het Koninkrijk kan worden gebouwd. Daarbij is
de vorm van deelgenootschap naar voren gekomen, die nieuw is in
de geschiedenis, doch die inderdaad aan het onder de bezetting
gegroeide nationaal bewustzijn volle bevrediging kan schenken.
NU DOOR de hulp van onze
bondgenooten het gevaar
voor de bevrijde geïnterneerden
verminderd is en eenige verbe
tering ingetreden schijnt te zijn
ten aanzien van de vrijheid van
spreken en van contact, is het
oogenblik gekomen om het pro
gramma der regeering op de
rede van H.M. de Koningin van
6 December 1942 gebaseerd, na
der uit te werken.
De regeering gaat uit van
de erkenning van het recht
matig streven der Indone
siërs naar een nationaal be
staan en van de overtuiging
dat dit streven door een goe
de samenwerking tusschen
Indonesiërs en Nederlanders,
langs den weg van een wet
tige evolutie, te verwezenlij
ken is.
Doelstelling is daarbij de spoe.
dige ontwikkeling van Indone
sië tot deelgenoot in een konink
rijk, dat zoodanig geconstrueerd
is, dat het nationaal zelfrespect
van alle daaraan deelnemende
volkeren wordt gewaarborgd.
Daartoe zal in dit land op wetti
ge wijze de centrale regeering
zoodanig gereconstrueerd moeten
worden, dat zij uit een volksver
tegenwoordiging op democrati-
schen grondslag bestaat, in be
langrijke meerderheid samenge
steld uit Indonesiërs en een raad
van ministers onder den gouver
neur-generaal als vertegenwoor
diger van de Kroon.
Door deze regeering zullen de
inwendige aangelegenheden van
het land moeten worden bestuurd,
terwijl daar beneden door een
doelmatige decentralisatie de re
gionale en locale belangen zullen
moeten worden behartigd.
DE INDONESISCHE B.S.
Het kiesrecht zal een onder
werp van nader overleg zijn, doch
behoort op vrije vorming van de
openbare meening en vertegen
woordiging van de burgerij in
haar belangrijkste geledingen te
berusten.
Volledig deelgenootschap
in het koninkrijk,
Indonesië zal overeenkomstig
de toezegging van H. M. de Ko
ningin tot een volledig deelge
nootschap in het Koninkrijk wor
den geroepen, welks organisatie
dus uit de rijksdeelen zal worden
opgebouwd. De vorm aan deze
grondgedachte te geven, zal door
het overleg in de rondetafelcon
ferentie en de behandeling van
haar voorstellen door de wetge
vende organen van het konink
rijk moeten worden bepaald.
Ook vraagstukken als die van
een eigen vlag voor Indonesië,
naast die van het Koninkrijk,
zullen moeten worden beslist op
grond van de voorstellen van de
rondetafelconferentie.
Regelingen^ en instellingen,
welke nog berusten op of gevoeld
Door de Nederlandsche Spoorwegen
steld. Twee hiervan zijn dezer dagen
den door een drijvende kraan int
gezet om zoo snel mogelijk
zijn in Zweden 50 locomotieven be-
met een schip aangekomen en wer-
het schip geheschen en op de rail*
in dienst te worden gesteld.
Het programma van de door
de delegaties der linksche Fran-
sche partijen aangenomen regee-
ringsprogram is in drie punten
samen te vatten: le. herstel der
demcoratische vrijheden en in
stelling van een effectieve demo
cratie; 2e. bevestiging van den
vrede door collectieve veiligheid,
nationale en internationale waar
borging van de menschenreehten;
3e. economische en sociale zorg
voor eiken arbeider en zijn gezin,
voor veilige en menschwaardige
levensomstandigheden. De tekst
van het program is medegedeeld
aan de M.R.P, en de radicaal-so
cialistische partij.
worden als rasdiscriminatie, zul
len verdwijnen of worden her
vormd.
(Vervolg Pag. 3, 5e kolom)
Naar Radio Moskou meldt zijn
de Sow jet-troepen begonnen
Tsjecho-Slowakije in verband
met de demobilisatie van 't roode
leger te ontruimen. De operatie
zal binnen twee of .drie weken
uitgevoerd zijn.
500 scholen zijn verwoest van
de 5000, het onderwijsmateriaal
van 6000 ambachtscholen is
verdwenen, onder de scholie
ren zijn de t.b.c.-gevallen met
300 pet. toegenomen, terwijl
tot Kerstmis of Januari in de
schoollokalen of de improvi
saties in kelders, winkels en
huizen niet kan worden ge
stookt, aldus prof. dr. Sassen.
OP DE BIJEENKOMST van den
gemeenteraad van Moskou,
welke was gewijd aan de viering
van den 28sten verjaardag van
de revolutie, heeft Molotof, de
volkscommissaris van buitenland-
sche zaken, een overzicht gegeven
waarin hij de ontwikkeling van
den strijd tegen Duitschland en
Japan releveerde. Vervolgens
merkte hij op. dat de vredelieven
de naties begrijpelijkerwijze gewa
pend zouden moeten blijven om
den vrede te bewaren, doch uit
vindingen als van de atoombom,
zeide hij, konden if» geen geval
onder berusting van een staat of
groep van staten blijven, „zooals
zekere partijgangers van het im-
i perialisme buiten onze grenzen
j wel willen beweren" zonder een
ernstige bedreiging van den vrede
te veroorzaken.
„Wij zijn van meening, dat de
oprichting van een geallieerde
controlecommissie voor Japan van
het gootste belang is voor den toe-
komstigen wereldvrede".
Niet alleen ln Nederland maar ook
in Indonesië werd een felle onder-
grondsclie strijd gevoerd tegen den
bezetter. Toen de Japansche capitu
latie een feit was. werd da strijd ge
staakt en leverden deze onvolprezen
guerillastrijders hun wapens ln bij
de bevoegde geallieerde instanties.
Over de eventueele vorming
van een bloc of van groepee
ringen van staten zeide Molo
tof. dat een dergelijke politiek
geen middel ter verdediging
was. De USSR zou nimmer
deelnemen aan een bloc, dat
tegen wien dan ook gericht zou
zijn. Evenwel, aldus zeide hij,
deed men in het Westen po
gingen om een bloc te vormen
dat een duidelijke anti-Sov-
jet-karakter zou dragen.
Wat betreft de toekomst van de
overwonnen landen verklaarde
Molotof, dat men hun een herha
ling van pogingen tot agressie na
tuurlijk moest beletten, doch dat
men hun vreedzame herrijzing niet
in den weg moest staan. De an
dere voormalige fascistische lan
den, welke den weg der democra
tie waren gaan betreden, moest
men in die richting aanmoedigen.
De oorlog tegen het fascisme is
geëindigd. De voorwaarden voor
den vrede zijn nog nooit zoo gun
stig geweest.
Wij willen goede relaties
hebben met alle volken, die
den vrede wenschen. Men
vraagt zich af, of het verbond
van Engeland, de Vereenigde
Staten en de Sovjet-Unie op
het oogenblik even hecht is als
hei tijdens den oorlog was.
Het fiasco van de conferentie
te Londen verwekt te dien
aanzien twijfel.... Maar la
ten wij er op wijzen, dat ook
tijdens den oorlog tusschen
de vereenigde volken moeilijk
heden zijn gerezen, en dat de
ze immer na een bepaald
tijdsverloop zijn opgehelderd.
Met betrekking tot de organisa
tie van den vrede, zeide Molotof,
dat deze niet mag ontaarden in
een imperialisme van een enkel
volk.
Molotof vergeleek de Wester-
sche en de Sovjet-democratie en
zeide van de laatste, dat deze als
voornaamste doel had de politieke
opvoeding van het volk, om op die
wijze tot een universeelen vrede
te komen.
Wij wenschen in vrede te leven
met alle volken der wereld, maar
zoolang de rassenhaat en het fas
cisme niet zijn uitgeroeid mag on
ze waakzaamheid niet verslappen
en moeten wij voortdurend be
dacht zijn op het handhaven van
den vrede.
Aan het einde van zijn rede
verklaarde hij: „Ook wij zullen
atoom-energie en vele andere din
gen hebben."
Stalin niet aanwezig.
Volgens een bericht van den
correspondent van Reuter te Mos
kou heeft Stalin de herdenkings
plechtigheid in het Kemlin niet
bijgewoond. Zelfs is in tegen
stelling tot de gewoonte de
herdenkings-dagorder aan het roo
de leger ditmaal niet door Stalin
uitgegeven, maar door den volks
commissaris voor de landsverdedi
ging, maarschalk Wassilefski.
Het „Vrije Volk" weet te mel
den, dat de vooruitzichten van de
zuivelpositie zoodanig zijn, dat
men, zonder tegenslagen, veilig
mag aannemen, dat boter en melk
volgend jaar Mei vrij verkocht
zullen kunnen worden.
Wij hopen dat het waar is. Er
verschijnen echter herhaaldelijk
soortgelijke berichten in de bladen,
welke later onjuist blijken te zijn,
ook al haast de Radio zich, ze om
te roepen. Zoo had hetzelfde blad
ook een bericht, dat Nederland 450
millioen sigaretten had aangekocht
in het buitenland. Van officleele
zijde is dit gisterenavond voor de
radio tegengesproken. Er Is niets
van waar. Wij hebben, werd er bij
gezegd, geen sigaretteninvoer van
buiten meer noodig.
